Koumentakis

Ετικέτα: Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ

Περί μετοχών Ανώνυμης Εταιρείας: έκδοση, αύξηση, διάθεση, μεταβίβαση, δικαίωμα προτίμησης, δικαιούχοι, τίτλοι κτήσης, δεσμευμένες, προνομιούχες, άυλες, εξαγοράσιμες, ονομαστικές, μειοψηφίας, πλειοψηφίας, επικαρπία, επιλογή, πρωτότυπη κτήση

  • Λήψη Απόφασης Γενικής Συνέλευσης: Προσυπογραφή Πρακτικού Χωρίς Συνεδρίαση

    Λήψη Απόφασης Γενικής Συνέλευσης: Προσυπογραφή Πρακτικού Χωρίς Συνεδρίαση

    Λήψη Απόφασης Γενικής Συνέλευσης: Προσυπογραφή Πρακτικού Χωρίς Συνεδρίαση (άρ. 136 ν. 4548/2018): Καθώς η Γενική Συνέλευση της ΑΕ είναι το ανώτατο όργανό της, η διευκόλυνση λήψης αποφάσεων συνιστά λογικό στόχο του νομοθέτη. Δεν αρκείται, ως εκ τούτου, στην παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Θεσπίζει, αντίθετα, ενδιαφέρουσες εξαιρέσεις. Εξαιρέσεις, στο πλαίσιο των οποίων, η ΓΣ ούτε συνέρχεται σε ορισμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο ούτε και συνεδριάζει. Τέτοιες είναι: (α) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135)–η οποία, ήδη, μας απασχόλησε και (β) η προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) για την οποία το παρόν.

    Η Ρύθμιση

    Σε αντίθεση με τον καινοτόμο θεσμό της λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135), επαναλαμβάνεται (άρ. 136), με ορισμένες τροποποιήσεις, η δυνατότητα που, και κατά το παρελθόν, προβλεπόταν για τη σύνταξη πρακτικού «διά περιφοράς» µε ισχύ απόφασης. Δεν απαιτείται, όμως-πλέον, ομοφωνία αλλά σύμπραξη, απλά, του συνόλου των μετόχων. Οι τελευταίοι, δηλαδή, αρκεί να συμφωνούν να ληφθεί απόφαση με τον συγκεκριμένο τρόπο (βλ. σχετικά, Αιτ.  Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 136) χωρίς, κατ’ ανάγκη, να ομονοούν και ως προς την απόφαση που θα ληφθεί. Πρόκειται για τη δυνατότητα της προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση.

    Σκοπός Ρύθμισης

    Η δυνατότητα της λήψης απόφασης «δια περιφοράς» και υπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση δεν ήταν, πάντοτε, επιτρεπτή στο εθνικό δίκαιο. Μια τέτοια απόφαση θεωρούνταν, παλαιότερα (ν. 3604/2007), ανυπόστατη.

    Πρόκειται, ωστόσο, για μια δυνατότητα που εξυπηρετεί σημαντικά την ΑΕ και τους μετόχους, δεδομένης της αποδέσμευσής της από σημαντικές γραφειοκρατικές διατυπώσεις και το συνακόλουθο κόστος τους-σε χρόνο και χρήματα.

    Τα συγκεκριμένα οφέλη έχουν καταστήσει τη δυνατότητα της προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση συνήθη επιλογή των μετόχων. Τούτο, ιδίως σε ολιγομετοχικές και οικογενειακές ΑΕ. Σε αυτές, οι διαπροσωπικές σχέσεις των μετόχων δημιουργούν, κατά κανόνα, σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Υφισταμένων τέτοιων σχέσεων, προκύπτει ως πλεονεκτική η, με τον τρόπο αυτό, λήψη απόφασης-παρά την παράλειψη των (χρονοβόρων-μολονότι διασφαλιστικών) διατυπώσεων σύγκλησης και συνεδρίασης της ΓΣ.

    Προϋποθέσεις Λήψης Απόφασης Με Προσυπογραφή Πρακτικού

    Για τη λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ με προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση των μετόχων, ο νομοθέτης αξιώνει την πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων (άρ. 136 §1):

    (α) Μη Εισηγμένη ΑΕ

    Αναγκαίο είναι, στην περίπτωση αυτή, οι μετοχές της ΑΕ να μην είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά˙ η συγκεκριμένη ευχέρεια δεν αφορά, επομένως, τις εισηγμένες ΑΕ.

    (β) Υπογραφή Πρακτικού Από Όλους Τους Μετόχους & Πλειοψηφία

    Πρόσθετη προϋπόθεση αποτελεί η υπογραφή του πρακτικού που καταρτίστηκε από όλους τους μετόχους ή τους αντιπροσώπους τους. Αξιοσημείωτο, μάλιστα, είναι πως σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι μέτοχοι χωρίς δικαίωμα ψήφου. Από την πλήρωση της συγκεκριμένης προϋπόθεσης εξαρτάται και το υποστατό του σχετικού πρακτικού-βεβαίως και των αποφάσεων που εμπεριέχονται σ’ αυτό.

    Με την υπογραφή του πρακτικού της ΓΣ δηλώνεται η συναίνεση των μετόχων ως προς τη λήψη απόφασης με τον συγκεκριμένο τρόπο. Επιπρόσθετα (και) η σιωπηρή παραίτησή τους από το δικαίωμα συζήτησης εντός της ΓΣ (ως απόρροια της αρχής non venire contra factum proprium). Η συγκεκριμένη συναίνεση δεν είναι αναγκαίο να συμπεριλαμβάνει, σύμφωνα και με όσα προαναφέρθηκαν, συμφωνία και αποδοχή του περιεχομένου του πρακτικού και των αποφάσεων που σε αυτό διαλαμβάνονται. Κι αυτό γιατί δεν απαιτείται, κατά τα προαναφερθέντα, ομοφωνία σε περίπτωση απόφασης ΓΣ με προσυπογραφή του πρακτικού της χωρίς συνεδρίαση. Αντίθετα, εφόσον όλοι οι μέτοχοι αποδέχονται τον σχετικό τρόπο λήψης απόφασης (και υπογράφουν το πρακτικό) η σχετική απόφαση μπορεί να είναι πλειοψηφική (άρ. 136 §1 εδ. β΄). Θα πρέπει, όμως-φυσικά, τυχόν μειοψηφούντες μέτοχοι να αναφέρονται στο πρακτικό (άρ. 136 §1 εδ. γ΄). Και οι τελευταίοι, στην περίπτωση αυτή, εξίσου θα δεσμεύονται  από την απόφαση που θα έχει ληφθεί.

    Στο ως άνω πλαίσιο, λοιπόν, «ως απόφαση της γενικής συνέλευσης θα θεωρείται το περιεχόμενο του υπογραφέντος από όλους τους μετόχους πρακτικού» (547/2019 ΑΠ, ΤΝΠ QUALEX). Στο σχετικό πρακτικό, πάντως, δεν απαιτείται μνεία πως δεν έλαβε χώρα συνεδρίαση.

    …Ειδικότερα, Η Υπογραφή Με Ηλεκτρονικά Μέσα

    Στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και διευκόλυνσης της (ταχύτερης) λήψης απόφασης της ΓΣ με προσυπογραφή πρακτικού, είναι δυνατό οι υπογραφές των μετόχων ή των αντιπροσώπων τους να αντικαθίστανται με ανταλλαγή μηνυμάτων με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα. Απαιτείται, ωστόσο, τούτο να προβλέπεται στο καταστατικό (άρ. 136 §2).

    Βάρος Απόδειξης

    Το βάρος της απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων λήψης απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση φέρει η ΑΕ (άρ. 136 §4).

    Καταχώριση Της Απόφασης Στο Βιβλίο Πρακτικών

    Δεν εξαιρείται, προφανώς, η απόφαση που θα ληφθεί «δια περιφοράς» από την υποχρέωση καταχώρισής της στο βιβλίο πρακτικών της ΓΣ. Το υπογεγραμμένο από όλους τους μετόχους πρακτικό καταχωρίζεται, επίσης, στο σχετικό βιβλίο (σύμφωνα με το άρ. 134). Εφόσον, μάλιστα, η σχετική απόφαση έχει ληφθεί με ανταλλαγή e-mail, επισυνάπτονται κι εκείνα, προφανώς, σ’ αυτό (το βιβλίο).

    Η υποχρέωση καταχώρισης δεν βαρύνει τον  Πρόεδρο της ΓΣ. Κι αυτό γιατί δεν υφίσταται τέτοιος (Πρόεδρος της ΓΣ) καθώς ελλείπει συνεδρίαση της ΓΣ. Η υποχρέωση καταχώρισης βαρύνει, ως εκ τούτου, το ΔΣ. Να σημειωθεί, πάντως, πως η εν λόγω καταχώριση δεν συνιστά συστατικό στοιχείο της απόφασης της ΓΣ.

    Υποστατό & Κύρος Απόφασης

    Ως όρος του υποστατού της απόφασης της ΓΣ τίθεται από τον νομοθέτη, όπως και ανωτέρω αναφέρθηκε, η προσυπογραφή του πρακτικού της από το σύνολο των μετόχων (είτε με χειρόγραφο είτε με ηλεκτρονικό τρόπο). Ρητά ορίζεται πως στην περίπτωση προσυπογραφής πρακτικού, η σχετική απόφαση είναι ανυπόστατη, εφόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου (άρ. 136 σε συνδυασμό με άρ. 140 §2 εδ. α΄). Τούτο σημαίνει, πως μια τέτοια απόφαση δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.

    Πέραν των ως άνω ρητά, επίσης, προβλέπεται ότι απόφαση που λαμβάνεται με προσυπογραφή πρακτικού είναι άκυρη εφόσον αντίκειται στο νόμο ή το καταστατικό. (Εφαρμόζονται, στην περίπτωση αυτή, οι §§4-8 του άρθρου 138-άρ. 140 §2 εδ. β΄).

    Διάκριση από την Καθολική ΓΣ

    Η λήψη απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού δεν πρέπει να συγχέεται με την περίπτωση της καθολικής ΓΣ (άρ. 121 §5). Εξυπηρετούν, άλλωστε, διαφορετικό λειτουργικό σκοπό.

    Καθολική ΓΣ υφίσταται όταν: (α) παρίστανται μέτοχοι που εκπροσωπούν το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου και (β) κανείς δεν αντιλέγει στην πραγματοποίηση της συνεδρίασης-παρά το γεγονός της μη τήρησης (ή πλημμελούς τήρησης) της προβλεπόμενης διαδικασίας σύγκλησης της ΓΣ (:καταρχήν, δημοσίευση πρόσκλησης ΓΣ).

    Η καθολική ΓΣ, επομένως, προϋποθέτει τη συνάθροιση και συνεδρίαση των μετόχων της ΑΕ. Την ταυτόχρονη, δηλ., παράστασή τους στον ίδιο χώρο (με φυσική ή ηλεκτρονική παρουσία). Αντίθετα, στην περίπτωση της (απλής) προσυπογραφής πρακτικού, συνεδρίαση, όπως ήδη σημειώθηκε, δεν λαμβάνει χώρα.

    Στην καθολική ΓΣ, η έλλειψη της υπογραφής ενός μετόχου στο πρακτικό δεν αποδεικνύει τη μη συμμετοχή του σε αυτήν. Τούτο, εφόσον στο πρακτικό, το οποίο υπογράφεται από τον πρόεδρο και τον γραμματέα (εφόσον υφίστανται), ρητά σημειώνεται ότι παρέστησαν και ψήφισαν όλοι οι μέτοχοι τα ονόματα των οποίων αναγράφονται στο πρακτικό (άρ. 130/2020 ΑΠ). Αντίθετα, στο πλαίσιο λήψης απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού, δεν είναι ανεκτό, ασφαλώς, να ελλείπει υπογραφή μετόχου.

     

    Η ταχύτητα λήψης αποφάσεων αποτελεί, γενικώς, ζητούμενο˙ προφανώς και για την ΑΕ και τα όργανά της. Μεταξύ αυτών και για τη Γενική της Συνέλευση. Ξεχωριστή είναι η μέριμνα του νομοθέτη για την εξυπηρέτηση του συγκεκριμένου στόχου. Στο πλαίσιο αυτό και η δυνατότητα λήψης απόφασης μέσω, απλά, της υπογραφής Πρακτικού ΓΣ-χωρίς τη διενέργεια συνεδρίασης. Ομοφωνία των μετόχων δεν απαιτείται, απαιτείται, όμως, ομόθυμη αποδοχή της σχετικής διαδικασίας. Θα αποφευχθούν με τον τρόπο αυτό σημαντικές ακυρότητες. Περί αυτών, πάντως, επόμενη αρθρογραφία μας.-

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο Λήψη Απόφασης Γενικής Συνέλευσης: Προσυπογραφή Πρακτικού Χωρίς Συνεδρίαση αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

     

  • Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες

    Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες

    Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες (άρ. 135 ν. 4548/2018): Ο νομοθέτης μεριμνά, ώστε να διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ της ΑΕ-το ανώτατο όργανό της. Έχουν θεσπισθεί σημαντικές εξαιρέσεις από την παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Είναι, στο πλαίσιο αυτό, εφικτή: (α) η προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) καθώς και (β) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135). Μας απασχόλησαν, ήδη, οι προϋποθέσεις για την τελευταία, η εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας με την αποστολή συγκεκριμένης πρότασης του ΔΣ στους μετόχους και το δικαίωμα πληροφόρησης των τελευταίων. Θα μας απασχολήσουν, εδώ-ως λογική συνέχεια, οι συμμετέχοντες καθώς και η λήψη απόφασης από τους μετόχους.

    Η Απάντηση Των Μετόχων

    Προκειμένου να ληφθεί απόφαση των μετόχων με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η πλειοψηφία των μετόχων πρέπει να αποδεχθεί (ή όχι) τη συγκεκριμένη πρόταση που απέστειλε, προηγουμένως, το ΔΣ.

    Τρόπος Απάντησης

    Ο νόμος δεν προβλέπει τον τρόπο απάντησης των μετόχων στην εν λόγω πρόταση του ΔΣ (για την οποία, αντίθετα, ορίζει ρητά ότι αποστέλλεται με e-mail). Αναμένεται, λογικά, απάντηση με e-mail (ομοίως). Το ΔΣ, ωστόσο, μπορεί στην πρότασή του προς τους μετόχους να ορίζει (και) τον τρόπο απάντησής τους για την αποδοχή ή μη της πρότασής του (λ.χ. με το ψηφοδέλτιο επί της πρότασης). Αν, πάντως, το ΔΣ παραλείψει να εξειδικεύσει τον τρόπο απάντησης, οι μέτοχοι μπορούν να επιλέξουν οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο. Αρκεί η απάντηση να περιέλθει στο ΔΣ εμπροθέσμως.

    Υποστηρίζεται και η άποψη ότι οι μέτοχοι απαντούν, σε κάθε περίπτωση, ηλεκτρονικά (βλ. και Αιτ. Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135: «το ΔΣ προτείνει τη λήψη μιας απόφασης και οι μέτοχοι απαντούν ηλεκτρονικά»). Δε μοιάζει, όμως, πειστική μια τέτοια θέση: Θα είχε, άραγε, το ΔΣ τη δυνατότητα να αρνηθεί απάντηση που περιήλθε, έγχαρτα, σ’ εκείνο;

    Προθεσμία Απάντησης

    Η απάντηση των μετόχων πρέπει να είναι εμπρόθεσμη. Σημειώθηκε, ήδη, ότι  στην προς εκείνους πρόταση του ΔΣ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται και η (ενιαία για όλους) προθεσμία-εντός της οποίας θα πρέπει να ληφθούν οι απαντήσεις τους: όχι μικρότερη των επτά (7) ούτε και μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της πρότασης (άρ. 135 §3 εδ. γ΄ και δ΄). Η ημέρα της αποστολής της πρότασης δεν υπολογίζεται στην εκάστοτε προθεσμία˙ περιλαμβάνονται, όμως, οι εξαιρετέες.

    Η καταστατική ρύθμιση για τη δυνατότητα λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, ενδέχεται να ορίζει και την προθεσμία απάντησης των μετόχων. Στην περίπτωση αυτή το ΔΣ δεσμεύεται από τη σχετική πρόβλεψη και η (καταστατική) προθεσμία είναι αυτή που (οφείλει να) συμπεριλαμβάνεται στην πρότασή του.

    Όταν, όμως, δεν υφίσταται καταστατική πρόβλεψη, τη σχετική προθεσμία καθορίζει το ΔΣ. Η σχετική απόφαση υπόκειται σε έλεγχο καταχρηστικότητας. Συγκεκριμένα, μολονότι το ΔΣ έχει τη δυνατότητα να επιλέξει την κατώτατη, από τον νόμο, προθεσμία των επτά ημερών, θα μπορούσε, εν τούτοις, να αξιολογηθεί ως καταχρηστική. Αν, λ.χ., κριθεί ότι θίγονται τα δικαιώματα των μετόχων και τους ασκείται ισχυρή πίεση ως προς την εξαιρετικά άμεση απάντησή τους.

    Σημειώνεται πάντως πως δεν αρκεί να έχουν σταλεί οι απαντήσεις, εμπροθέσμως, στην ΑΕ˙ θα πρέπει και εμπρόθεσμα να έχουν περιέλθει σ’ εκείνη.

    Η Απαιτούμενη Πλειοψηφία 

    Σημειώθηκε, ήδη, ότι με την αξιοποίηση της δυνατότητας λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η ΓΣ ούτε συνέρχεται ούτε συνεδριάζει. Ως εκ τούτου, καθίστανται, πρακτικά, ανεφάρμοστες οι διατάξεις για την απαρτία της ΓΣ (άρ. 135 §2 εδ. β΄).

    Εξακολουθεί, αντίθετα, να αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη της απόφασης (και με τη διαδικασία του άρθρου 135) η συγκέντρωση του ποσοστού πλειοψηφίας που ορίζεται από τον νόμο ή το καταστατικό. Κατά ρητή, μάλιστα, πρόβλεψη (άρ. 135 §2 εδ. β΄), βάση υπολογισμού του εκάστοτε ποσοστού πλειοψηφίας αποτελεί το σύνολο των μετοχών που έχουν δικαίωμα ψήφου.

    Επομένως, στο σύστημα λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση, η συγκέντρωση της απαραίτητης πλειοψηφίας καθίσταται δυσχερέστερη. Κι αυτό, διότι ο υπολογισμός της δεν περιορίζεται στις μετοχές που εκπροσωπούνται στη ΓΣ (όπως συμβαίνει στην «παραδοσιακή ΓΣ».

    Λήψη Της Απόφασης

    Η απόφαση της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση θεωρείται ότι λήφθηκε, όταν η πρόταση λάβει, εμπρόθεσμα, τις αναγκαίες ψήφους για την συμπλήρωση του απαραίτητου ποσοστού πλειοψηφίας. Το βάρος της απόδειξης της υιοθέτησης ή μη της πρότασης καθώς και του χρόνου έγκρισής της φέρει η ίδια η εταιρεία (άρ. 135 §4 εδ. δ΄).

    Ειδικότερα, ως προς τον χρόνο λήψης της προκείμενης απόφασης, ο νόμος ορίζει πως απόφαση χωρίς συνεδρίαση δε θεωρείται ότι ελήφθη πριν παρέλθει η  48ωρη προθεσμία αντίθεσης των μετόχων˙ εκτός κι αν οι δηλώσεις του συνόλου των μετόχων περιήλθαν νωρίτερα στην ΑΕ (άρ. 135 §4 εδ. γ΄). Η σχετική νομοθετική πρόβλεψη χαρακτηρίζεται, όχι άδικα, προβληματική. Ορθότερο θα ήταν να θεωρείται ληφθείσα, με βάση αυτή, η απόφαση της ΓΣ, όταν περιέλθουν στην ΑΕ τόσες δηλώσεις μετόχων, ώστε αφενός να αποκλείεται ποσοστιαία η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος αντίθεσης, αφετέρου να διασφαλίζεται η απαιτούμενη πλειοψηφία.

    Τυχόν δήλωση μετόχου που περιέρχεται στην εταιρεία μετά τον προβλεπόμενο χρόνο απάντησης δε λαμβάνεται υπόψη (άρ. 135 §4 εδ. β΄). Σε περίπτωση, όμως, που αυτή -κατά παράβαση του νόμου- ληφθεί υπόψη ενδέχεται να οδηγήσει στην ακυρωσία της απόφασης της ΓΣ. Τούτο, εφόσον η εκπρόθεσμη, αλλά συνυπολογισθείσα θετική ψήφος ήταν αποφασιστική για τον σχηματισμό της απαραίτητης πλειοψηφίας (άρ. 140 §1 σε συνδυασμό με το άρ. 137 §5 περ. α΄).

    Γνωστοποίηση Αποτελέσματος Απόφασης

    Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση, το ΔΣ οφείλει, χωρίς «υπαίτια βραδύτητα», να γνωστοποιήσει σε όλους τους μετόχους (ακόμη και τους εκείνους που δεν ψήφισαν) το αποτέλεσμα της διαδικασίας. Επίσης, να βεβαιώσει ότι τηρήθηκε πλήρως η διαδικασία αυτή (άρ. 135 § 4 in fine). Πρόκειται για υποχρέωση αντίστοιχη με αυτήν του Προέδρου της ΓΣ για αναγγελία του αποτελέσματος της ψηφοφορίας (άρ. 133).

    Η υποχρέωση αυτή του ΔΣ δεν συνιστά προϋπόθεση λήψης της απόφασης της ΓΣ. Ούτε, επίσης, στοιχείο του περιεχομένου της. Ως εκ τούτου, τυχόν παραβίασή της δεν θίγει το κύρος της απόφασης της ΓΣ. Μπορεί, όμως-θεωρητικά, να γεννήσει ζητήματα ευθύνης των μελών του ΔΣ κατά τις γενικές διατάξεις.

    Καταχώριση στο Βιβλίο Πρακτικών

    Οι αποφάσεις της ΓΣ που λαμβάνονται χωρίς συνεδρίαση καταχωρίζονται, με ευθύνη του ΔΣ, στο βιβλίο πρακτικών της (άρ. 135 §5).

    Στο βιβλίο πρακτικών (επιβεβλημένο είναι να) καταχωρίζονται και οι απαντήσεις/δηλώσεις των μετόχων. Επίσης, να καταγράφεται, ύστερα από αίτηση του μετόχου, η περίληψη της γνώμης του. Θα πρέπει, επίσης, να καταγράφεται και οποιαδήποτε τυχόν εναντίωση του μετόχου. Τούτο είναι αναγκαίο, προκειμένου ο μέτοχος αυτός να νομιμοποείται ενεργητικά να ασκήσει αγωγή ακύρωσης κατά της απόφασης της ΓΣ (άρ. 137 §3).

    Οι Δικαιούμενοι Συμμετοχής Στη Λήψη Απόφασης Χωρίς Συνεδρίαση

    Προκειμένου κάποιος να δικαιούται να συμμετάσχει στη ΓΣ θα πρέπει, αυτονοήτως, να φέρει (και να αποδεικνύει) την ιδιότητα του μετόχου κατά τη διεξαγωγή της (άρ. 124 §1). Βέβαια, στην περίπτωση λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η τελευταία δεν διεξάγεται. Το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη απόφασης χωρίς συνεδρίαση έχουν όσοι διαθέτουν τη μετοχική ιδιότητα κατά το χρόνο αποστολής της πρότασης από το ΔΣ με το σύνολο των δικαιωμάτων ψήφου που διαθέτουν κατά το χρόνο αυτό (άρ. 135 §2 εδ. γ΄).

    Βέβαια, από την ημέρα αποστολής της πρότασης του ΔΣ έως την απάντηση των μετόχων, οι μετοχές δεν δεσμεύονται˙ παραμένουν, κατά τούτο, ελεύθερα μεταβιβάσιμες. Ενδέχεται, επομένως, ένα πρόσωπο να φέρει την ιδιότητα του μετόχου κατά τον κρίσιμο χρόνο της αποστολής της πρότασης από το ΔΣ όχι όμως και κατά τον χρόνο της απάντηση και ψήφου του (εξαιτίας μεταβίβασης των μετοχών του).

    Η λόγω περίπτωση συνιστά παράδειγμα ρωγμής της αρχής του «αδιάσπαστου της μετοχικής σχέσης». Ήτοι, λαμβάνει χώρα διάσπαση του (διοικητικού) δικαιώματος ψήφου από το περιουσιακό μετοχικό δικαίωμα. Σε κάθε περίπτωση, ο αρχικός μέτοχος, παρά την απώλεια της μετοχικής του ιδιότητας δεσμεύεται κατά την συμμετοχή του στη διαδικασία από την υποχρέωση πίστης προς την ΑΕ. Υποχρεούται, επομένως, και πάλι να ψηφίσει με γνώμονα αποκλειστικά το εταιρικό συμφέρον.

    …Ιδίως Ως Προς Τις Περιπτώσεις Ενεχύρου και Επικαρπίας Επί Μετοχών

    Ποιοι, άραγε, δικαιούνται να συμμετάσχουν στην εν λόγω ΓΣ και σχετική ψηφοφορία, σε περίπτωση ενεχύρου και επικαρπίας επί μετοχών; Εφόσον το ενέχυρο ή η επικαρπία συστάθηκαν πριν από την αποστολή της πρότασης από το ΔΣ, τότε το δικαίωμα ψήφου ασκούν ο ενεχυρούχος δανειστής ή ο επικαρπωτής αντίστοιχα. Και τούτο, αυτονοήτως, εφόσον το δικαίωμα ψήφου ασκείται από αυτούς και δεν έχει επιφυλαχθεί υπέρ του μετόχου ή ψιλού κυρίου-αντίστοιχα. Αν αντίθετα, το ενέχυρο ή η επικαρπία συστάθηκαν μετά την αποστολή της πρότασης από το ΔΣ, τότε το δικαίωμα ψήφου ασκεί, σε κάθε περίπτωση, ο μέτοχος (ή, αντίστοιχα, ο ψιλός κύριος).

     

    Μέριμνα του νομοθέτη αποτελεί η διευκόλυνση της λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ˙ ακόμα και χωρίς συνεδρίαση. Δεδομένων, όμως, των κινδύνων που η τελευταία εγκυμονεί, αυστηρές είναι οι ρυθμίσεις που διέπουν (και) τους δικαιούμενους να συμμετάσχουν αλλά και τη διαδικασία λήψης των εν λόγω αποφάσεων. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα χρηστική, πάντως, είναι η περίπτωση της λήψης απόφασης από μέρους της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση, με μόνη την προσυπογραφή του σχετικού πρακτικού. Περί αυτής, όμως, επόμενη αρθρογραφία μας.

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

  • ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση: Προϋποθέσεις, πρόταση ΔΣ & πληροφόρηση Μετόχων

    ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση: Προϋποθέσεις, πρόταση ΔΣ & πληροφόρηση Μετόχων

    Γενική Συνέλευση (ΓΣ)  με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση: Προϋποθέσεις, πρόταση ΔΣ & πληροφόρηση Μετόχων (άρ. 135 ν. 4548/2018): Καθώς η Γενική Συνέλευση της ΑΕ είναι το ανώτατο όργανό της, η διευκόλυνση λήψης αποφάσεων αποτελεί λογική επιλογή του νομοθέτη˙ δεν αρκείται, στο πλαίσιο αυτό, στην παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Θεσπίζει ενδιαφέρουσες εξαιρέσεις, όπου η ΓΣ ούτε συνέρχεται σε ορισμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο ούτε και συνεδριάζει. Τέτοιες είναι: (α) προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) και (β) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135). Η τελευταία είναι που εδώ θα μας απασχολήσει (και, ειδικότερα, οι προϋποθέσεις της, η εκκίνηση της εν λόγω διαδικασίας και το δικαίωμα πληροφόρησης των μετόχων). [Τις συγκεκριμένες, πάντως, περιπτώσεις δεν θα πρέπει να τις συγχέουμε με τη συμμετοχή των μετόχων από απόσταση: (α) πριν τη ΓΣ με επιστολική ψήφο και (β) κατά τη διάρκεια της ΓΣ με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα].

    Η Ρύθμιση

    Ο νομοθέτης εισάγει, για πρώτη φορά στο εθνικό μας δίκαιο (με το άρθρο 135 ν. 4548/2018), έναν καινοτόμο θεσμό για τη δυνατότητα λήψης πλειοψηφικής απόφασης από τη ΓΣ (με ψηφοφορία) χωρίς συνεδρίαση. Ο θεσμός αυτός εισάγεται κατά το Αγγλοσαξονικό πρότυπο για μη εισηγμένες ΑΕ («written resolutions»). Το ΔΣ, στην περίπτωση αυτή, προτείνει τη λήψη μιας απόφασης και οι μέτοχοι απαντούν ηλεκτρονικά ως προς αυτήν (βλ. σχετικά Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135).

    Ο συγκεκριμένος θεσμός δεν πρέπει να συγχέεται με την, ήδη, οικεία στο εθνικό δίκαιο, δυνατότητα προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136)-για την οποία επόμενη αρθρογραφία μας.

    Σκοπός Ρύθμισης

    Μέσω του θεσμού της λήψης απόφασης από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (όπως, εξάλλου, και με την προσυπογραφή πρακτικού της), ο νομοθέτης στοχεύει στη διευκόλυνση της λειτουργίας και λήψης αποφάσεων από μέρους της. Και τούτο μολονότι δεν τηρούνται (λ.χ. εξαιτίας του κατεπείγοντος) οι διατυπώσεις σύγκλησης της ΓΣ  και η δημοσίευση πρόσκλησης για σύγκληση ΓΣ. Και, ενώ παράλληλα, δεν μπορεί να επιτευχθεί καθολική ΓΣ (λ.χ. είτε διότι δεν δύναται να παρασταθεί το σύνολο των μετόχων είτε υφίστανται σχετικές αντιρρήσεις).

    Περαιτέρω, η δυνατότητα λήψης απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρηστική για οικογενειακές ή ολιγομελείς ΑΕ. Κι αυτό, γιατί πρόκειται για διαδικασία λήψης απόφασης συντομότερη χρονικά και αποδεσμευμένη από πλήθος γραφειοκρατικών διατυπώσεων και το συνακόλουθο κόστος σε χρόνο και χρήματα.

    Προϋποθέσεις Εφαρμογής Της Ρύθμισης

    Για την αξιοποίηση της δυνατότητας λήψης αποφάσεων από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση των μετόχων, ο νομοθέτης αξιώνει την πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων (άρ. 135 §1):

    (α) Μη Εισηγμένη ΑΕ

    Καταρχάς, απαιτείται οι μετοχές της ΑΕ να μην είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά.

    (β) Ύπαρξη Καταστατικής Πρόβλεψης

    Ως προϋπόθεση, επίσης, τίθεται η ύπαρξη σχετικής καταστατικής πρόβλεψης για δυνατότητα λήψης απόφασης από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Να προσδιορίζει, επίσης, τις αποφάσεις που μπορούν να ληφθούν με τον τρόπο αυτό. Αρκεί, κατά την ορθότερη άποψη, και καταστατική ρήτρα που να προβλέπει ότι επί των συνόλων των θεμάτων αρμοδιότητας της ΓΣ (είτε συνήθους είτε καταστατικής), είναι δυνατό να ληφθεί απόφαση με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Δεν είναι, πάντως, ανεκτή  από τον νόμο η λήψη αποφάσεων χωρίς συνεδρίαση επί θεμάτων της τακτικής ΓΣ.

    (γ) Γνωστοποίηση Στοιχείων Ηλεκτρονικής Επικοινωνίας Μετόχων

    Απαιτείται, επίσης, η γνωστοποίηση από το σύνολο των μετόχων στην ΑΕ των στοιχείων επικοινωνίας τους. Η γνωστοποίηση αυτή είναι, προφανώς, αναγκαία για την υλοποίηση της σχετικής διαδικασίας (αποστολή e-mail στους μετόχους από το ΔΣ και λήψη, εν τέλει, απόφασης).

    Δεν αποκλείεται, ωστόσο, μέτοχος να αρνείται, κακόπιστα ή καταχρηστικά (άρ. 281 ΑΚ),  την χορήγηση των στοιχείων επικοινωνίας του. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η σχετική διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την ειδοποίηση και συμμετοχή του συγκεκριμένου μετόχου. Διαφορετικά, η σχετική καταστατική ρύθμιση θα αποδεικνυόταν χωρίς αντικείμενο εξαιτίας της καταχρηστικής (ή κακόπιστης) συμπεριφοράς ενός, και μόνον, μετόχου.

    (δ) Μη Αντίθεση Της Μειοψηφίας

    Τελευταία, αρνητική, προϋπόθεση συνιστά η μη αντίθεση της μειοψηφίας του 1/5 του κεφαλαίου στη λήψη απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση. Για τον υπολογισμό του 1/5 του κεφαλαίου θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου-κατ’ αντιστοιχία όσων ισχύουν για τα δικαιώματα μειοψηφίας -άρ. 141). Σκοπείται, με τον τρόπο αυτό, η προστασία και διασφάλιση των δικαιωμάτων των μετόχων μειοψηφίας, που καλούνται να αποφασίσουν υπό χρονική πίεση.

    Η σχετική, κατά τα άνω, μη ανακλητή δήλωση αντίθεσης των μετόχων μειοψηφίας πρέπει να σταλεί στο ΔΣ μέσα σε 48 ώρες από τη λήψη της πρότασης του ΔΣ για τη λήψη απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση. Το ΔΣ υποχρεούται, χωρίς υπαίτια βραδύτητα, να γνωστοποιήσει σε όλους τους μετόχους το αποτέλεσμα της διαδικασίας και να βεβαιώσει ότι τηρήθηκε πλήρως η σχετική διαδικασία (άρ. 135 §4 in fine).

    Μέχρι το πέρας της εν λόγω, 48ωρης, προθεσμίας, απόφαση χωρίς συνεδρίαση δεν θεωρείται ότι έχει ληφθεί, εκτός κι αν περιήλθαν νωρίτερα στην ΑΕ οι δηλώσεις του συνόλου των μετόχων της (άρ. 135 §4 εδ. α΄). Εφόσον, όμως, λάβει χώρα εμπρόθεσμη αντίθεση της μειοψηφίας, η ΓΣ δεν έχει τη δυνατότητα να λάβει απόφαση χωρίς συνεδρίαση. Απόφαση που, παρά ταύτα, ληφθεί είναι ακυρώσιμη (άρ. 140 §1 και 137). Εφόσον, πάντως, υπάρξει σχετική αντίθεση, το ΔΣ έχει τη δυνατότητα, στη συνέχεια, είτε να στείλει εκ νέου σχετική πρόταση είτε να τηρήσει τη διαδικασία σύγκλησης της «παραδοσιακής» ΓΣ.

    Εφόσον παρέλθει άπρακτη η εν λόγω, 48ωρη, προθεσμία, νόμιμα λαμβάνεται απόφαση της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση-ακόμα κι αν υπάρξει εκπρόθεσμη αντίθεση κάποιων μετόχων. Και τούτο, καθώς δήλωση μετόχου που περιέρχεται στην εταιρεία μετά τον προβλεπόμενο χρόνο απάντησης δε λαμβάνεται υπόψη (άρ. 135 §4 εδ. β΄).

    Η Πρόταση Του ΔΣ Για Λήψη Απόφασης Χωρίς Συνεδρίαση

    Αφετηρία για τη διαδικασία λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση αποτελεί η αποστολή από το ΔΣ προς τους μετόχους πρόταση για λήψη συγκεκριμένης απόφασης με τον τρόπο αυτό. Επ’ αυτής αποφασίζουν (με αποδοχή της ή μη και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις οι μέτοχοι).

    Η αποστολή της σχετικής πρότασης πρέπει να λάβει χώρα, υποχρεωτικά, την ίδια ημέρα προς το σύνολο των μετόχων (και προς εκείνους χωρίς δικαίωμα ψήφου), στην ηλεκτρονική διεύθυνση που αυτοί έχουν γνωστοποιήσει στην ΑΕ (άρ. 135 §3 εδ. α΄ και β΄). Αν η πρόταση αποσταλεί σε διαφορετική από τη γνωστοποιηθείσα διεύθυνση ή με διαφορετικό τρόπο ή σε διαφορετική μέρα για κάποιον μέτοχο, τότε η αποστολή είναι μη νόμιμη. Αν, όμως, ληφθεί απόφαση κατά παράβαση των συγκεκριμένων απαιτήσεων του νόμου, πάσχει από ακυρότητα (άρ. 138 σε συνδυασμό με άρ. 140 §1). Κι αυτό, διότι πρόκειται για διαδικαστικό ελάττωμα που προσιδιάζει στην έλλειψη σύγκλησης της ΓΣ και, συγκεκριμένα, στην έλλειψη δημοσίευσης.

    Η εν λόγω πρόταση περιλαμβάνει, σύμφωνα με το γράμμα του νόμου (άρ. 135 §3 εδ. γ΄): (α) το πλήρες σχέδιο της συγκεκριμένης απόφασης, (β) τυχόν αναγκαίες επεξηγήσεις του ΔΣ, (γ) τον τρόπο, με τον οποίο οι μέτοχοι δικαιούνται να δηλώσουν στην εταιρεία αν δέχονται ή όχι την πρόταση και (δ) τη σχετική προθεσμία απάντησης των μετόχων (που ισχύει, η ίδια, για όλους τους μετόχους –άρ. 135 §3 εδ. δ΄). Η εν λόγω προθεσμία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες, ούτε μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της πρότασης. Τέλος, (ε) η πρόταση συνοδεύεται από κάθε άλλο έγγραφο ή στοιχείο που απαιτείται να υποβληθεί στους μετόχους κατά τον νόμο (άρ. 135 §3 in fine).

    Παροχή Πληροφοριών στους Μετόχους

    Η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση διαφέρει, όπως ήδη αναφέρθηκε, από την «παραδοσιακή» ΓΣ, η οποία συνέρχεται και συνεδριάζει σε συγκεκριμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο. Ως εκ τούτου, δεν αναγνωρίζονται σε αυτή, δικαιώματα μετόχων που συνδέονται με τη διεξαγωγή συνεδρίασης της ΓΣ.

    Ειδικά, πάντως, ως προς το ζήτημα ενημέρωσης των μετόχων προβλέπεται, από τον νόμο, συγκεκριμένη διαδικασία ενημέρωσης-ως υποκατάστατο της συζήτησης της ΓΣ (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135). Η εν λόγω διαδικασία έχει ως σκοπό την προστασία των μετόχων, οι οποίοι αναγκάζονται να αποφασίσουν σε συγκεκριμένο-σύντομο χρόνο επί θέματος για το οποίο δεν έχουν, ενδεχομένως, την απαραίτητη πληροφόρηση.

    Συγκεκριμένα, παρέχεται ρητά η δυνατότητα στους μετόχους να ζητούν από το ΔΣ διευκρινίσεις ή πληροφορίες για τις υποθέσεις της εταιρείας. Αρκεί αυτές να είναι χρήσιμες για την πραγματική εκτίμηση του σχεδίου απόφασης χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135 §6 εδ. α΄). Η σχετική δυνατότητα των μετόχων πρέπει να ασκηθεί εντός τριημέρου από την ημέρα αποστολής της συγκεκριμένης πρότασης του ΔΣ σε αυτούς (δεν συμπεριλαμβάνεται η ημέρα αποστολής της πρότασης από το ΔΣ). Ενόσω, μάλιστα, διαρκεί η σχετική τριήμερη προθεσμία, είναι δυνατή και νέα αίτηση μετόχου για συμπληρωματικές διευκρινήσεις ή πληροφορίες.

    Ο νόμος δεν προβλέπει τον τρόπο με τον οποίο οι μέτοχοι μπορούν να ζητούν τις σχετικές διευκρινήσεις και πληροφορίες. Το σχετικό αίτημα, επομένως, είναι δυνατό να κατατίθεται έγγραφα ή ηλεκτρονικά (λ.χ. με e-mail).

    Περαιτέρω, ο νόμος δεν ορίζει ελάχιστο ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου, το οποίο πρέπει να εκπροσωπεί ο μέτοχος για να ασκήσει το συγκεκριμένο δικαίωμα. Πρόκειται, επομένως, για ατομικό δικαίωμα καθενός μετόχου, ανεξάρτητα από τις μετοχές (με ή χωρίς δικαίωμα ψήφου) που εκπροσωπεί. Συμπεριλαμβάνονται, μάλιστα, και οι μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου (κατ’ αντιστοιχία όσων ισχύουν επί των δικαιωμάτων μειοψηφίας-άρ. 141§6). Με τη συγκεκριμένη δυνατότητα μεταφέρεται στον θεσμό της λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, το (κατ’ αρ. 141§6) δικαίωμα του μετόχου να ζητήσει, πριν από τη ΓΣ, πληροφορίες, που «είναι σχετικές με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης»).

    Δεδομένων των ως άνω, λοιπόν, εφόσον το  σχετικό αίτημα πληροφόρησης μετόχου υποβάλλεται εμπροθέσμως (:εντός τριημέρου από την αποστολή της πρότασης του ΔΣ), γεννάται υποχρέωση του ΔΣ να κοινοποιήσει τις αιτηθείσες πληροφορίες στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις του συνόλου των μετόχων. Τούτο, οφείλει να το πράξει εντός διημέρου από τη λήψη της αίτησης (άρ. 136 §6 in fine). Προϋποτίθεται, βέβαια, ότι οι αιτηθείσες πληροφορίες είναι χρήσιμες για την πραγματική εκτίμηση του σχεδίου απόφασης χωρίς συνεδρίαση. Αν, ωστόσο, το ΔΣ κρίνει πως τέτοια χρησιμότητα δεν υφίσταται ή η σχετική αίτηση είναι εκπρόθεσμη, δεν υποχρεούται να παράσχει (:δικαιούται να αρνηθεί) τις σχετικές πληροφορίες. Σε περίπτωση, όμως, αυθαίρετης άρνησης, επακόλουθη απόφαση της ΓΣ είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §2 περ. α΄ και 140 §1 ή άλλως, μπορεί να ακυρωθεί δυνάμει του 137 §3 εδ. δ΄).

     

    Προκειμένου να διευκολυνθεί η λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ παρέχεται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα για τη λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Οι προϋποθέσεις, η εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας αλλά και το δικαίωμα πληροφόρησης των μετόχων διέπονται από αυστηρές ρυθμίσεις, η απόκλιση από τις οποίες γεννά ακυρότητες. Για τις αποφάσεις, πάντως, που θα ληφθούν αλλά και για τους δικαιούμενους να συμμετάσχουν στη λήψη τους, επόμενη αρθρογραφία μας.-

     

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση: Προϋποθέσεις, πρόταση ΔΣ & πληροφόρηση Μετόχων αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

     

     

  • Γενική Συνέλευση ΑΕ: Πρακτικά

    Γενική Συνέλευση ΑΕ: Πρακτικά

    Γενική Συνέλευση ΑΕ: Πρακτικά (αρ. 134, ν. 4548/18): Η Γενική Συνέλευση ως ανώτατο όργανο της ΑΕ, συνεδριάζει και αποφασίζει για πλήθος, αυξημένης σημασία και βαρύτητας, ζητημάτων. Οι εν λόγω συζητήσεις και αποφάσεις της αποτυπώνονται στα πρακτικά, που πρέπει να τηρούνται. Περί αυτών το παρόν.

    Πρακτικά ΓΣ: Περιεχόμενο, Σημασία, Υποχρέωση Τήρησης & Παράβαση

    Ο νομοθέτης προβλέπει ότι οι συζητήσεις και αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τη ΓΣ καταχωρίζονται σε περίληψη σε ειδικό βιβλίο πρακτικών (άρ. 134 §1 εδ. α΄).

    Τυχόν μη τήρηση (των αποδεικτικού χαρακτήρα) πρακτικών ΓΣ ή μη καταχώρισή τους στο συγκεκριμένο ειδικό βιβλίο δεν επιδρά, καταρχήν, στο κύρος των αποφάσεων της ΓΣ. Τυχόν απόφαση ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας ανακρίβειας, αοριστίας ή πλημμελειών τήρησης του σχετικού πρακτικού˙ εκτός κι αν για τέτοιους λόγους δεν είναι δυνατόν να διαγνωσθεί το περιεχόμενο της απόφασης (άρ. 137 §5 περ. γ΄).

    Στο βιβλίο πρακτικών καταχωρίζεται (εκτός από όσα έχουν λάβει χώρα κατά τη ΓΣ) και κατάλογος των μετόχων που παραστάθηκαν ή αντιπροσωπεύθηκαν σ’ εκείνη (άρ. 134 §1 εδ. β΄). Η σημασία του συγκεκριμένου καταλόγου είναι αυξημένη. Και τούτο, καθώς μέσω αυτού είναι δυνατή η διακρίβωση εκείνων που, στ’ αλήθεια, συμμετείχαν στη ΓΣ και κατά συνέπεια, ο έλεγχος: (α) του δικαιώματος συμμετοχής και ψήφου, (β) των κατά περίπτωση απαιτούμενων ποσοστών απαρτίας και πλειοψηφίας για λήψη αποφάσεων και (γ), κατά συνέπεια, του κύρους της εκάστοτε απόφασης της ΓΣ.

    Με (προφορική ή γραπτή) αίτηση μετόχου ο Πρόεδρος της ΓΣ υποχρεούται να καταχωρίσει στα πρακτικά περίληψη της γνώμης του (άρ. 134 §1 εδ. γ΄). Ο Πρόεδρος, ωστόσο, της ΓΣ δικαιούται να αρνηθεί την καταχώριση γνώμης, αν αυτή αναφέρεται σε ζητήματα προφανώς εκτός ημερήσιας διάταξης ή το περιεχόμενό της αντίκειται καταφανώς στα χρηστά ήθη ή το νόμο (άρ. 134 §1 εδ. δ΄). Τυχόν αυθαίρετη άρνηση του Προέδρου της ΓΣ γεννά, ενδεχομένως, αξιώσεις αποζημίωσης σε βάρος του, δεν επηρεάζει όμως το κύρος της σχετικής απόφασης της ΓΣ.

    Ο νόμος δεν αξιώνει την καταγραφή του χρόνου και του τόπου της συνεδρίασης της ΓΣ. Αυτονοήτως, όμως και θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται, για λόγους ελέγχου του κύρους της απόφασης της ΓΣ. Σε κάθε περίπτωση, η ΑΕ φέρει το βάρος απόδειξης ότι οι αποφάσεις της ΓΣ έλαβαν χώρα στον τόπο και κατά την ημερομηνία & ώρα που αναγράφονται στο βιβλίο πρακτικών (άρ. 134 §3). Σκοπός του σχετικού αποδεικτικού βάρους για την ΑΕ είναι η αποτροπή αλλοίωσης (ιδίως προχρονολόγησης ή μεταχρονολόγησης) των πρακτικών (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 134).

    Υποβολή & Καταχώριση Πρακτικών Στο Γ.Ε.ΜΗ.

    Υποχρέωση Υποβολής Πρακτικών Στο Γ.Ε.ΜΗ.

    Αντίγραφα κάποιων από τα πρακτικά των συνεδριάσεων της ΓΣ οφείλουν υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. (σύμφωνα με την §3 του άρ. 93 -άρ. 134 §1 in fine). Η σχετική υποχρέωση δεν αφορά, όμως, στο σύνολο των πρακτικών της ΓΣ.

    Κατά τον νόμο (άρ. 12 ν. 4548/2018), σε δημοσιότητα υποβάλλονται, μεταξύ άλλων, οι εξής πράξεις και στοιχεία: (α) ιδρυτικές πράξεις των ΑΕ με το καταστατικό, (β) αποφάσεις για τροποποίηση του καταστατικού με την εγκριτική απόφαση της Διοίκησης, όπου απαιτείται, καθώς και ολόκληρο το νέο κείμενο του καταστατικού μαζί με τις τροποποιήσεις του, (γ) ο διορισμός και η για οποιοδήποτε λόγο παύση, με τα στοιχεία ταυτότητας, των προσώπων που ασκούν τη διαχείριση της εταιρείας, έχουν την εξουσία να την εκπροσωπούν από κοινού ή μεμονωμένα, είναι αρμόδια να ασκούν τον τακτικό της έλεγχο, (δ) κάθε απόφαση για τακτική ή έκτακτη αύξηση ή μείωση του κεφαλαίου της εταιρείας (και οι λοιπές πράξεις και στοιχεία που απαριθμούνται στην οικεία διάταξη).

    Στις ανωτέρω περιπτώσεις (ή, όποτε άλλοτε ο νόμος ορίζει), αντίγραφα των σχετικών πρακτικών των αρμοδίων οργάνων (βεβαίως και της τυχόν εμπλεκόμενης ΓΣ) οφείλει να κατατεθεί στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ., μέσα σε προθεσμία είκοσι ημερών από τη συνεδρίασή τους (άρ. 93 §3 σε συνδυασμό με άρ. 134 §1 in fine).

    Αποτελέσματα (Μη) Καταχώρισης Πρακτικών Στο Γ.Ε.ΜΗ.

    Η δημοσίευση στο Γ.Ε.ΜΗ. συγκεκριμένων αποφάσεων της ΓΣ είναι υποχρεωτική, προκειμένου να επέλθουν τα αποτελέσματά τους (:συστατική δημοσιότητα-άρ. 18 ν. 4919/2022). Εφόσον δεν τηρηθεί, στις συγκεκριμένες αποφάσεις, η υποχρέωση δημοσιότητας, η ΑΕ δεν μπορεί να αντιτάξει στους τρίτους τις πράξεις και τα στοιχεία για τα οποία αυτή δεν τηρήθηκε-εκτός κι αν αποδείξει ότι οι τρίτοι τα γνώριζαν (άρ. 19 §1 ν. 4919/2022).

    Σε περίπτωση ασυμφωνίας του κειμένου που δημοσιεύτηκε με το περιεχόμενο της πράξης ή του στοιχείου που έχει καταχωρισθεί στο Γ.Ε.ΜΗ., οι ΑΕ δεν μπορούν να αντιτάξουν στους τρίτους το περιεχόμενο του κειμένου που δημοσιεύτηκε. Οι τρίτοι μπορούν να επικαλεστούν το στοιχείο που δημοσιεύτηκε, εκτός αν οι ΑΕ αποδείξουν ότι οι τρίτοι γνώριζαν το περιεχόμενο του κειμένου που καταχωρίστηκε στο Γ.Ε.ΜΗ. (άρ. 19 §2 ν. 4919/2022).

    Στο ως άνω πλαίσιο, οι τρίτοι μπορούν να επικαλούνται πράξεις ή στοιχεία για τα οποία δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι διατυπώσεις δημοσιότητας. Τούτο, εφόσον η έλλειψη δημοσιότητας δεν καθιστά τις πράξεις ή τα στοιχεία ανίσχυρα (άρ. 19 §3 ν. 4919/2022).

    Για την έναρξη τυχόν αποσβεστικών προθεσμιών, σε περίπτωση διάστασης μεταξύ της ημέρας καταχώρισης και της ημέρας δημοσίευσης, λαμβάνεται υπόψη η τελευταία (άρ. 19 §4 ν. 4919/2022).

    Αποδεικτική Δύναμη Των Πρακτικών

    Τα πρακτικά της ΓΣ συνιστούν για την ΑΕ τρόπο απόδειξης όσων έλαβαν χώρα κατά τη συνεδρίασή της (ενδ.: συζήτηση, διατυπωθείσες θέσεις συμμετεχόντων, ψηφοφορία και απόφαση). Το σχετικό βιβλίο, αποτελεί -κατά τον ΚΠολΔ- ιδιωτικό έγγραφο. Σχετικά με την  αποδεικτική του ισχύ εφαρμόζονται όσα ο νόμος ορίζει (άρ. 432 επ. ΚΠολΔ). Τα πρακτικά, επομένως, θεωρούνται (μέχρι την τυχόν αμφισβήτησή τους) γνήσια και εξοπλίζονται με πλήρη αποδεικτική ισχύ ως προς το περιεχόμενο και την πληρότητά τους.

    Για την απόδειξη τυχόν αναλήθειας των πρακτικών είναι δυνατή η επίκληση μαρτύρων από τους μετόχους και τρίτους που φέρουν το σχετικό δικαίωμα.

    Υπογραφή Πρακτικών

    Οι παριστάμενοι στη ΓΣ μέτοχοι (δέον να) καταγράφονται στα πρακτικά της. Η υπογραφή των πρακτικών της ΓΣ από το σύνολό τους μοιάζει μεν ασφαλής ενίοτε, όμως, ανέφικτη επιλογή (ιδίως επί πολυμετοχικών ΑΕ). Ο νόμος, εξάλλου, σιωπά αναφορικά με τα πρόσωπα που οφείλουν να τα υπογράψουν. Συνήθης είναι η πρακτική να υπογράφονται από τον Πρόεδρο, μόνον, της ΓΣ και τον γραμματέα της (εφόσον υφίσταται). Είναι, όμως, ανεκτή (μολονότι πολυεπίπεδα επικίνδυνη) τυχόν καταστατική αξίωση για υπογραφή των πρακτικών της ΓΣ από το σύνολο των παρισταμένων μετόχων.

    Για την υπογραφή/θεώρηση των αντιγράφων πρακτικών της ΓΣ, δεν υφίσταται αντίστοιχη πρόβλεψη με αυτή των αντιγράφων των πρακτικών ΔΣ (άρ. 93 §2 εδ. γ΄). Υποστηρίζεται, και ορθά, ότι πρέπει αναλογικά να ισχύει ότι και για τα τελευταία. Επομένως, αντίγραφα (και) των πρακτικών ΓΣ εκδίδονται από τον πρόεδρο του ΔΣ ή άλλο πρόσωπο που ορίζεται προς τούτο από το καταστατικό ή από το ΔΣ, χωρίς να απαιτείται άλλη επικύρωσή τους. Τούτο (και ορθά), έχει επικρατήσει σε πρακτικό επίπεδο.

    Αντίγραφα Πρακτικών: Χορήγηση Σε Μετόχους

    Η ΑΕ υποχρεούται να χορηγεί στους μετόχους της, ύστερα από προφορική ή γραπτή (:προτιμητέα)  αίτησή τους, αντίγραφα των πρακτικών των ΓΣ (άρ. 134 §2 εδ. α΄). Σχετικό δικαίωμα διαθέτουν όλοι οι μέτοχοι. Και τούτο, γιατί απορρέει από το δικαίωμα πληροφόρησης και, συνεπώς, από την ίδια την μετοχική ιδιότητα.

    Είναι, ενδεχόμενο, να αρνηθεί η ΑΕ την χορήγηση των αιτηθέντων αντιγράφων πρακτικών. Οι μέτοχοι, στην περίπτωση αυτή, δικαιούνται δικαστικά να τα αξιώσουν. Ωστόσο, σε περίπτωση που πρόκειται για πρακτικά καταχωριστέα στο Γ.Ε.ΜΗ.:

    (α) Οι μέτοχοι που παραστάθηκαν (αυτοπροσώπως ή διά αντιπροσώπου στη ΓΣ) μπορούν να απευθυνθούν στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. (όπου τηρείται ο φάκελος της ΑΕ). Η τελευταία, υποχρεούται να τους χορηγήσει τα αιτούμενα αντίγραφα (άρ. 134 §2 εδ. β΄).

    (β) Οι μέτοχοι, όμως, που δεν παραστάθηκαν στη ΓΣ για την οποία αιτούνται αντίγραφα πρακτικών καθώς και οι τρίτοι, οι οποίοι έχουν έννομο συμφέρον (λ.χ. αντισυμβαλλόμενοι της ΑΕ) δικαιούνται, επίσης, να απευθυνθούν στο Γ.Ε.ΜΗ. και να λάβουν αντίγραφα τους. Σε ενδεχόμενη, όμως, άρνησής του-στην περίπτωση αυτή, δικαιούνται να προστρέξουν σε εισαγγελική παραγγελία (άρ. 134 §2 εδ. γ΄).

    Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι μέτοχοι οφείλουν να αποδείξουν ότι αιτήθηκαν αντίγραφα πρακτικών από την ΑΕ και η τελευταία αρνήθηκε τη χορήγησή τους.

    Να σημειωθεί, εκ περισσού, ότι κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να λάβει, αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή, πιστοποιητικά, αντίγραφα ή αποσπάσματα των πράξεων και στοιχείων που εμφανίζονται στον φάκελο των υπόχρεων, κατόπιν (ηλεκτρονικής) αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. Με τον ίδιο τρόπο οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ζητήσει αντίγραφα, αποσπάσματα ή πιστοποιητικά των πράξεων και στοιχείων που τηρούνται στον φάκελο και δεν δημοσιεύονται στον διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. Το Γ.Ε.ΜΗ., όμως, δεν έχει υποχρέωση χορήγησης αντιγράφων για πράξεις και στοιχεία από τον φάκελο του υπόχρεου τα οποία έχουν υποβληθεί σε έγχαρτη μορφή πριν από την 31η.12.2006 (άρ. 46 §3 ν. 4919/2022).

    Αντίγραφα Πρακτικών & Αποσβεστικές Προθεσμίες

    Η χορήγηση αντιγράφων πρακτικών ΓΣ στους μετόχους είναι δυνατό να συναρτάται όχι μόνο με το δικαίωμα πληροφόρησής τους αλλά και με σημαντικές, κάποιες φορές, αποσβεστικές προθεσμίες (ενδ. για την δυνητική προσβολή αποφάσεων της ΓΣ ως ακυρώσιμων ή άκυρων).

    Υφίσταται, στο πλαίσιο αυτό, αποσβεστική προθεσμία τεσσάρων μηνών για την άσκηση διαπλαστικής αγωγής ακύρωσης απόφασης ΓΣ (άρ. 137 §8). Επίσης, ενός έτους για την προβολή ακυρότητας απόφασης ΓΣ και την έγερση αποζημιωτικής φύσης αξιώσεων (άρ. 138 §§ 4 και 5). Οι συγκεκριμένες, όμως, αποσβεστικές προθεσμίες δεν συμπληρώνονται (και ορθά) πριν από την πάροδο μηνός από τη χορήγηση στο μέτοχο του πρακτικού, όπου έχει καταχωρισθεί η ακυρώσιμη ή η άκυρη (αντίστοιχα) απόφαση, με την προϋπόθεση ότι ο μέτοχος ζήτησε το πρακτικό μέσα στην τιθέμενη προθεσμία (άρ. 134 §2 εδ. δ΄).

     

    Μοιάζει περισσότερο από προφανής η υποχρέωση για απόλυτη συμμόρφωση της ΑΕ και των οργάνων της, με όσα ο νόμος και το καταστατικό αξιώνουν για τη συνεδρίαση της ΓΣ καθώς και για την, από μέρους της, λήψη αποφάσεων. Ως απολύτως προφανής προβάλλει, κατά λογική ακολουθία, και η δυνατότητα απόδειξης της εν λόγω συμμόρφωσης˙ προεχόντως, από τα πρακτικά της. Δεν είναι, επομένως, υπερβολικό να υπογραμμιστεί πως τα πρακτικά της ΓΣ με περισσή προσοχή και ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να συντάσσονται. Θα καταστεί, με τον τρόπο αυτό, ευκολότερη η διαχείριση και αντίκρουση κακόπιστων αιτιάσεων. Βεβαίως και η υπεράσπιση των θέσεων της ΑΕ έναντι προβαλλόμενων ακυρωσιών και ακυροτήτων. Για τις τελευταίες, πάντως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

     

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑΕ: Πρακτικά αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

     

     

     

  • Γενική Συνέλευση ΑΕ: Απαρτία

    Γενική Συνέλευση ΑΕ: Απαρτία

    Γενική Συνέλευση ΑΕ – Απαρτία (άρ. 130 ν. 4548/2018): Η Γενική Συνέλευση, το ανώτατο όργανο της ΑΕ, καλείται να λάβει, πάντοτε, σημαντικές αποφάσεις. Καθώς, κάποιες από αυτές, έχουν αυξημένη βαρύτητα, ο νόμος αξιώνει αυξημένα ποσοστά απαρτίας για τη λήψη τους. Περί αυτών, το παρόν.

    Απαρτία: Έννοια & Σκοπός

    Η Έννοια Της Απαρτίας

    Η έννοια της απαρτίας εκφράζει το ελάχιστο ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου που, κατά τον νόμο και το καταστατικό, είναι αναγκαίο να παρίσταται στη συνεδρίαση της ΓΣ για τη νομιμότητά της. Επίσης, για τη συζήτηση που προηγείται της ψηφοφορίας επί των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης και, αυτονοήτως, κατά τη λήψη έγκυρης απόφασης από τη ΓΣ.

    Ο υπολογισμός του απαιτούμενου ποσοστού απαρτίας λαμβάνει χώρα επί του καταβεβλημένου και μετά ψήφου μετοχικού κεφαλαίου. Επί μερικής καταβολής μετοχικού κεφαλαίου, υπολογίζεται το καταβεβλημένο ποσό για κάθε μετοχή. Σε περίπτωση έκδοσης μετοχών υπέρ το άρτιο, το υπέρ το άρτιο ποσό δεν λαμβάνεται, αυτονοήτως, υπόψη για τον υπολογισμό της απαρτίας.

    Ο (Διττός) Σκοπός Της Ρύθμισης

    Η προϋπόθεση της απαρτίας για τη λήψη έγκυρης απόφασης αντικατοπτρίζει την κατανόηση του νομοθέτη για αδυναμία αξίωσης της παρουσίας στη ΓΣ του συνόλου των μετοχών που έχουν δικαίωμα ψήφου. Την αποφυγή, επίσης, του κινδύνου της λήψης αποφάσεων από μια αμελητέα μειοψηφία μετόχων.

    Ο νομοθέτης προέβη, κατά τούτο, (ήδη υπό το προϊσχύσαν καθεστώς: άρ. 29 κ.ν. 2190/1920) στη ρύθμιση των ποσοστών απαρτίας, μέσω αναγκαστικού δικαίου διατάξεων.

    Ο Κρίσιμος Για Την Επίτευξη Απαρτίας Χρόνος

    Η ύπαρξης της απαιτούμενης απαρτίας εξετάζεται κατά την έναρξη της συνεδρίασης. Θα πρέπει όμως να παραμένει (και ελέγχεται) και όταν λαμβάνεται απόφαση για καθένα, χωριστά, θέμα της ημερήσιας διάταξης. Αρμόδιος για τον έλεγχό της είναι ο Πρόεδρος της ΓΣ. Είναι ενδεχόμενο, επί περισσότερων θεμάτων στην ημερήσια διάταξη, για κάποια να υφίσταται απαρτία και για άλλα όχι. Για τα τελευταία θα πρέπει να ακολουθήσει επαναληπτική ΓΣ.

    Μη Συνυπολογιζόμενες Στην Απαρτία Μετοχές

    Υφίστανται περιπτώσεις μετοχών, οι οποίες δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της απαρτίας-μολονότι μπορεί να εκπροσωπούν ποσοστού του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου. Τέτοιες περιπτώσεις μετοχών είναι:

    (α) Οι μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου (:λ.χ., προνομιούχες μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου).

    (β) Επίσης, οι ίδιες της ΑΕ μετοχές. Οι μετοχές, δηλ., που ανήκουν στην κυριότητα της ΑΕ (και όσες εξομοιούνται με αυτής-βλ. περίπτωση της απόκτησης απόκτηση ίδιων μετοχών από την ΑΕ μέσω τρίτων). Τα δικαιώματα της μετοχικής ιδιότητας των εν λόγω μετοχών αναστέλλονται (άρ. 50 §1).

    (γ) Στην περίπτωση της κοινωνίας επί μετοχών αναστέλλονται τα μετοχικά δικαιώματα όταν οι περισσότεροι δικαιούχοι παραλείψουν την υποχρεωτική υπόδειξη στην ΑΕ κοινού εκπροσώπου τους (άρ. 53 §2 εδ. β΄).

    (δ) Επί εισηγμένων ΑΕ, σε περίπτωση συναλλαγής με συνδεδεμένο μέρος, όταν τούτη αφορά σε μέτοχο της ΑΕ, ο τελευταίος δεν μετέχει στην ψηφοφορία της ΓΣ και δεν υπολογίζεται για το σχηματισμό της απαρτίας και της πλειοψηφίας. Εκτός αν το ΔΣ επέτρεψε τη σύναψη της εν λόγω συναλλαγής με τη συμφωνία της πλειοψηφίας των ανεξάρτητων μελών του. Δεν μετέχουν, ομοίως, στην ψηφοφορία άλλοι μέτοχοι, με τους οποίους ο αντισυμβαλλόμενος αποτελεί συνδεδεμένο μέρος (:άρ. 100 §5 σε συνδυασμό με άρ. 99 §2).

    (ε) Επ’ ευκαιρία της διερεύνησης εκείνων που δικαιούνται να συμμετάσχουν στη ΓΣ αναφερθήκαμε σε μια ειδική περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων. Συγκεκριμένα, φυσικό πρόσωπο-μέλος ΔΣ και μέτοχος εισηγμένης ΑΕ δεν μετέχει στην ψηφοφορία της ΓΣ (κι ούτε υπολογίζεται στον σχηματισμό της απαρτίας και της πλειοψηφίας, όταν η ΓΣ αποφασίζει την ανάθεση του ελέγχου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή σε ελεγκτική εταιρία. (Εκτός κι αν η πλειοψηφία των ανεξάρτητων μελών του ΔΣ δηλώσει ότι συμφωνεί με την ανάθεση του ελέγχου στα προτεινόμενα πρόσωπα-άρ. 124 §8).

    Απαρτία: Απλή Ή Αυξημένη (;)

    Απλή Απαρτία: Ο Κανόνας

    Αρχική Γενική Συνέλευση

    Για τις περισσότερες αποφάσεις της ΓΣ απαιτείται απλή απαρτία. Η ΓΣ βρίσκεται σε απαρτία και συνεδριάζει έγκυρα, όταν παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται σε αυτήν μέτοχοι, εκπροσωπούντες το 1/5, τουλάχιστον, του καταβεβλημένου κεφαλαίου (άρ. 130 §1). Η απλή απαρτία αφορά σε θέματα που δεν αξιολογούνται ως ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία και δραστηριότητα της ΑΕ.

    Επαναληπτική Γενική Συνέλευση

    Στην περίπτωση μη επίτευξης του αμέσως ανωτέρω ποσοστού απαρτίας, η ΓΣ ματαιώνεται και ακολουθεί επαναληπτική ΓΣ. Η τελευταία (:επαναληπτική ΓΣ) συνέρχεται, εκ νέου, μέσα σε είκοσι ημέρες από τη ματαιωθείσα συνεδρίασης, ύστερα από πρόσκληση προ δέκα, τουλάχιστον, πλήρων ημερών (άρ. 130 §2 εδ. α΄). Νεότερη πρόσκληση, ωστόσο, δεν απαιτείται, όταν στην αρχική πρόσκληση είχε ήδη ορισθεί ο τόπος και ο χρόνος της επαναληπτικής συνεδρίασης. Υπό την προϋπόθεση, όμως, στην περίπτωση αυτή, ότι μεσολαβούν πέντε, τουλάχιστον, ημέρες ανάμεσα στη ματαιωθείσα συνεδρίαση και την επαναληπτική (άρ. 130 §2 εδ. γ΄). Στην τελευταία περίπτωση, δεδομένης της ήδη υπάρχουσας γνωστοποίησης στον μέτοχο με την αρχική πρόσκληση, ελλείπει η ανάγκη προστασίας των μετόχων από πρακτικές αιφνιδιαστικής υφαρπαγής ψήφου (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί άρ. 130).

    Η επαναληπτική ΓΣ συνιστά νέα, αυτοτελή ΓΣ και όχι συνέχεια της ματαιωθείσας. Τούτη, δε, βρίσκεται σε απαρτία και συνεδριάζει έγκυρα επί των θεμάτων της αρχικής ημερησίας διάταξης, οσοδήποτε και αν είναι το τμήμα του καταβεβλημένου κεφαλαίου που παρίσταται και εκπροσωπείται σε αυτή (άρ. 130 §2 εδ. β΄).

    Τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της επαναληπτικής ΓΣ ταυτίζονται με αυτά της αρχικής. Παρόλα αυτά, δεν αποκλείεται η προσθήκη και νέων, ύστερα από αίτηση μετόχων που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 141 §2). Επί των νέων θεμάτων η ΓΣ δεν θεωρείται επαναληπτική αλλά αρχική. Τούτο σημαίνει ότι η ύπαρξη απαρτίας κρίνεται με βάση το απαιτούμενο για την αρχική ποσοστό.

    Ενδέχεται, εφόσον προβλέπεται στο καταστατικό, να έχει προηγηθεί κατάθεση μετοχών της ματαιωθείσας ΓΣ. Η εν λόγω διαδικαστική προϋπόθεση νομιμοποίησης συμμετοχής θεωρείται ότι πληρούται και για την επαναληπτική ΓΣ, αν τούτο προκύπτει από την απόδειξη κατάθεσης. Όμως, αν μετά την ματαίωση της αρχικής ΓΣ ο μέτοχος ανέλαβε τις κατατεθειμένες μετοχές, οφείλει να τηρήσει εκ νέου την καταστατική, διαδικαστική, προϋπόθεσης της κατάθεσης των μετοχών του πριν την επαναληπτική ΓΣ. Οι μετοχές που εμπρόθεσμα θα έχουν κατατεθεί θα συνυπολογιστούν, απ’ αρχής, στον σχηματισμό απαρτίας.

    Αυξημένη Απαρτία: Η Εξαίρεση

    Αρχική Γενική Συνέλευση

    Για ορισμένα μείζονος σημασίας θέματα για τη λειτουργία της ΑΕ, ο νομοθέτης αξιώνει αυξημένα ποσοστά απαρτίας. Πρόκειται για αποφάσεις επί θεμάτων που οδηγούν σε δομικές μεταβολές στην εταιρεία και, συνεπώς, επηρεάζουν σημαντικά την πορεία της. Η ΓΣ που θα επιληφθεί (καταστατική ΓΣ) βρίσκεται σε απαρτία και συνεδριάζει έγκυρα επί των θεμάτων της αρχικής ημερήσιας διάταξης, όταν παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται σε αυτήν μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/2 του καταβεβλημένου κεφαλαίου (άρ. 130 §3).

    Επαναληπτική Γενική Συνέλευση

    Επί αδυναμίας συγκέντρωσης του αμέσως ανωτέρω ποσοστού απαρτίας, προβλέπεται αντιστοίχως, όπως και στην περίπτωση της απλής (απαρτίας), δυνατότητα διεξαγωγής επαναληπτικής ΓΣ. Απαιτείται, τότε, η εκπροσώπηση του 1/3 του κεφαλαίου (130 §4 εδ. α΄). Το συγκεκριμένο ποσοστό διαφοροποιείται όταν πρόκειται να ληφθεί απόφαση (επί εισηγμένων και μη ΑΕ) για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου: η ΓΣ, στην επαναληπτική της συνεδρίαση, ευρίσκεται σε απαρτία, όταν παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται σε αυτήν μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/5, τουλάχιστον, του καταβεβλημένου κεφαλαίου (άρ. 130 §4 εδ. β΄).

    Ισχύουν κατά τα λοιπά, όσα έχουν, ήδη-ανωτέρω, λεχθεί σχετικά με την πρόσκληση και τις προθεσμίες για την επαναληπτική συνεδρίαση.

    Κατάλογος Θεμάτων Αυξημένης Απαρτίας

    Ο νομοθέτης προβαίνει σε θέσπιση ειδικού καταλόγου, όπου απαριθμεί τις περιπτώσεις θεμάτων για τη λήψη αποφάσεων, επί των οποίων απαιτείται αυξημένη απαρτία. Εφόσον το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά, όλες οι υπόλοιπες αποφάσεις της ΓΣ -πέραν εκείνων του συγκεκριμένου καταλόγου- λαμβάνονται με απλή απαρτία. Συγκεκριμένα, απαιτεί ο νόμος αυξημένη απαρτία, κατ’ εξαίρεση, προκειμένου για αποφάσεις που αφορούν (άρ. 130 §3):

    (α) Τη μεταβολή της εθνικότητας της ΑΕ. Σχετική μεταβολή επέρχεται επί μεταφοράς της έδρας στην αλλοδαπή. Σε αυτήν την περίπτωση, οι μέτοχοι που αντιτάχθηκαν και μειοψήφησαν δικαιούται, υπό προϋποθέσεις, την εξαγορά των μετοχών τους από την εταιρεία.

    (β) Τη μεταβολή του αντικειμένου της επιχείρησης. Όταν, δηλ., μεταβάλλονται τα όρια δραστηριοποίησης της ΑΕ. Και στην προκειμένη περίπτωση, οι μέτοχοι που αντιτάχθηκαν και μειοψήφησαν δικαιούται, υπό προϋποθέσεις, την εξαγορά των μετοχών τους από την εταιρεία.

    (γ) Την επαύξηση των υποχρεώσεων μετόχων. Η σχετική πρόβλεψη αποκτά πρακτική σημασία στην περίπτωση προσθήκης καταστατικής ρήτρας για δεσμευμένες μετοχές.

    (δ) Την τακτική αύξηση του κεφαλαίου-εκτός αν αυτή επιβάλλεται από τον νόμο ή γίνεται με κεφαλαιοποίηση αποθεματικών (ονομαστική αύξηση μετοχικού κεφαλαίου). Αυξημένη απαρτία απαιτείται και για την εγκριτική απόφαση της ιδιαίτερης συνέλευσης της ΓΣ όταν υφίστανται περισσότερες κατηγορίες μετοχών και η απόφαση για την αύξηση θίγει ορισμένη κατηγορία (άρ. 25 §3).

    (ε) Τη μείωση του κεφαλαίου. Εξαιρούνται, όμως, από την αξίωση αυξημένης απαρτίας (:αρκεί η κοινή) οι περιπτώσεις της μείωσης λόγω μη διάθεσης μετοχών (κατόπιν μη εμπρόθεσμης καταβολής δόσεων επί μερικής καταβολής -άρ. 21 §5) και λόγω ακύρωσης ιδίων μετοχών, διότι δεν μεταβιβάστηκαν εμπρόθεσμα (άρ. 49 §6). Αυξημένη, όμως, απαρτία απαιτείται και για την εγκριτική απόφαση της ιδιαίτερης συνέλευσης της ΓΣ, όταν υφίστανται περισσότερες κατηγορίες μετοχών (άρ. 29 §5).

    (στ) Τη μεταβολή του τρόπου διάθεσης των κερδών.

    (ζ) Τη συγχώνευση, διάσπαση, μετατροπή, αναβίωση, παράταση της διάρκειας ή διάλυση της εταιρείας.

    (η) Την παροχή ή ανανέωση εξουσίας προς το διοικητικό συμβούλιο για αύξηση του κεφαλαίου από τη ΓΣ (επί έκτακτης αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου).

    (θ) (Και) Σε κάθε άλλη περίπτωση που ορίζεται στο νόμο ότι η γενική συνέλευση αποφασίζει με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία. Λ.χ. επί των θεμάτων της παράτασης διάρκειας της ΑΕ (άρ. 8 §§2 και 3) και της μετατροπή της σε αορίστου χρόνο καθώς και του περιορισμού ή αποκλεισμού του δικαιώματος προτίμησης επί αύξησης μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 27 §1).

    Περαιτέρω, τροποποίηση του καταστατικού με σκοπό την επαύξηση των ποσοστών απαρτίας επί των ως άνω περιπτώσεων, απαιτεί, ομοίως, την κατά τα άνω αυξημένη απαρτία.

    Αναγκαστικό Δίκαιο & Καταστατικές Αποκλίσεις

    Οι διατάξεις για την απαρτία συνιστούν αναγκαστικό δίκαιο. Τούτο σημαίνει πως το καταστατικό δεν μπορεί να αρκείται σε μικρότερα ποσοστά απαρτίας σε σχέση με εκείνα που ο νόμος αξιώνει (άρ. 130 §5 εδ. α΄).

    Είναι δυνατό, όμως, το καταστατικό να αξιώνει μεγαλύτερα από τα ανωτέρω (ελάχιστα) νόμιμα ποσοστά απαρτίας. Η απαρτία, όμως, που θα προβλέπει το καταστατικό για τα θέματα, για τα οποία -εκ του νόμου- απαιτείται απλή, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 2/3 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 130 §5 εδ. β΄). Για τα θέματα, ωστόσο, για τα οποία -εκ του νόμου- απαιτείται αυξημένη απαρτία, δεν υφίσταται αντίστοιχος περιορισμός: το καταστατικό μπορεί να αξιώνει ποσοστό απαρτίας (ακόμα και) ίσο με το σύνολο του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου.

    Παράβαση Tων Προβλέψεων Περί Απαρτίας

    Σε περίπτωση παράβασης είτε των νόμιμων είτε των καταστατικών προβλέψεων περί απαρτίας, η ΓΣ θα προβεί στη λήψη ακυρώσιμων αποφάσεων (άρ. 137 §1).

    Προκειμένου να διασφαλισθεί το εταιρικό συμφέρον αλλά και τα δικαιώματα των μετόχων μειοψηφίας, ο νόμος ρυθμίζει τα θέματα που συναρτώνται με την απαρτία της ΓΣ, που λαμβάνει τις, κατά περίπτωση, αποφάσεις. Στις περισσότερο σημαντικές από αυτές ο νόμος αξιώνει αυξημένα ποσοστά. Αντίστοιχα είναι δυνατό να πράττει και το καταστατικό. Παραβίαση όσων ο νόμος και το καταστατικό ορίζουν καταλήγουν σε απευκταίες ακυρωσίες. Αντίστοιχα, βέβαια, θα δούμε ότι συμβαίνει και στις αναγκαίες να σχηματιστούν πλειοψηφίες. Περί αυτών, όμως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑΕ: Απαρτία αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

     

     

  • Γενική Συνέλευση ΑΕ: Αντιπροσώπευση Μετόχων

    Γενική Συνέλευση ΑΕ: Αντιπροσώπευση Μετόχων

    Γενική Συνέλευση ΑΕ: Αντιπροσώπευση Μετόχων (άρ. 128 ν. 4548/2018): Μια που η ΓΣ της ΑΕ είναι το ανώτατο εταιρικό όργανο της ΑΕ, μοιάζει φυσιολογική η επιλογή του νομοθέτη για τη διευκόλυνση της συμμετοχής των μετόχων σ’ αυτή. Υφίστανται, στο πλαίσιο αυτό, προβλέψεις που εξασφαλίζουν τη συμμετοχή των μετόχων στη ΓΣ (εισηγμένων και μη ΑΕ) από απόσταση (:μέσω συμμετοχής με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα˙ επίσης μέσω επιστολικής ψήφου). Δεν είναι, βέβαια, ήσσονος σημασίας η ευχέρεια που παρέχεται από τον νόμο, για τη συμμετοχή στη ΓΣ μετόχων μέσω αντιπροσώπων τους.

    Αντιπροσώπευση Μετόχων: Ο Γενικός Κανόνας

    Ο νομοθέτης ρυθμίζει, ρητά (:άρ. 128), τα ζητήματα αντιπροσώπευσης ή εκπροσώπησης στη ΓΣ, με ειδικές προβλέψεις για τις εισηγμένες ΑΕ. Γενικό, πάντως, κανόνα αποτελεί η συμμετοχή μετόχου στη ΓΣ αυτοπροσώπως ή μέσω αντιπροσώπου (άρ. 128 §1). Και τούτο, προκειμένου ο τελευταίος να ασκεί στο όνομα και για λογαριασμό του μετόχου τα μετοχικά δικαιώματά του.

    …Η Ειδική Περίπτωση Της Κοινωνίας Επί Μετοχών

    Στην ειδική περίπτωση της κοινωνίας (συγκυριότητας) επί μετοχών, είναι υποχρεωτικός ο διορισμός ενός και μόνο προσώπου για την εκπροσώπηση των κοινωνών-μετόχων. Σε περίπτωση, πάντως, ασυμφωνίας των συγκυρίων ως προς το πρόσωπο του εκπροσώπου, είναι δυνατός ο δικαστικός διορισμός διαχειριστή (άρ. 790 ΑΚ).

    Καταστατικοί Περιορισμοί(;)

    Ως Προς Τις Μη Εισηγμένες ΑΕ…

    Το καταστατικό των μη εισηγμένων ΑΕ είναι δυνατό, καταρχήν, να περιορίζει την ελευθερία των μετόχων να επιλέγουν αντιπροσώπους τους για τη συμμετοχή τους στη ΓΣ. Όχι, όμως, και να αποκλείει τη μέσω αντιπροσώπου ενάσκηση των δικαιωμάτων του μετόχου (άρ. 128 §2 εδ. α΄).

    Τυχόν, τέτοιοι, περιορισμοί (λ.χ. κριτήρια επιλεξιμότητας των αντιπροσώπων των μετόχων), υπόκεινται σε έλεγχο καταχρηστικότητας (άρ. 281 ΑΚ). Δεν είναι ανεκτό, επομένως, να είναι υπέρμετροι. Θα πρέπει να αξιολογούνται ως εύλογοι και υπαγορευόμενοι από ουσιώδεις λόγους. Δεν είναι, επίσης, ανεκτό να καθιστούν, κατ΄ ουσίαν, δυσχερή (πολύ περισσότερο αδύνατη), τη συμμετοχή μετόχου στη ΓΣ μέσω αντιπροσώπου (άρ. 128 §2 εδ. β΄).

    …Ενώ Ως Προς Τις Μη Εισηγμένες

    Αντίθετα, επί εισηγμένων ΑΕ, δεν είναι επιτρεπτή η θέση περιορισμών στους μετόχους ως προς την επιλογή αντιπροσώπων τους. Στις εν λόγω ΑΕ τέτοιες καταστατικές ρυθμίσεις δεν έχουν ισχύ.

    Αντιπροσώπευση Μετόχων: Διορισμός – Ανάκληση – Αντικατάσταση Αντιπροσώπου/Εκπροσώπου

    Ως Προς Τις Μη Εισηγμένες ΑΕ…

    Ο διορισμός και η ανάκληση ή αντικατάσταση του εκπροσώπου ή αντιπροσώπου του μετόχου στη ΓΣ γίνονται εγγράφως ή με ηλεκτρονικά μέσα. Υποβάλλονται, δε, στην ΑΕ το αργότερο πριν από τη ΓΣ (άρ. 128 §4 εδ. α΄).

    …Ενώ Ως Προς Τις Μη Εισηγμένες

    Επί εισηγμένων ΑΕ, ο διορισμός και η ανάκληση ή αντικατάσταση του εκπροσώπου ή αντιπροσώπου γίνονται, ομοίως, εγγράφως ή με ηλεκτρονικά μέσα. Υποβάλλονται, όμως, στην ΑΕ σαράντα οκτώ, τουλάχιστον, ώρες πριν από την ορισθείσα ημερομηνία συνεδρίασης της ΓΣ (άρ. 128 §4 εδ. β΄).

    Για την κοινοποίηση στην ΑΕ (εισηγμένη και μη) του διορισμού και της ανάκλησης ή της αντικατάστασης αντιπροσώπου με ηλεκτρονικά μέσα, απαιτείται καταστατική πρόβλεψη. Περιεχόμενο αυτής πρέπει να είναι η ρητή αναφορά σε μια τουλάχιστον αποτελεσματική μέθοδο κοινοποίησης (λ.χ. e-mail) ή άλλη ισοδύναμη. Τούτο σημαίνει ότι η εκάστοτε επιλεγόμενη μέθοδος κοινοποίησης πρέπει, καταρχήν, να είναι δυνατό να αξιοποιηθεί ευχερώς από τους μετόχους. Επίσης, να διασφαλίζει την ταυτοποίηση όσων, τελικά, είναι δικαιούχοι συμμετοχής στη ΓΣ.

    Τυχόν μη έγκαιρη, κατά τα ως άνω, κοινοποίηση του διορισμού δεν συνεπάγεται, άνευ ετέρου, αδυναμία συμμετοχής του αντιπροσώπου στη ΓΣ. Τούτο, άλλωστε, ισχύει, εν γένει, στην περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις καταστατικές διαδικαστικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης επί μη εισηγμένων ΑΕ. Έτσι, λοιπόν, (και επί εισηγμένων ΑΕ, ομοίως) η μη τήρηση της ως άνω προθεσμίας διορισμού, ανάκλησης ή αντικατάστασης αντιπροσώπου δεν εμποδίζει τη συμμετοχή. Παρά, μόνον, αν η ΓΣ αρνηθεί τη συμμετοχή αυτή για σπουδαίο λόγο, που δικαιολογεί την άρνησή της (:δύσκολο, πάντως, να υπάρχει). Ελλείψει σπουδαίου λόγου, η άρνηση από τη ΓΣ συμμετοχής μετόχου διά αντιπροσώπου οδηγεί σε κακή συγκρότηση της ΓΣ. Κατ’ ακολουθίαν σε ακυρώσιμη απόφασή της (άρ. 137 §1).

    …Ειδικότερα Επί Του Διορισμού

    Ο μέτοχος μπορεί να διορίσει αντιπρόσωπο για μία ή περισσότερες ΓΣ και για ορισμένο χρόνο (128 §3 εδ. α΄). Αναλυτικότερα:

    Ο Αριθμός Των Αντιπροσώπων

    Κάθε μέτοχος μπορεί να διορίζει μέχρι τρεις αντιπροσώπους (128 §4 εδ. δ΄). Αυτοί, πάντως, δεν υποχρεούνται να κάνουν ταυτόσημες επιλογές ψήφου. Ωστόσο, αν ο μέτοχος κατέχει μετοχές εταιρείας, οι οποίες εμφανίζονται σε περισσότερους του ενός λογαριασμούς αξιών, ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει (128 §4 in fine).

    Αντιπρόσωπος που ενεργεί για περισσότερους μετόχους, μπορεί να ψηφίζει διαφορετικά για κάθε μέτοχο (άρ. 128 §2 in fine). Όπως έχει δεχθεί η νομολογία, «ο αντιπρόσωπος δεν εμποδίζεται να εκδηλώσει διαφορετικές βουλήσεις όσες και τα πρόσωπα που αντιπροσωπεύει…Αρκεί ο αντιπρόσωπος να ενεργεί στα πλαίσια της εξουσίας που έχει για την αντιπροσώπευση από τον κάθε αντιπροσωπευόμενο ξεχωριστά, αφού είναι αυτονόητο ότι προς τον καθένα απ’ αυτούς έχει αυτοτελή ενοχική υποχρέωση» (3265/1991 ΠολΠρωτΑθ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

    Η Παροχή Πληρεξουσιότητας

    Ο διορισμός αντιπροσώπου πραγματοποιείται με την παροχή (με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο) ειδικής πληρεξουσιότητας από τον αντιπροσωπευόμενο.

    Η ανεπάρκεια τυχόν γενικής εξουσιοδότησης αποτυπώνεται (και) νομολογιακά. Λ.χ. έχει νομολογηθεί ότι δεν μπορούν να «κριθούν πειστικοί οι ισχυρισμοί της εταιρείας πως έγινε χρήση κάποιας γενικής εξουσιοδότησης που είχε δοθεί από τους μετόχους κατά την ίδρυσή της …» (1074/2016 ΠΠρΑθ).

    Η ερμηνεία της εξουσίας που εμπεριέχεται στην εξουσιοδότηση πρέπει να γίνεται στη βάση ουσιαστικών κριτηρίων (173, 200 ΑΚ). Στο πλαίσιο αυτό, λ.χ., τυχόν ειδική εξουσιοδότηση συμμετοχής σε μία ήδη συγκληθείσα ΓΣ, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συμπεριλαμβάνει, εν αμφιβολία, και την μετ’ αναβολή ή κατόπιν διακοπής συνεδρίασή της. Επίσης, την επαναληπτική ΓΣ.

    Περαιτέρω, το περιεχόμενο της πληρεξουσιότητας μπορεί να είναι πλήρες ή «εν λευκώ». Νόμιμα, δηλαδή, εμπεριέχει τη ρητή ή σιωπηρή εξουσιοδότηση του υπογράφοντος μετόχου προς συμπλήρωση των κενών σημείων της δήλωσης από τον λήπτη της. Η πληρεξουσιότητα είναι δυνατό να αφορά στο σύνολο ή και μέρος μόνο των μετοχών του αντιπροσωπευόμενου. Επίσης, το σύνολο ή μέρος μόνον των μετοχικών δικαιωμάτων. Σε κάθε περίπτωση, η παροχή της πληρεξουσιότητας είναι ελευθέρως ανακλητή (άρ. 128 παρ. 4 in fine).

    Επί εισηγμένων ο αντιπρόσωπος του μετόχου αρχειοθετεί τις οδηγίες ψήφου για 1 τουλάχιστον έτος, από την ημερομηνία της ΓΣ ή, σε περίπτωση αναβολής αυτής, της τελευταίας επαναληπτικής συνέλευσης στην οποία έκανε χρήση του πληρεξουσίου (128 §6 –εν προκειμένω, διαπιστώνεται σύγχυση μεταξύ των εννοιών της μετ’ αναβολής και επαναληπτικής ΓΣ. Επί επαναληπτικής ΓΣ δεν υπάρχει αναβολή).

    Μη Συμμόρφωση Αντιπροσώπου Με Τις Οδηγίες Του Μετόχου

    Ο αντιπρόσωπος ψηφίζει, σύμφωνα με τις οδηγίες του μετόχου-εφόσον τέτοιες υφίστανται (128 §3 εδ. β΄).

    Τυχόν μη συμμόρφωση του αντιπροσώπου με τις οδηγίες που έχει λάβει (αν κινήθηκε, δηλ., εκτός των ορίων της πληρεξουσιότητάς του), δεν επηρεάζει το κύρος των αποφάσεων της ΓΣ. Τούτο, ακόμη κι αν η ψήφος του αντιπροσώπου ήταν αποφασιστική για την επίτευξη της πλειοψηφίας (128 §3 in fine). Μόνη συνέπεια της μη συμμόρφωσης είναι η γέννηση ευθύνης στο πρόσωπο του αντιπροσώπου έναντι του αντιπροσωπευόμενου μετόχου, στο πλαίσιο της εσωτερικής, μεταξύ τους, σχέσης.

    Η Περίπτωση Του «Proxy Voting»

    Η διασφάλιση μεγαλύτερης «ανθεκτικότητας» της απόφασης της ΓΣ, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του αντιπροσωπευόμενου, αποτελεί ακριβώς την αιτία προτίμησης του «proxy voting», ως πρακτικής εξ αποστάσεως συμμετοχής στη ΓΣ, έναντι της επιστολικής ψήφου.

    Ως «proxy voting» ή «electronic proxy voting» νοείται η ηλεκτρονική εξουσιοδότηση του Προέδρου της ΓΣ να ψηφίσει για λογαριασμό του μετόχου επί των θεμάτων της ΓΣ, σύμφωνα με τις οδηγίες του.

    Την σκοπιμότητα αξιοποίησης της συγκεκριμένης μεθόδου αποτυπώνει (και) η Αιτιολογική Έκθεση του ν. 4548/2018 επί του άρ. 128. Σύμφωνα με αυτή, μολονότι τεχνικά, η αποστολή εξουσιοδοτήσεων με τη ως άνω μέθοδο δεν διαφοροποιείται από την αποστολή επιστολικής ψήφου, νομικά η εταιρεία επιτυγχάνει μεγαλύτερη ασφάλεια. Τούτο, καθώς προστατεύεται από λάθη στη μετάδοση των ηλεκτρονικών συστημάτων ή περιπτώσεις hacking. Κι αυτό γιατί η παραβίαση ή η για οποιονδήποτε λόγο μη υλοποίηση των οδηγιών του μετόχου δεν θα καθιστά την απόφαση της ΓΣ ελαττωματική.

    Εισηγμένες ΑΕ: Σύγκρουση Συμφερόντων Αντιπροσώπου & Μετόχου

    Ο αντιπρόσωπος μετόχου, στην περίπτωση εισηγμένης ΑΕ, υποχρεούται να γνωστοποιεί στην τελευταία, πριν από την έναρξη της συνεδρίασης ΓΣ της (και προς αξιολόγηση από τους λοιπούς μετόχους), κάθε περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων, που δυνητικώς συντρέχει στο πρόσωπό του (βλ. και άρ. 10 §3 της Οδηγίας 2007/36/ΕΚ). Της εξυπηρέτησης, μεταξύ άλλων, συμφερόντων διαφορετικών από εκείνων του αντιπροσωπευομένου μετόχου (άρ. 128 §5 εδ. α΄). Μέσω του σχετικού μηχανισμού προληπτικής προστασίας αποσκοπείται, κατ’ ουσίαν, η προστασία τόσο των συμφερόντων του αντιπροσωπευομένου όσο των συμφερόντων της ΑΕ (κατ’ επέκταση και των λοιπών μετόχων). Τέσσερεις είναι οι ενδεικτικώς αναφερόμενες στον νόμο (άρ. 128 §5 εδ. β΄) σχετικές περιπτώσεις. Συγκεκριμένα, όταν ο αντιπρόσωπος:

    (α) είναι μέτοχος που ασκεί τον έλεγχο της εταιρείας ή είναι άλλο νομικό πρόσωπο ή οντότητα η οποία ελέγχεται από το μέτοχο αυτόν,

    (β) είναι μέλος του ΔΣ ή εν γένει της διοίκησης της εταιρείας ή μετόχου που ασκεί τον έλεγχο της εταιρείας ή άλλου νομικού προσώπου ή οντότητας που ελέγχεται από μέτοχο ο οποίος ασκεί τον έλεγχο της εταιρείας,

    (γ) είναι υπάλληλος ή ελεγκτής της εταιρείας ή μετόχου που ασκεί τον έλεγχο της εταιρείας ή άλλου νομικού προσώπου ή οντότητας που ελέγχεται από μέτοχο ο οποίος ασκεί τον έλεγχο της εταιρείας,

    (δ) είναι σύζυγος ή συγγενής πρώτου βαθμού με ένα από τα φυσικά πρόσωπα των ως άνω περιπτώσεων.

    Μη Τήρηση/Πλημμελής Τήρηση Των Διατάξεων Περί Αντιπροσώπευσης

    Η μη τήρηση ή πλημμελής τήρηση των διατάξεων για την αντιπροσώπευση, δεν έχει ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί απόφαση της ΓΣ (άρ. 137 §5 περ. ε΄). Και τούτο γιατί εντάσσεται στις «ήσσονος σημασίας» ρυθμίσεις, που εισάγουν, απλώς, «πρόσθετες πτυχές» στη διαδικασία λήψης απόφασης από τη ΓΣ (βλ. Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί άρ. 137). Κρίνεται, ως εκ τούτου, συμφερότερο για την ΑΕ, η παράβαση αυτών να μην ανάγεται σε λόγο ακυρωσίας των αποφάσεων της ΓΣ.

    Για την ως άνω ρύθμιση έχουν διατυπωθεί (και όχι αδικαιολόγητα) σοβαρές ενστάσεις. Ορθότερο, κατά τούτο, κρίνεται-τελολογικά ερμηνεύοντας τη συγκεκριμένη ρύθμιση, να μη εφαρμόζεται επί παραβάσεων που θίγουν το δικαίωμα του μετόχου να διορίζει αντιπρόσωπο και να συμμετέχει μέσω αυτού στη ΓΣ. Απαγόρευση, ως εκ τούτου, μετόχου να συμμετάσχει (και ψηφίσει) δι’ αντιπροσώπου στη ΓΣ, θα πρέπει να οδηγεί σε ακυρωσία της ακόλουθης απόφασής της λόγω κακής συγκρότησης.

     

    Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο νομοθέτης αξιολογεί, από μια τουλάχιστον σκοπιά, ως ήσσονος σημασίας και βαρύτητας τις διατάξεις για την αντιπροσώπευση μετόχου στη ΓΣ, ακριβώς το αντίθετο θα πρέπει να αξιολογήσουμε. Και δεν είναι μόνον η «εξυπηρέτηση» των (καλώς εννοούμενων) συμφερόντων του μετόχου και της ΑΕ. Είναι το ενδεχόμενο, παρά το γράμμα του νόμου, να οδηγηθούμε σε απευκταίες ακυρότητες.

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑΕ: Αντιπροσώπευση Μετόχων αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

     

  • Γενική Συνέλευση ΑE: Συμμετοχή με Επιστολική Ψήφο

    Γενική Συνέλευση ΑE: Συμμετοχή με Επιστολική Ψήφο

    Γενική Συνέλευση ΑΕ – Συμμετοχή Με Επιστολική Ψήφο (άρ. 126 ν. 4548/2018): Ένας από τους βασικούς σκοπούς του νομοθέτη είναι η διευκόλυνση της συμμετοχής των μετόχων στο ανώτατο εταιρικό όργανο της ΑΕ˙ τη Γενική Συνέλευση. Υφίστανται, στο πλαίσιο αυτό, προβλέψεις που εξασφαλίζουν τη συμμετοχή των μετόχων στη ΓΣ (εισηγμένων και μη ΑΕ) από απόσταση. Διακρίνεται: (α) συμμετοχή με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα. Επίσης, (β) στη συμμετοχή, πριν τη ΓΣ, με επιστολική ψήφο. H τελευταία είναι που μας απασχολεί στο παρόν!

    H Επιστολική Ψήφος & Η Διάκριση Των Περιπτώσεων Εξ Αποστάσεως Συμμετοχής

    Η δυνατότητα της συμμετοχής με επιστολική ψήφο συνιστά την τρίτη κατά σειρά πρόβλεψη του νομοθέτη για τη συμμετοχή του μετόχου στη ΓΣ από απόσταση. Μέσω της συγκεκριμένης πρόβλεψης, ο μέτοχος έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει στην επικείμενη ψηφοφορία της ΓΣ (εισηγμένης ή μη ΑΕ) είτε με αλληλογραφία είτε με ηλεκτρονικά μέσα. Τούτο, προτού η ΓΣ λάβει χώρα.

    Η ως άνω δυνατότητα διακρίνεται τόσο από την περίπτωση των virtual meeting (άρ. 120 §3 -ηλεκτρονική διεξαγωγή της ΓΣ) όσο και από την περίπτωση της συμμετοχής στη ΓΣ με ηλεκτρονικά μέσα (άρ. 125). Συγκεκριμένα, οι τελευταίες δύο περιπτώσεις (η -δυσχερέστερη- διάκριση μεταξύ των οποίων, ήδη, μας απασχόλησε) επιτρέπουν, ομοίως, την από απόσταση συμμετοχή στη ΓΣ. Και στις δύο, αυτές, περιπτώσεις, η συμμετοχή λαμβάνει χώρα σε πραγματικό χρόνο.

    Αντίθετα, η περίπτωση της συμμετοχής με επιστολική ψήφο, έχει ως αποτέλεσμα την προτερόχρονη συμμετοχή του μετόχου στη ΓΣ. Η ψήφος του μετόχου, δηλαδή, υποβάλλεται σε χρόνο προγενέστερο της έναρξης των εργασιών της ΓΣ. Εισάγεται, επομένως, μία μορφή «ασύγχρονης» επικοινωνίας των μετόχων, και άρα, διαμόρφωσης της βούλησης του εταιρικού οργάνου από χρονικά διαφοροποιούμενες συμπτώσεις βούλησης εκείνων. Τούτο συνιστά το μεγαλύτερο ρήγμα στον, καταρχήν, κανόνα της χρονικά ταυτόχρονης συνάθροισης των μετόχων στον ίδιο τόπο (άρ. 120). Συγχωρείται, ωστόσο, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή συμμετοχή μετόχων στη ΓΣ.

    Περαιτέρω, η περίπτωση της επιστολικής ψήφου αφορά αποκλειστικά την άσκηση του δικαιώματος ψήφου για ένα ή περισσότερα θέματα που, ειδικά, περιλαμβάνονται στην πρόσκληση της ΓΣ. Συνεπώς, δεν παρέχεται, δι’ αυτής, στον μέτοχο η δυνατότητα άσκησης άλλων (πλην του δικαιώματος ψήφου) μετοχικών του δικαιωμάτων.

    Προϋποθέσεις & Διαδικασία Συμμετοχής Με Επιστολική Ψήφο

    Καταστατική Πρόβλεψη

    Η δυνατότητα συμμετοχής στην ψηφοφορία ΓΣ με επιστολική ψήφο προϋποθέτει σχετική καταστατική πρόβλεψη. Κι αν, παρά την ανυπαρξία της, επιχειρηθεί είναι ενδεχόμενο να οδηγηθούμε σε ακυρωσίες της σχετικής απόφασης της ΓΣ (άρ. 137 §1, υπό τις ειδικότερες προϋποθέσεις της 137 §5, περ. α΄).

    Προθεσμία Λήψης Επιστολικής Ψήφου

    Οι μέτοχοι που ψηφίζουν δι’ αλληλογραφίας ή με ηλεκτρονικά μέσα υπολογίζονται για το σχηματισμό της απαρτίας και της πλειοψηφίας εφόσον έχουν παραληφθεί από την ΑΕ «το αργότερο 24 ώρες πριν από την έναρξη της συνεδρίασης» της ΓΣ (άρ. 126 §2).

    Το καταστατικό δεν είναι δυνατό να συντάμει τη σχετική προθεσμία των 24 ωρών, είναι όμως δυνατό να επιμηκύνει˙ όχι, πάντως, πριν τη δημοσίευση της πρόσκλησης της ΓΣ. Στην πρόσκληση, εξάλλου, θα πρέπει να αναγράφεται η ακριβής προθεσμία έως την οποία η ΑΕ θα πρέπει να έχει παραλάβει τις επιστολικές ψήφους (άρ. 121 §3). Σε κάθε περίπτωση: τυχόν πρόωρη αποστολή επιστολικής ψήφου θα συνεπάγεται τον μη συνυπολογισμό της για τον σχηματισμό απαρτίας και πλειοψηφίας. Αν, παρά ταύτα, υπάρξουν παραβιάσεις στις εν λόγω υποχρεώσεις, η επιγενόμενη απόφαση της ΓΣ είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §1 υπό τις ειδικότερες προϋποθέσεις της §2, περ. α΄).

    Τρόποι Συμμετοχής

    Η συμμετοχή στη ΓΣ με επιστολική ψήφο, όπως ήδη αναφέρθηκε, μπορεί να λάβει χώρα είτε διά αλληλογραφίας είτε με ηλεκτρονικά μέσα. Τα θέματα και τα ψηφοδέλτια μπορεί να διατίθενται και η συμπλήρωσή τους να γίνεται (και) ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου. Λ.χ. να αποστέλλονται στις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των μετόχων, υπό την προϋπόθεση ότι τις έχουν γνωστοποιήσει στην ΑΕ. Ή να αναρτώνται στον διαδικτυακό τόπο της ΑΕ. Εναλλακτικά, μπορεί να διατίθενται σε έντυπη μορφή στην έδρα της ΑΕ (άρ. 126 §1 εδ. β΄).

    Ο τρόπος ή οι τρόποι διάθεσης των θεμάτων και των ψηφοδελτίων είναι δυνατό να προβλέπονται στο καταστατικό. Κι αν τέτοια πρόβλεψη ελλείπει, εναπόκειται στο ΔΣ να καθορίσει τον τρόπο διάθεσης. Υποχρεούται, εξάλλου, το ΔΣ να ενσωματώνει στην πρόσκληση της ΓΣ σαφείς και αναλυτικές οδηγίες για την διαδικασία υποβολής της επιστολικής ψήφου (άρ. 121 §3). Άλλως, η απόφαση της ΓΣ θα είναι ακυρώσιμη λόγω ελαττωματικής σύγκλησής της (άρ. 137 §1).

    Εκτός από τον τρόπο διάθεσης των θεμάτων και των ψηφοδελτίων, ο νόμος δεν προσδιορίζει και την προθεσμία διάθεσής τους. Ο χρόνος διάθεσης, πάντως, δεν πρέπει να αναιρεί στην πράξη τη δυνατότητα επιστροφής των συμπληρωμένων ψηφοδελτίων στην ΑΕ εντός προθεσμίας που το καταστατικό ή ο νόμος (κατά τα άνω) προβλέπουν, για να ληφθούν υπόψη οι επιστολικές ψήφοι. Η συγκρότηση της ΓΣ θα είναι, σε διαφορετική περίπτωση, ακυρώσιμη (137 §1).

    Προδιαγραφές Διασφάλισης Της Διαδικασίας

    Η ΑΕ υποχρεούται, στο ως άνω πλαίσιο, να υιοθετεί διαδικασίες για τη συμμετοχή στη ΓΣ από απόσταση. Επίσης, για τη διασφάλιση της ταυτότητας του προσώπου που συμμετέχει και της προέλευσης της ψήφου. Για την ασφάλεια, τέλος, της ηλεκτρονικής ή άλλης σύνδεσης (126 §3).

    Η τήρηση των εν λόγω διαδικασιών επαφίεται στην ΑΕ (δια του ΔΣ της)˙ ακόμα κι όταν ελλείπουν σχετικές καταστατικές πρόνοιες.

    Αυτονοήτως, και ως προς τη συμμετοχή στη ΓΣ εξ αποστάσεως μέσω επιστολικής ψήφου, απαιτείται να τηρούνται οι προϋποθέσεις νομιμοποίησης των δικαιούχων. Τόσο οι (τυχόν) καταστατικές, διαδικαστικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης στις μη εισηγμένες ΑΕ, όσο και οι προϋποθέσεις νομιμοποίησης στην περίπτωση των εισηγμένων ΑΕ που απορρέουν από τον νόμο.

    Επιστολική Ψήφος & Δια Ζώσης Συμμετοχή

    Ο μέτοχος που ψήφισε από απόσταση επί ενός θέματος της ημερήσιας διάταξης, δεν εμποδίζεται να δηλώσει την φυσική του παρουσία στη ΓΣ (αυτοπροσώπως ή διά αντιπροσώπου) και να ψηφίσει επί των λοιπών θεμάτων της ημερήσιας διάταξης. Δεν εμποδίζεται, επίσης, να ασκήσει τα υπόλοιπα (πλην της ψήφου) δικαιώματά του, όπως, λ.χ., το δικαίωμα υποβολής ερωτήσεων.

    Απαγόρευση Μυστικής Ψηφοφορίας

    Και στην περίπτωση της εξ αποστάσεως συμμετοχής με επιστολική ψήφο, η ψηφοφορία απαιτείται να είναι φανερή. Να θυμηθούμε πως δεν επιτρέπεται μυστική ψηφοφορία όταν η ψήφος δίδεται από απόσταση (άρ. 131 §2).

    Διάσταση Σχεδίου Απόφασης & Ληφθείσας Απόφασης

    Πώς θα πρέπει να προσμετρηθεί, άραγε, η θετική ψήφος μετόχου στην περίπτωση που η ΓΣ λάβει, εν τέλει, διαφορετική απόφαση από αυτήν τέθηκε στη διάθεση του μετόχου και επί της οποίας ψήφισε εξ αποστάσεως;

    Εφόσον η απόφαση που θα ληφθεί, τελικά, από τη ΓΣ εμπεριέχεται εννοιολογικά στο περιεχόμενο του σχεδίου απόφασης που υπερψήφισε ο μέτοχος εξ αποστάσεως, τότε η ψήφος του θα συνυπολογισθεί ως θετική και ως προς την παραλλαγμένη αυτή απόφαση. Σε διαφορετική περίπτωση, θα λογίζεται ως αρνητική. Αν μέτοχος, λ.χ., είχε εγκρίνει την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου σε ύψος ανώτερο εκείνου που τελικά ενέκρινε η ΓΣ, τότε η ψήφος του μετόχου θα προσμετρηθεί στις θετικές ψήφους.

    Αναγκαιότητα (Ή Μη) Επανάληψης Επιστολικής Ψήφου

    Επανάληψη της τυχόν παρασχεθείσας επιστολικής ψήφου δεν απαιτείται:

    (α) Στην περίπτωση που η λήψη της απόφασης ΓΣ αναβλήθηκε επειδή τούτο αιτήθηκε η μειοψηφία (άρ. 141 §5). [Τούτο, καθώς η μετ’ αναβολή συζήτηση, και για την οποία ισχύει η επιστολική ψήφος, «αποτελεί συνέχιση της προηγούμενης και δεν απαιτείται επανάληψη των διατυπώσεων δημοσίευσης της πρόσκλησης»].

    (β) Στην περίπτωση που η ΓΣ συγκροτηθεί σε σώμα και αποφασίσει να διακόψει τη συνεδρίαση σε επόμενο χρόνο. [Εκτός κι αν λόγω της παρόδου ικανού χρονικού διαστήματος, ώστε στο μεταξύ να μπορεί, εύλογα, να υποστηριχθεί πως μεταβλήθηκαν οι σχετικές συνθήκες].

    Επανάληψη, όμως, της τυχόν παρασχεθείσας επιστολικής ψήφου θα πρέπει να κάνουμε δεκτό ότι απαιτείται:

    (α) Στην περίπτωση της επαναληπτικής ΓΣ (ήτοι: στην περίπτωση που στην αρχική ΓΣ δεν επιτευχθεί η απαιτούμενη απαρτία και η ΓΣ συνέλθει εντός 20 ημερών από τη ματαίωσή της). [Να θυμηθούμε πως η επαναληπτική ΓΣ δεν αποτελεί συνέχιση της αρχικής. Είναι, αντίθετα, νέα και αυτοτελής ΓΣ].

    (δ) Στην περίπτωση που μειοψηφούντες μέτοχοι αιτηθούν την εγγραφή πρόσθετων θεμάτων στην ημερήσια διάταξη της, ήδη, συγκληθείσας ΓΣ και το ΔΣ δεν προβεί στην προσθήκη τους (141 §2 in fine).

    Νομική Φύση Της Επιστολικής Ψήφου

    Η ψήφος από απόσταση αποτελεί απευθυντέα δήλωση βούλησης του μετόχου. Εφαρμόζονται, ως εκ τούτου, οι σχετικές, γενικές διατάξεις του ΑΚ. Αναπτύσσει, επομένως, τα αποτελέσματά της από τον χρόνο λήψης της από την ΑΕ (άρ. 167 ΑΚ), υπό την αναβλητική αίρεση της διεξαγωγής της ΓΣ.

    Εφαρμόζονται, επίσης, οι διατάξεις του ΑΚ και προκειμένου να κριθεί τυχόν ελάττωμα της δήλωσης βούλησης. Τυχόν, δε, ελαττωματική (εξ αποστάσεως) ψήφος του μετόχου, μπορεί να οδηγήσει σε ακυρωσία της απόφαση της ΓΣ. Υπό την προϋπόθεση ότι η ελαττωματική ψήφος αποδείχθηκε καθοριστική για την επίτευξη απαρτίας ή/και πλειοψηφίας (άρ. 137 §5 περ. β΄).

    Η (εξ αποστάσεως) ψήφος δεν αναπτύσσει τα αποτελέσματά της σε περίπτωση ανάκλησής της (άρ. 168 ΑΚ). Ανάκληση, ωστόσο, μπορεί να λάβει χώρα μόνο ταυτόχρονα ή πριν την περιέλευση της ήδη αποσταλείσας ψήφου στην ΑΕ (ανεξάρτητα από τον χρόνο γνώσης της από την τελευταία).

    Σε κάθε περίπτωση, αν για τη λήψη απόφασης της ΓΣ προσμετρηθεί νομίμως ανακληθείσα, η απόφαση αυτή πάσχει ακυρωσίας (υπό τις προϋποθέσεις του άρ. 137 §5 περ. β΄).

     

    Η επιστολική ψήφος είναι μια ακόμα, όχι πρακτικά πολύτιμη (είναι αλήθεια) ευχέρεια, που παρέχεται από τον νομοθέτη για τη διασφάλιση της συμμετοχής περισσοτέρων μετόχων στη λήψη σημαντικών εταιρικών αποφάσεων. Στην περίπτωση, πάντως, αξιοποίησής της θα πρέπει επακριβώς να λαμβάνεται υπόψη το πλαίσιο που ο νόμος και το καταστατικό θέτουν. Ενδεχόμενη, εξάλλου, παραβίασή του οδηγεί, και εδώ, σε αποφάσεις της ΓΣ ακυρώσιμες-όχι επιθυμητό, φυσικά, σε κάθε περίπτωση. Μπορούν, πάντως, στη ΓΣ να παρασταθούν και τρίτοι-μη μέτοχοι; Περί αυτών σε επόμενη αρθρογραφία μας.

     

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑE: Συμμετοχή Με Επιστολική Ψήφο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ» και «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

     

     

     

     

     

  • Γενική Συνέλευση ΑΕ: Συμμετοχή από απόσταση με Ηλεκτρονικά Μέσα

    Γενική Συνέλευση ΑΕ: Συμμετοχή από απόσταση με Ηλεκτρονικά Μέσα

    Γενική Συνέλευση ΑΕ: Συμμετοχή Από Απόσταση Με Ηλεκτρονικά Μέσα (άρ. 125 ν. 4548/2018). Καθώς η Γενική Συνέλευση της ΑΕ είναι το ανώτατο όργανό της, η συμμετοχή των μετόχων αποδεικνύεται μείζονος σημασίας. Είναι φυσιολογικό, ως εκ τούτου, να λαμβάνονται ιδιαίτερες μέριμνες από τον νόμο για τη διευκόλυνση της συμμετοχής τους σε αυτή (και) από απόσταση. Η συμμετοχή από απόσταση διακρίνεται σε: (α) συμμετοχή πριν τη ΓΣ με επιστολική (ενδεχομένως και ηλεκτρονική) ψήφο και (β) συμμετοχή κατά τη διάρκεια αυτής (συμμετοχή με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα). Η δεύτερη δυνατότητα θα μας απασχολήσει στο παρόν.

    Η Δυνατότητα για Συμμετοχή από απόσταση με οπτικοαουστικά ή άλλα Ηλεκτρονικά Μέσα

    Η πρόσκληση της ΓΣ μπορεί να προβλέπει τη δυνατότητα συμμετοχής στη ΓΣ από απόσταση με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα, χωρίς να είναι αναγκαία η φυσική παρουσία του μετόχου στον τόπο διεξαγωγής της (125 §1 εδ. α΄). Ο μέτοχος συμμετέχει, στην περίπτωση αυτή, σε πραγματικό χρόνο μέσω συστημάτων αμφίδρομης επικοινωνίας σε ΓΣ, η οποία διεξάγεται σε συγκεκριμένο τόπο. Θεωρείται, στην περίπτωση αυτή, ότι συμμετέχει ωσάν να ήταν παρών (βλ. Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 125-126).

    Οι μέτοχοι που συμμετέχουν, με τον συγκεκριμένο τρόπο, στη ΓΣ λαμβάνονται υπόψη για το σχηματισμό της απαρτίας και πλειοψηφίας, όπως ακριβώς και οι παρόντες (άρ 125 §2, σαφώς, υπό την επιφύλαξη ότι κατέχουν μετοχές με δικαίωμα ψήφου -124 §1 εδ. γ΄).

    Η εξαίρεση από τον κανόνα της διεξαγωγής της ΓΣ με φυσική παρουσία των μετόχων στον τόπο συνεδρίασης της ΓΣ δεν προϋποθέτει καταστατική πρόβλεψη. Σημειώνεται, εδώ, πως η ρητή αναφορά στην πρόσκληση -και όχι στο καταστατικό της ΓΣ- συνιστά μεταγενέστερη παρέμβαση του νομοθέτη στον ισχύοντα ν. 4548/2018 (ν. 4712/2020). Καθίσταται, μάλιστα, επιτρεπτή η εξ ολοκλήρου διεξαγωγή της ΓΣ με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα, εάν συναινούν προς τούτο όλοι οι μέτοχοι (:«καθολική» ΓΣ, άρ. 125 §1 εδ. β΄, πρόκειται για παρεμβάσεις ορμώμενες από την επιτυχή διεξαγωγή των ΓΣ κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού, οπότε και αναδείχθηκε η ανάγκη διεξαγωγής από απόσταση -εξ ολοκλήρου- ΓΣ, παρά την έλλειψη σχετικής καταστατικής πρόβλεψης).

    Σε αντίθεση με το προϊσχύσαν δίκαιο, ο νόμος δεν κάνει πια λόγο για «τηλεδιάσκεψη». Διευρύνει τη σχετική διατύπωση, αναφερόμενος στη συμμετοχή με «οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα». Με τον τρόπο αυτό, καλύπτει περισσότερους τρόπους επικοινωνίας. Τόσο τους, ήδη, γνωστούς όσο κι εκείνους που μελλοντικά, ενδεχομένως, εφευρεθούν.

    Η πρόσκληση σύγκλησης της ΓΣ, λοιπόν, πρέπει να αναφέρει τη δυνατότητα εξ αποστάσεως συμμετοχής καθώς και ακριβείς οδηγίες για τον τρόπο με τον οποίο οι μέτοχοι θα μπορέσουν να μετάσχουν σε αυτή (άρ. 121 §3). Θα είναι ακυρώσιμη η απόφαση της ΓΣ για την οποία δεν τηρηθεί η συγκεκριμένη υποχρέωση (άρ. 137 §1).

    Η διάκριση από την περίπτωση των Virtual Meeting

    Παρά τις προφανείς ομοιότητες, η διεξαγωγή της ΓΣ με τη συμμετοχή μετόχων με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα δεν πρέπει να συγχέεται με την περίπτωση των virtual meeting (κατ’ άρ. 120 §3).

    Στην πρώτη (και εδώ εξεταζόμενη) περίπτωση πρόκειται για μια «υβριδική» συνέλευση, με προκαθορισμένο τόπο συνάθροισης και, επιπρόσθετα, δυνατότητα παράστασης φυσική ή με ηλεκτρονικά μέσα. Διευκολύνεται, πρακτικά, η συμμετοχή μετόχου σε ΓΣ που διεξάγεται με φυσική υπόσταση (βλ. Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 125-126). Δεν απαιτείται σχετική καταστατική πρόβλεψη.

    Στην περίπτωση, όμως, των virtual meeting (κατ’ άρ. 120 §3) η ΓΣ διεξάγεται, αποκλειστικά, με ηλεκτρονικά μέσα. Ελλείπει, δηλαδή, ο φυσικός τόπος συνεδρίασης. Απαιτείται, στην περίπτωση αυτή, προηγούμενη καταστατική πρόβλεψη.

    Η Αξίωση Συμμετοχής Σε ΓΣ Με Τηλεδιάσκεψη

    Σε κάθε περίπτωση, πάντως, κάθε μέτοχος μπορεί να αξιώσει να διεξαχθεί η συνεδρίαση με τηλεδιάσκεψη ως προς αυτόν. Τούτο, εφόσον: (α) κατοικεί σε άλλη χώρα από εκείνη όπου λαμβάνει χώρα η συνέλευση. Εναλλακτικά, όταν: (β) υπάρχει άλλος σπουδαίος λόγος, ιδίως ασθένεια, αναπηρία ή επιδημία (άρ. 125 §3).

    Tην συγκεκριμένη ευχέρεια μπορεί να αξιοποιήσει ο μέτοχος σε δύο διαφορετικά χρονικά σημεία: Είτε πριν από τη δημοσίευση της πρόσκλησης, γνωστοποιώντας λ.χ. ότι κατοικεί στο εξωτερικό και, πλέον, αξιώνει τη συμμετοχή του εξ αποστάσεως με ηλεκτρονικά μέσα. Είτε αφού λάβει ήδη χώρα η δημοσίευση της πρόσκλησης, η οποία δεν συμπεριλαμβάνει πρόβλεψη συμμετοχή από απόσταση. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος στο πρόσωπο μετόχου και τον γνωστοποιήσει στην ΑΕ, η τελευταία υποχρεούται να μεριμνήσει για την εξασφάλιση της συμμετοχής του από απόσταση.

    Στις παραπάνω περιπτώσεις (αλλά και σε κάθε άλλη που συντρέχει σπουδαίος λόγος στο πρόσωπο μετόχου), η ΑΕ υποχρεούται (διά του ΔΣ) να μεριμνήσει, ώστε να συμμετάσχει ο αιτών μέτοχος στη ΓΣ με τηλεδιάσκεψη. Στην περίπτωση επίκλησης άλλου (εκτός από τους προαναφερθέντες) σπουδαίο λόγο καλείται το ΔΣ να κάνει τη σχετική αξιολόγηση. Σε περίπτωση, πάντως, που δεν θα ικανοποιηθεί ένα τέτοιο εύλογο αίτημα από μέρους του ΔΣ (και παρά την ύπαρξη σπουδαίου λόγου), επιγενόμενη απόφαση της τελευταίας είναι ακυρώσιμη (137 §1).

    Συμμετοχή από απόσταση – Τα Μέτρα Διασφάλισης

    Σε περίπτωση υβριδικής ΓΣ, η ΑΕ υποχρεούται να προβεί στη λήψη επαρκών μέτρων για τη διασφάλιση τριών, συγκεκριμένων, στόχων. Ειδικότερα:

    Ταυτότητας, νομιμοποίησης μετόχου & ηλεκτρονικής σύνδεσης

    Η ΑΕ υποχρεούται να διασφαλίσει την ταυτότητα του συμμετέχοντος προσώπου. Τη συμμετοχή, επίσης, εκείνων, μόνον, των προσώπων που δικαιούνται να συμμετέχουν ή να παρίστανται στη ΓΣ–αποκλειστικά. Και, τέλος, την ασφάλεια της ηλεκτρονικής σύνδεσης (άρ. 125 §1 περ. α΄).

    Όσα το καταστατικό της ΑΕ (ενδεχομένως) προβλέπει να τηρηθούν για την κατάθεση και δέσμευση των μετοχών-ενόψει της ΓΣ, θα πρέπει απαρέγκλιτα να εφαρμοστούν και από τον μέτοχο που συμμετέχει από απόσταση˙ ωσάν να παρίστατο με φυσική παρουσία.

    Η ΑΕ, λοιπόν, υποχρεούται να μεριμνά για το αδιάβλητο της συγκρότησης της ΓΣ (λ.χ. μέσω χορήγησης κωδικών ταυτοποίησης μετόχων). Υποστηρίζεται πως στις πολυμετοχικές ΑΕ οι προδιαγραφές ασφαλείας για την ταυτότητα και νομιμοποίηση των μετόχων που συμμετέχουν από απόσταση, θα πρέπει να είναι περισσότερο αυστηρές έναντι των ολιγομετοχικών. Μια τέτοια, όμως, προσέγγιση (μολονότι εκ πρώτης όψεως λογική) δεν μοιάζει απόλυτα ασφαλής: ποιος μας διαβεβαιώνει ότι σε μια οικογενειακή ΑΕ ο ένας εκ των τριών-μόνων μετόχων/αδελφών δεν έχει, μόλις, μεταβιβάσει τις μετοχές του; Ή, περαιτέρω, ότι συμμετέχει με ελεύθερη βούληση στις διενεργούμενες ψηφοφορίες;

    Δικαιώματος Συμμετοχής

    Η ΑΕ υποχρεούται, επιπρόσθετα, να λαμβάνει επαρκή μέτρα, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα σ’ εκείνον που συμμετέχει να παρακολουθεί με ηλεκτρονικά ή οπτικοακουστικά μέσα τη διεξαγωγή της συνέλευσης. Να απευθύνεται, επίσης, προφορικά ή εγγράφως στη ΓΣ-κατά τη διενέργειά της. Να ψηφίζει, τέλος, επί των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης (άρ. 125 §1 περ. β΄). Nα διασφαλίζει, με άλλα λόγια, η ΑΕ τη δυνατότητα άσκησης κάθε έκφανσης του δικαιώματος συμμετοχής μετόχου στις εργασίες της ΓΣ.

    Η ΑΕ δεν αρκεί, όμως, να εξασφαλίζει (διά του ΔΣ) την πρόσβαση του μετόχου στην συνεδρίαση. Είναι αναγκαία η αμφίδρομη επικοινωνία όσων μετόχων παρίστανται είτε με φυσική παρουσία είτε εξ αποστάσεως. Αναγκαία, επίσης, είναι η διασφάλιση του μετόχου που συμμετέχει από απόσταση κάθε δικαιώματος που θα είχε αν παρίστατο με φυσική παρουσία: να διατυπώνει, λ.χ., απόψεις και αιτήματα, να θέτει ερωτήσεις και να προβαίνει σε απαντήσεις σε πραγματικό χρόνο.

    Συνοπτικά, η μεταχείριση του μετόχου που συμμετέχει από απόσταση του δεν πρέπει να καθίσταται δυσμενέστερη ούτε, όμως, και ευνοϊκότερη, σε σχέση με τους φυσικώς παρόντες. Τίθεται, ειδάλλως, ζήτημα παραβίασης της αρχής της ίσης μεταχείρισης των μετόχων.

    Ακριβούς καταγραφής ψήφου

    Η ΑΕ υποχρεούται, επιπρόσθετα, να λαμβάνει επαρκή μέτρα, ώστε να είναι δυνατή η ακριβής καταγραφή της ψήφου του μετόχου που συμμετέχει από απόσταση (άρ. 125 §1 περ. γ΄).

    Ειδικές ρυθμίσεις διέπουν τις εταιρείες με καταστατική έδρα στην Ελλάδα, των οποίων οι μετοχές έχουν εισαχθεί προς διαπραγμάτευση σε ρυθμιζόμενη αγορά της Ένωσης (:άρ. 29 §2 ν. 4706/2020). Προβλέπεται συγκεκριμένα, ότι ο μέτοχος που ψήφισε ηλεκτρονικά θα πρέπει να λαμβάνει ηλεκτρονική επιβεβαίωση της ψήφου του αμέσως μετά την ΓΣ. Επίσης, εφόσον το ζητήσει (εντός τριμήνου από την ψηφοφορία), βεβαίωση ότι η ψήφος του καταγράφηκε ως έγκυρη και έχει ληφθεί υπόψη από την ΑΕ.

    Είναι περισσότερο από προφανές πως η διαδικασία της ψηφοδοσίας (γενικά) όταν διενεργείται από απόσταση θα πρέπει να είναι (και αποδεικνύεται) απολύτως διαφανής. Απαγορεύεται, κατά τούτο, η μυστική ψηφοφορία στην περίπτωση διεξαγωγής ΓΣ, στην οποία μετέχει μέτοχος με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα (άρ. 131 §2).

    Ακυρωσία της απόφασης ΓΣ λόγω αδυναμίας συμμετοχής

    Οι επιπλέον απαιτήσεις νομιμότητας της ως άνω υβριδικής διεξαγωγής της ΓΣ καθιστούν περισσότερο ευάλωτη την απόφασή της σε αιτιάσεις ακυρώσιμης λήψης της (άρ. 137 §1, ενώ κατά άλλη άποψη, με την ειδικότερη περίπτωση του άρ. 137 §5 περ. ε΄). Μόνο τότε όμως οι αιτιάσεις αυτές θα μπορούν να γίνουν αποδεκτές, εφόσον η τεχνική αδυναμία σύνδεσης ή/και άσκησης των εκφάνσεων του δικαιώματος συμμετοχής από τον εξ αποστάσεως συμμετέχοντα μέτοχο οφείλεται σε υπαιτιότητα της ΑΕ. Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, ωστόσο, η τελευταία μπορεί να αποφύγει ακυρωσίες, εφόσον διαχειρίστηκε την κατάσταση με τον ενδεδειγμένο τρόπο. Δηλαδή, εφόσον προέβη στην άμεση διακοπή των εργασιών της ΓΣ μέχρι την αποκατάσταση της διαδικτυακής συνδεσιμότητας του μετόχου και, στη συνέχεια, καταχώρισε προσηκόντως στα πρακτικά την αιτία της διακοπής και την τυχόν συνέχιση της συνεδρίασης.

    Αν, αντίθετα, η αιτία της μη συμμετοχής του μετόχου οφείλεται σε υπαιτιότητά του ή τεχνικό πρόβλημα του παρόχου του ή σε ανωτέρω βία και η ΑΕ έλαβε τα αναγκαία και επαρκή μέτρα για τη διασφάλιση της συμμετοχής του, η ευθύνη βαρύνει τον ίδιο τον μέτοχο. Ως εκ τούτου, το κύρος της επακόλουθης απόφασης της ΓΣ δεν επηρεάζεται.

    Οι εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, η τεχνολογία, βεβαίως και η πανδημία, μας έχουν ήδη οδηγήσει να αποδεχθούμε πως η Γενική Συνέλευση της ΑΕ δεν είναι, πλέον, αναγκαίο να διενεργείται με τη φυσική παρουσία του συνόλου των μετόχων. Κάποιες φορές η ΓΣ διενεργείται υβριδικά (φυσική παρουσία και με ηλεκτρονικά μέσα συμμετοχή) και κάποιες άλλες μόνον με ηλεκτρονικά μέσα. Περισσότερο από αναγκαίο, πάντως-στις περιπτώσεις αυτές, να καταβάλλουμε την αναγκαία μέριμνα τόσο σε τεχνικό όσο και, ιδίως, σε νομικό επίπεδο για την αποφυγή λήψης αποφάσεων που είναι ενδεχόμενο να ακυρωθούν. Τι συμβαίνει, όμως, με την επιστολική ψήφο; Περί αυτής σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑΕ: Συμμετοχή από απόσταση με Ηλεκτρονικά Μέσα αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ» και «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

  • Διαδικαστικές προϋποθέσεις για συμμετοχή σε ΓΣ Εισηγμένων ΑΕ

    Διαδικαστικές προϋποθέσεις για συμμετοχή σε ΓΣ Εισηγμένων ΑΕ

    Διαδικαστικές Προϋποθέσεις για συμμετοχή σε ΓΣ Εισηγμένων ΑΕ (άρ. 124 §§6-8 ν. 4548/2018) : Το δικαίωμα συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση προκύπτει ως εξαιρετικής σημασίας. Αυτονοήτως, αν αναλογιστεί κανείς ότι η ΓΣ είναι το ανώτατο όργανο της ΑΕ. Ως απολύτως εύλογες προκύπτουν, κατ’ ακολουθίαν, οι νομοθετικές ρυθμίσεις σχετικά με το ποιοι είναι οι δικαιούμενοι να συμμετάσχουν στη Γενική Συνέλευση και ποιες μπορεί να είναι οι καταστατικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης για τη συμμετοχή στη Γενική Συνέλευση. Οι σχετικές προβλέψεις διαφοροποιούνται μεταξύ των εισηγμένων και μη εισηγμένων ΑΕ. Στο παρόν θα μας απασχολήσουν οι προϋποθέσεις νομιμοποίησης για τη συμμετοχή στη ΓΣ των ΑΕ, οι μετοχές των οποίων είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά.

    Η (Προβληματική) Δέσμευση Των Μετοχών

    Ως προς τις προϋποθέσεις νομιμοποίησης στις εισηγμένες ΑΕ, ο ν. 2190/1920 (όπως και άλλα εθνικά δίκαια) προέβλεπε την προηγούμενη δέσμευση των μετοχών για τη συμμετοχή σε ΓΣ (άρ. 28). Η σχετική προϋπόθεση, ωστόσο, συνιστούσε σημαντικό εμπόδιο για τους θεσμικούς επενδυτές σε εισηγμένες ΑΕ. Και τούτο καθώς απομείωνε, δραστικά, τη θεμελιώδους σημασίας ευελιξία τους ως προς τη διάθεση των μετοχών. Η σχετική ευελιξία, όμως, αποδεικνυόταν αναγκαία για την αξιοποίηση των διακυμάνσεων των τιμών των μετοχών για την μεγιστοποίηση (και ρευστοποίηση) του κέρδους τους ή, εναλλακτικά, για την απομείωση της ζημίας τους.

    Την ανωτέρω προβληματική κατάσταση εντόπισε ο ενωσιακός νομοθέτης. Προς αντιμετώπισή της, προέβη στην έκδοση της 2007/36/ΕΚ Οδηγίας. Συγκεκριμένα, στην εν λόγω Οδηγία λαμβάνει χώρα η ακόλουθη παραδοχή: «εμπόδια που αποθαρρύνουν της μετόχους από την ψηφοφορία, όπως η εξάρτηση της άσκησης του δικαιώματος ψήφου από τη δέσμευση των μετοχών για ορισμένο χρονικό διάστημα πριν από τη γενική συνέλευση, θα πρέπει να αρθούν» (προοίμιο, σκ. 3).

    Προς άρση των ανωτέρω εμποδίων, ο ενωσιακός νομοθέτης εισήγαγε, ως προϋπόθεση νομιμοποίησης για τη συμμετοχή στη ΓΣ, τον θεσμό της ηµεροµηνίας καταγραφής (record date). Κατήργησε, δε, ακολούθως, την προϋπόθεση της δέσμευσης των μετοχών.

    Στο ως άνω πλαίσιο, ο εθνικός νομοθέτης ενσωμάτωσε, με τον ν. 3884/2010, την προαναφερόμενη Οδηγία. Συγκεκριμένα με το άρθρο 5 του νόμου αυτού, προστέθηκε στον (προϊσχύσαντα) ν. 2190/1920 το άρθρο 28α και με την §4 αυτού, εισήχθη στο εθνικό δίκαιο ο θεσμός της ημερομηνίας καταγραφής. Τη σχετική ρύθμιση ακολουθεί και το 124 §6 του ισχύοντος, πλέον, ν. 4548/2018, το οποίο εναρμονίζεται, παράλληλα, με την 2017/2018/ΕΕ Οδηγία, που τροποποίησε την προαναφερόμενη 2007/36/ΕΚ Οδηγία.

    Βάσει του θεσμού της ημερομηνίας καταγραφής, μοναδική προϋπόθεση για τη νομιμοποίηση συμμετοχής προσώπου στη ΓΣ εταιρειών, οι μετοχές των οποίων είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά, είναι η εξής: να φέρει την ιδιότητα του μετόχου κατά το χρονικό σημείο που ορίζεται, εκ του νόμου, ως ημέρα καταγραφής.

    Μη Δέσμευση Μετοχών: Οι Προβληματισμοί

    Η κατάργηση του θεσμού της δέσμευσης των μετοχών συνιστά κανόνα ανεπίδεκτο καταστατικής παρέκκλισης. Ωστόσο, και παρά την αντιμετώπιση, με τον τρόπο αυτό, της δυσαρέσκειας των θεσμικών επενδυτών, η δυνατότητα ελεύθερης μεταβίβασης των μετοχών και μετά την ημερομηνία καταγραφής γεννά προβληματισμούς.

    Καταρχάς, είναι ορατός ο κίνδυνος του ακόλουθου παραδόξου: Πρόσωπο το οποίο έφερε τη μετοχική ιδιότητα κατά την ημερομηνία καταγραφής, να μην είναι, πλέον, μέτοχος κατά την ημερομηνία της συνεδρίασης. Να έχει τη δυνατότητα, ωστόσο, να συμμετάσχει στην εν λόγω συνεδρίαση και να ψηφίσει.

    Ο ως άνω κίνδυνος, όμως, τελούσε, σαφώς, σε γνώση του ενωσιακού νομοθέτη (στο πλαίσιο της 2007/36/ΕΚ Οδηγίας) και κατέστη, από τον ίδιο, αποδεκτός. Συγκεκριμένα, ο τελευταίος, μέσω της θέσπισης του θεσμού της ημερομηνίας καταγραφής αποπειράται να συγκεράσει το ενωσιακό ενδιαφέρον για µη παρακώλυση της συναλλακτικής δραστηριότητας στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, µε τη φροντίδα προπαρασκευής των γενικών συνελεύσεων σε ενιαία και ασφαλή βάση (από τη σκοπιά της οριοθέτησης του κύκλου των νομιμοποιούμενων σε αυτές προσώπων). Η εν λόγω εξισορρόπηση είναι ακριβώς αυτή που καθιστά αποδεκτό, σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον προαναφερόμενο κίνδυνο. Ήτοι, το ενδεχόµενο της διάστασης ανάμεσα στις ιδιότητες του αληθινού µετόχου και του προσώπου που έχει δικαίωµα συµµετοχής και ψήφου στη ΓΣ, σε περίπτωση που ο τελευταίος µεταβίβασε σε τρίτους τις µετοχές του µετά από την ημερομηνία καταγραφής και πριν από την οικεία ΓΣ (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση επί του ν. 3884/2010).

    Παρά ταύτα, δημιουργείται και ο ακόλουθος, δογματικής φύσης, προβληματισμός. Πρόκειται για την, κατ’ ουσίαν, διάσπαση της διοικητικής από την περιουσιακή εξουσία που ενσωματώνει μία μετοχή (παρά την αρχή του αδιαίρετου του τίτλου και εν προκειμένω, της μετοχής). Ενώ, παράλληλα, τη σχετική ευχέρεια μπορεί να εκμεταλλευτεί πρόσωπο -μη μέτοχος- που αποσκοπεί στη συνδιαμόρφωση ή τον επηρεασμό εταιρικών αποφάσεων της ΓΣ, χωρίς να φέρει το ίδιο ατομικό κίνδυνο.

    Προς άμβλυνση των συνεπειών της προβληματικής αυτής κατάστασης, υποστηρίζεται ότι το πρόσωπο, που δεν κατέχει πια την μετοχική ιδιότητα κατά τον χρόνο συνεδρίασης της ΓΣ, δεσμεύεται από την υποχρέωση πίστης να ψηφίσει με γνώμονα το εταιρικό συμφέρον.

    Η Προϋπόθεση Της Ημερομηνίας Καταγραφής

    Ως Προς Τις Εισηγμένες ΑΕ…

    Στη ΓΣ (αρχική συνεδρίαση και επαναληπτική) των εισηγμένων ΑΕ, μπορεί να συμμετάσχει το πρόσωπο που έχει τη μετοχική ιδιότητα κατά την έναρξη της πέμπτης ημέρας πριν από την ημέρα της αρχικής συνεδρίασης της ΓΣ. Τούτη συνιστά και την ημερομηνία καταγραφής (άρ. 124 §6 εδ. α΄). Η συγκεκριμένη, μάλιστα, ημερομηνία καταγραφής ισχύει και στην περίπτωση εξ αναβολής ή επαναληπτικής συνεδρίασης. Υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι η εξ αναβολής ή η επαναληπτική συνεδρίαση δεν απέχει περισσότερες από 30 ημέρες από την ημερομηνία καταγραφής (άρ. 124 §6 εδ. β΄). Στην περίπτωση αυτή καθώς και στην περίπτωση δημοσίευσης νέας πρόσκλησης για την επαναληπτική ΓΣ (άρ. 130), ως ημερομηνία καταγραφής θα θεωρείται η τρίτη ημέρα πριν από την ημέρα της εξ αναβολής ή επαναληπτικής ΓΣ (άρ. 124 §6 εδ. γ΄).

    …& (Εξαιρετικά) Ως Προς Τις Μη Εισηγμένες ΑΕ

    Ο θεσμός της ημερομηνίας καταγραφής μπορεί να τύχει εφαρμογής και στην περίπτωση των ΑΕ με μετοχές μη εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά. Όπως, ήδη, σημειώσαμε με αφορμή τις Διαδικαστικές Προϋποθέσεις Συμμετοχής Σε ΓΣ Μη Εισηγμένων ΑΕ, στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατό να προβλέπεται συγκεκριμένη, καταστατική διαδικασία νομιμοποίησης. Είναι δυνατό, στο πλαίσιο αυτής, να προβλέπεται διαδικασία συμμετοχής στη ΓΣ στη βάση ημερομηνίας καταγραφής (κατά τα προβλεπόμενα στην §6 του άρ. 124 – άρ. 124 §7 εδ. α΄). Το καταστατικό όμως, στις περιπτώσεις αυτές, δεν μπορεί να αξιώνει την ύπαρξη της μετοχική ιδιότητας σε χρόνο προγενέστερο των πέντε (5) ημερών από την αρχική συνεδρίαση της ΓΣ (άρ. 124 §7 εδ. β΄).

    Η Σημασία Της Ημερομηνίας Καταγραφής

    Η ημερομηνία καταγραφής καθορίζει τη νομιμοποίηση (και) για την άσκηση όλων των δικαιωμάτων, τα οποία συναρτώνται με το ευρύτερο δικαίωμα συμμετοχής στη ΓΣ. Μεταξύ αυτών το δικαίωμα ψήφου, αναβολής λήψης απόφασης από τη ΓΣ και το δικαίωμα παροχής πληροφοριών.

    Η ημερομηνία καταγραφής, αντίθετα, δεν νομιμοποιεί την άσκηση μετοχικών δικαιωμάτων (ατομικά ή μειοψηφίας), που δεν συναρτώνται με τη συμμετοχή στη ΓΣ (ενδ.: το δικαίωμα μερίσματος, το δικαίωμα προτίμησης κατά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, το δικαίωμα εξώδικης ή δικαστικής αμφισβήτησης του κύρους των αποφάσεων της ΓΣ (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση επί του προϊσχύσαντος ν. 3884/2010, ο οποίος ενσωμάτωσε την 2007/36/ΕΚ Οδηγία). Η νομιμοποίηση για την άσκηση των εν λόγω δικαιωμάτων εξαρτάται από την ημερομηνία της (πραγματικής) ύπαρξης της μετοχικής ιδιότητας και όχι από την ημερομηνία καταγραφής.

    Σε Περίπτωση Μη Συμμόρφωσης Με Την Ημερομηνία Καταγραφής

    Υφίστανται περιπτώσεις διαδικαστικών προϋποθέσεων για τη συμμετοχή στη ΓΣ, οι οποίες ενδέχεται να μην τηρηθούν και παρόλα αυτά, οι (φερόμενοι) μέτοχοι να συμμετάσχουν κανονικά στην επικείμενη ΓΣ. Συγκεκριμένα, ως προς τις εισηγμένες ΑΕ, μέτοχος που δεν τήρησε την προθεσμία διορισμού, ανάκλησης ή αντικατάστασης αντιπροσώπου κατ’ άρ. 128 §4, μετέχει, καταρχήν, στη ΓΣ. Τούτο, υπό την προϋπόθεση ότι η ΓΣ δεν θα αρνηθεί τη συμμετοχή αυτή για σπουδαίο λόγο που δικαιολογεί την άρνησή της (άρ. 124 §5).

    Η σχετική πρόβλεψη δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί, ανάλογα, στην περίπτωση μη τήρησης της προϋπόθεσης της ημερομηνίας καταγραφής. Παράκαμψη, συνεπώς, του συγκεκριμένου θεσμού νομιμοποίησης δεν είναι δυνατή.

    Τρόποι Απόδειξης Μετοχικής Ιδιότητας

    Διευκρινίζεται ότι οι μετοχές ΑΕ οι οποίες είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά δεν ενσωματώνονται σε μετοχικούς τίτλους: είναι άυλες. Παρακολουθούνται, δε, σε μητρώο κινητών αξιών (λ.χ. ΣΑΤ).

    Στην περίπτωση των ως άνω μετοχών, η απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας μπορεί να γίνεται με κάθε νόμιμο μέσο. Σαφώς, στη βάση ενημέρωσης, που λαμβάνει η εταιρεία από το κεντρικό αποθετήριο τίτλων, εφόσον παρέχει υπηρεσίες μητρώου. Σε κάθε άλλη, δε, περίπτωση, μέσω των συμμετεχόντων και εγγεγραμμένων διαμεσολαβητών στο κεντρικό αποθετήριο τίτλων (άρ. 124 §6 in fine).

    Μέσο απόδειξης της μετοχικής ιδιότητας αποτελεί, συγκεκριμένα, η έγγραφη βεβαίωση του φορέα που τηρεί τις κινητές αξίες της εταιρείας. Στην πράξη, η εξακρίβωση της μετοχικής ιδιότητας γίνεται με απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση με τα αρχεία του φορέα, εν προκειμένω της ΕΛ.Κ.Α.Τ. ως διαχειριστή του ΣΑΤ.

    Είναι, τέλος, σκόπιμο να σημειωθεί ότι η εν λόγω ενημέρωση αυτή μπορεί να λάβει χώρα μέχρι την ημέρα διεξαγωγής της ΓΣ (κατά τα οριζόμενα στο άρ. 124 §1).

    Η Περίπτωση Της Σύγκρουσης Συμφερόντων

    Ο νόμος (:άρ. 124 §8), τέλος, ρυθμίζει μια ειδική περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων στις εισηγμένες ΑΕ. Συγκεκριμένα, φυσικό πρόσωπο το οποίο αφενός κατέχει μετοχές εισηγμένης ΑΕ αφετέρου είναι μέλος του ΔΣ της εν λόγω ΑΕ, δεν μετέχει στην ψηφοφορία της ΓΣ και δεν υπολογίζεται για τον σχηματισμό απαρτίας και πλειοψηφίας, όταν η ΓΣ αποφασίζει την ανάθεση του υποχρεωτικού ελέγχου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή σε ελεγκτική εταιρεία. Μπορεί, βέβαια, πέραν του συγκεκριμένου αποκλεισμού ψηφοφορίας, να παραστεί και να μετάσχει στις εργασίες της ΓΣ.

    Δικαιολογητικός λόγος του αποκλεισμού αυτού είναι η αποτροπή του κινδύνου να ορίζουν τα ως άνω πρόσωπα τους ελεγκτές που θα κρίνουν, εν τέλει, τις διαχειριστικές τους πράξεις στις οποίες προέβησαν ως διοικούντες την ΑΕ.

    Κριτική Της Ρύθμισης

    Ωστόσο, η σχετική ρύθμιση έχει δεχτεί κριτική. Μεταξύ άλλων, έχει χαρακτηριστεί ως ανακόλουθη σε σχέση με τις λοιπές διατάξεις του δικαίου των ΑΕ, οι οποίες δεν επιφυλάσσουν σχετικό αποκλεισμό (λ.χ. στις περιπτώσεις εκλογής ανεξάρτητων μελών ΔΣ ή μελών της επιτροπής ελέγχου). Επίσης, ως αναποτελεσματική, διότι, το πρόσωπο που ταυτόχρονα είναι μέτοχος ή μέλος ΔΣ, μπορεί να «απωλέσει», ευχερώς (και μόνον κατ’ επίφαση) μια από τις δύο ιδιότητές του.

    Παράλληλα, κριτική ασκείται διότι δεν υφίσταται δικαιολογητικός λόγος για τη θέσπιση του συγκεκριμένου αποκλεισμού μόνον ως προς τις εισηγμένες ΑΕ και όχι ως προς τις μη εισηγμένες. Ιδίως, αν αναλογιστεί κανείς ότι στις πρώτες ο έλεγχος των οικονομικών τους καταστάσεων γίνεται, υποχρεωτικά, από ορκωτούς ελεγκτές ή ελεγκτικές εταιρείες, που οφείλουν να τηρούν, εκ του νόμου, αυστηρές υποχρεώσεις ανεξαρτησίας και αντικειμενικότητας.

    Δυνατότητα Απόκλισης

    Από τον ως άνω αποκλεισμό, ωστόσο, υφίσταται δυνατότητα απόκλισης. Συγκεκριμένα, οι σχετικές του προβλέψεις δεν τυγχάνουν εφαρμογής, εφόσον η πλειοψηφία των ανεξάρτητων μελών του ΔΣ δηλώσει ότι συμφωνεί με την ανάθεση του ελέγχου στα προτεινόμενα πρόσωπα.

    Συνέπειες Παράβασης

    Πέραν της ανωτέρω απόκλισης, τυχόν συμμετοχή στην ως άνω ψηφοφορία μετόχου-μέλους ΔΣ επισύρει την ακυρωσία της απόφασης ΓΣ (άρ. 137 §5 εδ. α΄ και β΄).

     

    Όπως και στις μη εισηγμένες, η συμμετοχή του μετόχου στη Γενική Συνέλευση Ανώνυμης Εταιρείας (ιδίως, όμως, η άσκηση των δικαιωμάτων του κατά τις εργασίες της και, πάνω από όλα, η άσκηση του δικαιώματος ψήφου) αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό δικαίωμα: τόσο για τον ίδιο όσο και, ιδίως, για την ΑΕ. Οι αυστηρότερες, μάλιστα, ρυθμίσεις που ο νόμος επιφυλλάσσει για τις εισηγμένες ΑΕ καθιστούν, περισσότερο από επιβεβλημένη, την προσοχή μας στις διαδικαστικές προϋποθέσεις και στις συναφείς αποφάσεις. Στην αποδοχή (ή απόρριψη), ιδίως, της συμμετοχής συγκεκριμένου μετόχου. Μια λάθος επιλογή, μια λάθος απόφαση καταλήγει σε ακυρότητες˙ με σοβαρές, κάποιες φορές, συνέπειες.-

     

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο Διαδικαστικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή σε ΓΣ Εισηγμένων ΑΕ αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ» και «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

  • (Καταστατικές) Διαδικαστικές Προϋποθέσεις Συμμετοχής Σε ΓΣ Μη Εισηγμένων

    (Καταστατικές) Διαδικαστικές Προϋποθέσεις Συμμετοχής Σε ΓΣ Μη Εισηγμένων

    (Καταστατικές) Διαδικαστικές Προϋποθέσεις Συμμετοχής Σε ΓΣ Μη Εισηγμένων (άρ. 124 §§2-5 ν. 4548/2018): Η Γενική Συνέλευση είναι το ανώτατο όργανο της ΑΕ. Μας απασχόλησε, ως εκ τούτου, το (μείζονος σημασίας) δικαίωμα συμμετοχής στις εργασίες της. Επίσης, οι δικαιούμενοι, από το νόμο, να συμμετάσχουν σε ΓΣ: διαπιστώνουμε πως για να συμμετάσχει κάποιος στις εργασίες της απαιτείται να συντρέχουν δύο «απλές» προϋποθέσεις: (α) να έχει την μετοχική ιδιότητα και (β) να την αποδεικνύει. Είναι, όμως, δυνατό το καταστατικό να θεσπίσει, περαιτέρω, διαδικαστικές προϋποθέσεις;

    Οι Ολιγομετοχικές & Πολυμετοχικές ΑΕ

    Η τεχνολογική εξέλιξη επιτρέπει την ταχύτερη και αμεσότερη ταυτοποίηση των μετόχων. Οι διαδικαστικές προϋποθέσεις που έθετε το προϊσχύσαν θεσμικό πλαίσιο αξιολογήθηκε, ήδη, ότι δεν είναι αναγκαίο να παραμένουν ως υποχρεωτικές (:αναγκαστικό δίκαιο). Απαιτείται, μόνον-κατά τα προαναφερθέντα, η ύπαρξη και απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας.

    Η συντριπτική πλειονότητα, εξάλλου, των επιχειρήσεων στη χώρα μας είναι οικογενειακές˙ επομένως ολιγομετοχικές. Οι μέτοχοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Δεν απαιτείται, κατά τούτο, η υιοθέτηση πανηγυρικών διαδικασιών προκειμένου να καταστεί δυνατή η συμμετοχή τους στη ΓΣ.

    Δεν μπορούμε, όμως, να παραγνωρίσουμε πως υφίστανται κι εκείνες οι ΑΕ (εισηγμένες και μη) που απαριθμούν πλήθος μετόχων. Η υποχρέωση (και δυνατότητα) εξακρίβωσης της μετοχικής ιδιότητας κατά την ημέρα διεξαγωγής της ΓΣ, στις εν λόγω ΑΕ, ενδέχεται να δημιουργεί προβλήματα, εν τέλει, τη διεξαγωγή της.

    Για τη διαχείριση του συγκεκριμένου θέματος, ο νόμος επιτρέπει να θεσπίζονται από το καταστατικό πρόσθετες διαδικαστικές προϋποθέσεις συμμετοχής στη ΓΣ. Οι προϋποθέσεις αυτές στοχεύουν στον ασφαλή και ταχύτερο, εν τέλει, έλεγχο της νομιμοποίησης των μετόχων που δικαιούνται να συμμετάσχουν στη ΓΣ. Εξυπηρετούν, επίσης, το συμφέρον των ίδιων των μετόχων. Αποκτούν, με τον τρόπο αυτό, τη δυνατότητα να έλθουν σε επαφή με τους λοιπούς μετόχους και να ασκήσουν αποτελεσματικότερα τα δικαιώματά τους στη ΓΣ (11/2016 ΠολΠρωτΚω, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

    Καταστατικές Προϋποθέσεις Νομιμοποίησης

     

    Κατάθεση Μετοχών & Εγγράφων Αντιπροσώπευσης και Εκπροσώπησης

     

    Ως προς τις μετοχές:

    Το καταστατικό ΑΕ (μη εισηγμένης και χωρίς άυλες μετοχές–άρ. 124 §2 εδ. α΄) είναι δυνατό (κι όχι, πλέον, υποχρεωτικό) να εξαρτά τη συμμετοχή στη ΓΣ από την προηγούμενη κατάθεση των μετοχών. Η εν λόγω κατάθεση είναι δυνατό να λάβει χώρα: (α) στο ταμείο της εταιρείας, (β) στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Επίσης (γ) σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα ή επιχείρηση επενδύσεων, που λειτουργεί στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος-μέλος και έχει το δικαίωμα να δέχεται τίτλους προς φύλαξη. Τέλος (δ) σε άλλα πρόσωπα, τα οποία αναγράφονται στην πρόσκληση για διεξαγωγή ΓΣ. Το καταστατικό, πάντως, μπορεί να περιορίζει τη δυνατότητα κατάθεσης των μετοχών σε ορισμένα (ή συγκεκριμένο-μόνον), από αυτά, πρόσωπα. Κι όταν τέτοιες εξειδικεύσεις ελλείπουν, ο προσδιορισμός τους θα λάβει χώρα από το ΔΣ κατά τη σύγκληση της ΓΣ.

    Όταν, πάντως, υφίστανται τέτοιες καταστατικές προβλέψεις, ευκταίο είναι το ίδιο το καταστατικό να εξειδικεύει τη διαδικασία κατάθεσης των μετοχών και τον τρόπο απόδειξης της τήρησής της. Αναγκαίο, όμως, να τίθεται και συγκεκριμένη προθεσμία για την κατάθεση των μετοχών-πριν τη ΓΣ. Αρκεί, φυσικά, να μην παρακωλύεται, μέσω αυτής, η συμμετοχή των μετόχων στη ΓΣ. Κι όταν μια τέτοια (καταστατική) προθεσμία ελλείπει, εύλογα θα ερμηνεύεται ότι η κατάθεση είναι δυνατό να διενεργηθεί έως την ημέρα διεξαγωγής της ΓΣ (κατά τα προβλεπόμενα στην §1 του άρ. 124).

    Η (ενδεχομένως τιθέμενη) καταστατική διαδικασία νομιμοποίησης απαιτείται να αφορά το σύνολο των μετόχων. Διαφορετική πρόβλεψη θα παραβίαζε την αρχή της ίσης μεταχείρισης των μετόχων.

    Ως προς τα έγγραφα αντιπροσώπευσης και εκπροσώπευσης:

    Είναι δυνατή, επίσης, καταστατική πρόβλεψη, με βάση την οποία η συμμετοχή στη ΓΣ εξαρτάται από την προηγούμενη υποβολή στην ΑΕ των εγγράφων αντιπροσώπευσης των μετόχων. Επί, δε, νομικών προσώπων-μετόχων, των εγγράφων εκπροσώπησης..

    Αναγκαίο, όμως, να ορίζεται, καταστατικά, προθεσμία υποβολής των εν λόγω εγγράφων. Και η συγκεκριμένη προθεσμία ελέγχεται για καταχρηστικότητα: δεν είναι ανεκτό να δυσχεραίνει ή καθιστά αδύνατη τη συμμετοχή των μετόχων στη ΓΣ.

    Οι οδηγίες για τον ακριβή τρόπο και χρόνο κατάθεσης των μετοχών και των εγγράφων αντιπροσώπευσης και εκπροσώπησης πρέπει να γνωστοποιούνται, μέσω της πρόσκλησης, στους μετόχους. Σε διαφορετική περίπτωση, η επακόλουθη απόφαση της ΓΣ είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §1). Η κατάθεση των μετοχών και των ανωτέρω εγγράφων θα ήταν ανεκτό να μην είναι αυτοπρόσωπη (λ.χ. μέσω e-mail ή ταχυδρομικής αποστολής).

    Δέσμευση Μετοχών

    Είναι, περαιτέρω, δυνατή η καταστατική πρόβλεψη για τη δέσμευση των μετοχών που κατατίθενται. Η θέσπιση, δηλ. αδυναμίας ανάληψης ή εκποίησής τους πριν από τη διεξαγωγή της ΓΣ (άρ. 124 §2 εδ. α΄). Να σημειωθεί πως στοχεύει η συγκεκριμένη ρύθμιση στη διασφάλιση της διατήρησης της μετοχικής ιδιότητας κατά τον συγκεκριμένο χρόνο.

    Κατάρτιση Πίνακα Μετόχων

    Όταν έχει θεσπιστεί υποχρέωση κατάθεσης των μετοχών και των τυχόν εγγράφων αντιπροσώπευσης ή εκπροσώπησης είναι ενδεχόμενο να προβλέπεται και η (προ 24ώρου-τουλάχιστον) σύνταξη πίνακα εμπροθέσμων μετόχων. Στον συγκεκριμένο πίνακα, που συντάσσεται από το ΔΣ, θα καταγράφονται οι μέτοχοι που έχουν εμπροθέσμως καταθέσει τις μετοχές τους και ενδεχομένως, τα έγγραφα αντιπροσώπευσης ή εκπροσώπησης.

    Ελάχιστο περιεχόμενο του ως άνω πίνακα συνιστούν: τα ονοματεπώνυμα των μετόχων, οι διευθύνσεις τους και ο αριθμός μετοχών & ψήφων καθενός από αυτούς. Επίσης, τα ονοματεπώνυμα και οι διευθύνσεις τυχόν αντιπροσώπων ή εκπροσώπων τους (άρ. 124 §4). Παράλληλα, συμπεριλαμβάνονται στον πίνακα αυτό και οι μέτοχοι χωρίς δικαίωμα ψήφου που κατέθεσαν μετοχές (λ.χ. προνομιούχοι μέτοχοι χωρίς δικαίωμα ψήφου). Επίσης, τρίτα πρόσωπα, δικαιούμενα να συμμετάσχουν στη ΓΣ, τα οποία κατέθεσαν μετοχές και λοιπά νομιμοποιητικά έγγραφα (λ.χ. επικαρπωτές και ενεχυρούχοι δανειστές).

    Ο ανωτέρω πίνακας θα τίθεται υπόψη των μετόχων, όπως το καταστατικό ορίζει (ενδ.: με τοιχοκόλληση ή αποστολή του με e-mail).

    Τυχόν μη συμπερίληψη μετόχου στον πίνακα του ΔΣ δεν αρκεί για να τον αποκλείσει από τη ΓΣ. Μόνον η ΓΣ έχει το συγκεκριμένο δικαίωμα (κατά τα οριζόμενα και κατωτέρω αναλυόμενα στο άρ. 124 §5). Και ταυτόχρονα: τυχόν συμπερίληψη μη δικαιούμενου να συμμετάσχει στη ΓΣ δεν δημιουργεί σχετική αξίωσή του.

    Μη (ή πλημμελής) σύνταξη του πίνακα καθώς και μη θέση του υπόψη των μετόχων συνιστούν ελαττώματα της διαδικασίας σύγκλησης της ΓΣ. Ως εκ τούτου, ενδέχεται (δύσκολα πάντως) να καταστήσουν ακυρώσιμη τυχόν επακόλουθη απόφαση της ΓΣ (άρ. 137).

    Μετ’ Αναβολή ΓΣ

    Τι συμβαίνει, άραγε, με την τήρηση των τυχόν (καταστατικά) προβλεπομένων προϋποθέσεων νομιμοποίησης στη μετ’ αναβολή ΓΣ, εφόσον ο πρόεδρος της ΓΣ αναβάλει (κατ΄ άρ. 141 §5 εδ. α΄) τη λήψη αποφάσεων από (τακτική ή έκτακτη) ΓΣ;

    Να θυμηθούμε, εδώ, πως η κατόπιν αναβολής ΓΣ αποτελεί συνέχιση της προηγούμενης (άρ. 141 §5 εδ. β΄). Επομένως:

    (α) Εφόσον μέτοχος τήρησε τις καταστατικές προϋποθέσεις στην αρχική ΓΣ και εξακολουθεί να τις τηρεί έως την μετ’ αναβολή ΓΣ (λ.χ. οι μετοχές παραμένουν δεσμευμένες στην ΑΕ), δεν είναι αναγκαία κάποια ενέργεια από μέρους του.

    (β) Αν, αντίθετα, κάποιος μέτοχος αναλάβει στο μεσοδιάστημα τις δεσμευμένες μετοχές, η υποχρέωση πλήρωσης των καταστατικών προϋποθέσεων αναβιώνει στην μετ’ αναβολή ΓΣ.

    (γ) Μέτοχος, τέλος, που πρόκειται να συμμετάσχει στην επαναληπτική, χωρίς να έχει συμμετάσχει και στην αρχική, υποχρεούται να τηρήσει τις διαδικαστικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης που τίθενται από το καταστατικό (άρ. 141 §5 εδ. γ΄).

    Μη Συμμόρφωση Με Τις Καταστατικές Προϋποθέσεις Νομιμοποίησης

    Σε περίπτωση που μέτοχος δεν συμμορφωθεί με τις διαδικαστικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης του μετέχει, καταρχήν, στη ΓΣ. Εκτός αν η ΓΣ αρνηθεί τη συμμετοχή αυτή για σπουδαίο λόγο, που δικαιολογεί την άρνησή της (:δύσκολο, πάντως, να υπάρχει).

    Η απόφαση για μη συμμετοχή μετόχου που δεν συμμορφώθηκε με τις ως άνω, καταστατικές, υποχρεώσεις του λαμβάνεται από εκείνους τους μετόχους που εμπρόθεσμα συμμορφώθηκαν. Τούτοι αποφασίζουν με τη συνήθη απαρτία και πλειοψηφία. Τόσο η απόφαση, καθ’ αυτή, όσο και η αιτιολογία της πρέπει να καταγραφούν στο πρακτικό της ΓΣ. Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι η απόφαση αυτή δεν δημιουργεί ουσιαστικό δικαίωμα σε εκείνους οι οποίοι δεν το έχουν, σε εκείνους, δηλ., που δεν είναι μέτοχοι (βλ. αντίστοιχα, 11/2016 ΠολΠρωτΚω με παραπομπή σε 249/1991 ΕφΘεσσ και 866/1990 ΠολΠρωτΘεσσ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

    Σπουδαίος λόγος, που αξιολογείται ως ικανός να στηρίξει την άρνηση της συμμετοχής σε μέτοχο που δεν συμμορφώθηκε, νοείται κάποιος που συναρτάται με τον σκοπό των καταστατικών προϋποθέσεων νομιμοποίησης. Τον ασφαλή, δηλ., και ταχύτερο έλεγχο νομιμοποίησης των μετόχων που δικαιούνται να συμμετάσχουν. Σε περίπτωση, επομένως, που δεν είναι δυνατή η διαπίστωση του μετοχικού δικαιώματος κάποιου, νόμιμα η ΓΣ μπορεί να αρνηθεί τη συμμετοχή του (1015/2020 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Δικαίως, λοιπόν, τον κίνδυνο μη συμμετοχής στη ΓΣ φέρει ο μη συμμορφούμενος μέτοχος.

    Σημαντικό, πάντως, να σημειωθεί πως η δυνατότητα της ΓΣ να αρνηθεί τη συμμετοχή μετόχου δεν είναι δυνατό να αποτελέσει βάση για το αποκλεισμό δυνητικώς ανεπιθύμητου (μετόχου). Ενδεχόμενη έλλειψη σπουδαίου λόγου επιφέρει κακή συγκρότηση της ΓΣ και ακυρώσιμες τις επιγενόμενες αποφάσεις της (άρ. 137§1). Ακυρώσιμη, ωστόσο, είναι και η απόφαση ΓΣ, η οποία επέτρεψε σε μη συμμορφούμενο και ταυτόχρονα, πράγματι μη δικαιούμενο, να συμμετάσχει σε αυτή. Τούτο, εφόσον η συμμετοχή του ήταν αποφασιστική για την επίτευξη απαρτίας ή η ψήφος του αποφασιστική για την επίτευξη πλειοψηφίας (άρ. 137§5 στοιχ. α΄).

    Όσα παραπάνω αναφέρονται δε εφαρμόζονται σε περίπτωση αυτόκλητης και καθολικής ΓΣ. Αν, επομένως, συμμετέχουν μέτοχοι που εκπροσωπούν το σύνολο των δικαιωμάτων ψήφου του μετοχικού κεφαλαίου δεν ενδιαφέρει η τήρηση ή μη της όποιας προδικασίας νομιμοποίησης. Υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι δεν διατυπώνονται επιφυλάξεις ή αντιρρήσεις από κανέναν παριστάμενο (573/2006, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

     

    Έχουν ήδη αρθεί οι παλαιότερες νομοθετικές προβλέψεις για την πιστή τήρηση σειράς διαδικαστικών προϋποθέσεων, προκειμένου να συμμετάσχει ένας μέτοχος σε επικείμενη Γενική Συνέλευση ΑΕ. Ορθά˙ καθώς περιττή, κατά κανόνα, γραφειοκρατία προσέθεταν. Προκύπτει, όμως, ως ανεκτή καταστατική ρύθμιση που θεσπίζει τέτοιες προϋποθέσεις. Η από μέρους του μετόχου τήρηση (ή μη) των συγκεκριμένων προϋποθέσεων θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Αντίστοιχα και η απόκρουση της συμμετοχής μετόχου που δεν τις τήρησε. Δημιουργούνται, σε κάθε περίπτωση, σοβαροί κίνδυνοι για ακύρωση των αποφάσεων που θα ληφθούν. Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση των εισηγμένων; Περί αυτών σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

     

    Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

     

    Σημ.: Το άρθρο (Καταστατικές) Διαδικαστικές Προϋποθέσεις Συμμετοχής Σε ΓΣ Μη Εισηγμένων αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ» και «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

    Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

     

Η περιοχή αυτή είναι καταχωρημένη στο wpml.org ως περιοχή ανάπτυξης. Μεταβείτε σε τοποθεσία παραγωγής με κλειδί στο remove this banner.