Αδικήματα σχετικά με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις & τον έλεγχο της ΑΕ

(άρ. 179 §§ 3 & 5  ν.4548/2018)

 

Στο πλαίσιο της διερεύνησης των ποινικών αδικημάτων που αναφέρονται στην εύρυθμη λειτουργία της ΑΕ μας απασχόλησε ήδη η σύναψη σύμβασης με συνδεδεμένο μέρος χωρίς την αναγκαία έγκριση καθώς και τα αδικήματα σχετικά με το κεφάλαιο της ΑΕ, από μέρους των κατά τον νόμο υπευθύνων. Ολοκληρώνοντας τη συγκεκριμένη ενότητα θα μας απασχολήσουν εδώ τα αδικήματα που συνδέονται με   τη σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και εκθέσεων καθώς και τα σχετικά με την παρακώλυση της διενέργειας ελέγχου.

 

Το Αδίκημα της Παράλειψης (ή Εκπρόθεσμης) Σύνταξης Χρηματοοικονομικών καταστάσεων και Λοιπών Εκθέσεων

(§3)

Στα καθήκοντα του ΔΣ συμπεριλαμβάνεται και η σύνταξη των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων και λοιπών εκθέσεων (έκθεση διαχείρισης, έκθεση βιωσιμότητας, έκθεση αποδοχών, δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης κλπ)- (άρ.77 §1). Το περιεχόμενο των εκθέσεων αυτών ποικίλει, όπως έχει αναλυθεί και σε προηγούμενη αρθρογραφία μας.

Η υποχρέωση σύνταξης των εν λόγω χρηματοοικονομικών καταστάσεων και των λοιπών εκθέσεων συνιστά μέσο του νομοθέτη για την εξασφάλιση της διαχειριστικής τάξης στην ΑΕ. Για την αποτελεσματική, μάλιστα, προστασία της κρίθηκε  επιβεβλημένη η ποινικοποίηση της μη προσήκουσας εκπλήρωσης (ή εκπρόθεσμης εκπλήρωσης) της σχετικής υποχρέωσης.

Έννομο Αγαθό

Προστατευόμενο έννομο αγαθό του αδικήματος αποτελεί η πίστη στην ορθή λειτουργία της ΑΕ. Η μη τήρηση των υποχρεώσεων για τη σύνταξη χρηματοοικονομικών καταστάσεων και λοιπών εκθέσεων συνδέεται άμεσα με την («προς τα έξω») εικόνα της. Το περιεχόμενο των καταστάσεων και εκθέσεων αποτελεί αντικατοπτρισμό της οικονομικής και όχι μόνο λειτουργίας της. Η υποβολή τους εξυπηρετεί σκοπούς πληροφόρησης του συναλλακτικού κοινού/συναλλασσομένων αλλά και απόδειξη τήρησης της διαχειριστικής τάξης στην ΑΕ. Η παράλειψη σύνταξης των καταστάσεων και εκθέσεων είναι δυνατό να βλάψει (και προφανώς βλάπτει) την εμπιστοσύνη των τρίτων προς την εύρυθμη λειτουργία του εταιρικού μορφώματος.

Αντικειμενική υπόσταση

Υποκείμενο

Το αδίκημα της παράλειψης σύνταξης ή εκπρόθεσμης σύνταξης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και λοιπών εκθέσεων είναι γνήσιο ιδιαίτερο. Το αδίκημα τελείται μόνο από τους υπευθύνους για τη σύνταξη τους, δηλαδή τα μέλη του ΔΣ (άρ.77 §1).

Αξιόποινη Συμπεριφορά

Το αδίκημα τελείται διά παραλείψεως (έγκλημα γνήσιας παράλειψης). Η τέλεση του διά παραλείψεως αφορά τόσο τη μη σύνταξη όσο και την εκπρόθεσμη σύνταξη χρηματοοικονομικών καταστάσεων, καθώς στην πραγματικότητα η ειδική υπόσταση παραμένει η ίδια. Το συγκεκριμένο έγκλημα τελείται μόνο με την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας σύνταξης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και των λοιπών εκθέσεων. Πρόκειται για έγκλημα στιγμιαίο.

Η προθεσμία για την σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων δεν αναφέρεται ρητά στον νόμο. Το απώτατο χρονικό σημείο σύνταξης τους διαπιστώνεται  εμμέσως και δεν είναι σταθερό. Σύμφωνα με το άρθρο 145 ν.4548/2018 οι ετήσιες και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4308/2014. Στο τελευταίο νομοθέτημα και συγκεκριμένα στο άρθρο 6 αυτού αναφέρεται ότι οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε συντομότερο χρόνο από α) έξι μήνες από τη λήξη της περιόδου ή  β) το χρονικό όριο που επιτρέπει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που τίθενται από τη φορολογική ή άλλη νομοθεσία της χώρας.  Κατά το άρθρο 149 §1 οι νόμιμα εγκεκριμένες από την Τακτική ΓΣ χρηματοοικονομικές καταστάσεων των ΑΕ δημοσιεύονται στο Γ.Ε.ΜΗ. μέσα σε είκοσι ημέρες από την έγκρισή τους.  Η Τακτικής ΓΣ λαμβάνει χώρα έως τη δέκατη ημερολογιακή ημέρα του ένατου μήνα μετά τη λήξη της εταιρικής χρήσης (άρ.119 §1). Σύμφωνα με το άρθρο 123 §1, δέκα ημέρες πριν από την Τακτική ΓΣ, η ΑΕ θέτει στη διάθεση των μετόχων της τις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της. Στη δεκαήμερη προθεσμία δεν συμπεριλαμβάνεται η ημέρα υποβολής τους και η ημέρα της συνεδρίασης της ΓΣ. Με βάση τα ανωτέρω διαπιστώνεται ότι οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις της εταιρείας πρέπει να συντάσσονται τουλάχιστον δώδεκα ημέρες πριν τη συνεδρίαση της ΓΣ, ώστε να εκπληρώνεται η υποχρέωση έγκρισής του από την Τακτική ΓΣ και δημοσίευσής τους εντός είκοσι ημερών από τη διενέργεια αυτής.

Όσον αφορά τις εισηγμένες ΑΕ, η σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων πρέπει να λάβει χώρα εντός τεσσάρων μηνών από τη λήψη της εταιρικής χρήσης (άρ.4 ν.3556/2007).

Η έκθεση διαχείρισης (ατομική και ενοποιημένη) υποβάλλεται μαζί με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις δέκα ημέρες πριν από την Τακτική ΓΣ (άρ.123). Άρα, πρέπει να έχει συνταχθεί τουλάχιστον δώδεκα ημέρες πριν την Τακτική ΓΣ. Αντίστοιχα με όσα αναφέρθηκαν για τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις των εισηγμένων ΑΕ ισχύουν και επί της έκθεσης διαχείρισης.

Στις λοιπές εκθέσεις εντάσσεται και η πολιτική αποδοχών (άρ. 110). Η έκθεση αποδοχών υποβάλλεται στη ΓΣ για έγκριση. Επομένως, απώτατο χρονικό σημείο σύνταξης της αποτελεί η  αμέσως επόμενης ΓΣ (τακτική ή έκτακτη) μετά τη γέννηση της υποχρέωσης κατάρτισης.

Η έκθεση αποδοχών του τελευταίου οικονομικού έτους (άρ.112)  υποβάλλεται προς συζήτηση στην Τακτική ΓΣ ως αντικείμενο της ημερήσιας διάταξης. Αναφέρεται, λοιπόν, στη θεωρία ότι η έκθεση αποδοχών πρέπει να συνταχθεί τουλάχιστον δώδεκα ημέρες πριν την Τακτική ΓΣ και να υποβληθεί στους μετόχους δέκα ημέρες πριν μαζί με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις (άρ.123).

 

Το Αδίκημα της Παρακώλυσης Διενέργειας Ελέγχου (§5)

Η ΑΕ υπόκειται ετησίως σε τακτικό έλεγχο των χρηματοοικονομικών της καταστάσεων. Πέραν αυτών είναι δυνατό να διαταχθεί και έκτακτος οικονομικός και διαχειριστικός έλεγχος αυτής. Ο έλεγχος διενεργείται από τους ελεγκτές ενώ για τις εισηγμένες ΑΕ αρμόδια είναι και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Κατά τη διενέργεια του ελέγχου οι ελεγκτές δύνανται να αιτούνται τις απαραίτητες εκείνες πληροφορίες και στοιχεία για την επιτυχή διεκπεραίωση του έργου τους. Ακόμα, είναι δυνατό να ζητούν την συνεργασία των μελών του ΔΣ και των υπαλλήλων της εταιρείας προς τον ίδιο σκοπό. Σκοπός του ελέγχου της εταιρείας αποτελεί η πληρέστερη ενημέρωση των μετόχων (και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς) για τυχόν πλημμέλειες στη (οικονομική και όχι μόνον) διοίκηση της εταιρείας. Η παρακώλυση διενέργειας του ελέγχου τιμωρείται από τον ποινικό νομοθέτη με στόχο την αποτελεσματικότητα της εν λόγω διαδικασίας.

Έννομο Αγαθό

Προστατευόμενο έννομο αγαθό είναι η διαχειριστική τάξη της εταιρείας. Αυτή θίγεται με τα προσκόμματα που δύνανται να τεθούν στο έργο των ελεγκτών.

Αντικειμενική Υπόσταση

Υποκείμενο

Το αδίκημα είναι κοινό. Η διάταξη δεν καταγράφει συγκεκριμένα πρόσωπα που δύνανται να τελέσουν το αδίκημα. Βέβαια, τα πρόσωπα, στα οποία πιθανώς θα απευθυνθούν οι ελεγκτές είναι είτε τα μέλη του ΔΣ είτε υπάλληλοι της ΑΕ.

Άδικη Πράξη

Πρόκειται για αδίκημα συμπεριφοράς. Τελείται είτε με την παρακώλυση διενέργειας ελέγχου είτε  με την άρνηση παροχής πληροφοριών (πολύτροπο). Όσον αφορά την παρακώλυση λαμβάνοντας υπόψη την αντίστοιχη έννοια του ΠΚ (292 ΠΚ), πρόκειται για παρεμπόδιση ή διατάραξη του ελέγχου για μεγάλο χρονικό διάστημα ή σε μεγάλη έκταση. Υποστηρίζεται στη θεωρία ότι δεν αποτελεί παρακώλυση του ελέγχου ο ορισμός συγκεκριμένων ωρών για πρόσβαση των ελεγκτών στα εταιρικά στοιχεία, κατόπιν σχετικής συνεννόησης με τους ίδιους.

Ως προς την άρνηση παροχής πληροφοριών, αυτή λαμβάνει χώρα μόνον υπό την προϋπόθεση ότι οι ελεγκτές νομίμως ζητούν αυτές. Είναι νόμιμη η αίτηση χορήγησης στοιχείων στο βαθμό που αυτά είναι σχετικά με τον έλεγχο της εταιρείας.

Ειδικός Λόγος Άρσης Αδίκου

Είναι δυνατόν το αίτημα των ελεγκτών προς τα μέλη του ΔΣ να αφορά πληροφορίες, οι οποίες είναι χρήσιμες για τον έλεγχο της εταιρείας αλλά οδηγούν στην ενοχοποίηση τους για παράνομη πράξη ή παράλειψη. Υποστηρίζεται ότι σε αυτήν την περίπτωση το άδικο της άρνησης χορήγησής τους αίρεται λόγω του δικαιώματος μη αυτοενοχοποίησης (άρ.104 ΚΠοινΔ, άρ.6 ΕΣΔΑ).

 

Κοινά Χαρακτηριστικά

Τα ανωτέρω αναλυθέντα αδικήματα εμφανίζουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία καταγράφονται κατωτέρω:

Υποκειμενική υπόσταση

Για την υποκειμενική υπόσταση αρκεί ακόμα και ο ενδεχόμενος δόλος και στις δύο περιπτώσεις. Ειδικά, ως προς το αδίκημα παράλειψης σύνταξης (ή εκπρόθεσμης) χρηματοοικονομικών καταστάσεων υποστηρίζεται ότι ένδειξη έλλειψης δόλου αποτελεί το περιεχόμενο αυτών. Εφόσον η παράλειψη δεν στοχεύει «να κρύψει» την πραγματική και πιθανώς δυσμενή οικονομική κατάσταση της ΑΕ μπορεί να υποστηριχθεί ότι δεν υπήρχε δόλος παράλειψης σύνταξης των καταστάσεων.

Συρροή

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας αναλύθηκε το αδίκημα της σύνταξης ανακριβών ή παραπλανητικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων (άρ.177 §1). Το τελευταίο αδίκημα εμπεριέχει την παράλειψη σύνταξης ορθών κατά περιεχόμενο χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Υποστηρίζεται, λοιπόν, ότι το αδίκημα της παράλειψης σύνταξης χρηματοοικονομικών καταστάσεων αποτελεί εφεδρικό του εγκλήματος του άρθρου 177 §1 με το οποίο συρρέει φαινομενικά.

Τόσο το αδίκημα της τρίτης παραγράφου όσο και της πέμπτης είναι δυνατόν να συρρέουν με ορισμένα αδικήματα του ειδικού μέρους του ΠΚ: υπεξαίρεση (375 ΠΚ), απάτη (386 ΠΚ), απιστία (390 ΠΚ), καταδολίευση δανειστών (397 ΠΚ), εκβίαση (385 ΠΚ) κλπ.

Ποινική Κύρωση

Τα ανωτέρω αναλυθέντα αδικήματα (άρ.179 §§3 & 5) τιμωρούνται με ποινή στερητική της ελευθερίας ή διαζευκτικά χρηματική ποινή. Ειδικότερα, προβλέπεται φυλάκιση από 10 ημέρες έως 3 έτη ή  χρηματική ποινή από 5.000€ έως 50.000€. Πρόκειται για πλημμελήματα.

Δικονομικά

Τα εν λόγω αδικήματα διώκονται αυτεπαγγέλτως.

Καθ’ ύλην αρμόδιο είναι το Μονομελές Πλημμελειοδικείο.

Καθώς με τις εν λόγω διατάξεις προστατεύεται άμεσα η ΑΕ και η εύρυθμη λειτουργία της, είναι δυνατή η υποβολή δήλωσης προς υποστήριξη της κατηγορίας από τα εν λόγω πρόσωπα.

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).

Αδικήματα σχετικά με το κεφάλαιο της ΑΕ

(άρθρο 179 §§ 2 & 4,  ν.4548/2018)

Στο πλαίσιο της διερεύνησης των ποινικών αδικημάτων που αναφέρονται στην εύρυθμη λειτουργία της ΑΕ μας απασχόλησε ήδη η σύναψη σύμβασης με συνδεδεμένο μέρος χωρίς την αναγκαία έγκριση. Στο πλαίσιο της ίδιας ενότητας, θα μας απασχολήσει εδώ η ποινική διάσταση της παραβίασης επιμέρους υποχρεώσεων αναφορικά με το μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕ, από μέρους των κατά τον νόμο υπευθύνων.

Η Μη Πιστοποίηση και η Ψευδής Πιστοποίηση Καταβολής του Κεφαλαίου (§2)

Θεμελιώδες στοιχείο της ΑΕ με ιδιαίτερη, μάλιστα, σημασία για την εύρυθμη λειτουργία της αποτελεί το μετοχικό της κεφάλαιο. Τόσο κατά τη σύσταση της ΑΕ όσο και ενόψει αύξησής του, η πραγματική καταβολή του κεφαλαίου και η διατήρησή του αποτελεί κύριο μέλημα του νομοθέτη. Γνωστές προβληματικές (και εξοφθάλμως μη σύννομες) πρακτικές του παρελθόντος κατέστησαν επιτακτική τη λήψη σοβαρών αποτρεπτικών, μέτρων. Προεξάρχουσα θέση, μεταξύ αυτών, κατείχαν εκείνες της (με διάφορες μεθοδεύσεις) εικονικής καταβολής του μετοχικού κεφαλαίου, οι οποίες έθιγαν, εν τέλει, τον πυρήνα της υγιούς λειτουργίας της ΑΕ και την εμπιστοσύνη των τρίτων. Η αντιμετώπισή τους επιχειρήθηκε με πρόβλεψη τυπικών διαδικασιών πιστοποίησης της καταβολής και δηλωτικής δημοσιότητας της (πραγματικής) καταβολής του.

Με την ευθύνη πιστοποίησης έχουν επιφορτιστεί τα μέλη ΔΣ και οι ορκωτοί ελεγκτές λογιστές ανάλογα με το μέγεθος της ΑΕ. Η παράλειψη εκπλήρωσης της υποχρέωσης πιστοποίησης καθώς και η ψευδής πιστοποίηση της καταβολής του μετοχικού κεφαλαίου επισύρει ποινικές κυρώσεις στο πλαίσιο εξασφάλισης της ακεραιότητας του.

Έννομο Αγαθό

Προστατευόμενο έννομο αγαθό του αδικήματος είναι η πίστη στην ορθή λειτουργία της ΑΕ. Ήδη αναφέρθηκε η σημασία του μετοχικού κεφαλαίου για τη λειτουργία της και τον αντίκτυπο που έχει για την εμπιστοσύνη των τρίτων προς την ΑΕ.

Αντικειμενική υπόσταση

Υποκείμενο

Το αδίκημα της παράλειψης πιστοποίησης ή της ψευδούς πιστοποίησης του μετοχικού κεφαλαίου είναι γνήσιο ιδιαίτερο. Το αδίκημα τελείται μόνο από τους υπευθύνους για τη διενέργεια της πιστοποίησης. Η αρμοδιότητα πιστοποίησης της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου ανήκει στον ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή σε ελεγκτική εταιρεία. Ωστόσο, στην περίπτωση πολύ μικρών ή μικρών εταιρειών, μη εισηγμένων σε ρυθμιζόμενη αγορά, η πιστοποίηση μπορεί να γίνει από το ίδιο το ΔΣ.  Κατά τη σύσταση της εταιρείας η καταβολή πιστοποιείται είτε από ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτική εταιρεία είτε από το ΔΣ (άρ.20 §6). Τα μέλη του ΔΣ μπορεί να είναι εκτελεστικά ή μη. Όσον αφορά, ειδικότερα, την ψευδή πιστοποίηση από το ΔΣ, ενοχοποιούνται μόνον εκείνα από τα μέλη του τα οποία ψήφισαν ψήφισαν θετικά κατά τη λήψη της συλλογικής απόφασης.

Αξιόποινη Συμπεριφορά

Το αδίκημα είναι πολύτροπο, όσον αφορά τα μέλη του ΔΣ. Μπορεί να λάβει χώρα είτε με την πράξη της ψευδούς πιστοποίησης είτε με την παράλειψη πιστοποίησης εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών. Επίσης, το αδίκημα είναι γνήσιας παράλειψης, καθώς στο κείμενο της διάταξης περιγράφεται η άδικη παράλειψη. Ακόμα, το άρθρο 179 §2 αποτελεί λευκό ποινικό νόμο, καθώς η αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος συμπληρώνεται από το άρθρο 20 του ν.4548/2018 περί καταβολής και πιστοποίησης μετοχικού κεφαλαίου. Σημειώνεται ότι όσον αφορά τους ορκωτούς ελεγκτές, το αδίκημα τελείται μόνο με ψευδή πιστοποίηση και όχι με παράλειψή της.

Ειδικότερα, στην περίπτωση της αρχικής καταβολής η πιστοποίηση πρέπει να λάβει χώρα εντός δύο μηνών από τη σύσταση. Όταν πρόκειται για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, η προθεσμία είναι ενός μήνα και εκκινεί από την παρέλευση προθεσμίας καταβολής του ποσού. Η παράλειψη, συνεπώς, της πιστοποίησης λαμβάνει  χώρα με την άπρακτη παρέλευση των ανωτέρω προθεσμιών.

Ψευδής είναι η πιστοποίηση του μετοχικού κεφαλαίου, όταν το περιεχόμενό της δεν βρίσκεται σε συμφωνία με την πραγματικότητα. Πιστοποιήθηκε, δηλαδή, ότι καταβλήθηκε πλήρως ενώ δεν καταβλήθηκε καθόλου ή καταβλήθηκε μερικώς.

Σημειώνεται πάντως, ότι αξιόποινη είναι η συμπεριφορά που αφορά την πιστοποίηση της καταβολής και όχι την καταβολή αυτή καθευατή.

Το πρακτικό του ΔΣ και η έκθεση του ορκωτού ελεγκτή δημοσιεύονται στο ΓΕΜΗ. Η δημοσιότητα είναι δηλωτική και όχι συστατική. Η παράλειψη τήρησης της δημοσιότητας δεν εντάσσεται στην αξιόποινη συμπεριφορά του άρθρου 179 §2.

 

Η Παράλειψη Αναπροσαρμογής του Κεφαλαίου (§4)

Ο νόμος για τις ΑΕ προβλέπει σε ορισμένες περιπτώσεις την υποχρεωτική αναπροσαρμογή του μετοχικού κεφαλαίου. Η αναπροσαρμογή αυτού καθίσταται επιβεβλημένη για την εξασφάλιση της αληθούς εικόνας του μετοχικού κεφαλαίου προς τους τρίτους. Οι περιπτώσεις αυτές εντοπίζονται στις ακόλουθες διατάξεις:

(α) Επί μερικής κάλυψης του μετοχικού κεφαλαίου (άρ.28 §2).

(β) Επί άσκησης δικαιώματος κτήσης μετοχών (άρ.58 §3).

(γ) Επί μετατροπής ομολογιακού δανείου σε μετοχές (άρ.71 §4).

Έννομο Αγαθό

Προστατευόμενο έννομο αγαθό είναι και σε αυτήν την περίπτωση η πίστη του κοινού στην εύρυθμη λειτουργία της ΑΕ.

Αντικειμενική Υπόσταση

Υποκείμενο

Το αδίκημα είναι γνήσιο ιδιαίτερο και τελείται μόνο από τα μέλη του ΔΣ. Αδιάφορο παραμένει αν είναι εκτελεστικά ή μη. Γι’ αυτό και από την αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος εξαιρείται η περίπτωση της αναπροσαρμογής του κεφαλαίου λόγω κεφαλαιοποίησης κερδών, τα οποία είναι διανεμητέα ως κέρδη (άρ.161 §3), καθώς σε αυτήν την περίπτωση αρμόδια για την αναπροσαρμογή είναι η ΓΣ.

Άδικη Παράλειψη

Η εξεταζόμενη διάταξη αποτελεί λευκό ποινικό κανόνα, καθώς η αντικειμενική υπόσταση συμπληρώνεται από τις διατάξεις που προβλέπουν την υποχρεωτική αναπροσαρμογή του κεφαλαίου (άρ.28 §2, άρ.58 §3, άρ.71 §4). Η αναπροσαρμογή του κεφαλαίου λαμβάνει χώρα με λήψη σχετικής απόφασης και τήρηση της δημοσιότητας που απαιτείται κατ’ άρθρο 12.

Κοινά Χαρακτηριστικά

Τα αδικήματα της παράλειψης πιστοποίησης, της ψευδούς πιστοποίησης και της παράλειψης αναπροσαρμογής κεφαλαίου εμφανίζουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία καταγράφονται κατωτέρω:

Υποκειμενική υπόσταση

Για την υποκειμενική υπόσταση αρκεί ακόμα και ο ενδεχόμενος δόλος και στις δύο περιπτώσεις.

Συρροή

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας αναλύθηκε το αδίκημα της ψευδούς ή παραπλανητικής δήλωσης προς το κοινό (άρ.176). Το τελευταίο μπορεί να συρρέει με το έγκλημα της ψευδούς πιστοποίησης, όταν αυτό τελείται από μέλος του ΔΣ. Επίσης, ο ορκωτός ελεγκτής, όταν πιστοποιεί ψευδώς την καταβολή, τελεί ταυτοχρόνως και το αδίκημα της ψευδούς βεβαίωσης (242 ΠΚ), καθώς έχει κριθεί νομολογιακά ότι εντάσσεται στην έννοια του υπαλλήλου.

Νοητή είναι η συρροή τόσο του αδικήματος της §2 του άρθρου 179 όσο και της παραγράφου §4 και με άλλα αδικήματα του ειδικού μέρους του ΠΚ: απάτη (386 ΠΚ), καταδολίευση δανειστών (397 ΠΚ), απιστία (390 ΠΚ), υπεξαίρεση (375 ΠΚ), πλαστογραφία (216 ΠΚ).

Ποινική Κύρωση

Τα ανωτέρω αδικήματα (άρ.179 §§2 & 4) τιμωρούνται με ποινή στερητική της ελευθερίας ή διαζευκτικά χρηματική ποινή. Ειδικότερα, προβλέπεται φυλάκιση από 10 ημέρες έως 3 έτη ή  χρηματική ποινή από 5.000€ έως 50.000€.

Δικονομικά Ζητήματα

Τα συγκεκριμένα αδικήματα είναι πλημμελήματα και διώκονται αυτεπαγγέλτως. Αρμόδιο καθ’ ύλην είναι το Μονομελές Πλημμελειοδικείο (άρ.115 ΚΠοινΔ). Καθώς με τις προαναφερθείσες διατάξεις προστατεύονται άμεσα η ΑΕ και η εύρυθμη λειτουργία της, είναι δυνατή η υποβολή δήλωσης προς υποστήριξη της κατηγορίας από μέρους της. Και η παράσταση, επίσης, πολιτικής αγωγής.

 

Προκειμένου ο νομοθέτης να αποτρέψει προβληματικές πρακτικές του παρελθόντος που συνδέονται με το μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕ (αλλά και προκειμένου, εν τέλει, να διασφαλίσει την εύρυθμη λειτουργία της) επέλεξε, εύλογα, να συνδέσει με ποινικές κυρώσεις την παραβίαση των σχετικών διατάξεων. Μεταξύ αυτών οι διατάξεις (και συναφείς ποινικές ευθύνες) που συνδέονται με την παράλειψη ή ψευδή πιστοποίηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ αλλά και την παράλειψη της αναπροσαρμογής του. Τα υπόχρεα πρόσωπα οφείλουν, και για την προσωπική τους διασφάλιση, ιδιαίτερη προσοχή και επιμέλεια. Με ποινικές, όμως, ευθύνες απειλούνται και τα μέλη του ΔΣ που παραλείπουν να συντάξουν (ή συντάσσουν εκπρόθεσμα) σημαντικά έγγραφα της ΑΕ (λ.χ. χρηματοοικονομικές καταστάσεις). Περί αυτών, όμως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).