Ετικέτα: Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες

Συλλογικά Δικαιώματα Μειοψηφίας: Δικαίωμα Πληροφόρησης Για Πορεία Εταιρικών Υποθέσεων

 (άρ. 141 §7 ν. 4548/2018)

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας μας απασχόλησαν τα συλλογικά δικαιώματα μειοψηφίας. Ειδικότερα, σειρά συλλογικών δικαιωμάτων (:δικαίωμα σύγκλησης έκτακτης (;) ΓΣ,  δικαίωμα εγγραφής πρόσθετων θεμάτων Ημερήσιας Διάταξης & δικαίωμα υποβολής σχεδίων αποφάσεων). Επίσης το δικαίωμα αναβολής λήψης απόφασης ΓΣ καθώς και το  δικαίωμα της μειοψηφίας για τη διενέργεια φανερής ψηφοφορίας. Τέλος, το δικαίωμα πληροφόρησης για καταβολές και παροχές προς τα μέλη του ΔΣ ή τους διευθυντές της ΑΕ. Θα ολοκληρώσουμε στο παρόν τη συγκεκριμένη ενότητα με το δικαίωμα παροχής πληροφοριών για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων.

Γενικά

Το δικαίωμα για παροχή πληροφοριών για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων αποτελεί το μοναδικό συλλογικό δικαίωμα που προϋποθέτει ευρύτερη (:μεγάλη) πλειοψηφία. Συνιστά δικαίωμα πληροφόρησης, αντίστοιχο με εκείνο που αφορά καταβολές και παροχές προς τα μέλη του ΔΣ ή τους διευθυντές της ΑΕ, με σημαντικές, ωστόσο, διαφοροποιήσεις από το τελευταίο.

Σκοπός Δικαιώματος

Το συγκεκριμένο δικαίωμα αποσκοπεί στην ενημέρωση των μετόχων και στην αποτελεσματικότερη άσκηση των δικαιωμάτων τους-ιδίως του δικαιώματος ψήφου. Μέσω της λήψης ολοκληρωμένης ενημέρωσης για τα εταιρικά ζητήματα, επιτυγχάνεται πληρέστερη γνώση για τα πεπραγμένα της ΑΕ, τα δεδομένα της επιχείρησης αλλά και τις  προσδοκίες που σχετίζονται με το μέλλον της. Η συγκεκριμένη ενημέρωση και η, κατά λογική ακολουθία, αποτελεσματικότερη άσκηση του δικαιώματος ψήφου ταυτόχρονα οδηγεί στην ενίσχυση της συμμετοχής των μετόχων στην εταιρική ζωή.

Δικαιούχοι

Το δικαίωμα για παροχή πληροφοριών για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων είναι δυνατό να ασκήσει ισχυρή, μόνον, μετοχική πλειοψηφία. Απαιτείται, κατά τον νόμο, συγκέντρωση ποσοστού τουλάχιστον ίσου με το 1/10 του μετοχικού κεφαλαίου. Το συγκεκριμένο, αυξημένο, ποσοστό προσδιορίζει και τις αξιώσεις του νομοθέτη όσον αφορά εκείνους στους οποίους θα πρέπει να αναγνωρίζεται το δικαίωμα άσκησης ενός τέτοιου, ιδιαίτερα σοβαρού, δικαιώματος. Μοιάζει, μάλιστα, λογικό: δεν θα ήταν ωφέλιμο για την ΑΕ να παρέχεται ένα τόσο σοβαρό δικαίωμα σε μικρομετόχους ή, τουλάχιστον, σε μετόχους που δεν συγκεντρώνουν ένα τέτοιο, όπως το αξιούμενο, ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου.

Προϋποθέσεις Άσκησης Δικαιώματος

Για την άσκηση του εν λόγω δικαιώματος θα πρέπει να συντρέχει σειρά προϋποθέσεων. Συγκεκριμένα:

(α) Συγκέντρωση Ελάχιστου Ποσοστού Κεφαλαίου

Απαιτείται η συγκέντρωση ποσοστού ίσου (κατ’ ελάχιστον) με το 1/10 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου.

(β) Απόδειξη Μετοχικής Ιδιότητας

Αναγκαία είναι και η απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας, η οποία συντελείται με κάθε πρόσφορο νόμιμο τρόπο. Μας έχει ήδη απασχολήσει σε προγενέστερη αρθρογραφία μας ο τρόπος απόδειξης της μετοχικής ιδιότητας τους αιτούντος (καθώς επίσης και του ποσοστού του μετοχικού κεφαλαίου που συγκεντρώνει).

(γ) Γενική Συνέλευση

Το δικαίωμα ασκείται αποκλειστικά ενόψει (τακτικής ή έκτακτης) ΓΣ, αρχικής ή/και επαναληπτικής.

(δ) Τρόπος Άσκησης και Απεύθυνση Αίτησης

Το συγκεκριμένο δικαίωμα ασκείται εγγράφως ή προφορικά. Απευθύνεται προς το νομικό πρόσωπο της εταιρείας που εκπροσωπείται νόμιμα από το ΔΣ, το οποίο και φέρει την υποχρέωση να ενημερώσει τη μειοψηφία. Η αίτηση επιδίδεται και παραλαμβάνεται από το αρμόδιο για την παραλαβή εγγράφων μέλος του. Η παραλαβή του αιτήματος από ένα εκ των μελών του ΔΣ δεν αποκλείει την ευθύνη και των λοιπών για την παροχή των πληροφοριών.

(ε) Χρόνος Άσκησης Δικαιώματος

Για να είναι εμπρόθεσμη η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος θα πρέπει να λάβει χώρα τουλάχιστον πέντε (5) πλήρεις ημέρες πριν από την ημερομηνία συνεδρίασης της ΓΣ.

Αντικείμενο Πληροφόρησης

Το αντικείμενο της πληροφόρησης που είναι δυνατό να αιτηθούν οι μέτοχοι πλειοψηφίας είναι εξαιρετικά ευρύ. Θα πρέπει να σημειώσουμε, όμως, ότι δικαιολογείται το εύρος της από το αυξημένο ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου το οποίο προϋποθέτει.

Η αιτούμενη πληροφόρηση είναι γενικής φύσεως και δεν είναι αναγκαίο να  συνδέεται με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της επικείμενης ΓΣ [1685/2024 ΜΠρ Αθηνών (Ασφ), ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ]. Οι πληροφορίες είναι δυνατό να αφορούν το παρόν ή το μέλλον˙ να αφορούν τις εταιρικές υποθέσεις ή την περιουσιακή κατάσταση της εταιρείας. Ειδικότερα:

Οι εταιρικές υποθέσεις, για τις οποίες η αιτούμενη πληροφόρηση, αφορούν τη λειτουργία και τις εργασίες της ΑΕ. Τα όρια της (της αιτούμενης πληροφόρησης) δεν προσδιορίζονται στον νόμο˙ ουδεκάν το περιεχόμενό της.  Ο ρευστός τρόπος προσδιορισμού του αντικειμένου της πληροφόρησης αφήνει ικανά περιθώρια στα εμπλεκόμενα μέρη: για διαστολή τους στον αιτούντα˙ για συστολή τους σ’ εκείνον που καλείται να ικανοποιήσει το αίτημα. Με βάση τη νομολογία και τη θεωρία, οι πληροφορίες για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων πρέπει να αφορούν στοιχεία σχετικά με τις ενέργειες που λαμβάνουν χώρα για την επίτευξη του εταιρικού σκοπού˙ στην πράξη: για το σύνολο της δραστηριότητας της ΑΕ.

Επιπλέον, πέραν της πορείας των εταιρικών υποθέσεων, οι δικαιούχοι μέτοχοι μπορούν να ζητήσουν πληροφόρηση και για την περιουσιακή κατάσταση της ΑΕ. Στην τελευταία συμπεριλαμβάνονται τα περιουσιακά της στοιχεία. Ενδεικτικά: κινητά, ακίνητα, δικαιώματα, υποχρεώσεις, καταθέσεις, χρηματοοικονομικά μέσα, αξιόγραφα κλπ. Οι πληροφορίες για την εταιρική περιουσία δεν περιορίζονται στο περιεχόμενο, μόνον, των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Μπορεί να αφορούν συνολικά την περιουσιακή κατάσταση της εταιρείας ή συγκεκριμένο, μόνον, κλάδο της.

Το αίτημα της πληροφόρησης δεν απαιτείται να είναι αναλυτικό κι ούτε υφίσταται υποχρέωση για ενημέρωση σχετικά με συγκεκριμένη, μόνον, σύμβαση ή συναλλαγή. Μπορεί το σχετικό αίτημα να είναι γενικό ή να αφορά ένα ή περισσότερα πεδία της εταιρικής δραστηριότητας (π.χ. συναλλαγές με πελάτες, προμηθευτές, συνδεδεμένες εταιρείες και πιστωτικά ιδρύματα, κέρδη και ζημίες, συγκριτικά στοιχεία περισσότερων χρήσεων).

Αποτελέσματα Νομότυπης Άσκησης Του Δικαιώματος

Εφόσον ασκηθεί νομότυπα το συγκεκριμένο δικαίωμα, υποχρεούται η ΑΕ να παράσχει τις αιτούμενες πληροφορίες. Η υποχρέωση παροχής τους εκπληρώνεται διά του ΔΣ. Το τελευταίο είναι δυνατό να αρνηθεί με λήψη συλλογικής απόφασης. Δεν μπορεί, ως εκ τούτου, να ανατεθεί σε κάποιο από τα μέλη του η λήψη της.

Η ικανοποίηση του δικαιώματος και η χορήγηση των πληροφοριών λαμβάνει χώρα προφορικά ή εγγράφως κατά την συνεδρίαση της ΓΣ από το ΔΣ, το οποίο φέρει και την σχετική υποχρέωση. Οι πληροφορίες, παρέχονται είτε προφορικά με σχετική  καταχώριση στα πρακτικά είτε με την χορήγηση των συναφών εγγράφων. Η μειοψηφία πάντως δεν μπορεί να αξιώσει την έγγραφη παροχή τους. Υποστηρίζεται, κατά την μάλλον κρατούσα άποψη, πως η προσήκουσα παροχή των αιτουμένων πληροφοριών μόνον εγγράφως μπορεί να λάβει χώρα. Η έγγραφη πληροφόρηση εξυπηρετεί σκοπούς τόσο αποδεικτικούς όσο και πληρότητας του περιεχομένου της.  Η έγγραφη πληροφόρηση δεν πρέπει να συγχέεται με την παραπομπή σε εταιρικά και άλλου είδους έγγραφα. Αντιθέτως, η απάντηση πρέπει να περιλαμβάνεται στο έγγραφο που χορηγεί ως πληροφόρηση. Εξαίρεση αποτελεί η παραπομπή στο διαδικτυακό της τόπο και στις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Η παραπομπή αυτή αρκεί υπό την προϋπόθεση της πληρότητας και της εγκυρότητας των πληροφοριών και της δυνατότητας παροχής διευκρινίσεων επ’ αυτών.

Αν δεν εκπληρωθεί η συγκεκριμένη υποχρέωση, οι αποφάσεις που θα ληφθούν είναι ακυρώσιμες. Κι αυτό ανεξάρτητα από την αστική και ποινική ευθύνη των μελών του ΔΣ που δεν παρείχαν, μολονότι όφειλαν, τη σχετική ενημέρωση.

Άρνηση Χορήγησης Πληροφοριών Λόγω Αποχρώντος Ουσιώδους Λόγου

Το ΔΣ έχει τη δυνατότητα να αρνηθεί την πληροφόρηση μόνον επί ύπαρξης αποχρώντος ουσιώδους λόγου. Σε αυτήν την περίπτωση δε γεννάται, εξ αρχής, η υποχρέωση για πληροφόρηση.  Η έννοια του αποχρώντος ουσιώδους λόγου μας έχει ήδη εκτενώς απασχολήσει σε προηγούμενη αρθρογραφία μας αναφορικά με το δικαίωμα προς πληροφόρηση για καταβολές και παροχές προς τα μέλη του ΔΣ.

Συνοπτικά, ωστόσο, ας αναφερθούν ορισμένα παραδείγματα που δικαιολογούν την άρνηση: η προστασία απόρρητων πληροφοριών της εταιρείας, εν γένει η προστασία των συμφερόντων της προς αποτροπή ζημίας ή επίτευξη κέρδους, η αντικειμενική διαπίστωση βλάβης των συμφερόντων της ΑΕ αλλά και των μετοχικών συμφερόντων της πλειοψηφίας, η εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων των αιτούντων μη συμβατών με τα εταιρικά, η δυσκόλως αποδεκτή από τη νομολογία κατάχρηση δικαιώματος ενημέρωσης από τον δικαιούχο. Τέλος, ο λόγος άρνησης που προβλέπεται στην ίδια τη διάταξη λόγω εκπροσώπησης των αιτούντων μετόχων στο ΔΣ κατόπιν απευθείας διορισμού τους από μέτοχο (άρ.79) ή κατόπιν εκλογής τους με κατάλογο (άρ.80). Να σημειωθεί, βέβαια, πως πρόκειται για μαχητό τεκμήριο, το οποίο οι αιτούντες μπορούν να ανατρέψουν επικαλούμενοι τη μη επαρκή πληροφόρησή τους-παρά τη συμμετοχή τους στη διοίκηση της εταιρείας.

Αμφισβήτηση Ως Προς Τη Βασιμότητα Της Άρνησης

Η βασιμότητα του λόγου άρνησης εκ μέρους του ΔΣ για χορήγηση πληροφοριών μπορεί να αμφισβητηθεί. Ο αιτών την πληροφόρηση μέτοχος ή (κατ’ άλλη, όχι ορθή, άποψη) κάθε μέτοχος έχει το δικαίωμα να προσφύγει στο Μονομελές Πρωτοδικείο της περιφέρειας στην οποία βρίσκεται η εταιρεία, ώστε να προβεί αυτό σε κρίση επί της βασιμότητας ή μη της άρνησης του ΔΣ. Πρόκειται για αίτηση δικαστικού ελέγχου της άρνησης του ΔΣ για παροχή πληροφοριών και εκδικάζεται με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (96/2013 Εφ Δωδεκανήσου, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Πρόκειται για μη γνήσια ασφαλιστικά μέτρα και δεν απαιτείται η επίκληση και απόδειξη επικείμενου κινδύνου ή επείγουσας κατάστασης. Επιπλέον, δεν είναι αναγκαίο να επικαλεστεί συγκεκριμένο έννομο συμφέρον, καθώς η ιδιότητα του μετόχου αρκεί για την άσκηση του εν λόγω ένδικου βοηθήματος. Προϋποθέσεις άσκησης της αίτησης δικαστικού ελέγχου της άρνησης αποτελούν η εμπρόθεσμη και νόμιμη αίτηση στην εταιρεία για παροχή πληροφοριών ενόψει ορισμένης συγκληθείσας ΓΣ και η άρνηση του ΔΣ να παράσχει τις πληροφορίες.

Η κρίση του δικαστηρίου επί της αίτησης και η επίλυση της διαφοράς δεν αποσκοπεί την προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης αλλά είναι οριστική.

Για να είναι ορισμένη η αίτηση απαιτείται η αναφορά της ιδιότητας των αιτούντων μετοχών και του ποσοστού συμμετοχής τους στο κεφάλαιο, στην νομότυπη άσκηση του δικαιώματος πληροφόρησης και στην άρνηση του ΔΣ να παράσχει πληροφόρηση.

Το δικαστήριο κρίνει τη βασιμότητα της άρνησης και αν αυτή είναι δικαιολογημένη ή όχι. Εφόσον κρίνει ότι το ΔΣ όφειλε να παράσχει σχετική πληροφόρηση, υποχρεώνει την εταιρεία στην παροχή της.

 

Το δικαίωμα παροχής πληροφοριών για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων είναι ιδιαίτερα κρίσιμο: Για τους μετόχους της ΑΕ που συγκεντρώνουν το 1/10 του μετοχικού της κεφαλαίου που αξιώνει ο νόμος, καθώς τους παρέχει σημαντική πληροφόρηση που, υπό άλλες προϋποθέσεις θα εστερούντο. Για την ΑΕ καθώς καθιστά διαφανή τη λειτουργία της. Για εκείνους που διοικούν την εταιρεία καθώς όχι μόνο διαφανής καθίσταται η διοίκησή τους αλλά και γιατί τα στοιχεία που είναι υποχρεωτικό να τους παρασχεθούν, μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για την άσκηση αστικών και ποινικών αξιώσεων σε βάρος τους. Δεν θα ήταν λοιπόν υπερβολή να υποστηριχθεί πως εκτός από δικαίωμα κρίσιμο είναι και ένα δικαίωμα (δυνητικά) επικίνδυνο.-

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).

 

 

Συλλογικά Δικαιώματα Μειοψηφίας: Δικαίωμα Πληροφόρησης Καταβολών και Παροχών Προς Μέλη ΔΣ και Διευθυντές

 (άρ. 141 §§6 εδ. γ΄ ν. 4548/2018)

 

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας ασχοληθήκαμε με τα συλλογικά δικαιώματα μειοψηφίας. Μας απασχόλησαν, ήδη, αρκετά από αυτά [:Δικαίωμα σύγκλησης έκτακτης(;) ΓΣ,  δικαίωμα εγγραφής πρόσθετων θεμάτων ημερήσιας διάταξης & δικαίωμα υποβολής σχεδίων αποφάσεων. Επίσης το δικαίωμα αναβολής λήψης απόφασης ΓΣ και το  δικαίωμα της μειοψηφίας για τη διενέργεια φανερής ψηφοφορίας]. Στο πλαίσιο της ίδιας θεματικής θα μας απασχολήσει το δικαίωμα πληροφόρησης για καταβολές και παροχές προς τα μέλη του ΔΣ και τους διευθυντές της ΑΕ.

Γενικά

Με αίτηση μετόχου/μετόχων, που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου κεφαλαίου, το ΔΣ υποχρεούται να ανακοινώνει (αποκλειστικά) στην Τακτική ΓΣ, τα ποσά που καταβλήθηκαν κατά την τελευταία διετία, σε κάθε μέλος του ΔΣ ή/και τους διευθυντές της ΑΕ. Επίσης, κάθε παροχή προς τα πρόσωπα αυτά από οποιαδήποτε αιτία ή σύμβαση της εταιρείας μαζί τους.

Σκοπός Δικαιώματος

Δικαιολογητική βάση του συγκεκριμένου δικαιώματος αποτελεί η ανάγκη εξασφάλισης διαφάνειας στη διαχείριση των οικονομικών της ΑΕ. Επίσης, όμως, ο περιορισμός της ασυδοσίας που (όχι σπάνια) διέπει εκείνους που διαθέτουν τη διοικούσα πλειοψηφία. Οι μέτοχοι λαμβάνουν γνώση των ποσών που δαπανώνται και παρέχονται προς τα πρόσωπα που τη διοικούν. Και, όσον αφορά τα τελευταία, καλώς γνωρίζουν ότι «ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον», γεγονός που λειτουργεί περιοριστικά σε φαινόμενα ασυδοσίας.

Προϋποθέσεις Άσκησης Δικαιώματος

Για τη νομότυπη άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος είναι αναγκαία:

(α) Συγκέντρωση Ελάχιστου Ποσοστού Κεφαλαίου

Πρόκειται για ένα ακόμα δικαίωμα της μικρής μειοψηφίας: για την άσκηση του απαιτείται η συγκέντρωση ποσοστού (κατ’ ελάχιστον) ίσου με 1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου.

(β) Απόδειξη Μετοχικής Ιδιότητας

Αναγκαία, όμως, είναι και η απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας, η οποία συντελείται με κάθε πρόσφορο νόμιμο τρόπο.

(γ) Τακτική Γενική Συνέλευση

Το συγκεκριμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί αποκλειστικά ενόψει Τακτικής ΓΣ. Δεν είναι δυνατό να συνδεθεί σε Έκτακτη ΓΣ.

(δ) Τρόπος Άσκησης και Απεύθυνση Αίτησης

Το εν λόγω δικαίωμα ασκείται εγγράφως ή προφορικά. Απευθύνεται προς το νομικό πρόσωπο της εταιρείας (όπως εκπροσωπείται νόμιμα από το ΔΣ). Το ΔΣ, εξάλλου, φέρει την υποχρέωση να ενημερώσει τη μειοψηφία της ΑΕ. Η αίτηση επιδίδεται και παραλαμβάνεται από το αρμόδιο για την παραλαβή εγγράφων μέλος του.

(ε) Χρόνος Άσκησης Δικαιώματος

Για να είναι εμπρόθεσμη η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος θα πρέπει να λάβει χώρα τουλάχιστον πέντε (5) πλήρεις ημέρες πριν από την ημερομηνία συνεδρίασης της Τακτικής ΓΣ.

Αποτελέσματα Νομότυπης Άσκησης

Εφόσον ασκηθεί νομότυπα το συγκεκριμένο δικαίωμα, υποχρεούται η ΑΕ να παράσχει τις αιτούμενες πληροφορίες. Η υποχρέωση παροχής τους εκπληρώνεται διά του ΔΣ. Το τελευταίο είναι δυνατό να τις αρνηθεί (υπό προϋποθέσεις-ιδ. στη συνέχεια) ύστερα από συλλογική, μόνον, απόφαση. Δεν μπορεί, ως εκ τούτου, να ανατεθεί σε κάποιο από τα μέλη του η λήψη της σχετικής απόφασης.

Οι πληροφορίες παρέχονται ενώπιον της ΓΣ προφορικά (οπότε θα λάβει σχετική  καταχώριση στα πρακτικά της ΓΣ) ή με την παροχή των συναφών εγγράφων. Η μειοψηφία πάντως δεν μπορεί να αξιώσει την έγγραφη παροχή τους. Υποστηρίζεται, κατά την μάλλον κρατούσα άποψη, πως η προσήκουσα παροχή των αιτουμένων πληροφοριών μόνον εγγράφως μπορεί να λάβει χώρα. Κι είναι αλήθεια πως οι πληροφορίες που παρέχονται θα διακρίνονται, κατά βάση, από λεπτομέρειες. Επίσης πως η απόδειξη της εκπλήρωσης της εν λόγω υποχρέωσης ευχερέστερα θα λάβει χώρα όταν εγγράφως παρέχεται η πληροφόρηση. Καθώς όμως δεν υφίσταται σχετική (νόμιμη) υποχρέωση, ορθότερο είναι να δεχθούμε πως ο τρόπος της προσήκουσας εκπλήρωσης της υποχρέωσης πληροφόρησης (:προφορικά ή εγγράφως) θα πρέπει να συνδέεται με τον όγκο των στοιχείων που παρέχονται˙ θα ήταν αρκετή η  προφορική ενημέρωση επί περιορισμένης έκτασης στοιχείων, αναγκαία όμως η έγγραφη όταν είναι εκτεταμένη η εν λόγω έκταση.

Να σημειωθεί πως δεν είναι δυνατό να αξιωθεί (ή, πολύ περισσότερο, λάβει χώρα) αυτοπρόσωπη έρευνα για την πληροφόρηση. Μην ξεχνάμε, μάλιστα, ότι θα πρέπει να συντελεστεί στο πλαίσιο συνεδρίασης της ΓΣ.

Όταν, ενδεχομένως, συντρέξουν περισσότερα αιτήματα με ταυτόσημο περιεχόμενο υφίσταται, πάντοτε, δυνατότητα ενιαίας απάντησης.

Η διετία στην οποία αφορά το διάστημα για το οποίο θα δοθεί η πληροφόρηση εκκινεί από την προηγουμένη της υποβολής της αίτησης. Αφορά κάθε ποσό και παροχή που χορηγήθηκε μέσα στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και, μάλιστα, ανεξάρτητα από τη νομική βάση ή αιτία τους.

Αν δεν εκπληρωθεί η συγκεκριμένη υποχρέωση, οι αποφάσεις που θα ληφθούν είναι ακυρώσιμες. Κι αυτό ανεξάρτητα από την τεκμηρίωση αστικής και ποινικής ευθύνης των μελών του ΔΣ που δεν παρείχαν, μολονότι όφειλαν, τη σχετική ενημέρωση.

Άρνηση Χορήγησης Πληροφοριών Λόγω Αποχρώντος Ουσιώδους Λόγου

Εφόσον το ανωτέρω δικαίωμα ασκηθεί προσηκόντως, το ΔΣ φέρει δέσμια υποχρέωση για την παροχή των αιτούμενων πληροφοριών. Μοναδική περίπτωση, κατά την οποία το ΔΣ έχει τη δυνατότητα να αρνηθεί τη χορήγηση των εν λόγω πληροφοριών αποτελεί η ύπαρξη αποχρώντος ουσιώδους λόγου.

Η έννοια του αποχρώντος ουσιώδους λόγου αποτελεί αόριστη νομική έννοια, η οποία συγκεκριμενοποιείται in concreto στη βάση των εκάστοτε, συγκεκριμένων, περιστάσεων. Σε κάθε περίπτωση, η άρνηση λόγω αποχρώντος ουσιώδους λόγου πρέπει να αναγραφεί στα πρακτικά.

Παραδείγματα αποχρώντος ουσιώδους λόγου, αποτελούν η κατάχρηση δικαιώματος ενημέρωσης από τον δικαιούχο, η προστασία των συμφερόντων της εταιρείας για την αποτροπή ζημίας ή την επίτευξη κέρδους, η αντικειμενική διαπίστωση βλάβης των συμφερόντων της ΑΕ αλλά και των μετοχικών συμφερόντων της πλειοψηφίας, η εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων των αιτούντων-μη συμβατών με τα εταιρικά. Επίσης: η εν γένει σημαντική αρνητική επίδραση στο εταιρικό συμφέρον (παραδείγματος χάριν αποκάλυψη απορρήτων και γενικότερα ευαίσθητων επιχειρηματικών πληροφοριών, η προσβολή της προσωπικότητας ορισμένων προσώπων με την κοινοποίηση των στοιχείων τους.

Τα παραπάνω παραδείγματα προκύπτουν από τη νομολογία. Πέραν αυτών, η διάταξη αναφέρεται ρητά σε ένα συγκεκριμένο, σχετικό, παράδειγμα αποχρώντος ουσιώδους λόγου: το ΔΣ μπορεί να αρνηθεί την χορήγηση των αιτούμενων πληροφοριών, στην περίπτωση που οι αιτούντες μέτοχοι εκπροσωπούνται στο ΔΣ κατόπιν απευθείας διορισμού μέλους/μελών του (άρ.79) ή κατόπιν εκλογής τους με κατάλογο (άρ.80). Εύλογο, πάντως, θα ήταν να υποστηριχθεί (ακριβώς στο ίδιο πλαίσιο) πως η εκπροσώπηση στο ΔΣ, ακόμα και αν είχε προκύψει με άλλον τρόπο (εκτός από τους συγκεκριμένα αναφερόμενους στη διάταξη), θα ήταν δυνατό να αποτελέσει αποχρώντα ουσιώδη λόγο άρνησης: με τον ίδιο ακριβώς τρόπο θα τεκμαίρεται η γνώση του μετόχου-μέλους του ΔΣ για τις αιτούμενες πληροφορίες. Σε κάθε περίπτωση πάντως θα πρέπει να σημειωθεί πως πρόκειται για μαχητό τεκμήριο. Το συγκεκριμένο τεκμήριο θα ήταν δυνατό να ανατραπεί στη βάση της επίκλησης της μη επαρκούς πληροφόρησή τους-παρά τη συμμετοχή τους στη διοίκηση της εταιρείας.

Η καταχρηστική άσκηση δικαιώματος (281 ΑΚ) ως νομικός λόγος άρνησης παροχής της αιτούμενης πληροφόρησης, μολονότι εντάσσεται στην έννοια του αποχρώντος λόγου, δεν γίνεται εύκολα δεκτή από τη θεωρία και νομολογία.  Περίπτωση, πάντως, καταχρηστικής άσκησης η οποία προκύπτει από το γράμμα του νόμου, θα συνιστούσε η αίτηση για παροχή πληροφοριών, οι οποίες είναι ήδη δημοσιευμένες (1685/2024 ΜΠρ Αθηνών (Ασφ), ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Σημαντικό να επισημανθεί πως η μη παροχή πληροφόρησης δε είναι ανεκτό να δικαιολογηθεί με την επίκληση, ως λόγο άρνησης, της δυνατότητας του αιτούντος να λάβει γνώση από άλλη πηγή, η επιδίωξη απώτερων σκοπών από την αιτούσα μειοψηφία, η ύπαρξη κινδύνου για επισφαλείς απαιτήσεις ΑΕ ή για αδυναμία συλλογής των αιτουμένων στοιχείων λόγω στενότητας χρόνου, υψηλών δαπανών κλπ.

Αμφισβήτηση Βασιμότητας Άρνησης

Τυχόν αμφισβήτηση ως προς το βάσιμο ή μη της αιτιολογίας άρνησης από μέρους του ΔΣ ή ακόμα και επί ελλιπούς πληροφόρησης (που ισοδυναμεί με άρνηση), επιλύεται από το αρμόδιο δικαστήριο κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (96/2013 Εφ Δωδεκανήσου, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Με την ίδια απόφαση, εξάλλου, το δικαστήριο υποχρεώνει και την εταιρεία να παράσχει τις πληροφορίες που αρνήθηκε.

Διχογνωμία έχει προκύψει ως προς τους δικαιούχους προσφυγής στο δικαστήριο. Κατά μία άποψη, κάθε μέτοχος, ανεξαρτήτως αν προέβη ο ίδιος στην άσκηση του δικαιώματος, έχει δυνατότητα προσφυγής. Κατά την αντίθετη, μόνο όσοι άσκησαν το δικαίωμά τους μπορούν να προσφύγουν. Εύλογο, όμως, είναι να δεχτούμε την δεύτερη ως ορθότερη: ο φορέας του δικαιώματος είναι εκείνος, μόνον, που δικαιούται δικαστικά να το αξιώσει κι εκείνος που, εφόσον το επιλέξει, θα παραιτηθεί από τη σχετική αξίωσή του.

 

Το δικαίωμα πληροφόρησης αναφορικά με τις αμοιβές και λοιπές παροχές προς τα μέλη του ΔΣ και τους Διευθυντές της ΑΕ εντάσσεται, επίσης, στα δικαιώματα της «μικρής» μειοψηφίας (το 1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου). Είναι προφανές πως η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος προάγει τη διαφάνεια και (δυνητικά) περιορίζει  φαινόμενα ασυδοσίας. Το συγκεκριμένο δικαίωμα ασκείται, αποκλειστικά, στο πλαίσιο της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης και είναι δυνατό να αποκρουσθεί υπό συγκεκριμένες, αυστηρές και περιορισμένες, προϋποθέσεις. Ενδεχόμενη, μάλιστα, άρνηση ικανοποίησής του είναι δυνατό να παράξει δυσμενείς συνέπειες (ακυρωσία της ΓΣ, αστικές και ποινικές ευθύνες για τα αρνούμενα μέλη ΔΣ). Απαιτείται, κατά τούτο, ιδιαίτερη προσοχή για τη μη ικανοποίησή του. Φυσικά και για την ικανοποίησή του.-

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).

 

 

Συλλογικά Δικαιώματα Μειοψηφίας: Δικαίωμα Διενέργειας Φανερής Ψηφοφορίας

 (άρ. 141 §9 ν. 4548/2018)

΄Οπως ήδη, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας έχουμε αναφέρει, προκειμένου να διασφαλιστούν οι μέτοχοι μειοψηφίας, ο νομοθέτης τους παρείχε σειρά, δικαιωμάτων. Αρκετά από αυτά εμπεριέχονται στη διάταξη του άρ. 141. Διακρίνονται, όπως ήδη έχουμε σημειώσει, σε ατομικά και συλλογικά. Μας απασχόλησε, ήδη, σειρά συλλογικών δικαιωμάτων (:Δικαίωμα Σύγκλησης Έκτακτης(;) ΓΣ,  Δικαίωμα Εγγραφής Πρόσθετων Θεμάτων Ημερήσιας Διάταξης & Δικαίωμα Υποβολής Σχεδίων Αποφάσεων). Επίσης το δικαίωμα αναβολής λήψης απόφασης ΓΣ. Στο παρόν θα μας απασχολήσει το (συλλογικό επίσης) δικαίωμα της μειοψηφίας για τη διενέργεια φανερής ψηφοφορίας.

 

Γενικά

Όπως ήδη έχουμε διαπιστώσει, στη ΓΣ η ψηφοφορία είναι φανερή. Τούτο, φυσικά, εφόσον δεν ορίζεται κάτι άλλο στο καταστατικό. Η ΓΣ μπορεί πάντοτε, με φανερή ψηφοφορία, να αποφασίσει ότι η ψηφοφορία σε κάποιο θέμα ή και σε όλα τα θέματα της ημερήσιας διάταξης θα είναι μυστική. Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή μέτοχος μπορεί να δηλώσει ότι αντιτάσσεται στην απόφαση που λαμβάνεται, ώστε να προσβάλει στο μέλλον την απόφαση ως ακυρώσιμη (άρ. 131 §1). Παράλληλα, επί ορισμένων θεμάτων, προβλέπεται ρητά ως ανεπίτρεπτη η μυστική ψηφοφορία (λ.χ. επί αμοιβών μελών ΔΣ). Ομοίως σε περίπτωση που η ψήφος δίδεται από απόσταση (συμμετοχή στη ΓΣ με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα ή με επιστολική ψήφο).

Δεν χωρεί, επομένως, οποιαδήποτε αμφιβολία πως η λήψη απόφασης από τη ΓΣ με φανερή ψηφοφορία αποτελεί τον κανόνα. Δυνατότητα παρέκκλισης υφίσταται, ωστόσο, με διαφορετική καταστατική ρύθμιση ή απόφαση της ΓΣ για συγκεκριμένα θέματα ή συνεδρίασή της. Ακριβώς, όμως, επειδή υφίσταται η δυνατότητας παρέκκλισης, ο νομοθέτης αναγνώρισε στους μετόχους της μειοψηφίας το δικαίωμα να ζητήσουν τη διενέργεια φανερής ψηφοφορίας.

Συγκεκριμένα, κατά ρητή διατύπωση του νόμου, ύστερα από αίτηση μετόχων, που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου κεφαλαίου, η ψηφοφορία σε κάποιο θέμα ή/και σε όλα θέματα της ημερήσιας διάταξης διενεργείται με φανερή ψηφοφορία (άρ. 141 §9). Το εν λόγω δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί στο πλαίσιο τακτικής ή έκτακτης ΓΣ καθώς και στο πλαίσιο ιδιαίτερης συνέλευσης κατηγοριών μετόχων.

Σκοπός & Σημασία

Η φανερή ψηφοφορία-η οποία καταλήγει, κατά λογική ακολουθία, ονομαστική, προσδίδει διαφάνεια στη διαδικασία λήψης απόφασης της ΓΣ. Στο πλαίσιο, δε, αυτό οι μέτοχοι ασκούν το δικαίωμα ψήφου με περισσότερη υπευθυνότητα.

Επιπλέον, η φανερή ψηφοφορία σκοπεί να αποκαλύψει εκείνους που τοποθετούνται υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης στις επιμέρους ψηφοφορίες και, συνεπώς, τα κίνητρα που τους οδηγούν να τοποθετούνται κατά τον εκάστοτε, επιλεγόμενο, τρόπο. Ως εκ τούτου, οι μέτοχοι κατανοούν πληρέστερα τις κινήσεις και συμπεριφορές των λοιπών μετόχων της ΑΕ και είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τυχόν καταχρηστική άσκηση των δικαιωμάτων των τελευταίων.

Σε πρακτικό, πάντως, επίπεδο η υποβολή ενός αιτήματος για φανερή ψηφοφορία από μέρους των μειοψηφούντων μετόχων θα έχει διπλή στόχευση: την αποκάλυψη εκείνων που στηρίζουν την διοικούσα πλειοψηφία καθώς επίσης και την δυσχέρανση της λήψης των αιτουμένων από την τελευταία (:διοικούσα πλειοψηφία) αποφάσεων.

Όλα τούτα, όμως, μοιάζουν απολύτως θεωρητικά καθώς στη χώρα μας οι οικογενειακές επιχειρήσεις προσεγγίζουν (αν δεν υπερβαίνουν) το 80% του συνόλου και οι ΑΕ (και όχι μόνον) είναι, στη συντριπτική τους πλειονότητα, ολιγομετοχικές. Όλοι γνωρίζουν ποιος και τι ψηφίζει-ακόμα κι αν συμβεί κάποιοι μέτοχοι να έχουν τον ίδιο, ακριβώς, αριθμό μετόχων.

Προϋποθέσεις & Διαδικασία

Η νομότυπη άσκηση του δικαιώματος διενέργειας φανερής ψηφοφορίας απαιτεί την πλήρωση των ακόλουθων προϋποθέσεων και τήρηση των διαδικασιών που στη συνέχεια αναφέρονται:

(α) Συγκέντρωση Ελάχιστου Ποσοστού Κεφαλαίου & Απόδειξη Μετοχικής Ιδιότητας

Η άσκηση του δικαιώματος είναι δυνατή από μέτοχο ή μετόχους που εκπροσωπούν τουλάχιστον ποσοστό ίσο με 1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου και αποδεικνύουν (με κάθε πρόσφορο μέσο) την μετοχική τους ιδιότητα. Είναι πάντως εφικτή, και στην προκειμένη περίπτωση, η μείωση του συγκεκριμένου ποσοστού σε έως 1/40 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου, εφόσον υπάρχει αντίστοιχη καταστατική πρόβλεψη.

Αξιοσημείωτο είναι πως ο μέτοχος που ασκεί το δικαίωμα για τη διενέργεια φανερής ψηφοφορίας δεν απαιτείται να διαθέτει δικαίωμα ψήφου. Ακόμα, όμως, κι αν διαθέτει δεν υποχρεούται, εν τέλει, να συμμετάσχει στη σχετική ψηφοφορία.

(β) Χρόνος Άσκησης Δικαιώματος

Το συγκεκριμένο δικαίωμα ασκείται, κατά τη διάρκεια της σχετικής ΓΣ (ή και πριν από αυτή) από μετόχους που το δικαιούνται. Μολονότι απώτατος χρόνος άσκησης δεν ορίζεται, (αναγκαίο είναι να γίνει δεκτό πως) μπορεί να ασκηθεί έως την έναρξη της ψηφοφορίας ενός εκάστου θέματος ημερήσιας διάταξης.

 

(γ) Απεύθυνση Αιτήματος Διενέργειας Φανερής Ψηφοφορίας

Το αίτημα για τη διενέργεια φανερής ψηφοφορίας απευθύνεται προς τον Πρόεδρο της ΓΣ˙ καταχωρίζεται στα πρακτικά, εφόσον λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης. Σε περίπτωση, ωστόσο, που το σχετικό δικαίωμα ασκηθεί σε χρόνο πριν τη συνεδρίαση, υποβάλλεται προς τον νόμιμο εκπρόσωπο της εταιρείας. Ευκταίο, πάντως-στην τελευταία αυτή περίπτωση, να επαναληφθεί κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης. Ενδεχόμενη παράλειψη επανυποβολής του εύλογα θα δημιουργούσε ερωτηματικά σχετικά με ενδεχόμενη υπαναχώρηση εκείνου που το υπέβαλε.

(δ) Περιεχόμενο & Τύπος Αιτήματος Διενέργειας Φανερής Ψηφοφορίας

Το σχετικό αίτημα της μειοψηφίας πρέπει να περιέχει, κατά τρόπο σαφή και συγκεκριμένο, το θέμα ή θέματα της ημερήσιας διάταξης για τα οποία αιτείται η λήψη απόφασης με διενέργεια φανερής ψηφοφορίας.

Ως προς τον τύπο αυτού, εφόσον τούτο υποβάλλεται κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της ΓΣ, μπορεί να είναι είτε έγγραφο είτε προφορικό. Πάντως, η δυνατότητα απόδειξης προφορικά υποβληθέντος αιτήματος δεν θα ήταν, αυτονοήτως, ευχερής.

Ωστόσο, ειπώθηκε, ήδη, ότι το σχετικό δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί και από μέτοχο, ο οποίος δεν πρόκειται να συμμετάσχει στη σχετική ΓΣ. Στην περίπτωση αυτή, το σχετικό αίτημα αναγκαίο είναι να υποβάλλεται εγγράφως, καθώς θα ασκείται σε χρόνο πριν από τη συνεδρίαση.

Συνέπειες Νομότυπης Υποβολής Αιτήματος Διενέργειας Φανερής Ψηφοφορίας

Η νομότυπη υποβολή του αιτήματος για τη λήψη απόφασης της ΓΣ επί θέματος/θεμάτων με διενέργεια φανερής ψηφοφορίας γεννά υποχρέωση προς τον Πρόεδρο της ΓΣ για την τήρηση του σχετικού τρόπου ψηφοφορίας.

Ωστόσο, αν παρά το νομότυπο της υποβολής του, το σχετικό αίτημα απορριφθεί, η ληφθείσα με μυστική ψηφοφορία απόφαση θα καθίσταται ακυρώσιμη: θα πρόκειται για πρόδηλο ελάττωμα της διαδικασίας.

 

Στα δικαιώματα της «μικρής» μειοψηφίας (1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου ή έως 1/40-εφόσον υφίσταται σχετική καταστατική ρύθμιση) εντάσσεται και το δικαίωμα για τη διενέργεια φανερής ψηφοφορίας κατά τη διαδικασία λήψης απόφασης από τη ΓΣ των μετόχων. Το συγκεκριμένο δικαίωμα, μολονότι αμφιβόλου (κατά βάση) πρακτικής αξίας στις ολιγομετοχικές ΑΕ είναι υποχρεωτικό να γίνεται σεβαστό από μέρους του Προέδρου της ΓΣ. Απαιτείται, κατά τούτο, ιδιαίτερη προσοχή καθώς αποκλίσεις από όσα ο νόμος ορίζει οδηγούν σε ακυρωσία των αποφάσεων της ΓΣ στις οποίες αφορά.-

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).

 

 

 

 

 

 

 

Συλλογικά Δικαιώματα Μειοψηφίας: Δικαίωμα Αναβολής Λήψης Απόφασης ΓΣ

 (άρ. 141 §5 ν. 4548/2018)

 

Προκειμένου να διασφαλιστούν οι μέτοχοι μειοψηφίας, ο νομοθέτης τους παρείχε σειρά, συγκεκριμένων, δικαιωμάτων. Αρκετά από αυτά εμπεριέχονται στη διάταξη του άρ. 141. Διακρίνονται, όπως ήδη έχουμε σημειώσει, σε ατομικά και συλλογικά. Μας απασχόλησε, ήδη, σειρά συλλογικών δικαιωμάτων (:Δικαίωμα Σύγκλησης Έκτακτης(;) ΓΣ,  Δικαίωμα Εγγραφής Πρόσθετων Θεμάτων Ημερήσιας Διάταξης & Δικαίωμα Υποβολής Σχεδίων Αποφάσεων). Στο παρόν θα μας απασχολήσει το (συλλογικό) δικαίωμα της μειοψηφίας για την αναβολή λήψης απόφασης από τη ΓΣ.

Γενικά

Με αίτηση μετόχου/μετόχων που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου κεφαλαίου, ο Πρόεδρος της ΓΣ υποχρεούται να αναβάλει (μία, μόνο, φορά) τη λήψη αποφάσεων από την ΓΣ, για όλα ή ορισμένα θέματα. Η ΓΣ μπορεί να είναι τακτική ή έκτακτη, αρχική ή επαναληπτική ή, τέλος, να αφορά ιδιαίτερη συνέλευση κατηγοριών μετόχων. Σε περίπτωση υποβολής ενός τέτοιου αιτήματος αναβολής, ο Πρόεδρος της ΓΣ ορίζει ημέρα συνέχισης της συνεδρίασης, αυτήν που συγκεκριμένα αιτούνται οι μειοψηφούντες μέτοχοι. Η ημέρα αυτή, όμως, δεν μπορεί να απέχει περισσότερο από 20 ημέρες από τη χρονολογία της αναβολής (άρ. 141 §5 εδ. α΄). Να σημειωθεί, βέβαια, εδώ πως υποχρεωτική είναι η αναβολή λήψης απόφασης επί των συγκεκριμένα αιτούμενων θεμάτων και όχι η συζήτηση επ’ αυτών. Η τελευταία (:συζήτηση) είναι δυνατό να εξελιχθεί και κανονικά ολοκληρωθεί. Το συνηθέστερο, πάντως, επί υποβολής ενός τέτοιου αιτήματος, είναι να μεταφερθεί και η συζήτηση στη μετ’ αναβολή συνεδρίαση.

Σκοπός Δικαιώματος

Σκοπός (και) του εν λόγω δικαιώματος συνιστά η προστασία της μειοψηφίας των μετόχων της ΑΕ έναντι της πλειοψηφίας˙ ιδίως έναντι αιφνιδιασμών της τελευταίας. Συγκεκριμένα, μέσω της αναβολής της ΓΣ, οι αιτούντες μέτοχοι εξασφαλίζουν χρόνο, ώστε να ενημερωθούν πληρέστερα για τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της ΓΣ που, περισσότερο, τους ενδιαφέρουν. Επίσης, για την καλύτερη προετοιμασία και υποβοήθησή τους στο πλαίσιο της άσκησης του δικαιώματος ψήφου στη ΓΣ (116/2022 ΜονΠρωτΦλώρ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Δεν είναι, εντούτοις-πάντοτε, αγαθά τα κίνητρα της μειοψηφίας: όχι σπάνια η άσκηση του δικαιώματος αναβολής λειτουργεί ως μοχλός πίεσης προς την πλειοψηφία για την επίτευξη των στόχων των αιτούντων˙ εναλλακτικά, ως δήλωση της παρουσίας τους και μέσο επίδειξης της δύναμής τους.

Προϋποθέσεις Άσκησης Δικαιώματος

(α) Συγκέντρωση Ελάχιστου Ποσοστού Κεφαλαίου & Απόδειξη Μετοχικής Ιδιότητας

Η άσκηση του δικαιώματος είναι δυνατή από μέτοχο ή μετόχους που εκπροσωπούν τουλάχιστον ποσοστό ίσο με 1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου και αποδεικνύουν (με κάθε πρόσφορο μέσο) την μετοχική τους ιδιότητα. Το καταστατικό είναι δυνατό να περιορίσει το ελάχιστο αναγκαίο ποσοστό έως του 1/40 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου.

(β) Χρόνος Άσκησης Δικαιώματος

Το συγκεκριμένο δικαίωμα ασκείται, κατά τη διάρκεια της σχετικής ΓΣ από μετόχους που δικαιούνται να συμμετάσχουν στην τελευταία. Μολονότι απώτατος χρόνος άσκησης δεν ορίζεται, ορθότερο είναι να γίνει δεκτό πως μπορεί να ασκηθεί έως την έναρξη της ψηφοφορίας ενός εκάστου θέματος ημερήσιας διάταξης.

(γ) Υποβολή Αίτησης Αναβολής

Η αίτηση αναβολής υποβάλλεται στον οριστικό Πρόεδρο της ΓΣ εγγράφως ή προφορικά. Αν υποβληθεί στον προσωρινό Πρόεδρο της ΓΣ, ο τελευταίος οφείλει να τη διαβιβάσει στον οριστικό Πρόεδρο, ο οποίος θα αποφασίσει επ’ αυτής (120/2019 ΕφΔωδεκ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Ωστόσο, από την υποβολή της αίτησης στον προσωρινό Πρόεδρο μέχρι τη διαβίβασή της στον οριστικό, οι αιτούντες διατηρούν το δικαίωμα ανάκλησης του αιτήματός τους.

Αποκλειστική αρμοδιότητα να αποφασίσει επί της αίτησης φέρει ο οριστικός Πρόεδρος της ΓΣ. Τούτο σημαίνει ότι ούτε η ΓΣ μπορεί να αποφασίσει επ’ αυτής με ψηφοφορία.

Βέβαια, μολονότι δεν προβλέπεται ρητά, η ΓΣ μπορεί να αποφασίσει την αναβολή συζήτησης ή συνεδρίασής της (395/2017 ΤρΕφΘεσσ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), φυσικά και τη λήψη απόφασης επί οποιουδήποτε θέματος της Ημερήσιας Διάταξής της. Να σημειωθεί, βέβαια, εδώ, ότι στην περίπτωση αυτή δεν τίθεται θέμα εικοσαήμερης ή άλλης προθεσμίας: η ΓΣ μπορεί να αποφασίσει την αναβολή της συζήτησης, συνεδρίασης ή απόφασης από μέρους της σε οποιαδήποτε, επόμενη, χρονική στιγμή. Σε κάθε περίπτωση: το συγκεκριμένο δικαίωμα της ΓΣ δεν πρέπει να συγχέεται με το αντίστοιχο (σε αυστηρό πλαίσιο), δικαίωμα της μειοψηφίας.

Εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις άσκησης του σχετικού δικαιώματος, ο Πρόεδρος της ΓΣ οφείλει να αναβάλει τη λήψη απόφασης της ΓΣ επί του θέματος/θεμάτων για τα οποία ζητείται η αναβολή. Να ορίσει, παράλληλα, την ημέρα συνέχισης της συνεδρίασης (σύμφωνα με την αίτηση των μετόχων), καθώς και την ώρα και τον τόπο της συνεδρίασης.

Ο Πρόεδρος της ΓΣ δικαιούται, επιπρόσθετα, να αποφασίσει την αναβολή και άλλου θέματος από εκείνο που αφορά η υποβληθείσα αίτηση αναβολής της μειοψηφίας. Αναγκαία προϋπόθεση, πάντως, το εν λόγω θέμα να συνδέεται άρρηκτα ή να εξαρτάται από εκείνο για το οποίο ζητείται αναβολή. Αν λ.χ. αναβάλλεται το θέμα της έγκρισης οικονομικών καταστάσεων της ΑΕ από την τακτική ΓΣ, φυσικά και θα αναμένουμε από τον Πρόεδρο την αναβολή της λήψης απόφασης επί του θέματος της διανομής κερδών.

(δ) Περιεχόμενο & Τύπος Αίτησης Αναβολής

Στην αίτησή τους οι μέτοχοι οφείλουν να προσδιορίζουν τα θέματα για τα οποία αιτούνται την αναβολή. Δεν απαιτείται, ωστόσο, αιτιολόγηση επί του αιτήματός τους (9/2015 ΠολΠρωτΦλώρ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Οφείλουν, επίσης, να προσδιορίζουν την ημέρα συνέχισης της συνεδρίασης. Η ημέρα αυτή δεν μπορεί να απέχει περισσότερο από 20 ημέρες από τον χρόνο της αναβολής (άρ. 141 §5).

Με την πρόβλεψη του απώτατου χρονικού περιθωρίου (:20ήμερου από την αναβολή), αποφεύγεται καταχρηστική και παρελκυστική συμπεριφορά των μετόχων μειοψηφίας, που θα λειτουργούσε, εν τέλει, σε βάρος της ΑΕ. Με την καθυστέρηση, λ.χ., στη λήψη σημαντικών ή επειγουσών αποφάσεων (116/2022 ΜονΠρωτΦλώρ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Με μια τέτοια, έως 20ήμερη, αναβολή αρκούντως εξυπηρετείται ο σκοπός του εν λόγω δικαιώματος.

Στην περίπτωση που η οριζόμενη στην αίτηση ημέρα αναβολής λήψης απόφασης ΓΣ απέχει περισσότερο από είκοσι ημέρες, ο Πρόεδρος της ΓΣ θα πρέπει να ορίσει διαφορετική, εντός του 20ημέρου όμως, ημέρα συνέχισης της συνεδρίασης. Υποστηρίζετα (όχι ορθά) πως είναι δυνατό να λάβει πρωτοβουλία ορισμού ημερομηνίας διαφορετικής (μεταγενέστερης) από την προτεινόμενη, σε περίπτωση που οι μέτοχοι έχουν θέσει εξαιρετικά σύντομη ημέρα συνέχισης της συνεδρίασης-οπότε θα ετίθετο εν αμιφιβόλω και η εξυπηρέτηση του σκοπού του σχετικού δικαιώματος. Η επιλογή, όμως, της ημερομηνίας αναβολής της ΓΣ από μέρους των μετόχων μειοψηφίας είναι αυτή που, κατ’ εκείνους, εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Διαφορετική επιλογή του Προέδρου της ΓΣ αφενός μεν τη δική τους αξιολόγηση θα ανέτρεπε αφετέρου δε ούτε τα συμφέροντα της ΑΕ θα εξυπηρετούσε (που συμπορεύονται, κατά κανόνα, με τη ταχεία λήψη αποφάσεων).

Περαιτέρω, επί περισσότερων αιτήσεων αναβολής περισσοτέρων μετόχων (ή ομάδων μετόχων), στην καθεμία από τις οποίες ορίζεται διαφορετική ημερομηνία συνέχισης της συνεδρίασης, ο Πρόεδρος της ΓΣ είναι εκείνος που θα επιλέξει ως ημερομηνία συνέχισης κάποια από τις προτεινόμενες-μολονότι υποστηρίζεται η άποψη ότι θα πρέπει να επιλεγεί η απώτερη χρονικά ημερομηνία (εντός των νομίμων προθεσμιών). Κριτήριό του θα αποτελέσει η βέλτιστη εξυπηρέτηση του εταιρικού συμφέροντος.

Η αίτηση της μειοψηφίας για την αναβολή δεν υπόκειται σε κάποιο τύπο. Μπορεί να υποβληθεί ακόμα και προφορικά, με καταγραφή της στα πρακτικά της ΓΣ.

(ε) Άπαξ Άσκηση Του Δικαιώματος

Η λήψη απόφασης επί θέματος για το οποίο ζητείται αναβολή είναι δυνατό να αναβληθεί «…μία μόνο φορά». Το σχετικό δικαίωμα της μειοψηφίας, επομένως, μπορεί άπαξ να ασκηθεί από μετόχο ή ομάδα μετόχων για το ίδιο θέμα. Πρόκειται για περιορισμό αναγκαστικού δικαίου από τον οποίο δε χωρεί παρέκκλιση. Στην περίπτωση, βέβαια, που η αναβολή προήλθε ύστερα από απόφαση της ίδιας της ΓΣ και όχι με πρωτοβουλία της μειοψηφίας, το δικαίωμα της τελευταίας μπορεί, στη συνέχεια, να ασκηθεί.

Η Κατόπιν Αναβολής ΓΣ

Εφόσον το δικαίωμα αναβολής της μειοψηφίας ασκείται νομότυπα, ο Πρόεδρος της ΓΣ οφείλει να προβεί σε αναβολή της λήψης απόφασης της ΓΣ, για τα θέματα για τα οποία ζητείται η αναβολή.

Η κατόπιν αναβολής ΓΣ δεν συνιστά νέα ΓΣ. Πρόκειται, αντίθετα, για συνέχιση της προηγούμενης. Δεν απαιτείται, ως εκ τούτου, η επανάληψη των διατυπώσεων δημοσίευσης πρόσκλησης της ΓΣ (άρ. 141 §5 εδ. β΄).

Στην κατόπιν αναβολής ΓΣ μπορούν να μετέχουν και νέοι μέτοχοι, εφόσον τηρηθούν οι σχετικές διατυπώσεις συμμετοχής (άρ. 141 §5 εδ. γ΄). Περαιτέρω, δε, προβλέπεται ρητά ότι επί εταιρειών με μετοχές εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά μπορεί να συμμετάσχει στη ΓΣ, είτε αρχική είτε επαναληπτική το πρόσωπο που έχει τη μετοχική ιδιότητα κατά την έναρξη της πέμπτης ημέρας πριν από την ημέρα της αρχικής συνεδρίασης της ΓΣ (ημερομηνία καταγραφής -άρ. 124 §6, στο οποίο παραπέμπει το άρ. 141 §5 εδ. δ΄).

Μη Νόμιμη Απόρριψη (Ή Μερική Ικανοποίηση) Αιτήματος Αναβολής

Σε περίπτωση που το αίτημα αναβολής απορριφθεί (παρότι νομότυπα υπεβλήθη), τόσο οι αποφάσεις του Προέδρου της ΓΣ για την απόρριψη όσο και η ληφθείσα, εν τέλει, απόφαση της ΓΣ είναι ακυρώσιμες (άρ. 137 §1). Αντίστοιχα, στην περίπτωση, που το αίτημα της αναβολής ικανοποιήθηκε μερικώς μόνον (ορισμός, λ.χ., της μετ’ αναβολής ΓΣ σε ημερομηνία διαφορετική από την αιτηθείσα), ακυρώσιμη είναι τόσο η απόφαση για την αναβολή όσο και η απόφαση επί του θέματος της ημερήσιας διάταξης.

Η δικαιολογητική βάση της ελαττωματικότητας τόσο της αναβλητικής απόφασης όσο και της ακόλουθης απόφασης της ΓΣ επί του σχετικού, κάθε φορά, θέματος, συνδεέται με την έλλειψη αυτοτέλειας της πρώτης. Η απόφαση της αναβολής δεν έχει αυτοτελή αξία, αφού δεν επιφέρει οποιαδήποτε μεταβολή σε διαχειριστικό ή εταιρικό επίπεδο. Αντλεί, αντίθετα, χρησιμότητα από την επί της ουσίας απόφαση της ΓΣ. Βέβαια, στην περίπτωση που οι μέτοχοι της μειοψηφίας που είχαν αιτηθεί την αναβολή συμμετέχουν αναντίρρητα και ανεπιφύλακτα στην απόφαση της ΓΣ επί του σχετικού θέματος, η παράστασή τους αυτή δικαιολογημένα θα (μπορεί να) ερμηνευθεί ως παραίτηση από το δικαίωμά τους για ακύρωση της σχετικής απόφασης (1710/2019 ΤρΕφΘεσσ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

 

Στα δικαιώματα της «μικρής» μειοψηφίας (1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου ή έως 1/40-εφόσον υφίσταται σχετική καταστατική ρύθμιση) εντάσσεται και το δικαίωμα της αναβολής της λήψης απόφασης της ΓΣ των μετόχων. Το εν λόγω δικαίωμα σκοπό έχει, κατά βάση, την προστασία των δικαιωμάτων της μειοψηφίας και, κατ’ ακολουθίαν, της ίδιας της ΑΕ. Συγχέεται, συχνά-λανθασμένα όμως, με το δικαίωμα αναβολής (και) της συζήτησης επί των συγκεκριμένων θεμάτων. Η αιτούμενη αναβολή, εφόσον ασκείται νομότυπα, είναι υποχρεωτική για τον Πρόεδρο της ΓΣ. Απαιτείται, κατά τούτο, ιδιαίτερη προσοχή καθώς αποκλίσεις από όσα ο νόμος ορίζει οδηγούν σε ακυρωσία (και) της απόφασης της ΓΣ που πρόκειται να ληφθεί επί του επίμαχου θέματος. Αντίστοιχα και επί του δικαιώματος της μειοψηφίας για ονομαστική ψηφοφορία επί συκεκριμένου θέματος της ημερήσιας διάταξης της ΓΣ. Περί αυτού, όμως ,σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το άρθρο Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών & Κατάχρηση Εξουσίας Πλειοψηφίας αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

 

 

 

 

 

 

Συλλογικά Δικαιώματα Μειοψηφίας: Εγγραφή Πρόσθετων Θεμάτων Ημερήσιας Διάταξης & Υποβολή Σχεδίων Αποφάσεων

 (άρ. 141 §§2, 3 & 4 ν. 4548/2018)

Τα δικαιώματα μειοψηφίας των μετόχων διακρίνονται, όπως ήδη έχουμε σημειώσει, σε ατομικά και συλλογικά. Στα συλλογικά δικαιώματα της «μικρής μειοψηφίας» εντάσσεται το δικαίωμα εγγραφής πρόσθετων θεμάτων στην ημερήσια διάταξη ήδη συγκληθείσας ΓΣ. Επίσης, το δικαίωμα των μετόχων της μειοψηφίας των εισηγμένων ΑΕ για υποβολή σχεδίων αποφάσεων για θέματα της αρχικής ή τυχόν αναθεωρημένης ημερήσιας διάταξης.

Δικαίωμα Εγγραφής Πρόσθετων Θεμάτων Στην Ημερήσια Διάταξη Της ΓΣ

Με αίτηση μετόχων, που εκπροσωπούν το 1/20 (και, υπό προϋποθέσεις, έως το 1/40) του καταβεβλημένου κεφαλαίου, το ΔΣ υποχρεούται να εγγράψει στην ημερήσια διάταξη ήδη συγκληθείσας ΓΣ, πρόσθετα θέματα. Προϋποτίθεται, όμως, πως η σχετική αίτηση θα περιέλθει στο ΔΣ δεκαπέντε (15), τουλάχιστον, ημέρες πριν από τη ΓΣ (άρ. 141 §2 εδ. α΄).

Σκοπός Δικαιώματος

Σκοπός (και) του εν λόγω δικαιώματος συνιστά η προστασία της μειοψηφίας. Επίσης, η εξασφάλιση περισσότερο ενεργούς συμμετοχής της στη λήψη των εταιρικών αποφάσεων. Η παροχή, τέλος, της δυνατότητας να θέτει (η μειοψηφία) θέματα προς συζήτηση στη ΓΣ, που παραλείπει να πράξει το ΔΣ που ελέγχεται από την πλειοψηφία των μετόχων.

Περαιτέρω, το συγκεκριμένο δικαίωμα εξυπηρετεί την οικονομία της λειτουργίας της ΑΕ. Συγκεκριμένα, σε αντίθεση με το δικαίωμα σύγκλησης (έκτακτης) ΓΣ με αίτηση των μειοψηφούντων μετόχων, με το συγκεκριμένο δικαίωμα προστίθενται θέματα στην ημερήσια διάταξη ήδη συγκληθείσας ΓΣ, χωρίς να απαιτείται η σύγκληση νέας (που απαιτεί περισσότερο χρόνο).

Προϋποθέσεις Άσκησης Δικαιώματος

Η νομότυπη άσκηση του σχετικού δικαιώματος προϋποθέτει:

(α) Συγκέντρωση Ελάχιστου Ποσοστού Κεφαλαίου & Απόδειξη Μετοχικής Ιδιότητας

Η άσκηση του δικαιώματος είναι δυνατή από μέτοχο ή μετόχους που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου. Το συγκεκριμένο ποσοστό είναι δυνατό μειωθεί με καταστατική ρύθμιση έως του 1/40 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου. Η μετοχική ιδιότητα αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο μέσο.

(β) Ήδη συγκληθείσα ΓΣ

Η αίτηση για προσθήκη θεμάτων στην ημερήσια διάταξη είναι δυνατή μόνο για ΓΣ που έχουν ήδη συγκληθεί. Η ΓΣ μπορεί να είναι είτε τακτική είτε έκτακτη. Επίσης, καθολική, ακόμα, δε, και ιδιαίτερη συνέλευση κατηγοριών μετόχων (λ.χ. προνομιούχων μετόχων).

Να διευκρινιστεί, εδώ, πως η άσκηση του σχετικού δικαιώματος επί καθολικής ΓΣ στερείται σημασίας καθώς δεν υφίσταται σύγκλησή της. Ανεξάρτητα, πάντως, από αυτό, η μειοψηφία μπορεί να αξιώσει τη συζήτηση οποιουδήποτε θέματος επιλέξει, ως προϋπόθεση, για μη προβολή αντιρρήσεων στη διενέργεια καθολικής (χωρίς προηγούμενη πρόσκληση) ΓΣ.

(γ) Περιέλευση Αίτησης Στο ΔΣ – Σχετική Προθεσμία

Η σχετική αίτηση της μειοψηφίας πρέπει να απευθύνεται είτε προς την εταιρεία είτε προς όλα τα μέλη του ΔΣ. Υποστηρίζεται, βέβαια, και η άποψη ότι αρκεί η απεύθυνσή της, μόνον, προς τον Πρόεδρο του ΔΣ. Η συγκεκριμένη θέση εδράζεται, με ένα τελολογικό άλμα, στην αρμοδιότητα του Προέδρου για σύγκληση του ΔΣ, το οποίο θα προσθέσει στην Ημερήσια Διάταξη της ΓΣ τα αιτούμενα θέματα.

Κατά την αντίθετη και ορθότερη, ωστόσο, άποψη, το έγγραφο της αίτησης πρέπει να απευθύνεται στα μέλη του ΔΣ και όχι, μόνον, στον Πρόεδρό του. Τούτο συνάγεται από το γράμμα της διάταξης, όπου ρητά προβλέπει ότι: «η σχετική αίτηση περιέλθει στο διοικητικό συμβούλιο». Επίσης, από την αντίστιξη με την αμέσως προηγούμενη διάταξη (άρ. 141 §1). Ως προς την τελευταία, που αφορά στο δικαίωμα σύγκλησης έκτακτης ΓΣ με αίτημα της μειοψηφίας, προβλέπεται ρητά ότι τούτο πρέπει να επιδοθεί στον Πρόεδρο του ΔΣ.

Στην περίπτωση που η ΑΕ τελεί υπό εκκαθάριση, η σχετική αίτηση θα πρέπει να απευθύνεται προς τον/τους εκκαθαριστή/ές.

Παράλληλα, η αίτηση προσθήκης θεμάτων πρέπει να περιέλθει στο ΔΣ τουλάχιστον 15 ημέρες πριν από τη ΓΣ (άρ. 141 §2 εδ. α΄). Τίθεται ζήτημα -εξαιτίας της μη ρητής αναφοράς στον νόμο – για το αν οι εν λόγω ημέρες πρέπει να είναι πλήρεις ή μη. Εκπρόθεσμη, πάντως, περιέλευση της αίτησης στο ΔΣ δεν επιφέρει αποτελέσματα. Θα μπορούσε βάσιμα να υποστηριχθεί πως η σχετική αίτηση δεν προϋποθέτει έγγραφο τύπο, μολονότι δεν θα ενδείκνυτο (για λόγους αποδεικτικούς) να επιλεγεί προφορική αίτηση.

(δ) Θέματα Ημερήσιας Διάταξης

Τα θέματα πρέπει να είναι σαφώς διατυπωμένα, χωρίς είναι απαραίτητο να σχετίζονται με τα υφιστάμενα θέματα της ημερήσιας διάταξης.

Επίσης, το περιεχόμενό τους απαιτείται να μην αντίκεται στον νόμο ή τα χρηστά ήθη (άρ. 141 §4). Ιδίως ως προς την αντίθεση στο νόμο, το ΔΣ εξετάζει αν έρχεται σε προφανή αντίθεση με την υποχρέωση πίστης της μειοψηφίας και την απαγόρευση της κατάχρησης δικαιώματος. Ο έλεγχος της νομιμότητας του θέματος της ημερήσιας διάταξης σύμφωνα με τη θεωρία πρέπει να ερμηνεύεται στενά. Το ΔΣ οφείλει να ελέγχει και να αποκλείει θέματα με περιεχόμενο αδιαμφισβήτητα αντίθετο στον νόμο. Τυχόν προσχηματική άρνηση του εταιρικού οργάνου να προσθέσει τα θέματα με την αιτιολογία περί μη αρμοδιότητας της ΓΣ θα πρέπει να αποφεύγεται˙ εκτός κι αν πρόδηλη, προκύπτει, η αναρμοδιότητά της. Σε κάθε περίπτωση: η  πλειοψηφία της  ΓΣ μπορεί να λάβει (ή όχι)      απόφαση επί των προσθέτων θεμάτων λαμβάνοντας θέση/απόφαση επί της αρμοδιότητάς της. Ενδεχόμενη καταχρηστικότητα ή ακυρωσία της απόφασης θα είναι πάντοτε ανοικτή προς διερεύνηση.

Το ΔΣ, πάντως, δεν δικαιούται να προβεί σε έλεγχο σκοπιμότητας της αίτησης.

(ε) …Ιδίως Ως Προς Τις Εισηγμένες ΑΕ: Αιτιολόγηση Ή Σχέδιο Απόφασης

Σε εταιρείες με μετοχές εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά, προκειμένου να είναι παραδεκτή η αίτηση για την εγγραφή πρόσθετων θεμάτων στην ημερήσια διάταξη απαιτείται η πλήρωση ακόμη μιας προϋπόθεσης: η αίτηση να συνοδεύεται από αιτιολόγηση ή από σχέδιο απόφασης προς έγκριση στη ΓΣ (άρ. 141 §2 εδ. γ΄).

Αποτελέσματα (Νόμιμης) Άσκησης Δικαιώματος

Υπό την προϋπόθεση της νομότυπης άσκησης του σχετικού δικαιώματος από μέρους της μειοψηφίας, το ΔΣ υποχρεούται να προβεί στην εγγραφή των θεμάτων στην Ημερήσια Διάταξη της ήδη συγκληθείσας ΓΣ.

Τα πρόσθετα θέματα πρέπει να δημοσιεύονται ή γνωστοποιούνται τουλάχιστον επτά (7) ημέρες πριν από την συνεδρίαση της ΓΣ. Τούτο, λαμβάνει χώρα με ευθύνη των μελών του ΔΣ, ενώ πρέπει να τηρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις δημοσιότητας (δημοσίευση πρόσκληση ΓΣ, άρ. 122 -άρ. 141 §2 εδ. β΄).

Αν το ΔΣ διαπιστώσει τη μη νομότυπη ή προσήκουσα άσκηση του δικαιώματος, δεν οφείλει (δικαιούται όμως) να προβεί στην προσθήκη των θεμάτων στην Ημερήσια Διάταξη. Η υποχρέωση του ΔΣ εκπληρώνεται με την προσθήκη των σχετικών θεμάτων. Με τούτη, δε, εξαντλείται και το σχετικό δικαίωμα της μειοψηφίας.

…Ιδίως Ως Προς Τις Εισηγμένες ΑΕ

Ως προς τις υποχρεώσεις δημοσιότητας, σε εταιρείες με μετοχές εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά, εντοπίζονται οι ακόλουθες διαφοροποιήσεις. Η αναθεωρημένη ημερήσια διάταξη δημοσιοποιείται κατά τον ίδιο τρόπο όπως η προηγούμενη ημερήσια διάταξη, δεκατρείς (13) ημέρες πριν από την ημερομηνία της ΓΣ. Ταυτόχρονα, τίθεται στη διάθεση των μετόχων στον διαδικτυακό τόπο της εταιρείας, μαζί με την αιτιολόγηση ή το σχέδιο απόφασης που έχει υποβληθεί από τους μειοψηφούντες μετόχους (κατά τα προβλεπόμενα στην §4 του άρ. 123 -άρ. 141 §2 εδ. γ΄).

Ωστόσο, η υποχρέωση δημοσίευσης δεκατρείς (13)  ημέρες πριν τη ΓΣ σε συνδυασμό με την προθεσμία του, κατ’ ελάχιστον, 15μέρου πριν τη ΓΣ για την περιέλευση της αίτησης περί προσθήκης θεμάτων στην ημερήσια διάταξη, καθιστά ασφυκτική την προθεσμία των δύο εργάσιμων ημερών για την πρόσκληση σύγκλησης του ΔΣ. Στην περίπτωση αυτή, το ΔΣ θα πρέπει να συγκαλείται άμεσα.

Συνέπειες Παράλειψης Προσθήκης Των Θεμάτων

Σε περίπτωση που το ΔΣ -παρά την υποχρέωσή του- δεν προβεί σε (προσήκουσα) προσθήκη των σχετικών θεμάτων στην Ημερήσια Διάταξη της ήδη συγκληθείσας ΓΣ, υπέχει, υπό προϋποθέσεις, αστική (άρ. 914 ΑΚ) και ποινική ευθύνη (:κατ’ έγκληση των αιτούντων-άρ. 180  περ.1).

Στην περίπτωση που τα πρόσθετα θέματα δεν δημοσιευθούν στην ημερήσια διάταξη, οι αιτούντες μέτοχοι δικαιούνται να ζητήσουν την αναβολή της ΓΣ, είτε για ορισμένα θέματα είτε εξ ολοκλήρου (κατά την §5 του άρ. 141). Ακολούθως, να προβούν οι ίδιοι στη δημοσίευση, με δαπάνες της εταιρείας, τηρώντας τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις δημοσιότητας (άρ. 141 §2 εδ. δ΄). Αν, όμως, παραλείψουν τη σχετική δημοσίευση, στη μετ’ αναβολή ΓΣ δεν μπορούν να ζητήσουν εκ νέου την αναβολή της. Η δυνατότητα αναβολής, παρά την κατάργησή της, επαναφέρεται στο ισχύον καθεστώς (βλ. σχετικά Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 141).

Τέλος: (α) στην περίπτωση πραγματοποίησης της ΓΣ παρά τη μη δημοσίευση των πρόσθετων θεμάτων και την υποβολή αιτήματος αναβολής της, καθώς και (β) στην περίπτωση ελαττωμάτων στη διαδικασία δημοσίευσης, η ληφθείσα από τη ΓΣ απόφαση είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §1).

Επί Εισηγμένων ΑΕ: Δικαίωμα Υποβολής Σχεδίων Αποφάσεων Για Θέματα ΓΣ

Πέραν του ως άνω δικαιώματος, προβλέπεται, επίσης, ότι σε εταιρείες με μετοχές εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά, μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου κεφαλαίου, έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν σχέδια αποφάσεων για θέματα που περιλαμβάνονται στην αρχική ή την τυχόν αναθεωρημένη (μετά την προσθήκη θεμάτων εξαιτίας της άσκησης του ως άνω δικαιώματος) Ημερήσια Διάταξη ΓΣ (άρ. 141 §3 εδ. α΄).

Το εν λόγω δικαίωμα υφίσταται και επί ιδιαίτερων συνελεύσεων κατηγοριών μετόχων. Ωστόσο δεν μπορεί να ασκηθεί στο πλαίσιο τυχόν μετ’ αναβολή ΓΣ.

Σκοπός Δικαιώματος

Το συγκεκριμένο δικαίωμα σκοπεί στην πληρέστερη και αποτελεσματικότερη πληροφόρηση των μετόχων των εισηγμένων εταιρειών επί των θεμάτων της Ημερήσιας Διάταξης της ΓΣ. Μέσω αυτού, επίσης, οι μέτοχοι μειοψηφίας μπορούν να προβάλλουν, ευχερέστερα, ευκρινέστερα, περισσότερο συγκροτημένα και αποτελεσματικά, τα επιχειρήματά τους επί των θεμάτων που πρόκειται να συζητηθούν. Η διαφάνεια επί της συζήτησης των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης ενισχύεται˙ οι μέτοχοι είναι, εν τέλει, σε θέση να ασκήσουν περισσότερο αποτελεσματικά το δικαίωμα ψήφου τους, ύστερα από βέλτιστη ενημέρωσή τους.

Προϋποθέσεις Άσκησης Δικαιώματος

Η νομότυπη άσκηση του σχετικού δικαιώματος απαιτεί την τήρηση συγκεκριμένων προϋποθέσεων. Συνοπτικά:

(α) Συγκέντρωση Ελάχιστου Ποσοστού Κεφαλαίου & Απόδειξη Μετοχικής Ιδιότητας

Η άσκηση του σχετικού δικαιώματος προϋποθέτει συγκέντρωση ποσοστού ίσου με το 1/20 (ή έως του 1/40 εφόσον προβλέπεται, τούτο, καταστατικά) του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου. Η απόδειξη της μετοχικής τους ιδιότητας θα πρέπει να αποδεικνύεται, και στην προκειμένη περίπτωση,  με κάθε πρόσφορο μέσο.

(β) Περιέλευση Αίτησης Στο ΔΣ – Σχετική Προθεσμία

Η σχετική αίτηση πρέπει να περιέλθει στο διοικητικό συμβούλιο επτά (7)  τουλάχιστον ημέρες πριν από την ημερομηνία της ΓΣ (άρ. 141 §3 εδ. β΄).

Αποτελέσματα Άσκησης Δικαιώματος

Το ΔΣ εξετάζει τη νομότυπη άσκηση του δικαιώματος και την συμφωνία των σχεδίων των αποφάσεων με όσα ο νόμος ορίζει και τα χρηστά ήθη επιβάλλουν (άρ. 141 §4).

Εφόσον η αίτηση είναι νόμιμη και υποβληθεί προσηκόντως, το ΔΣ υποχρεούται να θέσει στη διάθεση των μετόχων τα εν λόγω σχέδια τουλάχιστον έξι (6) ημέρες πριν την ημερομηνία της ΓΣ (κατά τα οριζόμενα στην §3 του άρ. 123 -άρ. 141 §3 εδ. β΄).

Αν τα σχέδια αποφάσεων δεν τεθούν στη διάθεση των μετόχων, δεν υφίσταται δυνατότητα δικαστικού καταναγκασμού των μελών του ΔΣ, προκειμένου να προβούν στη σχετική ενέργεια. Υπέχουν, όμως (υπό τις προϋποθέσεις του νόμου-914ΑΚ)  αστική ευθύνη. Επίσης, η απόφαση που, εν συνεχεία, ληφθεί από τη ΓΣ θα είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §1).

 

Στα δικαιώματα της «μικρής» λεγόμενης μειοψηφίας (1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου ή έως 1/40-εφόσον υφίσταται σχετική καταστατική ρύθμιση) εντάσσεται το δικαίωμα των μετόχων για εγγραφή πρόσθετων θεμάτων στην Ημερήσια Διάταξη της ΓΣ. Επίσης (επί εισηγμένων μόνον) το δικαίωμα υποβολής σχεδίων αποφάσεων αναφορικά με τα θέματα, τα οποία πρόκειται να συζητηθούν στο πλαίσιο της ΓΣ. Η άσκηση των εν λόγω δικαιωμάτων (παρότι πάντοτε ενοχλητική για την πλειοψηφία πρέπει να) σκοπεί στην υποβοήθηση της διαφάνειας και, εν τέλει, στην προαγωγή των συμφερόντων της ΑΕ. Για τούτο τίθενται εύλογοι φραγμοί όταν είτε δεν ασκούνται νομότυπα είτε ασκούνται  καταχρηστικά. Περισσότερο πάντως σύνηθες είναι το δικαίωμα αναβολής λήψης απόφασης ΓΣ, για το οποίο επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το άρθρο Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών & Κατάχρηση Εξουσίας Πλειοψηφίας αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

 

Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Αιτιώδης Σύνδεσμος & Ανεπίτρεπτο Ακύρωσης (άρ. 137 §§5 & 6)

Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης, του ανώτατου εταιρικού οργάνου της ΑΕ, ενδέχεται, για συγκεκριμένους λόγους, να καθίστανται ακυρώσιμες. Ο νομοθέτης προβλέπει, ειδικά, τους λόγους αυτούς [οι οποίοι μας έχουν, ήδη, απασχολήσει: «Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ Αντίθεση Στον Νόμο & Το Καταστατικό, Μη Νόμιμη Σύγκληση & Συγκρότηση (άρ. 137 §1)» και «Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών (άρ. 141) & Κατάχρηση Εξουσίας Πλειοψηφίας (άρ. 137 §2)»]. Αναφύονται, πάντοτε, ζητήματα σχετικά με την αναγκαιότητα ύπαρξης αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ ελαττώματος και λήψης απόφασης, ως προϋπόθεση επέλευσης της ακυρωσίας. Τούτα θα μας απασχολήσουν στο παρόν. Θα μας απασχολήσουν, επίσης, και οι περιπτώσεις εκείνες που συγκεκριμένες αποφάσεις ΓΣ δεν είναι δυνατό να ακυρωθούν.

Αιτιώδης Σύνδεσμος Μεταξύ Πλημμέλειας & Ελαττώματος

Όπως και υπό το προϊσχύσαν νομοθετικό καθεστώς, ο νομοθέτης (του ν. 4548/2018) δεν απαιτεί (ρητά) αιτιώδη σύνδεσμο ανάμεσα στη διαδικαστική πλημμέλεια και το ελάττωμα της απόφασης. Μοναδική εξαίρεση για την οποία υφίσταται ρητή μνεία για την εξάρτηση της ακυρωσίας από το διαδικαστικό σφάλμα αποτελούν οι συγκεκριμένες περιπτώσεις (αρ. 137 §5), οι οποίες και κατωτέρω θα μας απασχολήσουν. Όσον αφορά τις λοιπές περιπτώσεις ακυρωσίας, διαιωνίζεται έως και σήμερα η διχογνωμία που αφορά την ανάγκη (ή μη) συνδρομής αιτιώδους συνδέσμου.

Θεωρία Του Αιτιώδους Συνδέσμου

Κατά μία άποψη, προϋπόθεση επέλευσης του αποτελέσματος της ακυρωσίας αποτελεί η επιρροή (και συναφής αιτιώδης σύνδεσμος) της διαδικαστικής πλημμέλειας στη λήψη της απόφασης. Με άλλα λόγια: η επίδραση της πλημμέλειας στο αποτέλεσμα της απόφασης. Υποστηρίζεται όμως και η αντίθετη άποψη που στηρίζεται, κατά βάση, στη γραμματική ερμηνεία του νόμου (:ρητή αξίωση του νομοθέτη για την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μόνον στην §5 αρ. 137 και η σιωπή του στις λοιπές περιπτώσεις). Πρόσθετο επιχείρημα της τελευταίας, αυτής, άποψης συνιστά και  το γεγονός ότι η αξίωση ύπαρξης ενός τέτοιου, δυσαπόδεικτου, αιτιώδους συνδέσμου, θα καθιστούσε τη θέση της μειοψηφίας ιδιαιτέρως δυσχερή. Η άποψη αυτή μοιάζει και η ορθότερη. Έχει, μάλιστα, κριθεί πως στην περίπτωση παραβίασης των διατάξεων περί συγκρότησης, δημοσίευσης, απαρτίας και πλειοψηφίας, λόγω του αναγκαστικού δικαίου χαρακτήρα αυτών, δεν απαιτείται και επίδραση του σφάλματος στην απόφαση, προκειμένου τούτη να κριθεί ακυρώσιμη (3614/2018 ΜΕφΑθ, 410/2016 ΑΠ, ΤΝΠ QUALEX).

Θεωρία Βαρύτητας Παρανομιών Ή Συνάφειας

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω αμφιγνωμιών, αναπτύχθηκε έτερη άποψη. Βάσει αυτής, αναγκαία είναι η εξεύρεση έτερου κριτηρίου,  για το ακυρώσιμο ή μη της απόφασης. Συγκεκριμένα, ενδεδειγμένο κριτήριο, κατά την άποψη αυτή, συνιστά η βαρύτητα της παρανομίας και η επίδραση της στα δικαιώματα συμμετοχής, ενημέρωσης και ψήφου του μετόχου. Αν τούτη είναι ιδιαιτέρως σοβαρή και επηρεάζει σημαντικά τα εν λόγω μετοχικά δικαιώματα, η απόφαση καθίσταται ακυρώσιμη.

Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια αξιολογική εκτίμηση των επιπτώσεων παρανομίας. Υιοθετώντας την ανωτέρω θέση, η ανάγκη ύπαρξης αιτιώδους συνδέσμου επεκτείνεται και σε περαιτέρω περιπτώσεις, πέραν των –κατωτέρω αναφερόμενων- περιπτώσεων της §5 του άρ. 137. Μπορεί, επομένως, να υπάρξουν ελαττώματα που ακόμη και αν δεν συγκαταλέγονται στην εν λόγω διάταξη, ομοίως, να μην οδηγούν στην ακυρωσία. Τούτο, γιατί δεν θίγονται διοικητικά δικαιώματα μετόχων. Παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων, συνιστούν, λ.χ., η ανακριβής αναγραφή της ώρας συνεδρίασης στο πρακτικό της ΓΣ, η μικρή καθυστέρηση στην έναρξη της συνεδρίασης.

Λόγοι Ακυρωσίας …Υπό Προϋποθέσεις

Ο νομοθέτης, όπως ήδη σημειώθηκε, κινήθηκε προς τη λογική εξάρτησης της ακυρωσίας από ορισμένο σφάλμα. Κατέγραψε, λοιπόν, και απέκλεισε, συνάμα, μια σειρά από διαδικαστικές πλημμέλειες, οι οποίες δεν είναι δυνατό, καταρχήν, να καταστήσουν ακυρώσιμη τυχόν απόφαση της ΓΣ. Εκτός και αν πληρούται, εν προκειμένω, η (ρητά επιφυλασσόμενη) προϋπόθεση του αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ διαδικαστικής πλημμέλειας και λήψης απόφασης.

Πρόκειται για τις ακόλουθες περιπτώσεις:

(α) Καταρχάς, απόφαση της ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας συμμετοχής σε αυτή προσώπων που δεν είχαν το δικαίωμα αυτό (σχετικά με τους νομιμοποιούμενους προς τούτο, βλ. «Δικαιούμενοι Συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση ΑΕ»). Τούτο, εκτός αν η συμμετοχή τους ήταν αποφασιστική για την επίτευξη απαρτίας ή η ψήφος τους αποφασιστική για την επίτευξη πλειοψηφίας (άρ. 137 §5 περ. α΄). Το βάρος απόδειξης της μη νομιμοποίησης συμμετέχοντος προσώπου και της ύπαρξης αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της μη νομιμοποιούμενης συμμετοχής και του αποφασιστικού της χαρακτήρα για την επίτευξη απαρτίας και πλειοψηφίας φέρει ο ενάγων.

Η εν λόγω πρόβλεψη εισήχθη υπό το προϊσχύσαν καθεστώς του ν. 3604/2007. Ωστόσο, προ της εν λόγω εισαγωγής, γινόταν δεκτό ότι τυχόν συμμετοχή μη νομιμοποιούμενου προσώπου επέφερε την ακυρότητα της ληφθείσας απόφασης. Τούτο, όχι μόνον όταν η συμμετοχή αυτή καθίστατο κρίσιμη για την επίτευξη απαρτίας ή πλειοψηφίας. Αλλά και σε περίπτωση ψυχολογικού επηρεασμού των υπόλοιπων συμμετεχόντων εξαιτίας αυτής (ΣυμβΕφΑθ 1749/2000 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Πλέον, η ακυρωσία εξαρτάται από καθαρά αντικειμενικά κριτήρια.

Σημειώνεται ότι τυχόν ακυρωσία δεν επέρχεται σε περίπτωση συμμετοχής προσώπου χωρίς σχετικό δικαίωμα, εφόσον συμμετείχε στη ΓΣ δυνάμει απόφασης ασφαλιστικών μέτρων και εν συνεχεία, αποδείχθηκε ότι δεν ήταν μέτοχος και απορρίφθηκε, ως εκ τούτου, η σχετική του αγωγή (ΟλΑΠ, 20/2019 ΠΠρ Αθηνών, αμφότερες σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Και τούτο, διότι ακόμα και η προσωρινή ρύθμιση κατάστασης με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων (ήτοι: συμμετοχή και ψηφοδοσία στην ΓΣ) είναι αμετάκλητη.

(β) Επίσης, απόφαση της ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας ακυρότητας ή ακυρωσίας επί μέρους ψήφων, εκτός αν οι ψήφοι αυτές ήταν αποφασιστικές για την επίτευξη πλειοψηφίας (άρ. 137 §5 περ. β΄). Ομοίως, το βάρος απόδειξης της ακυρότητας/ακυρωσίας ψήφου και του προαναφερόμενου αιτιώδους συνδέσμους φέρει ο ενάγων.

(γ) Περαιτέρω, απόφαση της ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας ανακρίβειας, αοριστίας ή πλημμελειών τήρησης του σχετικού πρακτικού. Τούτο, εκτός αν για τους λόγους αυτούς δεν είναι δυνατόν να διαγνωσθεί το περιεχόμενο της απόφασης (άρ 137 §5 περ. γ΄). Λαμβάνεται, δηλαδή, εν προκειμένω, υπόψη ο σκοπός τήρησης των πρακτικών (130/2015 ΠΠρ Ρόδου, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Σχετικές πλημμέλειες μόνο συνδυαστικά με την αδυναμία διάγνωσης του περιεχομένου της απόφασης που έχει ληφθεί, μπορούν να καταστήσουν την απόφαση ακυρώσιμη (λ.χ. δεν μπορεί να διαπιστωθεί ποια από τις προτάσεις των μετόχων ψηφίστηκε). Αντίθετα, στην περίπτωση που η γνώση του περιεχομένου της απόφασης δύναται να επιτευχθεί με άλλο τρόπο, δεν οδηγούμαστε σε σχετικό ελάττωμα και δεν μπορεί η απόφαση να ακυρωθεί.

(δ) Επιπλέον, απόφαση της ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας ελαττώματος της απόφασης του ΔΣ, με την οποία συγκλήθηκε η ΓΣ. Τούτο, εκτός αν για το λόγο αυτόν δεν υπήρξε έγκαιρη και επαρκής πληροφόρηση των μετόχων (άρ. 137 §5 περ. δ΄). Το σχετικό βάρος απόδειξης φέρει ο ενάγων.

Τα ως άνω ελαττώματα δεν οδηγούν, άνευ ετέρου, στην ακυρωσία. Εκτός κι αν υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα στο εκάστοτε σφάλμα και στη λήψη της πλημμελούς απόφασης. Ωστόσο, δεν είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §5 περ. ε’):

(i) Απόφαση ΓΣ, επειδή, προηγουμένως, δεν ικανοποιήθηκε το ακόλουθο αίτημα ατομικής πληροφόρησης του μετόχου μη εισηγμένης ΑΕ: να του αποστέλλει, κατόπιν αιτήματος του, από ΑΕ, με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ατομική πληροφόρηση για την επικείμενη ΓΣ, τουλάχιστον 10 ημέρες πριν από την ημέρα της συνεδρίασης (άρ. 122 §4).

(ii) Απόφαση ΓΣ, επειδή, προηγουμένως, δεν τηρήθηκαν από την ΑΕ οι πρόσθετες υποχρεώσεις πληροφόρησης των μετόχων πριν τη ΓΣ (άρ. 123 §§ 3-5).

(iii) Απόφαση ΓΣ, εξαιτίας μη τήρησης ή πλημμελούς τήρηση των διατάξεων για την αντιπροσώπευση (άρ. 128).

Για την ως άνω ρύθμιση έχουν διατυπωθεί (και όχι αδικαιολόγητα) σοβαρές ενστάσεις. Όπως, ήδη, έχουμε επισημάνει (βλ. «Αντιπροσώπευση Μετόχων»), ορθότερο, κατά τούτο, κρίνεται-τελολογικά ερμηνεύοντας τη συγκεκριμένη ρύθμιση, να μη εφαρμόζεται επί παραβάσεων που θίγουν το δικαίωμα του μετόχου να διορίζει αντιπρόσωπο και να συμμετέχει μέσω αυτού στη ΓΣ. Απαγόρευση, ως εκ τούτου, μετόχου να συμμετάσχει (και ψηφίσει) δι’ αντιπροσώπου στη ΓΣ, θα πρέπει να οδηγεί σε ακυρωσία της ακόλουθης απόφασής της λόγω κακής συγκρότησης.

 (iv) Απόφαση ΓΣ, εξαιτίας πλημμελούς τήρησης των διατάξεων για την εκλογή και τις αρμοδιότητες του Προέδρου της ΓΣ (άρ. 129). Άλλωστε, και στην §3 του άρθρου 129 προβλέπεται, ήδη, ότι η μη εκλογή ή η μη σύννομη εκλογή προέδρου, καθώς και η μη τήρηση των διατυπώσεων περί των αρμοδιοτήτων του Προέδρου (της §2 του άρ. 129) δεν επηρεάζουν το κύρος των αποφάσεων της ΓΣ, αν δεν συντρέχουν άλλα, πρόσθετα, ελαττώματα.

Οι ως άνω (υπό i έως iv) περιπτώσεις συνιστούν «ήσσονος σημασίας» ρυθμίσεις, που εισάγουν, απλώς, «πρόσθετες πτυχές» στη διαδικασία λήψης απόφασης από τη ΓΣ (βλ. Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί άρ. 137). Κρίνεται, ως εκ τούτου, συμφερότερο για την ΑΕ, η παράβαση αυτών να μην ανάγεται σε λόγο ακυρωσίας των αποφάσεων της ΓΣ

Περιπτώσεις Απαγόρευσης Ακύρωσης Απόφασης ΓΣ

Πλέον των ως άνω, ο νομοθέτης καθορίζει, ρητά, το πρώτον με τον ν. 4548/2018, δύο περιπτώσεις οι οποίες δεν μπορούν να οδηγήσουν σε ακυρωσία της απόφασης ΓΣ (άρ. 137 §6). Πρόκειται για τις εξής:

(α) Αποφάσεις ΓΣ Περί Έκδοσης Τίτλων Προς Εισαγωγή Σε Ρυθμιζόμενη Αγορά Ή ΠΜΔ

Καταρχάς ορίζεται ότι δεν μπορούν να ακυρωθούν αποφάσεις της γενικής συνέλευσης που έχουν ως αντικείμενο την έκδοση τίτλων που πρόκειται να εισαχθούν σε ρυθμιζόμενη αγορά ή σε ΠΜΔ (137 §6 εδ. α΄).

Η εν λόγω πρόβλεψη περί του μη επιτρεπτού της ακύρωσης των ως άνω αποφάσεων της ΓΣ τέθηκε με γνώμονα τις σοβαρές πρακτικές δυσχέρειες που θα μπορούσε η ακύρωση αυτή να επιφέρει (ιδίως όσων αφορά τυχόν αποφάσεις για αύξηση κεφαλαίου ή έκδοση νέων µετοχών µε µείωση της ονοµαστικής αξίας των µετοχών – split, ή έκδοση οµολογιών). Εξαιτίας, λοιπόν και κατά κύριο λόγο εξαιτίας της ανάµειξης και -αναγκαία- της ενιαίας συναλλακτικής κυκλοφορίας των άυλων δικαιωµάτων προτίµησης και των εν γένει άυλων τίτλων της εταιρεία προτάθηκε να μην επιτρέπεται η ακύρωσή τους. Εξάλλου, στην περίπτωση που μέτοχος θίγεται από ελάττωμα σχετικής απόφασης (που δεν είναι δυνατό να ακυρωθεί), η προστασία του από το εν λόγω ελάττωμα θα είναι η αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη από την απόφαση εξαιτίας των γεγονότων, που αναφέρονται στην παρ. 4 του άρ. 137. Σαφώς, υπό την προϋπόθεση ότι ο μέτοχος δεν παρέστη στην επίμαχη ΓΣ (άρ. 137 §6 εδ. β΄). Ή, άλλως, ότι αντιτάχθηκε στην απόφαση από την οποία και θίγεται. Το θιγόµενο, δε, πρόσωπο µπορεί να αξιώσει αποζημίωση και από άλλα, πλην της εταιρείας, πρόσωπα, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των γενικών διατάξεων (βλ. σχετικά Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 137).

(β) Επικυρωθείσες Αποφάσεις ΓΣ

Περαιτέρω, δεν μπορούν να ακυρωθούν αποφάσεις της ΓΣ, τις οποίες η τελευταία επικύρωσε με νεότερη απόφασή της. Και συγκεκριμένα, διορθώνοντας ή αποκαθιστώντας την πλημμέλεια που αποτελούσε το λόγο της ακυρωσίας (άρ. 137 §6 εδ. γ΄).

Υπό το προϊσχύσαν καθεστώς, η ως άνω δυνατότητα επικύρωσης με αναδρομική ενέργεια δεν γινόταν δεκτή. Άλλο ήταν το ζήτημα της δυνατότητας μεταβολής της χωρίς το εκάστοτε ελάττωμα με ισχύ, σαφώς, για το μέλλον. Ωστόσο, ο ν. 4548/2018 μετέβαλλε το σχετικό καθεστώς. Πλέον, η επικύρωση ακυρώσιμης απόφασης με αναδρομική ισχύ είναι δυνατή. Απαραίτητη, βέβαια, προϋπόθεση, η δυνατότητα διόρθωσης της σχετικής πλημμέλειας. Κατόπιν, δε, της επικύρωσης, ακύρωση της θεραπευθείσας απόφασης δεν νοείται.

Στο ως άνω πλαίσιο, σε περίπτωση που ασκήθηκε αγωγή ακύρωσης για επικυρωθείσα απόφαση, προβλέπεται ρητά ότι «τρίτοι» δικαιούνται να ζητήσουν από την εταιρεία τα έξοδα της δίκης ακύρωσης, στα οποία υποβλήθηκαν. Επίσης, την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστησαν λόγω της επικύρωσης (άρ. 137 §6 εδ. δ΄). Μολονότι ο νομοθέτης χρησιμοποιεί την έννοια του τρίτου, στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγονται συγκεκριμένα, μόνον, πρόσωπα. Ειδικότερα, οι ενεργητικά νομιμοποιούμενοι να ασκήσουν αγωγή ακύρωσης: οι μέτοχοι και τα μέλη ΔΣ. Επίσης και οι ενεχυρούχοι δανειστές & οι επικαρπωτές, εφόσον διαθέτουν, βέβαια, τη σχετική εξουσία.

 

Οι αποφάσεις της ΓΣ είναι, κατά κανόνα, ιδιαίτερης σημασίας, βαρύτητας και αξίας. Το ενδεχόμενο και δυνατότητα της ακύρωσής τους προϋποθέτει, κατά κανόνα, σχέση (:αιτιώδη σύνδεσμο) ανάμεσα στο ελάττωμα και την (προβληματική) απόφαση της ΓΣ. Κάποιες αποφάσεις είναι, υπό προϋποθέσεις, ακυρώσιμες και κάποιες άλλες καθίστανται, επίσης από τον νόμο, μη ακυρώσιμες. Ακόμα, όμως, και οι τελευταίες δημιουργούν αξιώσεις υπέρ εκείνων που ζημιώνονται. Ιδιαίτερη, κατά τούτο, η σημασία που πρέπει να δίδεται σ’ εκείνους που έχουν την ευθύνη της λήψης τους. Προς όφελος της εταιρείας και, φυσικά, των πλειοψηφούντων μετόχων.-

 

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Αιτιώδης Σύνδεσμος & Ανεπίτρεπτο Ακύρωσης αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

 

Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ:  Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών (άρ. 141) & Κατάχρηση Εξουσίας Πλειοψηφίας (άρ. 137 §2)

Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης, του ανώτατου εταιρικού οργάνου της ΑΕ, είναι ενδεχόμενο να είναι ελαττωματικές.  Ήδη ασχοληθήκαμε  με την ακυρωσία των αποφάσεων της ΓΣ και κάποιους από τους λόγους της. Στο παρόν θα ολοκληρώσουμε με τις περιπτώσεις της μη χορήγησης πληροφοριών κατόπιν αιτήματος της μειοψηφίας (κατ’ άρ. 141) και της κατάχρησης της εξουσίας της πλειοψηφίας των μετόχων (άρ. 137 §2).

Λόγοι Ακυρωσίας – Γενικά

Οι λόγοι που καθιστούν τις αποφάσεις της ΓΣ ακυρώσιμες απαριθμούνται (αποκλειστικά) στον νόμο (άρ. 137 §§1 & 2). Τέτοιες αποφάσεις είναι, όπως σε προηγούμενη αρθρογραφία μας σημειώσαμε («Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ – Αντίθεση Στον Νόμο & Το Καταστατικό, Μη Νόμιμη Σύγκληση & Συγκρότηση») εκείνες που δεν είναι σύμφωνες με τον νόμο ή το καταστατικό. Εκείνες, επίσης, που έλαβε ΓΣ που δεν είχε νόμιμα συγκληθεί ή συγκροτηθεί.

Υφίστανται, όμως, δύο ακόμη λόγοι ακυρωσίας. Συγκεκριμένα, ακυρώσιμη είναι (επίσης κατ’ άρ. 137 §2) η απόφαση που λήφθηκε: (α) χωρίς να παρασχεθούν οφειλόμενες πληροφορίες, που αφορούν το θέμα της ληφθείσας απόφασης και νόμιμα ζητήθηκαν (κατά το άρ. 141) από μετόχους που ζητούν την ακύρωση της απόφασης, ή (β) κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας (σύμφωνα με το 281 ΑΚ).

Συγκεκριμένα:

(α) Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών Επί Της Ληφθείσας Απόφασης

Ακυρώσιμη είναι η απόφαση που λήφθηκε χωρίς να παρασχεθούν οφειλόμενες πληροφορίες, σχετικές με το θέμα της ληφθείσας απόφασης. Εφόσον, όμως, ζητήθηκαν από μετόχους της μειοψηφίας που άσκησαν το σχετικό τους δικαίωμα πληροφόρησης (κατά τα οριζόμενα στο άρ. 141).

Μεταξύ των δικαιωμάτων μειοψηφίας που καθιερώνει ο νομοθέτης (κατ’ άρ. 141 ν. 4548/2018), συγκαταλέγεται και το δικαίωμα αίτησης χορήγησης πληροφοριών. Τούτο, ικανοποιείται από το ΔΣ. Οι αιτούμενες πληροφορίες αφορούν σε τρεις περιπτώσεις (άρ. 141 §§6-7):

(α) παροχής συγκεκριμένων πληροφοριών για τις υποθέσεις της ΑΕ, στο μέτρο που αυτές είναι σχετικές με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης (άρ. 141 §6 εδ. α΄),

(β) ανακοίνωσης στην τακτική ΓΣ των ποσών και παροχών της ΑΕ σε κάθε μέλος του ΔΣ ή τους διευθυντές της (κατά την τελευταία διετία –άρ. 141 §6 εδ. β΄) και

(γ) παροχής συγκεκριμένων πληροφοριών για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων και την περιουσιακή κατάσταση της εταιρείας (άρ. 141 §7 εδ. α΄).

Εφόσον, επομένως, η -κατά νόμο αναγκαία- μειοψηφία προσηκόντως αιτήθηκε την παροχή πληροφοριών για τις παραπάνω περιπτώσεις, το ΔΣ υποχρεούται να τις παράσχει. Κι αν δεν το πράξει, στην περίπτωση που αφορούν το θέμα της ληφθείσας απόφασης, καθίσταται (η τελευταία) ακυρώσιμη. Η προϋπόθεση της συσχέτισης των πληροφοριών με τη ληφθείσα απόφαση συνδέεται άμεσα με τον σκοπό που εξυπηρετεί το συγκεκριμένο δικαίωμα. Ο νομοθέτης επιλέγει (και ορθά) οι μέτοχοι που θα συμμετάσχουν και θα ψηφίσουν για τη λήψη απόφασης, να είναι πλήρως ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι. Απαιτείται, ως εκ τούτου, να χορηγούνται οι οφειλόμενες, ήτοι οι αναγκαίες αντικειμενικά για τον μέσο μέτοχο πληροφορίες, ώστε αυτός να μπορεί να προβεί σε εκτίμηση των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης. Υποκειμενικά στοιχεία ενός εκάστου μετόχου (λ.χ. μορφωτικό επίπεδο) δεν λαμβάνονται υπόψη για το περιεχόμενο των προς παροχή πληροφοριών.

Στο ανωτέρω πλαίσιο, αν οι οφειλόμενες πληροφορίες δεν έχουν ζητηθεί προσηκόντως, δεν μπορεί να θεμελιωθεί αντίστοιχη παράβαση του δικαιώματος ενημέρωσης της μειοψηφίας. Συνεπώς, η ακολούθως ληφθείσα απόφαση της ΓΣ δεν οδηγεί σε ακυρωσία της (3010/2010 Πολ Πρωτ Αθηνών, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι υποχρέωση της παροχής συγκεκριμένων πληροφοριών για τις υποθέσεις της ΑΕ, στο μέτρο που αυτές είναι σχετικές με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης (άρ. 141 §6 εδ. α΄), δεν υφίσταται πάντοτε. Ενδεικτικά όταν η εν λόγω πληροφόρηση διατίθεται, ήδη, στο διαδικτυακό τόπο της εταιρείας (άρ. 141 §6 εδ. β΄).

Όμως, και στις τρεις, ανωτέρω, αναφερόμενες περιπτώσεις υποχρέωσης πληροφόρησης, ακόμα και αν η απαιτούμενη μειοψηφία αιτήθηκε, προσηκόντως, την παροχή πληροφοριών, το ΔΣ έχει τη δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, να αρνηθεί τη χορήγησή τους. Συγκεκριμένα, το ΔΣ μπορεί να αρνηθεί την παροχή των πληροφοριών για αποχρώντα ουσιώδη λόγο, ο οποίος αναγράφεται στα πρακτικά (463/2011, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Η ύπαρξη αποχρώντος ουσιώδη λόγου εξετάζεται υπό το πρίσμα των συναλλακτικών ηθών και της καλής πίστης. Ρητά, δε, προβλέπεται ως τέτοιος λόγος η εκπροσώπηση των αιτούντων μετόχων στο ΔΣ σύμφωνα με τα άρθρα 79 (απευθείας διορισμό μέλους ΔΣ από μέτοχο) ή 80 (:εκλογή ΔΣ βάσει καταλόγου). Εφόσον, βέβαια, τα αντίστοιχα μέλη του ΔΣ έχουν λάβει τη σχετική πληροφόρηση κατά τρόπο επαρκή. Όπως αναφέρεται και στη σχετική νομοθετική πρόβλεψη, η εκπροσώπηση κρίνεται κατά τις περιστάσεις, καθώς εξετάζεται κατά πόσον υφίσταται πραγματική πρόσβαση του μετόχου στις εταιρικές πληροφορίες.

Περίπτωση αποχρώντος ουσιώδους λόγου άρνησης συνιστά, επίσης, η κατάχρηση του δικαιώματος της μειοψηφίας για την αίτηση χορήγησης πληροφοριών. Επιπρόσθετα, η ύπαρξη υπέρτερου εταιρικού συμφέροντος (λ.χ. τήρηση εταιρικού απορρήτου).

Εφόσον, λοιπόν, τηρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου, ενδεχόμενη άρνηση του ΔΣ δεν οδηγεί σε ακυρωσία της απόφασης που ελήφθη από τη ΓΣ.

Σε κάθε περίπτωση, η μη χορήγηση (ή πλημμελής/ελλιπής χορήγηση) των αιτούμενων πληροφοριών για ορισμένα θέματα της ημερήσιας διάταξης περιορίζεται στην ακυρωσία της απόφασης επ’ αυτών. Στην περίπτωση που για ορισμένα θέματα υπήρξε ενημέρωση και για άλλα όχι, δεν (συμ)παρασύρεται το σύνολο των αποφάσεων σε ακυρωσία.

Έχουν διατυπωθεί διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη δυνατότητα ή μη υπαγωγής στην εν λόγω περίπτωση ακυρωσίας έτερων περιπτώσεων μη χορήγησης πληροφοριών, που δεν προβλέπονται στο άρθρο 141. Τυχόν υπαγωγή, θα μπορούσε να γίνει -ενδεχομένως καθ’ υπερβολή- δεκτή με αναλογική εφαρμογή (εναλλακτικά: διασταλτική ερμηνεία) της πρόβλεψης του άρθρου 137 §2 περ. α΄.

(β) Κατάχρηση Εξουσίας Της Πλειοψηφίας

Ακυρώσιμη είναι (και) τυχόν απόφαση της ΓΣ, η οποία λαμβάνεται κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας (σύμφωνα με τους όρους του άρ. 281 ΑΚ -άρ. 137 §2 περ. β΄).

Οι λόγοι ακυρωσίας αποφάσεων συνιστούν διαδικαστικά ελαττώματα της λήψης απόφασης από τη ΓΣ. Εξαιρείται, όμως, η κατάχρηση εξουσίας από την πλειοψηφία. Τούτος συνιστά ελάττωμα του ίδιου του περιεχομένου της απόφασης. Παρά το γεγονός αυτό, ο νομοθέτης επέλεξε να μην προβλέψει ως έννομη συνέπεια του εν λόγω ελαττώματος την ακυρότητα της ληφθείσας απόφασης της ΓΣ. Κι αυτό γιατί η διαπίστωση καταχρηστικότητας είναι απαραίτητο να διαγιγνώσκεται, ad hoc, από δικαστική απόφαση.

Το ελάττωμα της καταχρηστικότητας, αφορά, συνολικά, στην απόφαση. Συνεπώς, όχι στις τις επιμέρους ψήφους με την οποία η τελευταία ελήφθη. Είναι άλλο το ζήτημα της ακυρότητας ορισμένων ψήφων της πλειοψηφίας λόγω καταχρηστικότητας. Το τελευταίο μπορεί να οδηγήσει, μεν, στην ακυρωσία της απόφασης, δυνάμει, όμως, του εδ. α΄ της §1 του άρθρου 137. Ήτοι, να θεωρηθεί ακυρώσιμη διότι η λήψη της αντιβαίνει στον νόμο. Βεβαίως, υπό την προϋπόθεση ότι οι ψήφοι αυτές ήταν αποφασιστικές για την επίτευξη πλειοψηφίας (άρ. 137 §5 περ. β΄).

Εύλογα, ωστόσο, αναρωτιέται κανείς ποιες περιπτώσεις, εν τέλει, καλύπτει το σχετικό ελάττωμα; Όπως δέχεται η νομολογία, το σχετικό ελάττωμα διαπιστώνεται στις περιπτώσεις εκείνες, όπου το περιεχόμενο της απόφασης, κατά προφανή υπέρβαση των ακραίων αξιολογικών ορίων, που διαγράφονται από την καλή πίστη, τα χρηστά ήθη και τον κοινωνικό και οικονομικό σκοπό του δικαιώματος, δεν υπαγορεύεται από το συμφέρον της ΑΕ. Αντίθετα, διαμορφώνεται με αποκλειστικό σκοπό την εξυπηρέτηση ατομικών-μη ευλόγων συμφερόντων των μετόχων της πλειοψηφίας. Ή/και τη βλάβη των μετόχων της μειοψηφίας. Αντιβαίνει, ως εκ τούτου, στο εταιρικό συμφέρον, δηλαδή στο συμφέρον του νομικού προσώπου της εταιρείας. Ή στο ατομικό συμφέρον των μετόχων της μειοψηφίας. Χωρίς, όμως, να συντρέχει αποχρών λόγος για την παραβίαση, από την πλειοψηφία των νομίμων συμφερόντων της μειοψηφίας. Ακόμα, όμως, και αν υπάρχει αποχρών λόγος, τα συμφέροντα της μειοψηφίας θίγονται κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας. Όπως, δε, περαιτέρω σημειώνεται, το εν λόγω ελάττωμα αναφέρεται σε κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας. Μια τέτοια κατάχρηση είναι νοητή προφανώς και σε βάρος των συμφερόντων της μειοψηφίας, όταν η απόφαση λαμβάνεται προς εξυπηρέτηση των στενών συμφερόντων της πλειοψηφίας και όχι προς ικανοποίηση των κοινών συμφερόντων όλων των μετόχων-συμπεριλαμβανομένων και των μετόχων της μειοψηφίας (1462/2023 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Στο ως άνω πλαίσιο, ενδεικτικά, στον προκείμενο λόγο ακυρωσίας μπορούν να υπαχθούν περιπτώσεις όπου: (α) παραβιάζεται η αρχής της ίσης μεταχείρισης των μετόχων, (β) η αρχή της υποχρέωσης πίστης προς την εταιρεία ή της υποχρέωσης πίστης προς τους μετόχους (σε μικρού μεγέθους εταιρείες με έντονο το προσωπικό στοιχείο στις σχέσεις των μετόχων μεταξύ τους) καθώς και (γ) η αρχή της αναλογικότητας μέσου προς σκοπό ή του οφέλους της εταιρίας σε σχέση με τη βλάβη της μειοψηφίας (1462/2023 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Ειδικότερα, ως ακυρώσιμη, εξαιτίας κατάχρησης εξουσίας της πλειοψηφίας, έχει κρίνει η νομολογία:

(α) Την απόφαση της ΓΣ με την οποία εξέλεξε ως μέλη του ΔΣ της αποκλειστικά πρόσωπα συγγενικά και με στενούς διαπροσωπικούς δεσμούς με τον μέτοχο της πλειοψηφίας, αποκλείοντας τον μέτοχο της μειοψηφίας (17526/2012 Πολ Πρωτ Θεσσ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

(β) Την απόφαση της ΓΣ με την οποία οι μέτοχοι της πλειοψηφίας, ενεργώντας συντονισμένα βάσει σχεδίου και αντίθετα στην καλή συναλλακτική πίστη, μεθοδεύουν τη μη διανομή ή την μειωμένη διανομή πρώτου μερίσματος. Τούτο, εγκρίνοντας, συνεχώς, τη μεταφορά κερδών σε νέα χρήση, σε κλίμακα μη εμπορικώς δικαιολογημένη με βάση την οικονομική κατάσταση και σημαντικά κέρδη της εταιρείας. Αποσκοπώντας, με τον τρόπο αυτό, να στερήσουν από τους μετόχους της μειοψηφίας το δικαίωμά τους επί των κερδών της εταιρείας, το οποίο αποτελεί το σπουδαιότερο περιουσιακό δικαίωμα του μετόχου ΑΕ. Μάλιστα, χωρίς να πλήττονται οι ίδιοι (οι μέτοχοι πλειοψηφίας) από την μεταφορά αυτή, γιατί αποφασίζουν για τους εαυτούς τους, ως διοικούντες την εταιρεία, αμοιβές δυσανάλογες προς την απασχόλησή τους στην τελευταία, αλλά και προς τα οικονομικά της στοιχεία (1462/2023 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

(γ) Την απόφαση της ΓΣ με την οποία με την οποία επιδιώκεται η ανατροπή εξωεταιρικής συμφωνίας με συμβαλλόμενους το σύνολο των μετόχων.

Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, κατά την εξέταση της ύπαρξης ή μη κατάχρησης εξουσίας της πλειοψηφίας, λαμβάνεται υπόψη τυχόν ωφέλεια, που επέρχεται με τη λήψη της σχετικής απόφασης για την ΑΕ. Εφόσον επιτυγχάνεται συγκεκριμένο όφελος για την ΑΕ, δεν είναι ευχερές να διαγνωστεί ως καταχρηστική η σχετική απόφαση της ΓΣ. Τούτο ακόμα και αν, συγχρόνως, υφίσταται βλάβη των συμφερόντων των μετόχων της μειοψηφίας ή ωφέλεια αυτών της πλειοψηφίας.

Στο ως άνω πλαίσιο, έχει γίνει δεκτό ότι δεν είναι ακυρώσιμη, λόγω κατάχρησης εξουσίας, απόφαση της ΓΣ για τη μείωση και, ταυτόχρονη, αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ενώ, ως θέμα της ημερήσιας διάταξης αναγραφόταν μόνο η αύξησή του. Τούτο, διότι δεν αποδείχθηκε ότι η σχετική απόφαση ελήφθη, κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας, με μοναδικό σκοπό την ενίσχυση της δικής της θέσης και, ταυτόχρονη, αποδυνάμωση του ενάγοντος ως μετόχου της μειοψηφίας. Αντίθετα, το δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι η σχετική μείωση ήταν αναγκαία, προκειμένου να μη λυθεί η εναγομένη ΑΕ με ανάκληση της άδειας της κατ’ άρθρο 48 ν. 2190/1920 (ισχύον σήμερα, άρ. 165 ν. 4548/2018 -5885/2010 Πολ Πρωτ Θεσσ).

 

Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Είναι ακυρώσιμη απόφαση της ΓΣ που ελήφθη μολονότι δεν παρασχέθηκαν προσηκόντως αιτηθείσες πληροφορίες από μετόχους μειοψηφίας. Η απόφαση της ΓΣ, επίσης, που ελήφθη κατά κατάχρηση εξουσίας της πλειοψηφίας. Όμως, παρά τις σαφείς διατυπώσεις του νόμου, τα όρια παραμένουν, συχνά, ρευστά. Εναπόκειται, επομένως, στους νομικούς παραστάτες των μετόχων μειοψηφίας ή, αντίστοιχα, εκείνων της πλειοψηφίας να μεριμνήσουν για τα δέοντα.

 

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών & Κατάχρηση Εξουσίας Πλειοψηφίας αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Αντίθεση Στον Νόμο & Το Καταστατικό, Μη Νόμιμη Σύγκληση & Συγκρότηση (άρ. 137 §1)

 

Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης, του ανώτατου εταιρικού οργάνου της ΑΕ, έχουν, αυτονοήτως, ιδιαίτερη σημασία για τη λειτουργία της. Οι αποφάσεις αυτές εκφράζουν την εταιρική βούληση και δεσμεύουν την ΑΕ. Ωστόσο, εφόσον δεν τηρηθούν οι προβλεπόμενες (από τον νόμο ή το καταστατικό) προϋποθέσεις καταλήγουν ελαττωματικές. Οι ελαττωματικές αποφάσεις διακρίνονται σε ακυρώσιμες, άκυρες και ανυπόστατες. Εδώ θα μας απασχολήσουν οι ακυρώσιμες αποφάσεις. Εκείνες, συγκεκριμένα, που είναι αντίθετες στον νόμο ή το καταστατικό ή απορρέουν από ΓΣ που δεν έχουν συγκληθεί ή συγκροτηθεί νόμιμα (κατ’  άρ. 137 §1).

Λόγοι Ακυρωσίας -Γενικά

Να σημειωθεί, εισαγωγικά, πως από τις ακυρώσιμες (βεβαίως και τις άκυρες και τις ανυπόστατες) αποφάσεις θα πρέπει να διακριθούν οι ατελείς. Πρόκειται για υποστατές και έγκυρες αποφάσεις, οι οποίες είναι ακόμα ανενεργές. Τούτο, διότι επιφέρουν αποτελέσματα κατόπιν πλήρωσης ορισμένου εξωτερικού στοιχείου (όρου του ενεργού –λ.χ. δημοσίευση της απόφασης στο ΓΕΜΗ).

Οι λόγοι, πάντως, που καθιστούν τις αποφάσεις της ΓΣ ακυρώσιμες απαριθμούνται (αποκλειστικά) στον νόμο (άρ. 137 §§1 & 2). Τέτοιες αποφάσεις είναι, κατά τα προαναφερθέντα, αυτές που δεν είναι σύμφωνες με τον νόμο ή το καταστατικό. Εκείνες, επίσης, που έλαβε ΓΣ που δεν είχε νόμιμα συγκληθεί ή συγκροτηθεί. Οι συγκεκριμένοι λόγοι ακυρωσίας είναι, κατά τα προαναφερθέντα, εκείνοι που θα μας απασχολήσουν στο παρόν.

Ακυρώσιμη είναι (επίσης και-άρ. 137 §2) η απόφαση που λήφθηκε: (α) χωρίς να παρασχεθούν οφειλόμενες πληροφορίες, που αφορούν το θέμα της ληφθείσας απόφασης, και ζητήθηκαν (κατά το άρ. 141) από μετόχους που ζητούν την ακύρωση της απόφασης, ή (β) κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας (σύμφωνα με το 281 ΑΚ).

Οι συγκεκριμένοι λόγοι ακυρωσίας, με εξαίρεση την περίπτωση της κατάχρησης εξουσίας, συνιστούν διαδικαστικά ελαττώματα στη λήψη απόφασης από τη ΓΣ.

Πριν εξεταστούν από το αρμόδιο δικαστήριο, πάντως, λόγοι ακυρωσίας της απόφασης της ΓΣ (άρ. 137 §§1 &2) προηγείται ο έλεγχος ακυρότητας (άρ. 138) και ανυπόστατου (άρ. 139).

Οι λόγοι ακυρωσίας που θα εξεταστούν εδώ είναι οι ακόλουθοι:

(α) Λήψη Απόφασης Κατά Τρόπο Μη Σύμφωνο Με Τον Νόμο Ή Το Καταστατικό

Καταρχάς, περίπτωση ακυρωσίας απόφασης που λήφθηκε από τη ΓΣ συντρέχει όταν λήφθηκε με τρόπο που δεν είναι σύμφωνος με το νόμο ή το καταστατικό (άρ. 137 §1 εδ. α΄). Σχετικά διαδικαστικά ελαττώματα στον τρόπο λήψης της απόφασης από τη ΓΣ δύναται να εμφιλοχωρήσουν σε πλείστες περιπτώσεις. Ενδεικτικά:

(i) Όταν, για τη λήψη απόφασης, δεν πληρούνται τα ποσοστά απαρτίας και πλειοψηφίας που απαιτούνται από τον νόμο ή το καταστατικό (43/2016, ΤρΕφΑνατΚρητ ΤΝΠ QUALEX ).

(ii) Όταν επιμέρους ψήφοι, κατά τη λήψη απόφασης, είναι άκυρες ή ακυρώσιμες. Υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι οι συγκεκριμένες ψήφοι ήταν αποφασιστικές για την επίτευξη πλειοψηφίας (137 §5 περ. β΄).

(iii) Όταν η λήψη απόφασης διενεργείται κατά παράβαση των νομοθετικών ή καταστατικών προβλέψεων για τον τρόπο ψηφοφορίας στη ΓΣ (άρ. 131). Ακυρώσιμη είναι, λ.χ., η απόφαση που λήφθηκε με φανερή ψηφοφορία μολονότι το καταστατικό απαιτούσε μυστική. Εκείνη, επίσης, που λαμβάνεται με φανερή ψηφοφορία, ενώ ο νόμος απαιτεί μυστική (λ.χ. σε περιπτώσεις παροχής αμοιβών στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου-131 §2).

(iv) Όταν λαμβάνεται απόφαση από τη ΓΣ, ενώ προηγουμένως έχει (παρανόμως) απορριφθεί αίτημα της μειοψηφίας των μετόχων για αναβολή λήψης της (άρ. 141 §5, 1710/2019 ΕφΘεσσ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

(v) Όταν δεν τηρούνται, κατά τη λήψη απόφασης, οι καταστατικές προβλέψεις για συμμετοχή στη ΓΣ από απόσταση [:ήτοι, (a) συμμετοχή κατά τη διάρκεια αυτής με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα (άρ. 125) ή (b) συμμετοχή πριν τη ΓΣ με επιστολική ψήφο (άρ. 126)].

(vi)  Όταν η απόφαση της ΓΣ λαμβάνεται κατά παράβαση των χρηστών ηθών. Δεδομένου ότι, εν προκειμένω εξετάζονται διαδικαστικά ελαττώματα, σαφώς, η αντίθεση στα χρηστά ήθη δεν αφορά στο περιεχόμενο της απόφασης (γεγονός που θα επέφερε την ακυρότητά της). Αντίθετα, η ανηθικότητα, εν προκειμένω, αφορά γενικότερα τις συνθήκες λήψης της, τις περιστάσεις και τα κίνητρα αυτών που την έλαβαν (στην περίπτωση, όμως, που η απόφαση ελήφθη κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας υπάγεται σε διαφορετική ρύθμιση-§2 άρ. 137).

(β) Μη Νόμιμη Σύγκληση

Σε ακυρωσία της απόφασης που λήφθηκε από τη ΓΣ μπορεί, επίσης, να οδηγήσει το διαδικαστικό ελάττωμα της μη νόμιμης (προηγούμενης) σύγκλησης της εν λόγω ΓΣ (άρ. 137 §1 εδ. β΄). Της μη τήρησης, δηλ. των διαδικαστικών προϋποθέσεων της πρόσκλησης των μετόχων σε συνεδρίαση, που αποσκοπούν στην προστασία των μετόχων.

Τέτοιας φύσης ελαττώματα, που επιφέρουν την ακυρωσία της εκάστοτε απόφασης της ΓΣ, πρέπει να διακρίνονται από την περίπτωση της ανυπαρξίας σύγκλησης. Στην τελευταία, αυτή, περίπτωση επέρχεται η ακυρότητα (και όχι ακυρωσία) της απόφασης της ΓΣ. Εκ περισσού να υπομνησθεί πως σε περίπτωση καθολικής ΓΣ, η απόφαση της δεν πάσχει από κάποιο ελάττωμα, ακόμη κι δεν τηρήθηκαν ή τηρήθηκαν πλημμελώς οι προϋποθέσεις της σύγκλησής της.

Διαδικαστικά ελαττώματα που σηματοδοτούν την πλημμελή σύγκληση της ΓΣ εντοπίζονται σε αρκετές περιπτώσεις (3173/2022 ΠολΠρωτΑθ, ΤΝΠ QUALEX), που καταλήγουν σε ακυρωσίες. Ενδεικτικά:

(i) Όταν η σύγκληση της ΓΣ έλαβε χώρα από αναρμόδιο όργανο. Λ.χ. από μεμονωμένα μέλη του ΔΣ χωρίς απόφαση ΔΣ ή από ΔΣ που δεν εκλέχτηκε ή συγκροτήθηκε νόμιμα (1871/2022 ΤρΕφΑθ, ΤΝΠ QULAEX). Ή από ΔΣ που απαρτίζεται από μέλη λιγότερα από τον ελάχιστο προβλεπόμενο αριθμό (με εξαίρεση την περίπτωση που τα απομένοντα μέλη του ΔΣ, ανεξάρτητα από τον αριθμό τους, συγκαλούν ΓΣ με αποκλειστικό σκοπό την εκλογή νέου ΔΣ –άρ. 82 §3).

(ii) Όταν η απόφαση του αρμοδίου οργάνου για σύγκληση της ΓΣ είναι ελαττωματική, εφόσον για τον λόγο αυτόν δεν υπήρξε έγκαιρη και επαρκής πληροφόρηση των μετόχων (137 §5 περ. δ΄).

(iii) Όταν η σύγκληση της ΓΣ έλαβε χώρα με πρόσκληση που δεν έχει το ελάχιστο-αναγκαίο περιεχόμενο [για τις μη εισηγμένες ΑΕ στο ελάχιστο περιεχόμενο εμπίπτουν: (a) το οίκημα όπου θα πραγματοποιηθεί η ΓΣ, (b) η χρονολογία και η ώρα της συνεδρίασής, (c) τα θέματα της ημερήσιας διάταξής, (d) οι μέτοχοι που έχουν δικαίωμα συμμετοχής καθώς και οδηγίες για τον τρόπο με τον οποίο οι μέτοχοι μπορούν να συμμετέχουν].

Ομοίως, όταν η σύγκληση της ΓΣ έλαβε χώρα με πρόσκληση, η οποία εμπεριέχει μη νόμιμα στοιχεία. Λ.χ. ως ημέρα συνεδρίασης εξαιρετέα, από το καταστατικό, ημέρα.

Σημειώνεται, όμως, ότι η έλλειψη από την πρόσκληση, ιδίως, των στοιχείων του οικήματος και της ημερομηνίας συγκλήσεως της ΓΣ, δεδομένης της σημασίας τους, είναι δυνατό να επιφέρει την ακυρότητα των αποφάσεων της ΓΣ (άρ. 138 §2).

(iv) Όταν η συνεδρίαση της ΓΣ έλαβε χώρα σε χρόνο διαφορετικό από τον αναγραφόμενο στη σχετική πρόσκληση. Υποστηρίζεται, ωστόσο, και η άποψη ότι στην περίπτωση αυτή η απόφαση καθίσταται άκυρη (και όχι ακυρώσιμη).

(v) Όταν λαμβάνεται απόφαση επί θέματος που δεν συμπεριλαμβάνεται στα θέματα ημερήσιας διάταξης της πρόσκλησης της ΓΣ σε σύγκληση. Ή επί θεμάτων που δεν τελούν σε εσωτερική συνάφεια με τα θέματα που συμπεριελήφθησαν στην πρόσκληση.

(vi) Όταν συντελείται παράβαση υποχρέωσης της ΑΕ που αφορά στα δικαιώματα των μετόχων πριν τη ΓΣ. Της υποχρέωσης, συγκεκριμένα, να θέτει στη διάθεση των μετόχων της τις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της καθώς και τις σχετικές εκθέσεις του διοικητικού συμβουλίου και των ελεγκτών δέκα ημέρες πριν από την τακτική ΓΣ (άρ. 123 §1, κατά τρόπο σύμφωνα με τα οριζόμενα στην §2).

(γ) Μη Νόμιμη Συγκρότηση

Τέλος, διαδικαστικό ελάττωμα που μπορεί να οδηγήσει στην ακυρωσία ληφθείσας απόφασης από τη ΓΣ συνιστά η μη νόμιμη συγκρότησή της (άρ. 137 §1 εδ. β΄). Τέτοια παράβαση υπάρχει όταν η συνέλευση δεν συγκροτήθηκε από πρόσωπα που είχαν δικαίωμα να μετάσχουν σε αυτή. Τούτο είτε διότι δεν έγιναν δεκτοί, αλλά αποκλείσθηκαν (αμέσως ή εμμέσως) μέτοχοι δικαιούμενοι συμμετοχής είτε διότι συμμετείχαν στη συνέλευση μη δικαιούμενα πρόσωπα, (1426/2013 ΑΠ, 18/2001 ΟλΑΠ, αμφότερες σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Περιπτώσεις μη νόμιμης συγκρότησης της ΓΣ υφίστανται, ενδεικτικά:

(i) Όταν λήφθηκε απόφαση, ενώ προηγουμένως αποκλείσθηκε από τη ΓΣ μέτοχος που εδικαιούτο να συμμετάσχει (λ.χ. επειδή δεν του επιτράπηκε να εισέλθει στον χώρο της συνεδρίασης). Η συγκεκριμένη ακυρωσία υφίσταται ανεξάρτητα αν η ψήφος του μετόχου που αποκλείσθηκε εμπόδιζε ή μη τον σχηματισμό πλειοψηφίας (629/2022 ΜονΕφΑθηνών, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Επίσης, όταν δεν επιτράπηκε σε μέτοχο να ασκήσει δικαιώματά του (λ.χ. να λάβει τον λόγο κατά τη συνεδρίαση).

(ii) Όταν λήφθηκε απόφαση, ενώ προηγουμένως δεν επιτράπηκε να συμμετάσχει στη ΓΣ μέτοχος, ο οποίος δεν συμμορφώθηκε με τις (καταστατικές) προϋποθέσεις συμμετοχής στη ΓΣ (μη εισηγμένων ή εισηγμένων ΑΕ). Τούτο, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπήρχε σπουδαίος λόγος για τον οποίο η ΓΣ αρνήθηκε τη συμμετοχή του, [αντίθετα: σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η διαπίστωση του μετοχικού δικαιώματος κάποιου, νόμιμα η ΓΣ μπορεί να αρνηθεί τη συμμετοχή του (1015/2020 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ)].

(iii) Όταν λήφθηκε απόφαση, ενώ προηγουμένως δεν επιτράπηκε σε μέτοχο να συμμετάσχει στη ΓΣ διά αντιπροσώπου (άρ. 128). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η μη τήρηση ή πλημμελής τήρηση των διατάξεων για την αντιπροσώπευση, δεν έχει ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί απόφαση της ΓΣ (άρ. 137 §5 περ. ε΄). Και τούτο γιατί εντάσσεται στις «ήσσονος σημασίας» ρυθμίσεις, που εισάγουν, απλώς, «πρόσθετες πτυχές» στη διαδικασία λήψης απόφασης από τη ΓΣ (βλ. Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί άρ. 137). Για τη συγκεκριμένη ρύθμιση, όμως, έχουν διατυπωθεί (και όχι αδικαιολόγητα) σοβαρές ενστάσεις. Ορθότερο, κατά τούτο, κρίνεται (με βάση τελολογική ερμηνεία της συγκεκριμένης ρύθμισης) να μη εφαρμόζεται σε παραβάσεις που θίγουν το δικαίωμα του μετόχου να διορίζει αντιπρόσωπο και να συμμετέχει, μέσω αυτού, στη ΓΣ.

(iv) Όταν λήφθηκε απόφαση, ενώ προηγουμένως δεν επιτράπηκε σε τρίτα πρόσωπα – μη μετόχους να παρασταθούν στη ΓΣ, μολονότι εδικαιούντο. Λ.χ. όταν δεν επιτρέπεται να παρασταθούν μέλη ΔΣ ή ελεγκτές της ΑΕ (άρ. 127 §1).

Επίσης, όταν δεν επιτράπηκε (από τον Πρόεδρο της ΓΣ) σε τρίτο – μη μέτοχο να παρασταθεί στη ΓΣ, εφόσον ο εν λόγω αποκλεισμός οδηγεί σε, κατ’ ουσίαν, αποκλεισμό μετόχου (όπως στην περίπτωση αποκλεισμού διερμηνέα μετόχου που δεν ομιλεί την ελληνική-άρ. 127 §2).

(v) Όταν το ΔΣ δεν τήρησε την (ενδεχόμενη) καταστατική υποχρέωση της κατάρτισης και διάθεσης στους μετόχους πίνακα μετοχών εντός 24 ωρών πριν τη συνεδρίαση της ΓΣ (άρ. 124 §4-δύσκολα, πάντως, να κηρυχθεί η σχετική ακυρωσία).

(vi) Τέλος, όταν συμμετέχουν στη ΓΣ μη δικαιούμενα πρόσωπα. Τούτο, υπό την προϋπόθεση ότι η συμμετοχή τους ήταν αποφασιστική για την επίτευξη απαρτίας ή η ψήφος τους ήταν αποφασιστική για την επίτευξη πλειοψηφίας (137 §5 περ. α΄).

 

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τηρείται, ευλαβικά, το γράμμα του νόμου όσον αφορά τις αποφάσεις της ΓΣ. Αποφάσεις της ΓΣ που είναι αντίθετες στον νόμο ή το καταστατικό ή που προκύπτουν από ΓΣ δεν έχουν συγκληθεί ή συγκροτηθεί νόμιμα καταλήγουν ακυρώσιμες. Σε επόμενη, πάντως, αρθρογραφία μας θα μας απασχολήσουν και οι ακυρωσίες αποφάσεων, που ελήφθησαν χωρίς να παρασχεθούν οφειλόμενες πληροφορίες ή κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας.

 

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

 

 

 

 

Λήψη Απόφασης Γενικής Συνέλευσης: Προσυπογραφή Πρακτικού Χωρίς Συνεδρίαση (άρ. 136 ν. 4548/2018): Καθώς η Γενική Συνέλευση της ΑΕ είναι το ανώτατο όργανό της, η διευκόλυνση λήψης αποφάσεων συνιστά λογικό στόχο του νομοθέτη. Δεν αρκείται, ως εκ τούτου, στην παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Θεσπίζει, αντίθετα, ενδιαφέρουσες εξαιρέσεις. Εξαιρέσεις, στο πλαίσιο των οποίων, η ΓΣ ούτε συνέρχεται σε ορισμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο ούτε και συνεδριάζει. Τέτοιες είναι: (α) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135)–η οποία, ήδη, μας απασχόλησε και (β) η προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) για την οποία το παρόν.

Η Ρύθμιση

Σε αντίθεση με τον καινοτόμο θεσμό της λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135), επαναλαμβάνεται (άρ. 136), με ορισμένες τροποποιήσεις, η δυνατότητα που, και κατά το παρελθόν, προβλεπόταν για τη σύνταξη πρακτικού «διά περιφοράς» µε ισχύ απόφασης. Δεν απαιτείται, όμως-πλέον, ομοφωνία αλλά σύμπραξη, απλά, του συνόλου των μετόχων. Οι τελευταίοι, δηλαδή, αρκεί να συμφωνούν να ληφθεί απόφαση με τον συγκεκριμένο τρόπο (βλ. σχετικά, Αιτ.  Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 136) χωρίς, κατ’ ανάγκη, να ομονοούν και ως προς την απόφαση που θα ληφθεί. Πρόκειται για τη δυνατότητα της προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση.

Σκοπός Ρύθμισης

Η δυνατότητα της λήψης απόφασης «δια περιφοράς» και υπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση δεν ήταν, πάντοτε, επιτρεπτή στο εθνικό δίκαιο. Μια τέτοια απόφαση θεωρούνταν, παλαιότερα (ν. 3604/2007), ανυπόστατη.

Πρόκειται, ωστόσο, για μια δυνατότητα που εξυπηρετεί σημαντικά την ΑΕ και τους μετόχους, δεδομένης της αποδέσμευσής της από σημαντικές γραφειοκρατικές διατυπώσεις και το συνακόλουθο κόστος τους-σε χρόνο και χρήματα.

Τα συγκεκριμένα οφέλη έχουν καταστήσει τη δυνατότητα της προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση συνήθη επιλογή των μετόχων. Τούτο, ιδίως σε ολιγομετοχικές και οικογενειακές ΑΕ. Σε αυτές, οι διαπροσωπικές σχέσεις των μετόχων δημιουργούν, κατά κανόνα, σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Υφισταμένων τέτοιων σχέσεων, προκύπτει ως πλεονεκτική η, με τον τρόπο αυτό, λήψη απόφασης-παρά την παράλειψη των (χρονοβόρων-μολονότι διασφαλιστικών) διατυπώσεων σύγκλησης και συνεδρίασης της ΓΣ.

Προϋποθέσεις Λήψης Απόφασης Με Προσυπογραφή Πρακτικού

Για τη λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ με προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση των μετόχων, ο νομοθέτης αξιώνει την πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων (άρ. 136 §1):

(α) Μη Εισηγμένη ΑΕ

Αναγκαίο είναι, στην περίπτωση αυτή, οι μετοχές της ΑΕ να μην είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά˙ η συγκεκριμένη ευχέρεια δεν αφορά, επομένως, τις εισηγμένες ΑΕ.

(β) Υπογραφή Πρακτικού Από Όλους Τους Μετόχους & Πλειοψηφία

Πρόσθετη προϋπόθεση αποτελεί η υπογραφή του πρακτικού που καταρτίστηκε από όλους τους μετόχους ή τους αντιπροσώπους τους. Αξιοσημείωτο, μάλιστα, είναι πως σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι μέτοχοι χωρίς δικαίωμα ψήφου. Από την πλήρωση της συγκεκριμένης προϋπόθεσης εξαρτάται και το υποστατό του σχετικού πρακτικού-βεβαίως και των αποφάσεων που εμπεριέχονται σ’ αυτό.

Με την υπογραφή του πρακτικού της ΓΣ δηλώνεται η συναίνεση των μετόχων ως προς τη λήψη απόφασης με τον συγκεκριμένο τρόπο. Επιπρόσθετα (και) η σιωπηρή παραίτησή τους από το δικαίωμα συζήτησης εντός της ΓΣ (ως απόρροια της αρχής non venire contra factum proprium). Η συγκεκριμένη συναίνεση δεν είναι αναγκαίο να συμπεριλαμβάνει, σύμφωνα και με όσα προαναφέρθηκαν, συμφωνία και αποδοχή του περιεχομένου του πρακτικού και των αποφάσεων που σε αυτό διαλαμβάνονται. Κι αυτό γιατί δεν απαιτείται, κατά τα προαναφερθέντα, ομοφωνία σε περίπτωση απόφασης ΓΣ με προσυπογραφή του πρακτικού της χωρίς συνεδρίαση. Αντίθετα, εφόσον όλοι οι μέτοχοι αποδέχονται τον σχετικό τρόπο λήψης απόφασης (και υπογράφουν το πρακτικό) η σχετική απόφαση μπορεί να είναι πλειοψηφική (άρ. 136 §1 εδ. β΄). Θα πρέπει, όμως-φυσικά, τυχόν μειοψηφούντες μέτοχοι να αναφέρονται στο πρακτικό (άρ. 136 §1 εδ. γ΄). Και οι τελευταίοι, στην περίπτωση αυτή, εξίσου θα δεσμεύονται  από την απόφαση που θα έχει ληφθεί.

Στο ως άνω πλαίσιο, λοιπόν, «ως απόφαση της γενικής συνέλευσης θα θεωρείται το περιεχόμενο του υπογραφέντος από όλους τους μετόχους πρακτικού» (547/2019 ΑΠ, ΤΝΠ QUALEX). Στο σχετικό πρακτικό, πάντως, δεν απαιτείται μνεία πως δεν έλαβε χώρα συνεδρίαση.

…Ειδικότερα, Η Υπογραφή Με Ηλεκτρονικά Μέσα

Στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και διευκόλυνσης της (ταχύτερης) λήψης απόφασης της ΓΣ με προσυπογραφή πρακτικού, είναι δυνατό οι υπογραφές των μετόχων ή των αντιπροσώπων τους να αντικαθίστανται με ανταλλαγή μηνυμάτων με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα. Απαιτείται, ωστόσο, τούτο να προβλέπεται στο καταστατικό (άρ. 136 §2).

Βάρος Απόδειξης

Το βάρος της απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων λήψης απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση φέρει η ΑΕ (άρ. 136 §4).

Καταχώριση Της Απόφασης Στο Βιβλίο Πρακτικών

Δεν εξαιρείται, προφανώς, η απόφαση που θα ληφθεί «δια περιφοράς» από την υποχρέωση καταχώρισής της στο βιβλίο πρακτικών της ΓΣ. Το υπογεγραμμένο από όλους τους μετόχους πρακτικό καταχωρίζεται, επίσης, στο σχετικό βιβλίο (σύμφωνα με το άρ. 134). Εφόσον, μάλιστα, η σχετική απόφαση έχει ληφθεί με ανταλλαγή e-mail, επισυνάπτονται κι εκείνα, προφανώς, σ’ αυτό (το βιβλίο).

Η υποχρέωση καταχώρισης δεν βαρύνει τον  Πρόεδρο της ΓΣ. Κι αυτό γιατί δεν υφίσταται τέτοιος (Πρόεδρος της ΓΣ) καθώς ελλείπει συνεδρίαση της ΓΣ. Η υποχρέωση καταχώρισης βαρύνει, ως εκ τούτου, το ΔΣ. Να σημειωθεί, πάντως, πως η εν λόγω καταχώριση δεν συνιστά συστατικό στοιχείο της απόφασης της ΓΣ.

Υποστατό & Κύρος Απόφασης

Ως όρος του υποστατού της απόφασης της ΓΣ τίθεται από τον νομοθέτη, όπως και ανωτέρω αναφέρθηκε, η προσυπογραφή του πρακτικού της από το σύνολο των μετόχων (είτε με χειρόγραφο είτε με ηλεκτρονικό τρόπο). Ρητά ορίζεται πως στην περίπτωση προσυπογραφής πρακτικού, η σχετική απόφαση είναι ανυπόστατη, εφόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου (άρ. 136 σε συνδυασμό με άρ. 140 §2 εδ. α΄). Τούτο σημαίνει, πως μια τέτοια απόφαση δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.

Πέραν των ως άνω ρητά, επίσης, προβλέπεται ότι απόφαση που λαμβάνεται με προσυπογραφή πρακτικού είναι άκυρη εφόσον αντίκειται στο νόμο ή το καταστατικό. (Εφαρμόζονται, στην περίπτωση αυτή, οι §§4-8 του άρθρου 138-άρ. 140 §2 εδ. β΄).

Διάκριση από την Καθολική ΓΣ

Η λήψη απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού δεν πρέπει να συγχέεται με την περίπτωση της καθολικής ΓΣ (άρ. 121 §5). Εξυπηρετούν, άλλωστε, διαφορετικό λειτουργικό σκοπό.

Καθολική ΓΣ υφίσταται όταν: (α) παρίστανται μέτοχοι που εκπροσωπούν το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου και (β) κανείς δεν αντιλέγει στην πραγματοποίηση της συνεδρίασης-παρά το γεγονός της μη τήρησης (ή πλημμελούς τήρησης) της προβλεπόμενης διαδικασίας σύγκλησης της ΓΣ (:καταρχήν, δημοσίευση πρόσκλησης ΓΣ).

Η καθολική ΓΣ, επομένως, προϋποθέτει τη συνάθροιση και συνεδρίαση των μετόχων της ΑΕ. Την ταυτόχρονη, δηλ., παράστασή τους στον ίδιο χώρο (με φυσική ή ηλεκτρονική παρουσία). Αντίθετα, στην περίπτωση της (απλής) προσυπογραφής πρακτικού, συνεδρίαση, όπως ήδη σημειώθηκε, δεν λαμβάνει χώρα.

Στην καθολική ΓΣ, η έλλειψη της υπογραφής ενός μετόχου στο πρακτικό δεν αποδεικνύει τη μη συμμετοχή του σε αυτήν. Τούτο, εφόσον στο πρακτικό, το οποίο υπογράφεται από τον πρόεδρο και τον γραμματέα (εφόσον υφίστανται), ρητά σημειώνεται ότι παρέστησαν και ψήφισαν όλοι οι μέτοχοι τα ονόματα των οποίων αναγράφονται στο πρακτικό (άρ. 130/2020 ΑΠ). Αντίθετα, στο πλαίσιο λήψης απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού, δεν είναι ανεκτό, ασφαλώς, να ελλείπει υπογραφή μετόχου.

 

Η ταχύτητα λήψης αποφάσεων αποτελεί, γενικώς, ζητούμενο˙ προφανώς και για την ΑΕ και τα όργανά της. Μεταξύ αυτών και για τη Γενική της Συνέλευση. Ξεχωριστή είναι η μέριμνα του νομοθέτη για την εξυπηρέτηση του συγκεκριμένου στόχου. Στο πλαίσιο αυτό και η δυνατότητα λήψης απόφασης μέσω, απλά, της υπογραφής Πρακτικού ΓΣ-χωρίς τη διενέργεια συνεδρίασης. Ομοφωνία των μετόχων δεν απαιτείται, απαιτείται, όμως, ομόθυμη αποδοχή της σχετικής διαδικασίας. Θα αποφευχθούν με τον τρόπο αυτό σημαντικές ακυρότητες. Περί αυτών, πάντως, επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Λήψη Απόφασης Γενικής Συνέλευσης: Προσυπογραφή Πρακτικού Χωρίς Συνεδρίαση αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες (άρ. 135 ν. 4548/2018): Ο νομοθέτης μεριμνά, ώστε να διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ της ΑΕ-το ανώτατο όργανό της. Έχουν θεσπισθεί σημαντικές εξαιρέσεις από την παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Είναι, στο πλαίσιο αυτό, εφικτή: (α) η προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) καθώς και (β) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135). Μας απασχόλησαν, ήδη, οι προϋποθέσεις για την τελευταία, η εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας με την αποστολή συγκεκριμένης πρότασης του ΔΣ στους μετόχους και το δικαίωμα πληροφόρησης των τελευταίων. Θα μας απασχολήσουν, εδώ-ως λογική συνέχεια, οι συμμετέχοντες καθώς και η λήψη απόφασης από τους μετόχους.

Η Απάντηση Των Μετόχων

Προκειμένου να ληφθεί απόφαση των μετόχων με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η πλειοψηφία των μετόχων πρέπει να αποδεχθεί (ή όχι) τη συγκεκριμένη πρόταση που απέστειλε, προηγουμένως, το ΔΣ.

Τρόπος Απάντησης

Ο νόμος δεν προβλέπει τον τρόπο απάντησης των μετόχων στην εν λόγω πρόταση του ΔΣ (για την οποία, αντίθετα, ορίζει ρητά ότι αποστέλλεται με e-mail). Αναμένεται, λογικά, απάντηση με e-mail (ομοίως). Το ΔΣ, ωστόσο, μπορεί στην πρότασή του προς τους μετόχους να ορίζει (και) τον τρόπο απάντησής τους για την αποδοχή ή μη της πρότασής του (λ.χ. με το ψηφοδέλτιο επί της πρότασης). Αν, πάντως, το ΔΣ παραλείψει να εξειδικεύσει τον τρόπο απάντησης, οι μέτοχοι μπορούν να επιλέξουν οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο. Αρκεί η απάντηση να περιέλθει στο ΔΣ εμπροθέσμως.

Υποστηρίζεται και η άποψη ότι οι μέτοχοι απαντούν, σε κάθε περίπτωση, ηλεκτρονικά (βλ. και Αιτ. Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135: «το ΔΣ προτείνει τη λήψη μιας απόφασης και οι μέτοχοι απαντούν ηλεκτρονικά»). Δε μοιάζει, όμως, πειστική μια τέτοια θέση: Θα είχε, άραγε, το ΔΣ τη δυνατότητα να αρνηθεί απάντηση που περιήλθε, έγχαρτα, σ’ εκείνο;

Προθεσμία Απάντησης

Η απάντηση των μετόχων πρέπει να είναι εμπρόθεσμη. Σημειώθηκε, ήδη, ότι  στην προς εκείνους πρόταση του ΔΣ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται και η (ενιαία για όλους) προθεσμία-εντός της οποίας θα πρέπει να ληφθούν οι απαντήσεις τους: όχι μικρότερη των επτά (7) ούτε και μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της πρότασης (άρ. 135 §3 εδ. γ΄ και δ΄). Η ημέρα της αποστολής της πρότασης δεν υπολογίζεται στην εκάστοτε προθεσμία˙ περιλαμβάνονται, όμως, οι εξαιρετέες.

Η καταστατική ρύθμιση για τη δυνατότητα λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, ενδέχεται να ορίζει και την προθεσμία απάντησης των μετόχων. Στην περίπτωση αυτή το ΔΣ δεσμεύεται από τη σχετική πρόβλεψη και η (καταστατική) προθεσμία είναι αυτή που (οφείλει να) συμπεριλαμβάνεται στην πρότασή του.

Όταν, όμως, δεν υφίσταται καταστατική πρόβλεψη, τη σχετική προθεσμία καθορίζει το ΔΣ. Η σχετική απόφαση υπόκειται σε έλεγχο καταχρηστικότητας. Συγκεκριμένα, μολονότι το ΔΣ έχει τη δυνατότητα να επιλέξει την κατώτατη, από τον νόμο, προθεσμία των επτά ημερών, θα μπορούσε, εν τούτοις, να αξιολογηθεί ως καταχρηστική. Αν, λ.χ., κριθεί ότι θίγονται τα δικαιώματα των μετόχων και τους ασκείται ισχυρή πίεση ως προς την εξαιρετικά άμεση απάντησή τους.

Σημειώνεται πάντως πως δεν αρκεί να έχουν σταλεί οι απαντήσεις, εμπροθέσμως, στην ΑΕ˙ θα πρέπει και εμπρόθεσμα να έχουν περιέλθει σ’ εκείνη.

Η Απαιτούμενη Πλειοψηφία 

Σημειώθηκε, ήδη, ότι με την αξιοποίηση της δυνατότητας λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η ΓΣ ούτε συνέρχεται ούτε συνεδριάζει. Ως εκ τούτου, καθίστανται, πρακτικά, ανεφάρμοστες οι διατάξεις για την απαρτία της ΓΣ (άρ. 135 §2 εδ. β΄).

Εξακολουθεί, αντίθετα, να αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη της απόφασης (και με τη διαδικασία του άρθρου 135) η συγκέντρωση του ποσοστού πλειοψηφίας που ορίζεται από τον νόμο ή το καταστατικό. Κατά ρητή, μάλιστα, πρόβλεψη (άρ. 135 §2 εδ. β΄), βάση υπολογισμού του εκάστοτε ποσοστού πλειοψηφίας αποτελεί το σύνολο των μετοχών που έχουν δικαίωμα ψήφου.

Επομένως, στο σύστημα λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση, η συγκέντρωση της απαραίτητης πλειοψηφίας καθίσταται δυσχερέστερη. Κι αυτό, διότι ο υπολογισμός της δεν περιορίζεται στις μετοχές που εκπροσωπούνται στη ΓΣ (όπως συμβαίνει στην «παραδοσιακή ΓΣ».

Λήψη Της Απόφασης

Η απόφαση της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση θεωρείται ότι λήφθηκε, όταν η πρόταση λάβει, εμπρόθεσμα, τις αναγκαίες ψήφους για την συμπλήρωση του απαραίτητου ποσοστού πλειοψηφίας. Το βάρος της απόδειξης της υιοθέτησης ή μη της πρότασης καθώς και του χρόνου έγκρισής της φέρει η ίδια η εταιρεία (άρ. 135 §4 εδ. δ΄).

Ειδικότερα, ως προς τον χρόνο λήψης της προκείμενης απόφασης, ο νόμος ορίζει πως απόφαση χωρίς συνεδρίαση δε θεωρείται ότι ελήφθη πριν παρέλθει η  48ωρη προθεσμία αντίθεσης των μετόχων˙ εκτός κι αν οι δηλώσεις του συνόλου των μετόχων περιήλθαν νωρίτερα στην ΑΕ (άρ. 135 §4 εδ. γ΄). Η σχετική νομοθετική πρόβλεψη χαρακτηρίζεται, όχι άδικα, προβληματική. Ορθότερο θα ήταν να θεωρείται ληφθείσα, με βάση αυτή, η απόφαση της ΓΣ, όταν περιέλθουν στην ΑΕ τόσες δηλώσεις μετόχων, ώστε αφενός να αποκλείεται ποσοστιαία η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος αντίθεσης, αφετέρου να διασφαλίζεται η απαιτούμενη πλειοψηφία.

Τυχόν δήλωση μετόχου που περιέρχεται στην εταιρεία μετά τον προβλεπόμενο χρόνο απάντησης δε λαμβάνεται υπόψη (άρ. 135 §4 εδ. β΄). Σε περίπτωση, όμως, που αυτή -κατά παράβαση του νόμου- ληφθεί υπόψη ενδέχεται να οδηγήσει στην ακυρωσία της απόφασης της ΓΣ. Τούτο, εφόσον η εκπρόθεσμη, αλλά συνυπολογισθείσα θετική ψήφος ήταν αποφασιστική για τον σχηματισμό της απαραίτητης πλειοψηφίας (άρ. 140 §1 σε συνδυασμό με το άρ. 137 §5 περ. α΄).

Γνωστοποίηση Αποτελέσματος Απόφασης

Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση, το ΔΣ οφείλει, χωρίς «υπαίτια βραδύτητα», να γνωστοποιήσει σε όλους τους μετόχους (ακόμη και τους εκείνους που δεν ψήφισαν) το αποτέλεσμα της διαδικασίας. Επίσης, να βεβαιώσει ότι τηρήθηκε πλήρως η διαδικασία αυτή (άρ. 135 § 4 in fine). Πρόκειται για υποχρέωση αντίστοιχη με αυτήν του Προέδρου της ΓΣ για αναγγελία του αποτελέσματος της ψηφοφορίας (άρ. 133).

Η υποχρέωση αυτή του ΔΣ δεν συνιστά προϋπόθεση λήψης της απόφασης της ΓΣ. Ούτε, επίσης, στοιχείο του περιεχομένου της. Ως εκ τούτου, τυχόν παραβίασή της δεν θίγει το κύρος της απόφασης της ΓΣ. Μπορεί, όμως-θεωρητικά, να γεννήσει ζητήματα ευθύνης των μελών του ΔΣ κατά τις γενικές διατάξεις.

Καταχώριση στο Βιβλίο Πρακτικών

Οι αποφάσεις της ΓΣ που λαμβάνονται χωρίς συνεδρίαση καταχωρίζονται, με ευθύνη του ΔΣ, στο βιβλίο πρακτικών της (άρ. 135 §5).

Στο βιβλίο πρακτικών (επιβεβλημένο είναι να) καταχωρίζονται και οι απαντήσεις/δηλώσεις των μετόχων. Επίσης, να καταγράφεται, ύστερα από αίτηση του μετόχου, η περίληψη της γνώμης του. Θα πρέπει, επίσης, να καταγράφεται και οποιαδήποτε τυχόν εναντίωση του μετόχου. Τούτο είναι αναγκαίο, προκειμένου ο μέτοχος αυτός να νομιμοποείται ενεργητικά να ασκήσει αγωγή ακύρωσης κατά της απόφασης της ΓΣ (άρ. 137 §3).

Οι Δικαιούμενοι Συμμετοχής Στη Λήψη Απόφασης Χωρίς Συνεδρίαση

Προκειμένου κάποιος να δικαιούται να συμμετάσχει στη ΓΣ θα πρέπει, αυτονοήτως, να φέρει (και να αποδεικνύει) την ιδιότητα του μετόχου κατά τη διεξαγωγή της (άρ. 124 §1). Βέβαια, στην περίπτωση λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η τελευταία δεν διεξάγεται. Το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη απόφασης χωρίς συνεδρίαση έχουν όσοι διαθέτουν τη μετοχική ιδιότητα κατά το χρόνο αποστολής της πρότασης από το ΔΣ με το σύνολο των δικαιωμάτων ψήφου που διαθέτουν κατά το χρόνο αυτό (άρ. 135 §2 εδ. γ΄).

Βέβαια, από την ημέρα αποστολής της πρότασης του ΔΣ έως την απάντηση των μετόχων, οι μετοχές δεν δεσμεύονται˙ παραμένουν, κατά τούτο, ελεύθερα μεταβιβάσιμες. Ενδέχεται, επομένως, ένα πρόσωπο να φέρει την ιδιότητα του μετόχου κατά τον κρίσιμο χρόνο της αποστολής της πρότασης από το ΔΣ όχι όμως και κατά τον χρόνο της απάντηση και ψήφου του (εξαιτίας μεταβίβασης των μετοχών του).

Η λόγω περίπτωση συνιστά παράδειγμα ρωγμής της αρχής του «αδιάσπαστου της μετοχικής σχέσης». Ήτοι, λαμβάνει χώρα διάσπαση του (διοικητικού) δικαιώματος ψήφου από το περιουσιακό μετοχικό δικαίωμα. Σε κάθε περίπτωση, ο αρχικός μέτοχος, παρά την απώλεια της μετοχικής του ιδιότητας δεσμεύεται κατά την συμμετοχή του στη διαδικασία από την υποχρέωση πίστης προς την ΑΕ. Υποχρεούται, επομένως, και πάλι να ψηφίσει με γνώμονα αποκλειστικά το εταιρικό συμφέρον.

…Ιδίως Ως Προς Τις Περιπτώσεις Ενεχύρου και Επικαρπίας Επί Μετοχών

Ποιοι, άραγε, δικαιούνται να συμμετάσχουν στην εν λόγω ΓΣ και σχετική ψηφοφορία, σε περίπτωση ενεχύρου και επικαρπίας επί μετοχών; Εφόσον το ενέχυρο ή η επικαρπία συστάθηκαν πριν από την αποστολή της πρότασης από το ΔΣ, τότε το δικαίωμα ψήφου ασκούν ο ενεχυρούχος δανειστής ή ο επικαρπωτής αντίστοιχα. Και τούτο, αυτονοήτως, εφόσον το δικαίωμα ψήφου ασκείται από αυτούς και δεν έχει επιφυλαχθεί υπέρ του μετόχου ή ψιλού κυρίου-αντίστοιχα. Αν αντίθετα, το ενέχυρο ή η επικαρπία συστάθηκαν μετά την αποστολή της πρότασης από το ΔΣ, τότε το δικαίωμα ψήφου ασκεί, σε κάθε περίπτωση, ο μέτοχος (ή, αντίστοιχα, ο ψιλός κύριος).

 

Μέριμνα του νομοθέτη αποτελεί η διευκόλυνση της λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ˙ ακόμα και χωρίς συνεδρίαση. Δεδομένων, όμως, των κινδύνων που η τελευταία εγκυμονεί, αυστηρές είναι οι ρυθμίσεις που διέπουν (και) τους δικαιούμενους να συμμετάσχουν αλλά και τη διαδικασία λήψης των εν λόγω αποφάσεων. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα χρηστική, πάντως, είναι η περίπτωση της λήψης απόφασης από μέρους της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση, με μόνη την προσυπογραφή του σχετικού πρακτικού. Περί αυτής, όμως, επόμενη αρθρογραφία μας.

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης