Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Αιτιώδης Σύνδεσμος & Ανεπίτρεπτο Ακύρωσης (άρ. 137 §§5 & 6)

Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης, του ανώτατου εταιρικού οργάνου της ΑΕ, ενδέχεται, για συγκεκριμένους λόγους, να καθίστανται ακυρώσιμες. Ο νομοθέτης προβλέπει, ειδικά, τους λόγους αυτούς [οι οποίοι μας έχουν, ήδη, απασχολήσει: «Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ Αντίθεση Στον Νόμο & Το Καταστατικό, Μη Νόμιμη Σύγκληση & Συγκρότηση (άρ. 137 §1)» και «Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών (άρ. 141) & Κατάχρηση Εξουσίας Πλειοψηφίας (άρ. 137 §2)»]. Αναφύονται, πάντοτε, ζητήματα σχετικά με την αναγκαιότητα ύπαρξης αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ ελαττώματος και λήψης απόφασης, ως προϋπόθεση επέλευσης της ακυρωσίας. Τούτα θα μας απασχολήσουν στο παρόν. Θα μας απασχολήσουν, επίσης, και οι περιπτώσεις εκείνες που συγκεκριμένες αποφάσεις ΓΣ δεν είναι δυνατό να ακυρωθούν.

Αιτιώδης Σύνδεσμος Μεταξύ Πλημμέλειας & Ελαττώματος

Όπως και υπό το προϊσχύσαν νομοθετικό καθεστώς, ο νομοθέτης (του ν. 4548/2018) δεν απαιτεί (ρητά) αιτιώδη σύνδεσμο ανάμεσα στη διαδικαστική πλημμέλεια και το ελάττωμα της απόφασης. Μοναδική εξαίρεση για την οποία υφίσταται ρητή μνεία για την εξάρτηση της ακυρωσίας από το διαδικαστικό σφάλμα αποτελούν οι συγκεκριμένες περιπτώσεις (αρ. 137 §5), οι οποίες και κατωτέρω θα μας απασχολήσουν. Όσον αφορά τις λοιπές περιπτώσεις ακυρωσίας, διαιωνίζεται έως και σήμερα η διχογνωμία που αφορά την ανάγκη (ή μη) συνδρομής αιτιώδους συνδέσμου.

Θεωρία Του Αιτιώδους Συνδέσμου

Κατά μία άποψη, προϋπόθεση επέλευσης του αποτελέσματος της ακυρωσίας αποτελεί η επιρροή (και συναφής αιτιώδης σύνδεσμος) της διαδικαστικής πλημμέλειας στη λήψη της απόφασης. Με άλλα λόγια: η επίδραση της πλημμέλειας στο αποτέλεσμα της απόφασης. Υποστηρίζεται όμως και η αντίθετη άποψη που στηρίζεται, κατά βάση, στη γραμματική ερμηνεία του νόμου (:ρητή αξίωση του νομοθέτη για την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μόνον στην §5 αρ. 137 και η σιωπή του στις λοιπές περιπτώσεις). Πρόσθετο επιχείρημα της τελευταίας, αυτής, άποψης συνιστά και  το γεγονός ότι η αξίωση ύπαρξης ενός τέτοιου, δυσαπόδεικτου, αιτιώδους συνδέσμου, θα καθιστούσε τη θέση της μειοψηφίας ιδιαιτέρως δυσχερή. Η άποψη αυτή μοιάζει και η ορθότερη. Έχει, μάλιστα, κριθεί πως στην περίπτωση παραβίασης των διατάξεων περί συγκρότησης, δημοσίευσης, απαρτίας και πλειοψηφίας, λόγω του αναγκαστικού δικαίου χαρακτήρα αυτών, δεν απαιτείται και επίδραση του σφάλματος στην απόφαση, προκειμένου τούτη να κριθεί ακυρώσιμη (3614/2018 ΜΕφΑθ, 410/2016 ΑΠ, ΤΝΠ QUALEX).

Θεωρία Βαρύτητας Παρανομιών Ή Συνάφειας

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω αμφιγνωμιών, αναπτύχθηκε έτερη άποψη. Βάσει αυτής, αναγκαία είναι η εξεύρεση έτερου κριτηρίου,  για το ακυρώσιμο ή μη της απόφασης. Συγκεκριμένα, ενδεδειγμένο κριτήριο, κατά την άποψη αυτή, συνιστά η βαρύτητα της παρανομίας και η επίδραση της στα δικαιώματα συμμετοχής, ενημέρωσης και ψήφου του μετόχου. Αν τούτη είναι ιδιαιτέρως σοβαρή και επηρεάζει σημαντικά τα εν λόγω μετοχικά δικαιώματα, η απόφαση καθίσταται ακυρώσιμη.

Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια αξιολογική εκτίμηση των επιπτώσεων παρανομίας. Υιοθετώντας την ανωτέρω θέση, η ανάγκη ύπαρξης αιτιώδους συνδέσμου επεκτείνεται και σε περαιτέρω περιπτώσεις, πέραν των –κατωτέρω αναφερόμενων- περιπτώσεων της §5 του άρ. 137. Μπορεί, επομένως, να υπάρξουν ελαττώματα που ακόμη και αν δεν συγκαταλέγονται στην εν λόγω διάταξη, ομοίως, να μην οδηγούν στην ακυρωσία. Τούτο, γιατί δεν θίγονται διοικητικά δικαιώματα μετόχων. Παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων, συνιστούν, λ.χ., η ανακριβής αναγραφή της ώρας συνεδρίασης στο πρακτικό της ΓΣ, η μικρή καθυστέρηση στην έναρξη της συνεδρίασης.

Λόγοι Ακυρωσίας …Υπό Προϋποθέσεις

Ο νομοθέτης, όπως ήδη σημειώθηκε, κινήθηκε προς τη λογική εξάρτησης της ακυρωσίας από ορισμένο σφάλμα. Κατέγραψε, λοιπόν, και απέκλεισε, συνάμα, μια σειρά από διαδικαστικές πλημμέλειες, οι οποίες δεν είναι δυνατό, καταρχήν, να καταστήσουν ακυρώσιμη τυχόν απόφαση της ΓΣ. Εκτός και αν πληρούται, εν προκειμένω, η (ρητά επιφυλασσόμενη) προϋπόθεση του αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ διαδικαστικής πλημμέλειας και λήψης απόφασης.

Πρόκειται για τις ακόλουθες περιπτώσεις:

(α) Καταρχάς, απόφαση της ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας συμμετοχής σε αυτή προσώπων που δεν είχαν το δικαίωμα αυτό (σχετικά με τους νομιμοποιούμενους προς τούτο, βλ. «Δικαιούμενοι Συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση ΑΕ»). Τούτο, εκτός αν η συμμετοχή τους ήταν αποφασιστική για την επίτευξη απαρτίας ή η ψήφος τους αποφασιστική για την επίτευξη πλειοψηφίας (άρ. 137 §5 περ. α΄). Το βάρος απόδειξης της μη νομιμοποίησης συμμετέχοντος προσώπου και της ύπαρξης αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της μη νομιμοποιούμενης συμμετοχής και του αποφασιστικού της χαρακτήρα για την επίτευξη απαρτίας και πλειοψηφίας φέρει ο ενάγων.

Η εν λόγω πρόβλεψη εισήχθη υπό το προϊσχύσαν καθεστώς του ν. 3604/2007. Ωστόσο, προ της εν λόγω εισαγωγής, γινόταν δεκτό ότι τυχόν συμμετοχή μη νομιμοποιούμενου προσώπου επέφερε την ακυρότητα της ληφθείσας απόφασης. Τούτο, όχι μόνον όταν η συμμετοχή αυτή καθίστατο κρίσιμη για την επίτευξη απαρτίας ή πλειοψηφίας. Αλλά και σε περίπτωση ψυχολογικού επηρεασμού των υπόλοιπων συμμετεχόντων εξαιτίας αυτής (ΣυμβΕφΑθ 1749/2000 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Πλέον, η ακυρωσία εξαρτάται από καθαρά αντικειμενικά κριτήρια.

Σημειώνεται ότι τυχόν ακυρωσία δεν επέρχεται σε περίπτωση συμμετοχής προσώπου χωρίς σχετικό δικαίωμα, εφόσον συμμετείχε στη ΓΣ δυνάμει απόφασης ασφαλιστικών μέτρων και εν συνεχεία, αποδείχθηκε ότι δεν ήταν μέτοχος και απορρίφθηκε, ως εκ τούτου, η σχετική του αγωγή (ΟλΑΠ, 20/2019 ΠΠρ Αθηνών, αμφότερες σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Και τούτο, διότι ακόμα και η προσωρινή ρύθμιση κατάστασης με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων (ήτοι: συμμετοχή και ψηφοδοσία στην ΓΣ) είναι αμετάκλητη.

(β) Επίσης, απόφαση της ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας ακυρότητας ή ακυρωσίας επί μέρους ψήφων, εκτός αν οι ψήφοι αυτές ήταν αποφασιστικές για την επίτευξη πλειοψηφίας (άρ. 137 §5 περ. β΄). Ομοίως, το βάρος απόδειξης της ακυρότητας/ακυρωσίας ψήφου και του προαναφερόμενου αιτιώδους συνδέσμους φέρει ο ενάγων.

(γ) Περαιτέρω, απόφαση της ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας ανακρίβειας, αοριστίας ή πλημμελειών τήρησης του σχετικού πρακτικού. Τούτο, εκτός αν για τους λόγους αυτούς δεν είναι δυνατόν να διαγνωσθεί το περιεχόμενο της απόφασης (άρ 137 §5 περ. γ΄). Λαμβάνεται, δηλαδή, εν προκειμένω, υπόψη ο σκοπός τήρησης των πρακτικών (130/2015 ΠΠρ Ρόδου, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Σχετικές πλημμέλειες μόνο συνδυαστικά με την αδυναμία διάγνωσης του περιεχομένου της απόφασης που έχει ληφθεί, μπορούν να καταστήσουν την απόφαση ακυρώσιμη (λ.χ. δεν μπορεί να διαπιστωθεί ποια από τις προτάσεις των μετόχων ψηφίστηκε). Αντίθετα, στην περίπτωση που η γνώση του περιεχομένου της απόφασης δύναται να επιτευχθεί με άλλο τρόπο, δεν οδηγούμαστε σε σχετικό ελάττωμα και δεν μπορεί η απόφαση να ακυρωθεί.

(δ) Επιπλέον, απόφαση της ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας ελαττώματος της απόφασης του ΔΣ, με την οποία συγκλήθηκε η ΓΣ. Τούτο, εκτός αν για το λόγο αυτόν δεν υπήρξε έγκαιρη και επαρκής πληροφόρηση των μετόχων (άρ. 137 §5 περ. δ΄). Το σχετικό βάρος απόδειξης φέρει ο ενάγων.

Τα ως άνω ελαττώματα δεν οδηγούν, άνευ ετέρου, στην ακυρωσία. Εκτός κι αν υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα στο εκάστοτε σφάλμα και στη λήψη της πλημμελούς απόφασης. Ωστόσο, δεν είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §5 περ. ε’):

(i) Απόφαση ΓΣ, επειδή, προηγουμένως, δεν ικανοποιήθηκε το ακόλουθο αίτημα ατομικής πληροφόρησης του μετόχου μη εισηγμένης ΑΕ: να του αποστέλλει, κατόπιν αιτήματος του, από ΑΕ, με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ατομική πληροφόρηση για την επικείμενη ΓΣ, τουλάχιστον 10 ημέρες πριν από την ημέρα της συνεδρίασης (άρ. 122 §4).

(ii) Απόφαση ΓΣ, επειδή, προηγουμένως, δεν τηρήθηκαν από την ΑΕ οι πρόσθετες υποχρεώσεις πληροφόρησης των μετόχων πριν τη ΓΣ (άρ. 123 §§ 3-5).

(iii) Απόφαση ΓΣ, εξαιτίας μη τήρησης ή πλημμελούς τήρηση των διατάξεων για την αντιπροσώπευση (άρ. 128).

Για την ως άνω ρύθμιση έχουν διατυπωθεί (και όχι αδικαιολόγητα) σοβαρές ενστάσεις. Όπως, ήδη, έχουμε επισημάνει (βλ. «Αντιπροσώπευση Μετόχων»), ορθότερο, κατά τούτο, κρίνεται-τελολογικά ερμηνεύοντας τη συγκεκριμένη ρύθμιση, να μη εφαρμόζεται επί παραβάσεων που θίγουν το δικαίωμα του μετόχου να διορίζει αντιπρόσωπο και να συμμετέχει μέσω αυτού στη ΓΣ. Απαγόρευση, ως εκ τούτου, μετόχου να συμμετάσχει (και ψηφίσει) δι’ αντιπροσώπου στη ΓΣ, θα πρέπει να οδηγεί σε ακυρωσία της ακόλουθης απόφασής της λόγω κακής συγκρότησης.

 (iv) Απόφαση ΓΣ, εξαιτίας πλημμελούς τήρησης των διατάξεων για την εκλογή και τις αρμοδιότητες του Προέδρου της ΓΣ (άρ. 129). Άλλωστε, και στην §3 του άρθρου 129 προβλέπεται, ήδη, ότι η μη εκλογή ή η μη σύννομη εκλογή προέδρου, καθώς και η μη τήρηση των διατυπώσεων περί των αρμοδιοτήτων του Προέδρου (της §2 του άρ. 129) δεν επηρεάζουν το κύρος των αποφάσεων της ΓΣ, αν δεν συντρέχουν άλλα, πρόσθετα, ελαττώματα.

Οι ως άνω (υπό i έως iv) περιπτώσεις συνιστούν «ήσσονος σημασίας» ρυθμίσεις, που εισάγουν, απλώς, «πρόσθετες πτυχές» στη διαδικασία λήψης απόφασης από τη ΓΣ (βλ. Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί άρ. 137). Κρίνεται, ως εκ τούτου, συμφερότερο για την ΑΕ, η παράβαση αυτών να μην ανάγεται σε λόγο ακυρωσίας των αποφάσεων της ΓΣ

Περιπτώσεις Απαγόρευσης Ακύρωσης Απόφασης ΓΣ

Πλέον των ως άνω, ο νομοθέτης καθορίζει, ρητά, το πρώτον με τον ν. 4548/2018, δύο περιπτώσεις οι οποίες δεν μπορούν να οδηγήσουν σε ακυρωσία της απόφασης ΓΣ (άρ. 137 §6). Πρόκειται για τις εξής:

(α) Αποφάσεις ΓΣ Περί Έκδοσης Τίτλων Προς Εισαγωγή Σε Ρυθμιζόμενη Αγορά Ή ΠΜΔ

Καταρχάς ορίζεται ότι δεν μπορούν να ακυρωθούν αποφάσεις της γενικής συνέλευσης που έχουν ως αντικείμενο την έκδοση τίτλων που πρόκειται να εισαχθούν σε ρυθμιζόμενη αγορά ή σε ΠΜΔ (137 §6 εδ. α΄).

Η εν λόγω πρόβλεψη περί του μη επιτρεπτού της ακύρωσης των ως άνω αποφάσεων της ΓΣ τέθηκε με γνώμονα τις σοβαρές πρακτικές δυσχέρειες που θα μπορούσε η ακύρωση αυτή να επιφέρει (ιδίως όσων αφορά τυχόν αποφάσεις για αύξηση κεφαλαίου ή έκδοση νέων µετοχών µε µείωση της ονοµαστικής αξίας των µετοχών – split, ή έκδοση οµολογιών). Εξαιτίας, λοιπόν και κατά κύριο λόγο εξαιτίας της ανάµειξης και -αναγκαία- της ενιαίας συναλλακτικής κυκλοφορίας των άυλων δικαιωµάτων προτίµησης και των εν γένει άυλων τίτλων της εταιρεία προτάθηκε να μην επιτρέπεται η ακύρωσή τους. Εξάλλου, στην περίπτωση που μέτοχος θίγεται από ελάττωμα σχετικής απόφασης (που δεν είναι δυνατό να ακυρωθεί), η προστασία του από το εν λόγω ελάττωμα θα είναι η αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη από την απόφαση εξαιτίας των γεγονότων, που αναφέρονται στην παρ. 4 του άρ. 137. Σαφώς, υπό την προϋπόθεση ότι ο μέτοχος δεν παρέστη στην επίμαχη ΓΣ (άρ. 137 §6 εδ. β΄). Ή, άλλως, ότι αντιτάχθηκε στην απόφαση από την οποία και θίγεται. Το θιγόµενο, δε, πρόσωπο µπορεί να αξιώσει αποζημίωση και από άλλα, πλην της εταιρείας, πρόσωπα, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των γενικών διατάξεων (βλ. σχετικά Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 137).

(β) Επικυρωθείσες Αποφάσεις ΓΣ

Περαιτέρω, δεν μπορούν να ακυρωθούν αποφάσεις της ΓΣ, τις οποίες η τελευταία επικύρωσε με νεότερη απόφασή της. Και συγκεκριμένα, διορθώνοντας ή αποκαθιστώντας την πλημμέλεια που αποτελούσε το λόγο της ακυρωσίας (άρ. 137 §6 εδ. γ΄).

Υπό το προϊσχύσαν καθεστώς, η ως άνω δυνατότητα επικύρωσης με αναδρομική ενέργεια δεν γινόταν δεκτή. Άλλο ήταν το ζήτημα της δυνατότητας μεταβολής της χωρίς το εκάστοτε ελάττωμα με ισχύ, σαφώς, για το μέλλον. Ωστόσο, ο ν. 4548/2018 μετέβαλλε το σχετικό καθεστώς. Πλέον, η επικύρωση ακυρώσιμης απόφασης με αναδρομική ισχύ είναι δυνατή. Απαραίτητη, βέβαια, προϋπόθεση, η δυνατότητα διόρθωσης της σχετικής πλημμέλειας. Κατόπιν, δε, της επικύρωσης, ακύρωση της θεραπευθείσας απόφασης δεν νοείται.

Στο ως άνω πλαίσιο, σε περίπτωση που ασκήθηκε αγωγή ακύρωσης για επικυρωθείσα απόφαση, προβλέπεται ρητά ότι «τρίτοι» δικαιούνται να ζητήσουν από την εταιρεία τα έξοδα της δίκης ακύρωσης, στα οποία υποβλήθηκαν. Επίσης, την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστησαν λόγω της επικύρωσης (άρ. 137 §6 εδ. δ΄). Μολονότι ο νομοθέτης χρησιμοποιεί την έννοια του τρίτου, στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγονται συγκεκριμένα, μόνον, πρόσωπα. Ειδικότερα, οι ενεργητικά νομιμοποιούμενοι να ασκήσουν αγωγή ακύρωσης: οι μέτοχοι και τα μέλη ΔΣ. Επίσης και οι ενεχυρούχοι δανειστές & οι επικαρπωτές, εφόσον διαθέτουν, βέβαια, τη σχετική εξουσία.

 

Οι αποφάσεις της ΓΣ είναι, κατά κανόνα, ιδιαίτερης σημασίας, βαρύτητας και αξίας. Το ενδεχόμενο και δυνατότητα της ακύρωσής τους προϋποθέτει, κατά κανόνα, σχέση (:αιτιώδη σύνδεσμο) ανάμεσα στο ελάττωμα και την (προβληματική) απόφαση της ΓΣ. Κάποιες αποφάσεις είναι, υπό προϋποθέσεις, ακυρώσιμες και κάποιες άλλες καθίστανται, επίσης από τον νόμο, μη ακυρώσιμες. Ακόμα, όμως, και οι τελευταίες δημιουργούν αξιώσεις υπέρ εκείνων που ζημιώνονται. Ιδιαίτερη, κατά τούτο, η σημασία που πρέπει να δίδεται σ’ εκείνους που έχουν την ευθύνη της λήψης τους. Προς όφελος της εταιρείας και, φυσικά, των πλειοψηφούντων μετόχων.-

 

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Αιτιώδης Σύνδεσμος & Ανεπίτρεπτο Ακύρωσης αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

 

Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ:  Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών (άρ. 141) & Κατάχρηση Εξουσίας Πλειοψηφίας (άρ. 137 §2)

Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης, του ανώτατου εταιρικού οργάνου της ΑΕ, είναι ενδεχόμενο να είναι ελαττωματικές.  Ήδη ασχοληθήκαμε  με την ακυρωσία των αποφάσεων της ΓΣ και κάποιους από τους λόγους της. Στο παρόν θα ολοκληρώσουμε με τις περιπτώσεις της μη χορήγησης πληροφοριών κατόπιν αιτήματος της μειοψηφίας (κατ’ άρ. 141) και της κατάχρησης της εξουσίας της πλειοψηφίας των μετόχων (άρ. 137 §2).

Λόγοι Ακυρωσίας – Γενικά

Οι λόγοι που καθιστούν τις αποφάσεις της ΓΣ ακυρώσιμες απαριθμούνται (αποκλειστικά) στον νόμο (άρ. 137 §§1 & 2). Τέτοιες αποφάσεις είναι, όπως σε προηγούμενη αρθρογραφία μας σημειώσαμε («Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ – Αντίθεση Στον Νόμο & Το Καταστατικό, Μη Νόμιμη Σύγκληση & Συγκρότηση») εκείνες που δεν είναι σύμφωνες με τον νόμο ή το καταστατικό. Εκείνες, επίσης, που έλαβε ΓΣ που δεν είχε νόμιμα συγκληθεί ή συγκροτηθεί.

Υφίστανται, όμως, δύο ακόμη λόγοι ακυρωσίας. Συγκεκριμένα, ακυρώσιμη είναι (επίσης κατ’ άρ. 137 §2) η απόφαση που λήφθηκε: (α) χωρίς να παρασχεθούν οφειλόμενες πληροφορίες, που αφορούν το θέμα της ληφθείσας απόφασης και νόμιμα ζητήθηκαν (κατά το άρ. 141) από μετόχους που ζητούν την ακύρωση της απόφασης, ή (β) κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας (σύμφωνα με το 281 ΑΚ).

Συγκεκριμένα:

(α) Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών Επί Της Ληφθείσας Απόφασης

Ακυρώσιμη είναι η απόφαση που λήφθηκε χωρίς να παρασχεθούν οφειλόμενες πληροφορίες, σχετικές με το θέμα της ληφθείσας απόφασης. Εφόσον, όμως, ζητήθηκαν από μετόχους της μειοψηφίας που άσκησαν το σχετικό τους δικαίωμα πληροφόρησης (κατά τα οριζόμενα στο άρ. 141).

Μεταξύ των δικαιωμάτων μειοψηφίας που καθιερώνει ο νομοθέτης (κατ’ άρ. 141 ν. 4548/2018), συγκαταλέγεται και το δικαίωμα αίτησης χορήγησης πληροφοριών. Τούτο, ικανοποιείται από το ΔΣ. Οι αιτούμενες πληροφορίες αφορούν σε τρεις περιπτώσεις (άρ. 141 §§6-7):

(α) παροχής συγκεκριμένων πληροφοριών για τις υποθέσεις της ΑΕ, στο μέτρο που αυτές είναι σχετικές με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης (άρ. 141 §6 εδ. α΄),

(β) ανακοίνωσης στην τακτική ΓΣ των ποσών και παροχών της ΑΕ σε κάθε μέλος του ΔΣ ή τους διευθυντές της (κατά την τελευταία διετία –άρ. 141 §6 εδ. β΄) και

(γ) παροχής συγκεκριμένων πληροφοριών για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων και την περιουσιακή κατάσταση της εταιρείας (άρ. 141 §7 εδ. α΄).

Εφόσον, επομένως, η -κατά νόμο αναγκαία- μειοψηφία προσηκόντως αιτήθηκε την παροχή πληροφοριών για τις παραπάνω περιπτώσεις, το ΔΣ υποχρεούται να τις παράσχει. Κι αν δεν το πράξει, στην περίπτωση που αφορούν το θέμα της ληφθείσας απόφασης, καθίσταται (η τελευταία) ακυρώσιμη. Η προϋπόθεση της συσχέτισης των πληροφοριών με τη ληφθείσα απόφαση συνδέεται άμεσα με τον σκοπό που εξυπηρετεί το συγκεκριμένο δικαίωμα. Ο νομοθέτης επιλέγει (και ορθά) οι μέτοχοι που θα συμμετάσχουν και θα ψηφίσουν για τη λήψη απόφασης, να είναι πλήρως ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι. Απαιτείται, ως εκ τούτου, να χορηγούνται οι οφειλόμενες, ήτοι οι αναγκαίες αντικειμενικά για τον μέσο μέτοχο πληροφορίες, ώστε αυτός να μπορεί να προβεί σε εκτίμηση των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης. Υποκειμενικά στοιχεία ενός εκάστου μετόχου (λ.χ. μορφωτικό επίπεδο) δεν λαμβάνονται υπόψη για το περιεχόμενο των προς παροχή πληροφοριών.

Στο ανωτέρω πλαίσιο, αν οι οφειλόμενες πληροφορίες δεν έχουν ζητηθεί προσηκόντως, δεν μπορεί να θεμελιωθεί αντίστοιχη παράβαση του δικαιώματος ενημέρωσης της μειοψηφίας. Συνεπώς, η ακολούθως ληφθείσα απόφαση της ΓΣ δεν οδηγεί σε ακυρωσία της (3010/2010 Πολ Πρωτ Αθηνών, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι υποχρέωση της παροχής συγκεκριμένων πληροφοριών για τις υποθέσεις της ΑΕ, στο μέτρο που αυτές είναι σχετικές με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης (άρ. 141 §6 εδ. α΄), δεν υφίσταται πάντοτε. Ενδεικτικά όταν η εν λόγω πληροφόρηση διατίθεται, ήδη, στο διαδικτυακό τόπο της εταιρείας (άρ. 141 §6 εδ. β΄).

Όμως, και στις τρεις, ανωτέρω, αναφερόμενες περιπτώσεις υποχρέωσης πληροφόρησης, ακόμα και αν η απαιτούμενη μειοψηφία αιτήθηκε, προσηκόντως, την παροχή πληροφοριών, το ΔΣ έχει τη δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, να αρνηθεί τη χορήγησή τους. Συγκεκριμένα, το ΔΣ μπορεί να αρνηθεί την παροχή των πληροφοριών για αποχρώντα ουσιώδη λόγο, ο οποίος αναγράφεται στα πρακτικά (463/2011, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Η ύπαρξη αποχρώντος ουσιώδη λόγου εξετάζεται υπό το πρίσμα των συναλλακτικών ηθών και της καλής πίστης. Ρητά, δε, προβλέπεται ως τέτοιος λόγος η εκπροσώπηση των αιτούντων μετόχων στο ΔΣ σύμφωνα με τα άρθρα 79 (απευθείας διορισμό μέλους ΔΣ από μέτοχο) ή 80 (:εκλογή ΔΣ βάσει καταλόγου). Εφόσον, βέβαια, τα αντίστοιχα μέλη του ΔΣ έχουν λάβει τη σχετική πληροφόρηση κατά τρόπο επαρκή. Όπως αναφέρεται και στη σχετική νομοθετική πρόβλεψη, η εκπροσώπηση κρίνεται κατά τις περιστάσεις, καθώς εξετάζεται κατά πόσον υφίσταται πραγματική πρόσβαση του μετόχου στις εταιρικές πληροφορίες.

Περίπτωση αποχρώντος ουσιώδους λόγου άρνησης συνιστά, επίσης, η κατάχρηση του δικαιώματος της μειοψηφίας για την αίτηση χορήγησης πληροφοριών. Επιπρόσθετα, η ύπαρξη υπέρτερου εταιρικού συμφέροντος (λ.χ. τήρηση εταιρικού απορρήτου).

Εφόσον, λοιπόν, τηρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου, ενδεχόμενη άρνηση του ΔΣ δεν οδηγεί σε ακυρωσία της απόφασης που ελήφθη από τη ΓΣ.

Σε κάθε περίπτωση, η μη χορήγηση (ή πλημμελής/ελλιπής χορήγηση) των αιτούμενων πληροφοριών για ορισμένα θέματα της ημερήσιας διάταξης περιορίζεται στην ακυρωσία της απόφασης επ’ αυτών. Στην περίπτωση που για ορισμένα θέματα υπήρξε ενημέρωση και για άλλα όχι, δεν (συμ)παρασύρεται το σύνολο των αποφάσεων σε ακυρωσία.

Έχουν διατυπωθεί διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη δυνατότητα ή μη υπαγωγής στην εν λόγω περίπτωση ακυρωσίας έτερων περιπτώσεων μη χορήγησης πληροφοριών, που δεν προβλέπονται στο άρθρο 141. Τυχόν υπαγωγή, θα μπορούσε να γίνει -ενδεχομένως καθ’ υπερβολή- δεκτή με αναλογική εφαρμογή (εναλλακτικά: διασταλτική ερμηνεία) της πρόβλεψης του άρθρου 137 §2 περ. α΄.

(β) Κατάχρηση Εξουσίας Της Πλειοψηφίας

Ακυρώσιμη είναι (και) τυχόν απόφαση της ΓΣ, η οποία λαμβάνεται κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας (σύμφωνα με τους όρους του άρ. 281 ΑΚ -άρ. 137 §2 περ. β΄).

Οι λόγοι ακυρωσίας αποφάσεων συνιστούν διαδικαστικά ελαττώματα της λήψης απόφασης από τη ΓΣ. Εξαιρείται, όμως, η κατάχρηση εξουσίας από την πλειοψηφία. Τούτος συνιστά ελάττωμα του ίδιου του περιεχομένου της απόφασης. Παρά το γεγονός αυτό, ο νομοθέτης επέλεξε να μην προβλέψει ως έννομη συνέπεια του εν λόγω ελαττώματος την ακυρότητα της ληφθείσας απόφασης της ΓΣ. Κι αυτό γιατί η διαπίστωση καταχρηστικότητας είναι απαραίτητο να διαγιγνώσκεται, ad hoc, από δικαστική απόφαση.

Το ελάττωμα της καταχρηστικότητας, αφορά, συνολικά, στην απόφαση. Συνεπώς, όχι στις τις επιμέρους ψήφους με την οποία η τελευταία ελήφθη. Είναι άλλο το ζήτημα της ακυρότητας ορισμένων ψήφων της πλειοψηφίας λόγω καταχρηστικότητας. Το τελευταίο μπορεί να οδηγήσει, μεν, στην ακυρωσία της απόφασης, δυνάμει, όμως, του εδ. α΄ της §1 του άρθρου 137. Ήτοι, να θεωρηθεί ακυρώσιμη διότι η λήψη της αντιβαίνει στον νόμο. Βεβαίως, υπό την προϋπόθεση ότι οι ψήφοι αυτές ήταν αποφασιστικές για την επίτευξη πλειοψηφίας (άρ. 137 §5 περ. β΄).

Εύλογα, ωστόσο, αναρωτιέται κανείς ποιες περιπτώσεις, εν τέλει, καλύπτει το σχετικό ελάττωμα; Όπως δέχεται η νομολογία, το σχετικό ελάττωμα διαπιστώνεται στις περιπτώσεις εκείνες, όπου το περιεχόμενο της απόφασης, κατά προφανή υπέρβαση των ακραίων αξιολογικών ορίων, που διαγράφονται από την καλή πίστη, τα χρηστά ήθη και τον κοινωνικό και οικονομικό σκοπό του δικαιώματος, δεν υπαγορεύεται από το συμφέρον της ΑΕ. Αντίθετα, διαμορφώνεται με αποκλειστικό σκοπό την εξυπηρέτηση ατομικών-μη ευλόγων συμφερόντων των μετόχων της πλειοψηφίας. Ή/και τη βλάβη των μετόχων της μειοψηφίας. Αντιβαίνει, ως εκ τούτου, στο εταιρικό συμφέρον, δηλαδή στο συμφέρον του νομικού προσώπου της εταιρείας. Ή στο ατομικό συμφέρον των μετόχων της μειοψηφίας. Χωρίς, όμως, να συντρέχει αποχρών λόγος για την παραβίαση, από την πλειοψηφία των νομίμων συμφερόντων της μειοψηφίας. Ακόμα, όμως, και αν υπάρχει αποχρών λόγος, τα συμφέροντα της μειοψηφίας θίγονται κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας. Όπως, δε, περαιτέρω σημειώνεται, το εν λόγω ελάττωμα αναφέρεται σε κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας. Μια τέτοια κατάχρηση είναι νοητή προφανώς και σε βάρος των συμφερόντων της μειοψηφίας, όταν η απόφαση λαμβάνεται προς εξυπηρέτηση των στενών συμφερόντων της πλειοψηφίας και όχι προς ικανοποίηση των κοινών συμφερόντων όλων των μετόχων-συμπεριλαμβανομένων και των μετόχων της μειοψηφίας (1462/2023 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Στο ως άνω πλαίσιο, ενδεικτικά, στον προκείμενο λόγο ακυρωσίας μπορούν να υπαχθούν περιπτώσεις όπου: (α) παραβιάζεται η αρχής της ίσης μεταχείρισης των μετόχων, (β) η αρχή της υποχρέωσης πίστης προς την εταιρεία ή της υποχρέωσης πίστης προς τους μετόχους (σε μικρού μεγέθους εταιρείες με έντονο το προσωπικό στοιχείο στις σχέσεις των μετόχων μεταξύ τους) καθώς και (γ) η αρχή της αναλογικότητας μέσου προς σκοπό ή του οφέλους της εταιρίας σε σχέση με τη βλάβη της μειοψηφίας (1462/2023 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Ειδικότερα, ως ακυρώσιμη, εξαιτίας κατάχρησης εξουσίας της πλειοψηφίας, έχει κρίνει η νομολογία:

(α) Την απόφαση της ΓΣ με την οποία εξέλεξε ως μέλη του ΔΣ της αποκλειστικά πρόσωπα συγγενικά και με στενούς διαπροσωπικούς δεσμούς με τον μέτοχο της πλειοψηφίας, αποκλείοντας τον μέτοχο της μειοψηφίας (17526/2012 Πολ Πρωτ Θεσσ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

(β) Την απόφαση της ΓΣ με την οποία οι μέτοχοι της πλειοψηφίας, ενεργώντας συντονισμένα βάσει σχεδίου και αντίθετα στην καλή συναλλακτική πίστη, μεθοδεύουν τη μη διανομή ή την μειωμένη διανομή πρώτου μερίσματος. Τούτο, εγκρίνοντας, συνεχώς, τη μεταφορά κερδών σε νέα χρήση, σε κλίμακα μη εμπορικώς δικαιολογημένη με βάση την οικονομική κατάσταση και σημαντικά κέρδη της εταιρείας. Αποσκοπώντας, με τον τρόπο αυτό, να στερήσουν από τους μετόχους της μειοψηφίας το δικαίωμά τους επί των κερδών της εταιρείας, το οποίο αποτελεί το σπουδαιότερο περιουσιακό δικαίωμα του μετόχου ΑΕ. Μάλιστα, χωρίς να πλήττονται οι ίδιοι (οι μέτοχοι πλειοψηφίας) από την μεταφορά αυτή, γιατί αποφασίζουν για τους εαυτούς τους, ως διοικούντες την εταιρεία, αμοιβές δυσανάλογες προς την απασχόλησή τους στην τελευταία, αλλά και προς τα οικονομικά της στοιχεία (1462/2023 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

(γ) Την απόφαση της ΓΣ με την οποία με την οποία επιδιώκεται η ανατροπή εξωεταιρικής συμφωνίας με συμβαλλόμενους το σύνολο των μετόχων.

Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, κατά την εξέταση της ύπαρξης ή μη κατάχρησης εξουσίας της πλειοψηφίας, λαμβάνεται υπόψη τυχόν ωφέλεια, που επέρχεται με τη λήψη της σχετικής απόφασης για την ΑΕ. Εφόσον επιτυγχάνεται συγκεκριμένο όφελος για την ΑΕ, δεν είναι ευχερές να διαγνωστεί ως καταχρηστική η σχετική απόφαση της ΓΣ. Τούτο ακόμα και αν, συγχρόνως, υφίσταται βλάβη των συμφερόντων των μετόχων της μειοψηφίας ή ωφέλεια αυτών της πλειοψηφίας.

Στο ως άνω πλαίσιο, έχει γίνει δεκτό ότι δεν είναι ακυρώσιμη, λόγω κατάχρησης εξουσίας, απόφαση της ΓΣ για τη μείωση και, ταυτόχρονη, αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ενώ, ως θέμα της ημερήσιας διάταξης αναγραφόταν μόνο η αύξησή του. Τούτο, διότι δεν αποδείχθηκε ότι η σχετική απόφαση ελήφθη, κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας, με μοναδικό σκοπό την ενίσχυση της δικής της θέσης και, ταυτόχρονη, αποδυνάμωση του ενάγοντος ως μετόχου της μειοψηφίας. Αντίθετα, το δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι η σχετική μείωση ήταν αναγκαία, προκειμένου να μη λυθεί η εναγομένη ΑΕ με ανάκληση της άδειας της κατ’ άρθρο 48 ν. 2190/1920 (ισχύον σήμερα, άρ. 165 ν. 4548/2018 -5885/2010 Πολ Πρωτ Θεσσ).

 

Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Είναι ακυρώσιμη απόφαση της ΓΣ που ελήφθη μολονότι δεν παρασχέθηκαν προσηκόντως αιτηθείσες πληροφορίες από μετόχους μειοψηφίας. Η απόφαση της ΓΣ, επίσης, που ελήφθη κατά κατάχρηση εξουσίας της πλειοψηφίας. Όμως, παρά τις σαφείς διατυπώσεις του νόμου, τα όρια παραμένουν, συχνά, ρευστά. Εναπόκειται, επομένως, στους νομικούς παραστάτες των μετόχων μειοψηφίας ή, αντίστοιχα, εκείνων της πλειοψηφίας να μεριμνήσουν για τα δέοντα.

 

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Μη Χορήγηση Οφειλόμενων Πληροφοριών & Κατάχρηση Εξουσίας Πλειοψηφίας αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ: Αντίθεση Στον Νόμο & Το Καταστατικό, Μη Νόμιμη Σύγκληση & Συγκρότηση (άρ. 137 §1)

 

Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης, του ανώτατου εταιρικού οργάνου της ΑΕ, έχουν, αυτονοήτως, ιδιαίτερη σημασία για τη λειτουργία της. Οι αποφάσεις αυτές εκφράζουν την εταιρική βούληση και δεσμεύουν την ΑΕ. Ωστόσο, εφόσον δεν τηρηθούν οι προβλεπόμενες (από τον νόμο ή το καταστατικό) προϋποθέσεις καταλήγουν ελαττωματικές. Οι ελαττωματικές αποφάσεις διακρίνονται σε ακυρώσιμες, άκυρες και ανυπόστατες. Εδώ θα μας απασχολήσουν οι ακυρώσιμες αποφάσεις. Εκείνες, συγκεκριμένα, που είναι αντίθετες στον νόμο ή το καταστατικό ή απορρέουν από ΓΣ που δεν έχουν συγκληθεί ή συγκροτηθεί νόμιμα (κατ’  άρ. 137 §1).

Λόγοι Ακυρωσίας -Γενικά

Να σημειωθεί, εισαγωγικά, πως από τις ακυρώσιμες (βεβαίως και τις άκυρες και τις ανυπόστατες) αποφάσεις θα πρέπει να διακριθούν οι ατελείς. Πρόκειται για υποστατές και έγκυρες αποφάσεις, οι οποίες είναι ακόμα ανενεργές. Τούτο, διότι επιφέρουν αποτελέσματα κατόπιν πλήρωσης ορισμένου εξωτερικού στοιχείου (όρου του ενεργού –λ.χ. δημοσίευση της απόφασης στο ΓΕΜΗ).

Οι λόγοι, πάντως, που καθιστούν τις αποφάσεις της ΓΣ ακυρώσιμες απαριθμούνται (αποκλειστικά) στον νόμο (άρ. 137 §§1 & 2). Τέτοιες αποφάσεις είναι, κατά τα προαναφερθέντα, αυτές που δεν είναι σύμφωνες με τον νόμο ή το καταστατικό. Εκείνες, επίσης, που έλαβε ΓΣ που δεν είχε νόμιμα συγκληθεί ή συγκροτηθεί. Οι συγκεκριμένοι λόγοι ακυρωσίας είναι, κατά τα προαναφερθέντα, εκείνοι που θα μας απασχολήσουν στο παρόν.

Ακυρώσιμη είναι (επίσης και-άρ. 137 §2) η απόφαση που λήφθηκε: (α) χωρίς να παρασχεθούν οφειλόμενες πληροφορίες, που αφορούν το θέμα της ληφθείσας απόφασης, και ζητήθηκαν (κατά το άρ. 141) από μετόχους που ζητούν την ακύρωση της απόφασης, ή (β) κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας (σύμφωνα με το 281 ΑΚ).

Οι συγκεκριμένοι λόγοι ακυρωσίας, με εξαίρεση την περίπτωση της κατάχρησης εξουσίας, συνιστούν διαδικαστικά ελαττώματα στη λήψη απόφασης από τη ΓΣ.

Πριν εξεταστούν από το αρμόδιο δικαστήριο, πάντως, λόγοι ακυρωσίας της απόφασης της ΓΣ (άρ. 137 §§1 &2) προηγείται ο έλεγχος ακυρότητας (άρ. 138) και ανυπόστατου (άρ. 139).

Οι λόγοι ακυρωσίας που θα εξεταστούν εδώ είναι οι ακόλουθοι:

(α) Λήψη Απόφασης Κατά Τρόπο Μη Σύμφωνο Με Τον Νόμο Ή Το Καταστατικό

Καταρχάς, περίπτωση ακυρωσίας απόφασης που λήφθηκε από τη ΓΣ συντρέχει όταν λήφθηκε με τρόπο που δεν είναι σύμφωνος με το νόμο ή το καταστατικό (άρ. 137 §1 εδ. α΄). Σχετικά διαδικαστικά ελαττώματα στον τρόπο λήψης της απόφασης από τη ΓΣ δύναται να εμφιλοχωρήσουν σε πλείστες περιπτώσεις. Ενδεικτικά:

(i) Όταν, για τη λήψη απόφασης, δεν πληρούνται τα ποσοστά απαρτίας και πλειοψηφίας που απαιτούνται από τον νόμο ή το καταστατικό (43/2016, ΤρΕφΑνατΚρητ ΤΝΠ QUALEX ).

(ii) Όταν επιμέρους ψήφοι, κατά τη λήψη απόφασης, είναι άκυρες ή ακυρώσιμες. Υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι οι συγκεκριμένες ψήφοι ήταν αποφασιστικές για την επίτευξη πλειοψηφίας (137 §5 περ. β΄).

(iii) Όταν η λήψη απόφασης διενεργείται κατά παράβαση των νομοθετικών ή καταστατικών προβλέψεων για τον τρόπο ψηφοφορίας στη ΓΣ (άρ. 131). Ακυρώσιμη είναι, λ.χ., η απόφαση που λήφθηκε με φανερή ψηφοφορία μολονότι το καταστατικό απαιτούσε μυστική. Εκείνη, επίσης, που λαμβάνεται με φανερή ψηφοφορία, ενώ ο νόμος απαιτεί μυστική (λ.χ. σε περιπτώσεις παροχής αμοιβών στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου-131 §2).

(iv) Όταν λαμβάνεται απόφαση από τη ΓΣ, ενώ προηγουμένως έχει (παρανόμως) απορριφθεί αίτημα της μειοψηφίας των μετόχων για αναβολή λήψης της (άρ. 141 §5, 1710/2019 ΕφΘεσσ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

(v) Όταν δεν τηρούνται, κατά τη λήψη απόφασης, οι καταστατικές προβλέψεις για συμμετοχή στη ΓΣ από απόσταση [:ήτοι, (a) συμμετοχή κατά τη διάρκεια αυτής με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα (άρ. 125) ή (b) συμμετοχή πριν τη ΓΣ με επιστολική ψήφο (άρ. 126)].

(vi)  Όταν η απόφαση της ΓΣ λαμβάνεται κατά παράβαση των χρηστών ηθών. Δεδομένου ότι, εν προκειμένω εξετάζονται διαδικαστικά ελαττώματα, σαφώς, η αντίθεση στα χρηστά ήθη δεν αφορά στο περιεχόμενο της απόφασης (γεγονός που θα επέφερε την ακυρότητά της). Αντίθετα, η ανηθικότητα, εν προκειμένω, αφορά γενικότερα τις συνθήκες λήψης της, τις περιστάσεις και τα κίνητρα αυτών που την έλαβαν (στην περίπτωση, όμως, που η απόφαση ελήφθη κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας υπάγεται σε διαφορετική ρύθμιση-§2 άρ. 137).

(β) Μη Νόμιμη Σύγκληση

Σε ακυρωσία της απόφασης που λήφθηκε από τη ΓΣ μπορεί, επίσης, να οδηγήσει το διαδικαστικό ελάττωμα της μη νόμιμης (προηγούμενης) σύγκλησης της εν λόγω ΓΣ (άρ. 137 §1 εδ. β΄). Της μη τήρησης, δηλ. των διαδικαστικών προϋποθέσεων της πρόσκλησης των μετόχων σε συνεδρίαση, που αποσκοπούν στην προστασία των μετόχων.

Τέτοιας φύσης ελαττώματα, που επιφέρουν την ακυρωσία της εκάστοτε απόφασης της ΓΣ, πρέπει να διακρίνονται από την περίπτωση της ανυπαρξίας σύγκλησης. Στην τελευταία, αυτή, περίπτωση επέρχεται η ακυρότητα (και όχι ακυρωσία) της απόφασης της ΓΣ. Εκ περισσού να υπομνησθεί πως σε περίπτωση καθολικής ΓΣ, η απόφαση της δεν πάσχει από κάποιο ελάττωμα, ακόμη κι δεν τηρήθηκαν ή τηρήθηκαν πλημμελώς οι προϋποθέσεις της σύγκλησής της.

Διαδικαστικά ελαττώματα που σηματοδοτούν την πλημμελή σύγκληση της ΓΣ εντοπίζονται σε αρκετές περιπτώσεις (3173/2022 ΠολΠρωτΑθ, ΤΝΠ QUALEX), που καταλήγουν σε ακυρωσίες. Ενδεικτικά:

(i) Όταν η σύγκληση της ΓΣ έλαβε χώρα από αναρμόδιο όργανο. Λ.χ. από μεμονωμένα μέλη του ΔΣ χωρίς απόφαση ΔΣ ή από ΔΣ που δεν εκλέχτηκε ή συγκροτήθηκε νόμιμα (1871/2022 ΤρΕφΑθ, ΤΝΠ QULAEX). Ή από ΔΣ που απαρτίζεται από μέλη λιγότερα από τον ελάχιστο προβλεπόμενο αριθμό (με εξαίρεση την περίπτωση που τα απομένοντα μέλη του ΔΣ, ανεξάρτητα από τον αριθμό τους, συγκαλούν ΓΣ με αποκλειστικό σκοπό την εκλογή νέου ΔΣ –άρ. 82 §3).

(ii) Όταν η απόφαση του αρμοδίου οργάνου για σύγκληση της ΓΣ είναι ελαττωματική, εφόσον για τον λόγο αυτόν δεν υπήρξε έγκαιρη και επαρκής πληροφόρηση των μετόχων (137 §5 περ. δ΄).

(iii) Όταν η σύγκληση της ΓΣ έλαβε χώρα με πρόσκληση που δεν έχει το ελάχιστο-αναγκαίο περιεχόμενο [για τις μη εισηγμένες ΑΕ στο ελάχιστο περιεχόμενο εμπίπτουν: (a) το οίκημα όπου θα πραγματοποιηθεί η ΓΣ, (b) η χρονολογία και η ώρα της συνεδρίασής, (c) τα θέματα της ημερήσιας διάταξής, (d) οι μέτοχοι που έχουν δικαίωμα συμμετοχής καθώς και οδηγίες για τον τρόπο με τον οποίο οι μέτοχοι μπορούν να συμμετέχουν].

Ομοίως, όταν η σύγκληση της ΓΣ έλαβε χώρα με πρόσκληση, η οποία εμπεριέχει μη νόμιμα στοιχεία. Λ.χ. ως ημέρα συνεδρίασης εξαιρετέα, από το καταστατικό, ημέρα.

Σημειώνεται, όμως, ότι η έλλειψη από την πρόσκληση, ιδίως, των στοιχείων του οικήματος και της ημερομηνίας συγκλήσεως της ΓΣ, δεδομένης της σημασίας τους, είναι δυνατό να επιφέρει την ακυρότητα των αποφάσεων της ΓΣ (άρ. 138 §2).

(iv) Όταν η συνεδρίαση της ΓΣ έλαβε χώρα σε χρόνο διαφορετικό από τον αναγραφόμενο στη σχετική πρόσκληση. Υποστηρίζεται, ωστόσο, και η άποψη ότι στην περίπτωση αυτή η απόφαση καθίσταται άκυρη (και όχι ακυρώσιμη).

(v) Όταν λαμβάνεται απόφαση επί θέματος που δεν συμπεριλαμβάνεται στα θέματα ημερήσιας διάταξης της πρόσκλησης της ΓΣ σε σύγκληση. Ή επί θεμάτων που δεν τελούν σε εσωτερική συνάφεια με τα θέματα που συμπεριελήφθησαν στην πρόσκληση.

(vi) Όταν συντελείται παράβαση υποχρέωσης της ΑΕ που αφορά στα δικαιώματα των μετόχων πριν τη ΓΣ. Της υποχρέωσης, συγκεκριμένα, να θέτει στη διάθεση των μετόχων της τις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της καθώς και τις σχετικές εκθέσεις του διοικητικού συμβουλίου και των ελεγκτών δέκα ημέρες πριν από την τακτική ΓΣ (άρ. 123 §1, κατά τρόπο σύμφωνα με τα οριζόμενα στην §2).

(γ) Μη Νόμιμη Συγκρότηση

Τέλος, διαδικαστικό ελάττωμα που μπορεί να οδηγήσει στην ακυρωσία ληφθείσας απόφασης από τη ΓΣ συνιστά η μη νόμιμη συγκρότησή της (άρ. 137 §1 εδ. β΄). Τέτοια παράβαση υπάρχει όταν η συνέλευση δεν συγκροτήθηκε από πρόσωπα που είχαν δικαίωμα να μετάσχουν σε αυτή. Τούτο είτε διότι δεν έγιναν δεκτοί, αλλά αποκλείσθηκαν (αμέσως ή εμμέσως) μέτοχοι δικαιούμενοι συμμετοχής είτε διότι συμμετείχαν στη συνέλευση μη δικαιούμενα πρόσωπα, (1426/2013 ΑΠ, 18/2001 ΟλΑΠ, αμφότερες σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Περιπτώσεις μη νόμιμης συγκρότησης της ΓΣ υφίστανται, ενδεικτικά:

(i) Όταν λήφθηκε απόφαση, ενώ προηγουμένως αποκλείσθηκε από τη ΓΣ μέτοχος που εδικαιούτο να συμμετάσχει (λ.χ. επειδή δεν του επιτράπηκε να εισέλθει στον χώρο της συνεδρίασης). Η συγκεκριμένη ακυρωσία υφίσταται ανεξάρτητα αν η ψήφος του μετόχου που αποκλείσθηκε εμπόδιζε ή μη τον σχηματισμό πλειοψηφίας (629/2022 ΜονΕφΑθηνών, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Επίσης, όταν δεν επιτράπηκε σε μέτοχο να ασκήσει δικαιώματά του (λ.χ. να λάβει τον λόγο κατά τη συνεδρίαση).

(ii) Όταν λήφθηκε απόφαση, ενώ προηγουμένως δεν επιτράπηκε να συμμετάσχει στη ΓΣ μέτοχος, ο οποίος δεν συμμορφώθηκε με τις (καταστατικές) προϋποθέσεις συμμετοχής στη ΓΣ (μη εισηγμένων ή εισηγμένων ΑΕ). Τούτο, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπήρχε σπουδαίος λόγος για τον οποίο η ΓΣ αρνήθηκε τη συμμετοχή του, [αντίθετα: σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η διαπίστωση του μετοχικού δικαιώματος κάποιου, νόμιμα η ΓΣ μπορεί να αρνηθεί τη συμμετοχή του (1015/2020 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ)].

(iii) Όταν λήφθηκε απόφαση, ενώ προηγουμένως δεν επιτράπηκε σε μέτοχο να συμμετάσχει στη ΓΣ διά αντιπροσώπου (άρ. 128). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η μη τήρηση ή πλημμελής τήρηση των διατάξεων για την αντιπροσώπευση, δεν έχει ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί απόφαση της ΓΣ (άρ. 137 §5 περ. ε΄). Και τούτο γιατί εντάσσεται στις «ήσσονος σημασίας» ρυθμίσεις, που εισάγουν, απλώς, «πρόσθετες πτυχές» στη διαδικασία λήψης απόφασης από τη ΓΣ (βλ. Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί άρ. 137). Για τη συγκεκριμένη ρύθμιση, όμως, έχουν διατυπωθεί (και όχι αδικαιολόγητα) σοβαρές ενστάσεις. Ορθότερο, κατά τούτο, κρίνεται (με βάση τελολογική ερμηνεία της συγκεκριμένης ρύθμισης) να μη εφαρμόζεται σε παραβάσεις που θίγουν το δικαίωμα του μετόχου να διορίζει αντιπρόσωπο και να συμμετέχει, μέσω αυτού, στη ΓΣ.

(iv) Όταν λήφθηκε απόφαση, ενώ προηγουμένως δεν επιτράπηκε σε τρίτα πρόσωπα – μη μετόχους να παρασταθούν στη ΓΣ, μολονότι εδικαιούντο. Λ.χ. όταν δεν επιτρέπεται να παρασταθούν μέλη ΔΣ ή ελεγκτές της ΑΕ (άρ. 127 §1).

Επίσης, όταν δεν επιτράπηκε (από τον Πρόεδρο της ΓΣ) σε τρίτο – μη μέτοχο να παρασταθεί στη ΓΣ, εφόσον ο εν λόγω αποκλεισμός οδηγεί σε, κατ’ ουσίαν, αποκλεισμό μετόχου (όπως στην περίπτωση αποκλεισμού διερμηνέα μετόχου που δεν ομιλεί την ελληνική-άρ. 127 §2).

(v) Όταν το ΔΣ δεν τήρησε την (ενδεχόμενη) καταστατική υποχρέωση της κατάρτισης και διάθεσης στους μετόχους πίνακα μετοχών εντός 24 ωρών πριν τη συνεδρίαση της ΓΣ (άρ. 124 §4-δύσκολα, πάντως, να κηρυχθεί η σχετική ακυρωσία).

(vi) Τέλος, όταν συμμετέχουν στη ΓΣ μη δικαιούμενα πρόσωπα. Τούτο, υπό την προϋπόθεση ότι η συμμετοχή τους ήταν αποφασιστική για την επίτευξη απαρτίας ή η ψήφος τους ήταν αποφασιστική για την επίτευξη πλειοψηφίας (137 §5 περ. α΄).

 

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τηρείται, ευλαβικά, το γράμμα του νόμου όσον αφορά τις αποφάσεις της ΓΣ. Αποφάσεις της ΓΣ που είναι αντίθετες στον νόμο ή το καταστατικό ή που προκύπτουν από ΓΣ δεν έχουν συγκληθεί ή συγκροτηθεί νόμιμα καταλήγουν ακυρώσιμες. Σε επόμενη, πάντως, αρθρογραφία μας θα μας απασχολήσουν και οι ακυρωσίες αποφάσεων, που ελήφθησαν χωρίς να παρασχεθούν οφειλόμενες πληροφορίες ή κατά κατάχρηση της εξουσίας της πλειοψηφίας.

 

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Ακυρωσία Αποφάσεων ΓΣ αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

 

 

 

 

Λήψη Απόφασης Γενικής Συνέλευσης: Προσυπογραφή Πρακτικού Χωρίς Συνεδρίαση (άρ. 136 ν. 4548/2018): Καθώς η Γενική Συνέλευση της ΑΕ είναι το ανώτατο όργανό της, η διευκόλυνση λήψης αποφάσεων συνιστά λογικό στόχο του νομοθέτη. Δεν αρκείται, ως εκ τούτου, στην παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Θεσπίζει, αντίθετα, ενδιαφέρουσες εξαιρέσεις. Εξαιρέσεις, στο πλαίσιο των οποίων, η ΓΣ ούτε συνέρχεται σε ορισμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο ούτε και συνεδριάζει. Τέτοιες είναι: (α) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135)–η οποία, ήδη, μας απασχόλησε και (β) η προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) για την οποία το παρόν.

Η Ρύθμιση

Σε αντίθεση με τον καινοτόμο θεσμό της λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135), επαναλαμβάνεται (άρ. 136), με ορισμένες τροποποιήσεις, η δυνατότητα που, και κατά το παρελθόν, προβλεπόταν για τη σύνταξη πρακτικού «διά περιφοράς» µε ισχύ απόφασης. Δεν απαιτείται, όμως-πλέον, ομοφωνία αλλά σύμπραξη, απλά, του συνόλου των μετόχων. Οι τελευταίοι, δηλαδή, αρκεί να συμφωνούν να ληφθεί απόφαση με τον συγκεκριμένο τρόπο (βλ. σχετικά, Αιτ.  Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 136) χωρίς, κατ’ ανάγκη, να ομονοούν και ως προς την απόφαση που θα ληφθεί. Πρόκειται για τη δυνατότητα της προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση.

Σκοπός Ρύθμισης

Η δυνατότητα της λήψης απόφασης «δια περιφοράς» και υπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση δεν ήταν, πάντοτε, επιτρεπτή στο εθνικό δίκαιο. Μια τέτοια απόφαση θεωρούνταν, παλαιότερα (ν. 3604/2007), ανυπόστατη.

Πρόκειται, ωστόσο, για μια δυνατότητα που εξυπηρετεί σημαντικά την ΑΕ και τους μετόχους, δεδομένης της αποδέσμευσής της από σημαντικές γραφειοκρατικές διατυπώσεις και το συνακόλουθο κόστος τους-σε χρόνο και χρήματα.

Τα συγκεκριμένα οφέλη έχουν καταστήσει τη δυνατότητα της προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση συνήθη επιλογή των μετόχων. Τούτο, ιδίως σε ολιγομετοχικές και οικογενειακές ΑΕ. Σε αυτές, οι διαπροσωπικές σχέσεις των μετόχων δημιουργούν, κατά κανόνα, σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Υφισταμένων τέτοιων σχέσεων, προκύπτει ως πλεονεκτική η, με τον τρόπο αυτό, λήψη απόφασης-παρά την παράλειψη των (χρονοβόρων-μολονότι διασφαλιστικών) διατυπώσεων σύγκλησης και συνεδρίασης της ΓΣ.

Προϋποθέσεις Λήψης Απόφασης Με Προσυπογραφή Πρακτικού

Για τη λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ με προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση των μετόχων, ο νομοθέτης αξιώνει την πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων (άρ. 136 §1):

(α) Μη Εισηγμένη ΑΕ

Αναγκαίο είναι, στην περίπτωση αυτή, οι μετοχές της ΑΕ να μην είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά˙ η συγκεκριμένη ευχέρεια δεν αφορά, επομένως, τις εισηγμένες ΑΕ.

(β) Υπογραφή Πρακτικού Από Όλους Τους Μετόχους & Πλειοψηφία

Πρόσθετη προϋπόθεση αποτελεί η υπογραφή του πρακτικού που καταρτίστηκε από όλους τους μετόχους ή τους αντιπροσώπους τους. Αξιοσημείωτο, μάλιστα, είναι πως σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι μέτοχοι χωρίς δικαίωμα ψήφου. Από την πλήρωση της συγκεκριμένης προϋπόθεσης εξαρτάται και το υποστατό του σχετικού πρακτικού-βεβαίως και των αποφάσεων που εμπεριέχονται σ’ αυτό.

Με την υπογραφή του πρακτικού της ΓΣ δηλώνεται η συναίνεση των μετόχων ως προς τη λήψη απόφασης με τον συγκεκριμένο τρόπο. Επιπρόσθετα (και) η σιωπηρή παραίτησή τους από το δικαίωμα συζήτησης εντός της ΓΣ (ως απόρροια της αρχής non venire contra factum proprium). Η συγκεκριμένη συναίνεση δεν είναι αναγκαίο να συμπεριλαμβάνει, σύμφωνα και με όσα προαναφέρθηκαν, συμφωνία και αποδοχή του περιεχομένου του πρακτικού και των αποφάσεων που σε αυτό διαλαμβάνονται. Κι αυτό γιατί δεν απαιτείται, κατά τα προαναφερθέντα, ομοφωνία σε περίπτωση απόφασης ΓΣ με προσυπογραφή του πρακτικού της χωρίς συνεδρίαση. Αντίθετα, εφόσον όλοι οι μέτοχοι αποδέχονται τον σχετικό τρόπο λήψης απόφασης (και υπογράφουν το πρακτικό) η σχετική απόφαση μπορεί να είναι πλειοψηφική (άρ. 136 §1 εδ. β΄). Θα πρέπει, όμως-φυσικά, τυχόν μειοψηφούντες μέτοχοι να αναφέρονται στο πρακτικό (άρ. 136 §1 εδ. γ΄). Και οι τελευταίοι, στην περίπτωση αυτή, εξίσου θα δεσμεύονται  από την απόφαση που θα έχει ληφθεί.

Στο ως άνω πλαίσιο, λοιπόν, «ως απόφαση της γενικής συνέλευσης θα θεωρείται το περιεχόμενο του υπογραφέντος από όλους τους μετόχους πρακτικού» (547/2019 ΑΠ, ΤΝΠ QUALEX). Στο σχετικό πρακτικό, πάντως, δεν απαιτείται μνεία πως δεν έλαβε χώρα συνεδρίαση.

…Ειδικότερα, Η Υπογραφή Με Ηλεκτρονικά Μέσα

Στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και διευκόλυνσης της (ταχύτερης) λήψης απόφασης της ΓΣ με προσυπογραφή πρακτικού, είναι δυνατό οι υπογραφές των μετόχων ή των αντιπροσώπων τους να αντικαθίστανται με ανταλλαγή μηνυμάτων με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα. Απαιτείται, ωστόσο, τούτο να προβλέπεται στο καταστατικό (άρ. 136 §2).

Βάρος Απόδειξης

Το βάρος της απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων λήψης απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση φέρει η ΑΕ (άρ. 136 §4).

Καταχώριση Της Απόφασης Στο Βιβλίο Πρακτικών

Δεν εξαιρείται, προφανώς, η απόφαση που θα ληφθεί «δια περιφοράς» από την υποχρέωση καταχώρισής της στο βιβλίο πρακτικών της ΓΣ. Το υπογεγραμμένο από όλους τους μετόχους πρακτικό καταχωρίζεται, επίσης, στο σχετικό βιβλίο (σύμφωνα με το άρ. 134). Εφόσον, μάλιστα, η σχετική απόφαση έχει ληφθεί με ανταλλαγή e-mail, επισυνάπτονται κι εκείνα, προφανώς, σ’ αυτό (το βιβλίο).

Η υποχρέωση καταχώρισης δεν βαρύνει τον  Πρόεδρο της ΓΣ. Κι αυτό γιατί δεν υφίσταται τέτοιος (Πρόεδρος της ΓΣ) καθώς ελλείπει συνεδρίαση της ΓΣ. Η υποχρέωση καταχώρισης βαρύνει, ως εκ τούτου, το ΔΣ. Να σημειωθεί, πάντως, πως η εν λόγω καταχώριση δεν συνιστά συστατικό στοιχείο της απόφασης της ΓΣ.

Υποστατό & Κύρος Απόφασης

Ως όρος του υποστατού της απόφασης της ΓΣ τίθεται από τον νομοθέτη, όπως και ανωτέρω αναφέρθηκε, η προσυπογραφή του πρακτικού της από το σύνολο των μετόχων (είτε με χειρόγραφο είτε με ηλεκτρονικό τρόπο). Ρητά ορίζεται πως στην περίπτωση προσυπογραφής πρακτικού, η σχετική απόφαση είναι ανυπόστατη, εφόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου (άρ. 136 σε συνδυασμό με άρ. 140 §2 εδ. α΄). Τούτο σημαίνει, πως μια τέτοια απόφαση δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.

Πέραν των ως άνω ρητά, επίσης, προβλέπεται ότι απόφαση που λαμβάνεται με προσυπογραφή πρακτικού είναι άκυρη εφόσον αντίκειται στο νόμο ή το καταστατικό. (Εφαρμόζονται, στην περίπτωση αυτή, οι §§4-8 του άρθρου 138-άρ. 140 §2 εδ. β΄).

Διάκριση από την Καθολική ΓΣ

Η λήψη απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού δεν πρέπει να συγχέεται με την περίπτωση της καθολικής ΓΣ (άρ. 121 §5). Εξυπηρετούν, άλλωστε, διαφορετικό λειτουργικό σκοπό.

Καθολική ΓΣ υφίσταται όταν: (α) παρίστανται μέτοχοι που εκπροσωπούν το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου και (β) κανείς δεν αντιλέγει στην πραγματοποίηση της συνεδρίασης-παρά το γεγονός της μη τήρησης (ή πλημμελούς τήρησης) της προβλεπόμενης διαδικασίας σύγκλησης της ΓΣ (:καταρχήν, δημοσίευση πρόσκλησης ΓΣ).

Η καθολική ΓΣ, επομένως, προϋποθέτει τη συνάθροιση και συνεδρίαση των μετόχων της ΑΕ. Την ταυτόχρονη, δηλ., παράστασή τους στον ίδιο χώρο (με φυσική ή ηλεκτρονική παρουσία). Αντίθετα, στην περίπτωση της (απλής) προσυπογραφής πρακτικού, συνεδρίαση, όπως ήδη σημειώθηκε, δεν λαμβάνει χώρα.

Στην καθολική ΓΣ, η έλλειψη της υπογραφής ενός μετόχου στο πρακτικό δεν αποδεικνύει τη μη συμμετοχή του σε αυτήν. Τούτο, εφόσον στο πρακτικό, το οποίο υπογράφεται από τον πρόεδρο και τον γραμματέα (εφόσον υφίστανται), ρητά σημειώνεται ότι παρέστησαν και ψήφισαν όλοι οι μέτοχοι τα ονόματα των οποίων αναγράφονται στο πρακτικό (άρ. 130/2020 ΑΠ). Αντίθετα, στο πλαίσιο λήψης απόφασης με προσυπογραφή πρακτικού, δεν είναι ανεκτό, ασφαλώς, να ελλείπει υπογραφή μετόχου.

 

Η ταχύτητα λήψης αποφάσεων αποτελεί, γενικώς, ζητούμενο˙ προφανώς και για την ΑΕ και τα όργανά της. Μεταξύ αυτών και για τη Γενική της Συνέλευση. Ξεχωριστή είναι η μέριμνα του νομοθέτη για την εξυπηρέτηση του συγκεκριμένου στόχου. Στο πλαίσιο αυτό και η δυνατότητα λήψης απόφασης μέσω, απλά, της υπογραφής Πρακτικού ΓΣ-χωρίς τη διενέργεια συνεδρίασης. Ομοφωνία των μετόχων δεν απαιτείται, απαιτείται, όμως, ομόθυμη αποδοχή της σχετικής διαδικασίας. Θα αποφευχθούν με τον τρόπο αυτό σημαντικές ακυρότητες. Περί αυτών, πάντως, επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Λήψη Απόφασης Γενικής Συνέλευσης: Προσυπογραφή Πρακτικού Χωρίς Συνεδρίαση αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες (άρ. 135 ν. 4548/2018): Ο νομοθέτης μεριμνά, ώστε να διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ της ΑΕ-το ανώτατο όργανό της. Έχουν θεσπισθεί σημαντικές εξαιρέσεις από την παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Είναι, στο πλαίσιο αυτό, εφικτή: (α) η προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) καθώς και (β) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135). Μας απασχόλησαν, ήδη, οι προϋποθέσεις για την τελευταία, η εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας με την αποστολή συγκεκριμένης πρότασης του ΔΣ στους μετόχους και το δικαίωμα πληροφόρησης των τελευταίων. Θα μας απασχολήσουν, εδώ-ως λογική συνέχεια, οι συμμετέχοντες καθώς και η λήψη απόφασης από τους μετόχους.

Η Απάντηση Των Μετόχων

Προκειμένου να ληφθεί απόφαση των μετόχων με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η πλειοψηφία των μετόχων πρέπει να αποδεχθεί (ή όχι) τη συγκεκριμένη πρόταση που απέστειλε, προηγουμένως, το ΔΣ.

Τρόπος Απάντησης

Ο νόμος δεν προβλέπει τον τρόπο απάντησης των μετόχων στην εν λόγω πρόταση του ΔΣ (για την οποία, αντίθετα, ορίζει ρητά ότι αποστέλλεται με e-mail). Αναμένεται, λογικά, απάντηση με e-mail (ομοίως). Το ΔΣ, ωστόσο, μπορεί στην πρότασή του προς τους μετόχους να ορίζει (και) τον τρόπο απάντησής τους για την αποδοχή ή μη της πρότασής του (λ.χ. με το ψηφοδέλτιο επί της πρότασης). Αν, πάντως, το ΔΣ παραλείψει να εξειδικεύσει τον τρόπο απάντησης, οι μέτοχοι μπορούν να επιλέξουν οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο. Αρκεί η απάντηση να περιέλθει στο ΔΣ εμπροθέσμως.

Υποστηρίζεται και η άποψη ότι οι μέτοχοι απαντούν, σε κάθε περίπτωση, ηλεκτρονικά (βλ. και Αιτ. Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135: «το ΔΣ προτείνει τη λήψη μιας απόφασης και οι μέτοχοι απαντούν ηλεκτρονικά»). Δε μοιάζει, όμως, πειστική μια τέτοια θέση: Θα είχε, άραγε, το ΔΣ τη δυνατότητα να αρνηθεί απάντηση που περιήλθε, έγχαρτα, σ’ εκείνο;

Προθεσμία Απάντησης

Η απάντηση των μετόχων πρέπει να είναι εμπρόθεσμη. Σημειώθηκε, ήδη, ότι  στην προς εκείνους πρόταση του ΔΣ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται και η (ενιαία για όλους) προθεσμία-εντός της οποίας θα πρέπει να ληφθούν οι απαντήσεις τους: όχι μικρότερη των επτά (7) ούτε και μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της πρότασης (άρ. 135 §3 εδ. γ΄ και δ΄). Η ημέρα της αποστολής της πρότασης δεν υπολογίζεται στην εκάστοτε προθεσμία˙ περιλαμβάνονται, όμως, οι εξαιρετέες.

Η καταστατική ρύθμιση για τη δυνατότητα λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, ενδέχεται να ορίζει και την προθεσμία απάντησης των μετόχων. Στην περίπτωση αυτή το ΔΣ δεσμεύεται από τη σχετική πρόβλεψη και η (καταστατική) προθεσμία είναι αυτή που (οφείλει να) συμπεριλαμβάνεται στην πρότασή του.

Όταν, όμως, δεν υφίσταται καταστατική πρόβλεψη, τη σχετική προθεσμία καθορίζει το ΔΣ. Η σχετική απόφαση υπόκειται σε έλεγχο καταχρηστικότητας. Συγκεκριμένα, μολονότι το ΔΣ έχει τη δυνατότητα να επιλέξει την κατώτατη, από τον νόμο, προθεσμία των επτά ημερών, θα μπορούσε, εν τούτοις, να αξιολογηθεί ως καταχρηστική. Αν, λ.χ., κριθεί ότι θίγονται τα δικαιώματα των μετόχων και τους ασκείται ισχυρή πίεση ως προς την εξαιρετικά άμεση απάντησή τους.

Σημειώνεται πάντως πως δεν αρκεί να έχουν σταλεί οι απαντήσεις, εμπροθέσμως, στην ΑΕ˙ θα πρέπει και εμπρόθεσμα να έχουν περιέλθει σ’ εκείνη.

Η Απαιτούμενη Πλειοψηφία 

Σημειώθηκε, ήδη, ότι με την αξιοποίηση της δυνατότητας λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η ΓΣ ούτε συνέρχεται ούτε συνεδριάζει. Ως εκ τούτου, καθίστανται, πρακτικά, ανεφάρμοστες οι διατάξεις για την απαρτία της ΓΣ (άρ. 135 §2 εδ. β΄).

Εξακολουθεί, αντίθετα, να αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη της απόφασης (και με τη διαδικασία του άρθρου 135) η συγκέντρωση του ποσοστού πλειοψηφίας που ορίζεται από τον νόμο ή το καταστατικό. Κατά ρητή, μάλιστα, πρόβλεψη (άρ. 135 §2 εδ. β΄), βάση υπολογισμού του εκάστοτε ποσοστού πλειοψηφίας αποτελεί το σύνολο των μετοχών που έχουν δικαίωμα ψήφου.

Επομένως, στο σύστημα λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση, η συγκέντρωση της απαραίτητης πλειοψηφίας καθίσταται δυσχερέστερη. Κι αυτό, διότι ο υπολογισμός της δεν περιορίζεται στις μετοχές που εκπροσωπούνται στη ΓΣ (όπως συμβαίνει στην «παραδοσιακή ΓΣ».

Λήψη Της Απόφασης

Η απόφαση της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση θεωρείται ότι λήφθηκε, όταν η πρόταση λάβει, εμπρόθεσμα, τις αναγκαίες ψήφους για την συμπλήρωση του απαραίτητου ποσοστού πλειοψηφίας. Το βάρος της απόδειξης της υιοθέτησης ή μη της πρότασης καθώς και του χρόνου έγκρισής της φέρει η ίδια η εταιρεία (άρ. 135 §4 εδ. δ΄).

Ειδικότερα, ως προς τον χρόνο λήψης της προκείμενης απόφασης, ο νόμος ορίζει πως απόφαση χωρίς συνεδρίαση δε θεωρείται ότι ελήφθη πριν παρέλθει η  48ωρη προθεσμία αντίθεσης των μετόχων˙ εκτός κι αν οι δηλώσεις του συνόλου των μετόχων περιήλθαν νωρίτερα στην ΑΕ (άρ. 135 §4 εδ. γ΄). Η σχετική νομοθετική πρόβλεψη χαρακτηρίζεται, όχι άδικα, προβληματική. Ορθότερο θα ήταν να θεωρείται ληφθείσα, με βάση αυτή, η απόφαση της ΓΣ, όταν περιέλθουν στην ΑΕ τόσες δηλώσεις μετόχων, ώστε αφενός να αποκλείεται ποσοστιαία η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος αντίθεσης, αφετέρου να διασφαλίζεται η απαιτούμενη πλειοψηφία.

Τυχόν δήλωση μετόχου που περιέρχεται στην εταιρεία μετά τον προβλεπόμενο χρόνο απάντησης δε λαμβάνεται υπόψη (άρ. 135 §4 εδ. β΄). Σε περίπτωση, όμως, που αυτή -κατά παράβαση του νόμου- ληφθεί υπόψη ενδέχεται να οδηγήσει στην ακυρωσία της απόφασης της ΓΣ. Τούτο, εφόσον η εκπρόθεσμη, αλλά συνυπολογισθείσα θετική ψήφος ήταν αποφασιστική για τον σχηματισμό της απαραίτητης πλειοψηφίας (άρ. 140 §1 σε συνδυασμό με το άρ. 137 §5 περ. α΄).

Γνωστοποίηση Αποτελέσματος Απόφασης

Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση, το ΔΣ οφείλει, χωρίς «υπαίτια βραδύτητα», να γνωστοποιήσει σε όλους τους μετόχους (ακόμη και τους εκείνους που δεν ψήφισαν) το αποτέλεσμα της διαδικασίας. Επίσης, να βεβαιώσει ότι τηρήθηκε πλήρως η διαδικασία αυτή (άρ. 135 § 4 in fine). Πρόκειται για υποχρέωση αντίστοιχη με αυτήν του Προέδρου της ΓΣ για αναγγελία του αποτελέσματος της ψηφοφορίας (άρ. 133).

Η υποχρέωση αυτή του ΔΣ δεν συνιστά προϋπόθεση λήψης της απόφασης της ΓΣ. Ούτε, επίσης, στοιχείο του περιεχομένου της. Ως εκ τούτου, τυχόν παραβίασή της δεν θίγει το κύρος της απόφασης της ΓΣ. Μπορεί, όμως-θεωρητικά, να γεννήσει ζητήματα ευθύνης των μελών του ΔΣ κατά τις γενικές διατάξεις.

Καταχώριση στο Βιβλίο Πρακτικών

Οι αποφάσεις της ΓΣ που λαμβάνονται χωρίς συνεδρίαση καταχωρίζονται, με ευθύνη του ΔΣ, στο βιβλίο πρακτικών της (άρ. 135 §5).

Στο βιβλίο πρακτικών (επιβεβλημένο είναι να) καταχωρίζονται και οι απαντήσεις/δηλώσεις των μετόχων. Επίσης, να καταγράφεται, ύστερα από αίτηση του μετόχου, η περίληψη της γνώμης του. Θα πρέπει, επίσης, να καταγράφεται και οποιαδήποτε τυχόν εναντίωση του μετόχου. Τούτο είναι αναγκαίο, προκειμένου ο μέτοχος αυτός να νομιμοποείται ενεργητικά να ασκήσει αγωγή ακύρωσης κατά της απόφασης της ΓΣ (άρ. 137 §3).

Οι Δικαιούμενοι Συμμετοχής Στη Λήψη Απόφασης Χωρίς Συνεδρίαση

Προκειμένου κάποιος να δικαιούται να συμμετάσχει στη ΓΣ θα πρέπει, αυτονοήτως, να φέρει (και να αποδεικνύει) την ιδιότητα του μετόχου κατά τη διεξαγωγή της (άρ. 124 §1). Βέβαια, στην περίπτωση λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η τελευταία δεν διεξάγεται. Το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη απόφασης χωρίς συνεδρίαση έχουν όσοι διαθέτουν τη μετοχική ιδιότητα κατά το χρόνο αποστολής της πρότασης από το ΔΣ με το σύνολο των δικαιωμάτων ψήφου που διαθέτουν κατά το χρόνο αυτό (άρ. 135 §2 εδ. γ΄).

Βέβαια, από την ημέρα αποστολής της πρότασης του ΔΣ έως την απάντηση των μετόχων, οι μετοχές δεν δεσμεύονται˙ παραμένουν, κατά τούτο, ελεύθερα μεταβιβάσιμες. Ενδέχεται, επομένως, ένα πρόσωπο να φέρει την ιδιότητα του μετόχου κατά τον κρίσιμο χρόνο της αποστολής της πρότασης από το ΔΣ όχι όμως και κατά τον χρόνο της απάντηση και ψήφου του (εξαιτίας μεταβίβασης των μετοχών του).

Η λόγω περίπτωση συνιστά παράδειγμα ρωγμής της αρχής του «αδιάσπαστου της μετοχικής σχέσης». Ήτοι, λαμβάνει χώρα διάσπαση του (διοικητικού) δικαιώματος ψήφου από το περιουσιακό μετοχικό δικαίωμα. Σε κάθε περίπτωση, ο αρχικός μέτοχος, παρά την απώλεια της μετοχικής του ιδιότητας δεσμεύεται κατά την συμμετοχή του στη διαδικασία από την υποχρέωση πίστης προς την ΑΕ. Υποχρεούται, επομένως, και πάλι να ψηφίσει με γνώμονα αποκλειστικά το εταιρικό συμφέρον.

…Ιδίως Ως Προς Τις Περιπτώσεις Ενεχύρου και Επικαρπίας Επί Μετοχών

Ποιοι, άραγε, δικαιούνται να συμμετάσχουν στην εν λόγω ΓΣ και σχετική ψηφοφορία, σε περίπτωση ενεχύρου και επικαρπίας επί μετοχών; Εφόσον το ενέχυρο ή η επικαρπία συστάθηκαν πριν από την αποστολή της πρότασης από το ΔΣ, τότε το δικαίωμα ψήφου ασκούν ο ενεχυρούχος δανειστής ή ο επικαρπωτής αντίστοιχα. Και τούτο, αυτονοήτως, εφόσον το δικαίωμα ψήφου ασκείται από αυτούς και δεν έχει επιφυλαχθεί υπέρ του μετόχου ή ψιλού κυρίου-αντίστοιχα. Αν αντίθετα, το ενέχυρο ή η επικαρπία συστάθηκαν μετά την αποστολή της πρότασης από το ΔΣ, τότε το δικαίωμα ψήφου ασκεί, σε κάθε περίπτωση, ο μέτοχος (ή, αντίστοιχα, ο ψιλός κύριος).

 

Μέριμνα του νομοθέτη αποτελεί η διευκόλυνση της λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ˙ ακόμα και χωρίς συνεδρίαση. Δεδομένων, όμως, των κινδύνων που η τελευταία εγκυμονεί, αυστηρές είναι οι ρυθμίσεις που διέπουν (και) τους δικαιούμενους να συμμετάσχουν αλλά και τη διαδικασία λήψης των εν λόγω αποφάσεων. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα χρηστική, πάντως, είναι η περίπτωση της λήψης απόφασης από μέρους της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση, με μόνη την προσυπογραφή του σχετικού πρακτικού. Περί αυτής, όμως, επόμενη αρθρογραφία μας.

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

Γενική Συνέλευση (ΓΣ)  με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση: Προϋποθέσεις, πρόταση ΔΣ & πληροφόρηση Μετόχων (άρ. 135 ν. 4548/2018): Καθώς η Γενική Συνέλευση της ΑΕ είναι το ανώτατο όργανό της, η διευκόλυνση λήψης αποφάσεων αποτελεί λογική επιλογή του νομοθέτη˙ δεν αρκείται, στο πλαίσιο αυτό, στην παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Θεσπίζει ενδιαφέρουσες εξαιρέσεις, όπου η ΓΣ ούτε συνέρχεται σε ορισμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο ούτε και συνεδριάζει. Τέτοιες είναι: (α) προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) και (β) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135). Η τελευταία είναι που εδώ θα μας απασχολήσει (και, ειδικότερα, οι προϋποθέσεις της, η εκκίνηση της εν λόγω διαδικασίας και το δικαίωμα πληροφόρησης των μετόχων). [Τις συγκεκριμένες, πάντως, περιπτώσεις δεν θα πρέπει να τις συγχέουμε με τη συμμετοχή των μετόχων από απόσταση: (α) πριν τη ΓΣ με επιστολική ψήφο και (β) κατά τη διάρκεια της ΓΣ με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα].

Η Ρύθμιση

Ο νομοθέτης εισάγει, για πρώτη φορά στο εθνικό μας δίκαιο (με το άρθρο 135 ν. 4548/2018), έναν καινοτόμο θεσμό για τη δυνατότητα λήψης πλειοψηφικής απόφασης από τη ΓΣ (με ψηφοφορία) χωρίς συνεδρίαση. Ο θεσμός αυτός εισάγεται κατά το Αγγλοσαξονικό πρότυπο για μη εισηγμένες ΑΕ («written resolutions»). Το ΔΣ, στην περίπτωση αυτή, προτείνει τη λήψη μιας απόφασης και οι μέτοχοι απαντούν ηλεκτρονικά ως προς αυτήν (βλ. σχετικά Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135).

Ο συγκεκριμένος θεσμός δεν πρέπει να συγχέεται με την, ήδη, οικεία στο εθνικό δίκαιο, δυνατότητα προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136)-για την οποία επόμενη αρθρογραφία μας.

Σκοπός Ρύθμισης

Μέσω του θεσμού της λήψης απόφασης από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (όπως, εξάλλου, και με την προσυπογραφή πρακτικού της), ο νομοθέτης στοχεύει στη διευκόλυνση της λειτουργίας και λήψης αποφάσεων από μέρους της. Και τούτο μολονότι δεν τηρούνται (λ.χ. εξαιτίας του κατεπείγοντος) οι διατυπώσεις σύγκλησης της ΓΣ  και η δημοσίευση πρόσκλησης για σύγκληση ΓΣ. Και, ενώ παράλληλα, δεν μπορεί να επιτευχθεί καθολική ΓΣ (λ.χ. είτε διότι δεν δύναται να παρασταθεί το σύνολο των μετόχων είτε υφίστανται σχετικές αντιρρήσεις).

Περαιτέρω, η δυνατότητα λήψης απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρηστική για οικογενειακές ή ολιγομελείς ΑΕ. Κι αυτό, γιατί πρόκειται για διαδικασία λήψης απόφασης συντομότερη χρονικά και αποδεσμευμένη από πλήθος γραφειοκρατικών διατυπώσεων και το συνακόλουθο κόστος σε χρόνο και χρήματα.

Προϋποθέσεις Εφαρμογής Της Ρύθμισης

Για την αξιοποίηση της δυνατότητας λήψης αποφάσεων από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση των μετόχων, ο νομοθέτης αξιώνει την πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων (άρ. 135 §1):

(α) Μη Εισηγμένη ΑΕ

Καταρχάς, απαιτείται οι μετοχές της ΑΕ να μην είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά.

(β) Ύπαρξη Καταστατικής Πρόβλεψης

Ως προϋπόθεση, επίσης, τίθεται η ύπαρξη σχετικής καταστατικής πρόβλεψης για δυνατότητα λήψης απόφασης από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Να προσδιορίζει, επίσης, τις αποφάσεις που μπορούν να ληφθούν με τον τρόπο αυτό. Αρκεί, κατά την ορθότερη άποψη, και καταστατική ρήτρα που να προβλέπει ότι επί των συνόλων των θεμάτων αρμοδιότητας της ΓΣ (είτε συνήθους είτε καταστατικής), είναι δυνατό να ληφθεί απόφαση με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Δεν είναι, πάντως, ανεκτή  από τον νόμο η λήψη αποφάσεων χωρίς συνεδρίαση επί θεμάτων της τακτικής ΓΣ.

(γ) Γνωστοποίηση Στοιχείων Ηλεκτρονικής Επικοινωνίας Μετόχων

Απαιτείται, επίσης, η γνωστοποίηση από το σύνολο των μετόχων στην ΑΕ των στοιχείων επικοινωνίας τους. Η γνωστοποίηση αυτή είναι, προφανώς, αναγκαία για την υλοποίηση της σχετικής διαδικασίας (αποστολή e-mail στους μετόχους από το ΔΣ και λήψη, εν τέλει, απόφασης).

Δεν αποκλείεται, ωστόσο, μέτοχος να αρνείται, κακόπιστα ή καταχρηστικά (άρ. 281 ΑΚ),  την χορήγηση των στοιχείων επικοινωνίας του. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η σχετική διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την ειδοποίηση και συμμετοχή του συγκεκριμένου μετόχου. Διαφορετικά, η σχετική καταστατική ρύθμιση θα αποδεικνυόταν χωρίς αντικείμενο εξαιτίας της καταχρηστικής (ή κακόπιστης) συμπεριφοράς ενός, και μόνον, μετόχου.

(δ) Μη Αντίθεση Της Μειοψηφίας

Τελευταία, αρνητική, προϋπόθεση συνιστά η μη αντίθεση της μειοψηφίας του 1/5 του κεφαλαίου στη λήψη απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση. Για τον υπολογισμό του 1/5 του κεφαλαίου θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου-κατ’ αντιστοιχία όσων ισχύουν για τα δικαιώματα μειοψηφίας -άρ. 141). Σκοπείται, με τον τρόπο αυτό, η προστασία και διασφάλιση των δικαιωμάτων των μετόχων μειοψηφίας, που καλούνται να αποφασίσουν υπό χρονική πίεση.

Η σχετική, κατά τα άνω, μη ανακλητή δήλωση αντίθεσης των μετόχων μειοψηφίας πρέπει να σταλεί στο ΔΣ μέσα σε 48 ώρες από τη λήψη της πρότασης του ΔΣ για τη λήψη απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση. Το ΔΣ υποχρεούται, χωρίς υπαίτια βραδύτητα, να γνωστοποιήσει σε όλους τους μετόχους το αποτέλεσμα της διαδικασίας και να βεβαιώσει ότι τηρήθηκε πλήρως η σχετική διαδικασία (άρ. 135 §4 in fine).

Μέχρι το πέρας της εν λόγω, 48ωρης, προθεσμίας, απόφαση χωρίς συνεδρίαση δεν θεωρείται ότι έχει ληφθεί, εκτός κι αν περιήλθαν νωρίτερα στην ΑΕ οι δηλώσεις του συνόλου των μετόχων της (άρ. 135 §4 εδ. α΄). Εφόσον, όμως, λάβει χώρα εμπρόθεσμη αντίθεση της μειοψηφίας, η ΓΣ δεν έχει τη δυνατότητα να λάβει απόφαση χωρίς συνεδρίαση. Απόφαση που, παρά ταύτα, ληφθεί είναι ακυρώσιμη (άρ. 140 §1 και 137). Εφόσον, πάντως, υπάρξει σχετική αντίθεση, το ΔΣ έχει τη δυνατότητα, στη συνέχεια, είτε να στείλει εκ νέου σχετική πρόταση είτε να τηρήσει τη διαδικασία σύγκλησης της «παραδοσιακής» ΓΣ.

Εφόσον παρέλθει άπρακτη η εν λόγω, 48ωρη, προθεσμία, νόμιμα λαμβάνεται απόφαση της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση-ακόμα κι αν υπάρξει εκπρόθεσμη αντίθεση κάποιων μετόχων. Και τούτο, καθώς δήλωση μετόχου που περιέρχεται στην εταιρεία μετά τον προβλεπόμενο χρόνο απάντησης δε λαμβάνεται υπόψη (άρ. 135 §4 εδ. β΄).

Η Πρόταση Του ΔΣ Για Λήψη Απόφασης Χωρίς Συνεδρίαση

Αφετηρία για τη διαδικασία λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση αποτελεί η αποστολή από το ΔΣ προς τους μετόχους πρόταση για λήψη συγκεκριμένης απόφασης με τον τρόπο αυτό. Επ’ αυτής αποφασίζουν (με αποδοχή της ή μη και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις οι μέτοχοι).

Η αποστολή της σχετικής πρότασης πρέπει να λάβει χώρα, υποχρεωτικά, την ίδια ημέρα προς το σύνολο των μετόχων (και προς εκείνους χωρίς δικαίωμα ψήφου), στην ηλεκτρονική διεύθυνση που αυτοί έχουν γνωστοποιήσει στην ΑΕ (άρ. 135 §3 εδ. α΄ και β΄). Αν η πρόταση αποσταλεί σε διαφορετική από τη γνωστοποιηθείσα διεύθυνση ή με διαφορετικό τρόπο ή σε διαφορετική μέρα για κάποιον μέτοχο, τότε η αποστολή είναι μη νόμιμη. Αν, όμως, ληφθεί απόφαση κατά παράβαση των συγκεκριμένων απαιτήσεων του νόμου, πάσχει από ακυρότητα (άρ. 138 σε συνδυασμό με άρ. 140 §1). Κι αυτό, διότι πρόκειται για διαδικαστικό ελάττωμα που προσιδιάζει στην έλλειψη σύγκλησης της ΓΣ και, συγκεκριμένα, στην έλλειψη δημοσίευσης.

Η εν λόγω πρόταση περιλαμβάνει, σύμφωνα με το γράμμα του νόμου (άρ. 135 §3 εδ. γ΄): (α) το πλήρες σχέδιο της συγκεκριμένης απόφασης, (β) τυχόν αναγκαίες επεξηγήσεις του ΔΣ, (γ) τον τρόπο, με τον οποίο οι μέτοχοι δικαιούνται να δηλώσουν στην εταιρεία αν δέχονται ή όχι την πρόταση και (δ) τη σχετική προθεσμία απάντησης των μετόχων (που ισχύει, η ίδια, για όλους τους μετόχους –άρ. 135 §3 εδ. δ΄). Η εν λόγω προθεσμία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες, ούτε μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της πρότασης. Τέλος, (ε) η πρόταση συνοδεύεται από κάθε άλλο έγγραφο ή στοιχείο που απαιτείται να υποβληθεί στους μετόχους κατά τον νόμο (άρ. 135 §3 in fine).

Παροχή Πληροφοριών στους Μετόχους

Η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση διαφέρει, όπως ήδη αναφέρθηκε, από την «παραδοσιακή» ΓΣ, η οποία συνέρχεται και συνεδριάζει σε συγκεκριμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο. Ως εκ τούτου, δεν αναγνωρίζονται σε αυτή, δικαιώματα μετόχων που συνδέονται με τη διεξαγωγή συνεδρίασης της ΓΣ.

Ειδικά, πάντως, ως προς το ζήτημα ενημέρωσης των μετόχων προβλέπεται, από τον νόμο, συγκεκριμένη διαδικασία ενημέρωσης-ως υποκατάστατο της συζήτησης της ΓΣ (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135). Η εν λόγω διαδικασία έχει ως σκοπό την προστασία των μετόχων, οι οποίοι αναγκάζονται να αποφασίσουν σε συγκεκριμένο-σύντομο χρόνο επί θέματος για το οποίο δεν έχουν, ενδεχομένως, την απαραίτητη πληροφόρηση.

Συγκεκριμένα, παρέχεται ρητά η δυνατότητα στους μετόχους να ζητούν από το ΔΣ διευκρινίσεις ή πληροφορίες για τις υποθέσεις της εταιρείας. Αρκεί αυτές να είναι χρήσιμες για την πραγματική εκτίμηση του σχεδίου απόφασης χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135 §6 εδ. α΄). Η σχετική δυνατότητα των μετόχων πρέπει να ασκηθεί εντός τριημέρου από την ημέρα αποστολής της συγκεκριμένης πρότασης του ΔΣ σε αυτούς (δεν συμπεριλαμβάνεται η ημέρα αποστολής της πρότασης από το ΔΣ). Ενόσω, μάλιστα, διαρκεί η σχετική τριήμερη προθεσμία, είναι δυνατή και νέα αίτηση μετόχου για συμπληρωματικές διευκρινήσεις ή πληροφορίες.

Ο νόμος δεν προβλέπει τον τρόπο με τον οποίο οι μέτοχοι μπορούν να ζητούν τις σχετικές διευκρινήσεις και πληροφορίες. Το σχετικό αίτημα, επομένως, είναι δυνατό να κατατίθεται έγγραφα ή ηλεκτρονικά (λ.χ. με e-mail).

Περαιτέρω, ο νόμος δεν ορίζει ελάχιστο ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου, το οποίο πρέπει να εκπροσωπεί ο μέτοχος για να ασκήσει το συγκεκριμένο δικαίωμα. Πρόκειται, επομένως, για ατομικό δικαίωμα καθενός μετόχου, ανεξάρτητα από τις μετοχές (με ή χωρίς δικαίωμα ψήφου) που εκπροσωπεί. Συμπεριλαμβάνονται, μάλιστα, και οι μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου (κατ’ αντιστοιχία όσων ισχύουν επί των δικαιωμάτων μειοψηφίας-άρ. 141§6). Με τη συγκεκριμένη δυνατότητα μεταφέρεται στον θεσμό της λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, το (κατ’ αρ. 141§6) δικαίωμα του μετόχου να ζητήσει, πριν από τη ΓΣ, πληροφορίες, που «είναι σχετικές με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης»).

Δεδομένων των ως άνω, λοιπόν, εφόσον το  σχετικό αίτημα πληροφόρησης μετόχου υποβάλλεται εμπροθέσμως (:εντός τριημέρου από την αποστολή της πρότασης του ΔΣ), γεννάται υποχρέωση του ΔΣ να κοινοποιήσει τις αιτηθείσες πληροφορίες στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις του συνόλου των μετόχων. Τούτο, οφείλει να το πράξει εντός διημέρου από τη λήψη της αίτησης (άρ. 136 §6 in fine). Προϋποτίθεται, βέβαια, ότι οι αιτηθείσες πληροφορίες είναι χρήσιμες για την πραγματική εκτίμηση του σχεδίου απόφασης χωρίς συνεδρίαση. Αν, ωστόσο, το ΔΣ κρίνει πως τέτοια χρησιμότητα δεν υφίσταται ή η σχετική αίτηση είναι εκπρόθεσμη, δεν υποχρεούται να παράσχει (:δικαιούται να αρνηθεί) τις σχετικές πληροφορίες. Σε περίπτωση, όμως, αυθαίρετης άρνησης, επακόλουθη απόφαση της ΓΣ είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §2 περ. α΄ και 140 §1 ή άλλως, μπορεί να ακυρωθεί δυνάμει του 137 §3 εδ. δ΄).

 

Προκειμένου να διευκολυνθεί η λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ παρέχεται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα για τη λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Οι προϋποθέσεις, η εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας αλλά και το δικαίωμα πληροφόρησης των μετόχων διέπονται από αυστηρές ρυθμίσεις, η απόκλιση από τις οποίες γεννά ακυρότητες. Για τις αποφάσεις, πάντως, που θα ληφθούν αλλά και για τους δικαιούμενους να συμμετάσχουν στη λήψη τους, επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση: Προϋποθέσεις, πρόταση ΔΣ & πληροφόρηση Μετόχων αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

 

Γενική Συνέλευση ΑΕ: Πρακτικά (αρ. 134, ν. 4548/18): Η Γενική Συνέλευση ως ανώτατο όργανο της ΑΕ, συνεδριάζει και αποφασίζει για πλήθος, αυξημένης σημασία και βαρύτητας, ζητημάτων. Οι εν λόγω συζητήσεις και αποφάσεις της αποτυπώνονται στα πρακτικά, που πρέπει να τηρούνται. Περί αυτών το παρόν.

Πρακτικά ΓΣ: Περιεχόμενο, Σημασία, Υποχρέωση Τήρησης & Παράβαση

Ο νομοθέτης προβλέπει ότι οι συζητήσεις και αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τη ΓΣ καταχωρίζονται σε περίληψη σε ειδικό βιβλίο πρακτικών (άρ. 134 §1 εδ. α΄).

Τυχόν μη τήρηση (των αποδεικτικού χαρακτήρα) πρακτικών ΓΣ ή μη καταχώρισή τους στο συγκεκριμένο ειδικό βιβλίο δεν επιδρά, καταρχήν, στο κύρος των αποφάσεων της ΓΣ. Τυχόν απόφαση ΓΣ δεν μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας ανακρίβειας, αοριστίας ή πλημμελειών τήρησης του σχετικού πρακτικού˙ εκτός κι αν για τέτοιους λόγους δεν είναι δυνατόν να διαγνωσθεί το περιεχόμενο της απόφασης (άρ. 137 §5 περ. γ΄).

Στο βιβλίο πρακτικών καταχωρίζεται (εκτός από όσα έχουν λάβει χώρα κατά τη ΓΣ) και κατάλογος των μετόχων που παραστάθηκαν ή αντιπροσωπεύθηκαν σ’ εκείνη (άρ. 134 §1 εδ. β΄). Η σημασία του συγκεκριμένου καταλόγου είναι αυξημένη. Και τούτο, καθώς μέσω αυτού είναι δυνατή η διακρίβωση εκείνων που, στ’ αλήθεια, συμμετείχαν στη ΓΣ και κατά συνέπεια, ο έλεγχος: (α) του δικαιώματος συμμετοχής και ψήφου, (β) των κατά περίπτωση απαιτούμενων ποσοστών απαρτίας και πλειοψηφίας για λήψη αποφάσεων και (γ), κατά συνέπεια, του κύρους της εκάστοτε απόφασης της ΓΣ.

Με (προφορική ή γραπτή) αίτηση μετόχου ο Πρόεδρος της ΓΣ υποχρεούται να καταχωρίσει στα πρακτικά περίληψη της γνώμης του (άρ. 134 §1 εδ. γ΄). Ο Πρόεδρος, ωστόσο, της ΓΣ δικαιούται να αρνηθεί την καταχώριση γνώμης, αν αυτή αναφέρεται σε ζητήματα προφανώς εκτός ημερήσιας διάταξης ή το περιεχόμενό της αντίκειται καταφανώς στα χρηστά ήθη ή το νόμο (άρ. 134 §1 εδ. δ΄). Τυχόν αυθαίρετη άρνηση του Προέδρου της ΓΣ γεννά, ενδεχομένως, αξιώσεις αποζημίωσης σε βάρος του, δεν επηρεάζει όμως το κύρος της σχετικής απόφασης της ΓΣ.

Ο νόμος δεν αξιώνει την καταγραφή του χρόνου και του τόπου της συνεδρίασης της ΓΣ. Αυτονοήτως, όμως και θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται, για λόγους ελέγχου του κύρους της απόφασης της ΓΣ. Σε κάθε περίπτωση, η ΑΕ φέρει το βάρος απόδειξης ότι οι αποφάσεις της ΓΣ έλαβαν χώρα στον τόπο και κατά την ημερομηνία & ώρα που αναγράφονται στο βιβλίο πρακτικών (άρ. 134 §3). Σκοπός του σχετικού αποδεικτικού βάρους για την ΑΕ είναι η αποτροπή αλλοίωσης (ιδίως προχρονολόγησης ή μεταχρονολόγησης) των πρακτικών (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 134).

Υποβολή & Καταχώριση Πρακτικών Στο Γ.Ε.ΜΗ.

Υποχρέωση Υποβολής Πρακτικών Στο Γ.Ε.ΜΗ.

Αντίγραφα κάποιων από τα πρακτικά των συνεδριάσεων της ΓΣ οφείλουν υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. (σύμφωνα με την §3 του άρ. 93 -άρ. 134 §1 in fine). Η σχετική υποχρέωση δεν αφορά, όμως, στο σύνολο των πρακτικών της ΓΣ.

Κατά τον νόμο (άρ. 12 ν. 4548/2018), σε δημοσιότητα υποβάλλονται, μεταξύ άλλων, οι εξής πράξεις και στοιχεία: (α) ιδρυτικές πράξεις των ΑΕ με το καταστατικό, (β) αποφάσεις για τροποποίηση του καταστατικού με την εγκριτική απόφαση της Διοίκησης, όπου απαιτείται, καθώς και ολόκληρο το νέο κείμενο του καταστατικού μαζί με τις τροποποιήσεις του, (γ) ο διορισμός και η για οποιοδήποτε λόγο παύση, με τα στοιχεία ταυτότητας, των προσώπων που ασκούν τη διαχείριση της εταιρείας, έχουν την εξουσία να την εκπροσωπούν από κοινού ή μεμονωμένα, είναι αρμόδια να ασκούν τον τακτικό της έλεγχο, (δ) κάθε απόφαση για τακτική ή έκτακτη αύξηση ή μείωση του κεφαλαίου της εταιρείας (και οι λοιπές πράξεις και στοιχεία που απαριθμούνται στην οικεία διάταξη).

Στις ανωτέρω περιπτώσεις (ή, όποτε άλλοτε ο νόμος ορίζει), αντίγραφα των σχετικών πρακτικών των αρμοδίων οργάνων (βεβαίως και της τυχόν εμπλεκόμενης ΓΣ) οφείλει να κατατεθεί στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ., μέσα σε προθεσμία είκοσι ημερών από τη συνεδρίασή τους (άρ. 93 §3 σε συνδυασμό με άρ. 134 §1 in fine).

Αποτελέσματα (Μη) Καταχώρισης Πρακτικών Στο Γ.Ε.ΜΗ.

Η δημοσίευση στο Γ.Ε.ΜΗ. συγκεκριμένων αποφάσεων της ΓΣ είναι υποχρεωτική, προκειμένου να επέλθουν τα αποτελέσματά τους (:συστατική δημοσιότητα-άρ. 18 ν. 4919/2022). Εφόσον δεν τηρηθεί, στις συγκεκριμένες αποφάσεις, η υποχρέωση δημοσιότητας, η ΑΕ δεν μπορεί να αντιτάξει στους τρίτους τις πράξεις και τα στοιχεία για τα οποία αυτή δεν τηρήθηκε-εκτός κι αν αποδείξει ότι οι τρίτοι τα γνώριζαν (άρ. 19 §1 ν. 4919/2022).

Σε περίπτωση ασυμφωνίας του κειμένου που δημοσιεύτηκε με το περιεχόμενο της πράξης ή του στοιχείου που έχει καταχωρισθεί στο Γ.Ε.ΜΗ., οι ΑΕ δεν μπορούν να αντιτάξουν στους τρίτους το περιεχόμενο του κειμένου που δημοσιεύτηκε. Οι τρίτοι μπορούν να επικαλεστούν το στοιχείο που δημοσιεύτηκε, εκτός αν οι ΑΕ αποδείξουν ότι οι τρίτοι γνώριζαν το περιεχόμενο του κειμένου που καταχωρίστηκε στο Γ.Ε.ΜΗ. (άρ. 19 §2 ν. 4919/2022).

Στο ως άνω πλαίσιο, οι τρίτοι μπορούν να επικαλούνται πράξεις ή στοιχεία για τα οποία δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι διατυπώσεις δημοσιότητας. Τούτο, εφόσον η έλλειψη δημοσιότητας δεν καθιστά τις πράξεις ή τα στοιχεία ανίσχυρα (άρ. 19 §3 ν. 4919/2022).

Για την έναρξη τυχόν αποσβεστικών προθεσμιών, σε περίπτωση διάστασης μεταξύ της ημέρας καταχώρισης και της ημέρας δημοσίευσης, λαμβάνεται υπόψη η τελευταία (άρ. 19 §4 ν. 4919/2022).

Αποδεικτική Δύναμη Των Πρακτικών

Τα πρακτικά της ΓΣ συνιστούν για την ΑΕ τρόπο απόδειξης όσων έλαβαν χώρα κατά τη συνεδρίασή της (ενδ.: συζήτηση, διατυπωθείσες θέσεις συμμετεχόντων, ψηφοφορία και απόφαση). Το σχετικό βιβλίο, αποτελεί -κατά τον ΚΠολΔ- ιδιωτικό έγγραφο. Σχετικά με την  αποδεικτική του ισχύ εφαρμόζονται όσα ο νόμος ορίζει (άρ. 432 επ. ΚΠολΔ). Τα πρακτικά, επομένως, θεωρούνται (μέχρι την τυχόν αμφισβήτησή τους) γνήσια και εξοπλίζονται με πλήρη αποδεικτική ισχύ ως προς το περιεχόμενο και την πληρότητά τους.

Για την απόδειξη τυχόν αναλήθειας των πρακτικών είναι δυνατή η επίκληση μαρτύρων από τους μετόχους και τρίτους που φέρουν το σχετικό δικαίωμα.

Υπογραφή Πρακτικών

Οι παριστάμενοι στη ΓΣ μέτοχοι (δέον να) καταγράφονται στα πρακτικά της. Η υπογραφή των πρακτικών της ΓΣ από το σύνολό τους μοιάζει μεν ασφαλής ενίοτε, όμως, ανέφικτη επιλογή (ιδίως επί πολυμετοχικών ΑΕ). Ο νόμος, εξάλλου, σιωπά αναφορικά με τα πρόσωπα που οφείλουν να τα υπογράψουν. Συνήθης είναι η πρακτική να υπογράφονται από τον Πρόεδρο, μόνον, της ΓΣ και τον γραμματέα της (εφόσον υφίσταται). Είναι, όμως, ανεκτή (μολονότι πολυεπίπεδα επικίνδυνη) τυχόν καταστατική αξίωση για υπογραφή των πρακτικών της ΓΣ από το σύνολο των παρισταμένων μετόχων.

Για την υπογραφή/θεώρηση των αντιγράφων πρακτικών της ΓΣ, δεν υφίσταται αντίστοιχη πρόβλεψη με αυτή των αντιγράφων των πρακτικών ΔΣ (άρ. 93 §2 εδ. γ΄). Υποστηρίζεται, και ορθά, ότι πρέπει αναλογικά να ισχύει ότι και για τα τελευταία. Επομένως, αντίγραφα (και) των πρακτικών ΓΣ εκδίδονται από τον πρόεδρο του ΔΣ ή άλλο πρόσωπο που ορίζεται προς τούτο από το καταστατικό ή από το ΔΣ, χωρίς να απαιτείται άλλη επικύρωσή τους. Τούτο (και ορθά), έχει επικρατήσει σε πρακτικό επίπεδο.

Αντίγραφα Πρακτικών: Χορήγηση Σε Μετόχους

Η ΑΕ υποχρεούται να χορηγεί στους μετόχους της, ύστερα από προφορική ή γραπτή (:προτιμητέα)  αίτησή τους, αντίγραφα των πρακτικών των ΓΣ (άρ. 134 §2 εδ. α΄). Σχετικό δικαίωμα διαθέτουν όλοι οι μέτοχοι. Και τούτο, γιατί απορρέει από το δικαίωμα πληροφόρησης και, συνεπώς, από την ίδια την μετοχική ιδιότητα.

Είναι, ενδεχόμενο, να αρνηθεί η ΑΕ την χορήγηση των αιτηθέντων αντιγράφων πρακτικών. Οι μέτοχοι, στην περίπτωση αυτή, δικαιούνται δικαστικά να τα αξιώσουν. Ωστόσο, σε περίπτωση που πρόκειται για πρακτικά καταχωριστέα στο Γ.Ε.ΜΗ.:

(α) Οι μέτοχοι που παραστάθηκαν (αυτοπροσώπως ή διά αντιπροσώπου στη ΓΣ) μπορούν να απευθυνθούν στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. (όπου τηρείται ο φάκελος της ΑΕ). Η τελευταία, υποχρεούται να τους χορηγήσει τα αιτούμενα αντίγραφα (άρ. 134 §2 εδ. β΄).

(β) Οι μέτοχοι, όμως, που δεν παραστάθηκαν στη ΓΣ για την οποία αιτούνται αντίγραφα πρακτικών καθώς και οι τρίτοι, οι οποίοι έχουν έννομο συμφέρον (λ.χ. αντισυμβαλλόμενοι της ΑΕ) δικαιούνται, επίσης, να απευθυνθούν στο Γ.Ε.ΜΗ. και να λάβουν αντίγραφα τους. Σε ενδεχόμενη, όμως, άρνησής του-στην περίπτωση αυτή, δικαιούνται να προστρέξουν σε εισαγγελική παραγγελία (άρ. 134 §2 εδ. γ΄).

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι μέτοχοι οφείλουν να αποδείξουν ότι αιτήθηκαν αντίγραφα πρακτικών από την ΑΕ και η τελευταία αρνήθηκε τη χορήγησή τους.

Να σημειωθεί, εκ περισσού, ότι κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να λάβει, αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή, πιστοποιητικά, αντίγραφα ή αποσπάσματα των πράξεων και στοιχείων που εμφανίζονται στον φάκελο των υπόχρεων, κατόπιν (ηλεκτρονικής) αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. Με τον ίδιο τρόπο οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ζητήσει αντίγραφα, αποσπάσματα ή πιστοποιητικά των πράξεων και στοιχείων που τηρούνται στον φάκελο και δεν δημοσιεύονται στον διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. Το Γ.Ε.ΜΗ., όμως, δεν έχει υποχρέωση χορήγησης αντιγράφων για πράξεις και στοιχεία από τον φάκελο του υπόχρεου τα οποία έχουν υποβληθεί σε έγχαρτη μορφή πριν από την 31^η.12.2006 (άρ. 46 §3 ν. 4919/2022).

Αντίγραφα Πρακτικών & Αποσβεστικές Προθεσμίες

Η χορήγηση αντιγράφων πρακτικών ΓΣ στους μετόχους είναι δυνατό να συναρτάται όχι μόνο με το δικαίωμα πληροφόρησής τους αλλά και με σημαντικές, κάποιες φορές, αποσβεστικές προθεσμίες (ενδ. για την δυνητική προσβολή αποφάσεων της ΓΣ ως ακυρώσιμων ή άκυρων).

Υφίσταται, στο πλαίσιο αυτό, αποσβεστική προθεσμία τεσσάρων μηνών για την άσκηση διαπλαστικής αγωγής ακύρωσης απόφασης ΓΣ (άρ. 137 §8). Επίσης, ενός έτους για την προβολή ακυρότητας απόφασης ΓΣ και την έγερση αποζημιωτικής φύσης αξιώσεων (άρ. 138 §§ 4 και 5). Οι συγκεκριμένες, όμως, αποσβεστικές προθεσμίες δεν συμπληρώνονται (και ορθά) πριν από την πάροδο μηνός από τη χορήγηση στο μέτοχο του πρακτικού, όπου έχει καταχωρισθεί η ακυρώσιμη ή η άκυρη (αντίστοιχα) απόφαση, με την προϋπόθεση ότι ο μέτοχος ζήτησε το πρακτικό μέσα στην τιθέμενη προθεσμία (άρ. 134 §2 εδ. δ΄).

 

Μοιάζει περισσότερο από προφανής η υποχρέωση για απόλυτη συμμόρφωση της ΑΕ και των οργάνων της, με όσα ο νόμος και το καταστατικό αξιώνουν για τη συνεδρίαση της ΓΣ καθώς και για την, από μέρους της, λήψη αποφάσεων. Ως απολύτως προφανής προβάλλει, κατά λογική ακολουθία, και η δυνατότητα απόδειξης της εν λόγω συμμόρφωσης˙ προεχόντως, από τα πρακτικά της. Δεν είναι, επομένως, υπερβολικό να υπογραμμιστεί πως τα πρακτικά της ΓΣ με περισσή προσοχή και ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να συντάσσονται. Θα καταστεί, με τον τρόπο αυτό, ευκολότερη η διαχείριση και αντίκρουση κακόπιστων αιτιάσεων. Βεβαίως και η υπεράσπιση των θέσεων της ΑΕ έναντι προβαλλόμενων ακυρωσιών και ακυροτήτων. Για τις τελευταίες, πάντως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑΕ: Πρακτικά αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

 

 

Αποφάσεις ΓΣ ΑΕ: Πλειοψηφία & Αναγγελία Αποτελέσματος Ψηφοφορίας (άρ. 132-133 ν. 4548/2018): Η Γενική Συνέλευση, το ανώτατο όργανο της ΑΕ, καλείται να λάβει σημαντικές, κατά κανόνα, αποφάσεις. Καθώς όμως, κάποιες από αυτές, έχουν αυξημένη βαρύτητα και σημασία, ο νόμος και το καταστατικό αξιώνουν αυξημένα ποσοστά απαρτίας για τη λήψη τους. Αντίστοιχα, όμως, συμβαίνει και με τα ποσοστά πλειοψηφίας. Για τις αποφάσεις που λαμβάνονται ακολουθεί, σε κάθε περίπτωση, η αναγγελία τους. Περί αυτών, το παρόν.

Πλειοψηφία: Έννοια & Σκοπός

Η Έννοια Της Πλειοψηφίας

Η έννοια της πλειοψηφίας εκφράζει τον απαραίτητο, σύμφωνα με τον νόμο ή το καταστατικό, αριθμό ψήφων που πρέπει να συγκεντρώνει κάθε θέμα της ημερήσιας διάταξης που τίθεται σε ψηφοφορία. Η συγκεκριμένη συγκέντρωση ψήφων αναφέρεται σ’ εκείνες (τις ψήφους) που κατέχουν οι μέτοχοι˙ δεν συνδέονται με τις μετοχές, τους μετόχους ή το καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο.

Καθένας που συμμετέχει στη ΓΣ εξοπλίζεται με τις ψήφους που απορρέουν από τις μετοχές κυριότητάς του. Ή, εναλλακτικά, με τις ψήφους που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα δικαιώματα ψήφου (λ.χ., περιπτώσεις ενεχύρου ή επικαρπίας επί μετοχών).

Ο υπολογισμός της πλειοψηφίας λαμβάνει χώρα στη βάση των ψήφων που εκπροσωπούνται στη ΓΣ και όχι στο συνολικό αριθμό τους. Στις ψήφους που εκπροσωπούνται εμπίπτουν οι λευκές, οι άκυρες αλλά και οι δηλώσεις αποχής. Υπολογίζονται  και οι μετοχές που δεν έχουν αποπληρωθεί (αρ. 36§1).

Σε περίπτωση που η ΑΕ έχει εκδώσει μετοχές διαφορετικής ονομαστικής αξίας, ο αριθμός ψήφων ανά μετοχή διαφοροποιείται. Συγκεκριμένα, η διαφοροποίηση είναι ανάλογη με το ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου, το οποίο εκπροσωπεί κάθε μετοχή (άρ. 36 §1).

Για τον υπολογισμό (και) της πλειοψηφίας (όπως, εξάλλου, και της απαρτίας) κρίσιμος είναι ο χρόνος, κατά τον οποίο λαμβάνεται απόφαση για καθένα, χωριστά, θέμα της ημερήσιας διάταξης. Ενδιαφέρουν, λοιπόν, οι ψήφοι που εκπροσωπούνται κατά τον χρόνο ψηφοφορίας για καθένα θέμα και όχι εκείνες που υπάρχουν κατά την έναρξη της συνεδρίασης.

Ο Σκοπός Της Ρύθμισης

Η θέσπιση του πλειοψηφικού συστήματος (άρ. 132), έναντι λ.χ. της απαίτησης ομοφωνίας, διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ. Και τη λειτουργία, κατ’ ακολουθίαν, της ίδιας της ΑΕ. Παράλληλα, η θέσπιση ελάχιστων, από τον νόμο, ποσοστών πλειοψηφίας αποσκοπεί στην προστασία των μετόχων μειοψηφίας.

Εκ περισσού να σημειωθεί ότι οι αποφάσεις των μετόχων πρέπει να λαμβάνουν χώρα, τηρώντας την υποχρέωση πίστης και υπό το πρίσμα της αρχής της ίσης μεταχείρισης των μετόχων. Οι αποφάσεις της πλειοψηφίας υπόκεινται σε έλεγχο καταχρηστικότητας και συμβατότητας με την αρχή της καλής πίστης.

Μη Συνυπολογιζόμενες Στην Πλειοψηφία Μετοχές

Υφίστανται περιπτώσεις μετοχών, οι οποίες, υπό προϋποθέσεις, δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της πλειοψηφίας. Τέτοιες περιπτώσεις μετοχών συνιστούν οι ακόλουθες:

(α) Οι ίδιες της ΑΕ μετοχές. Οι μετοχές, δηλ., που ανήκουν στην κυριότητα της ΑΕ (και όσες εξομοιούνται με αυτής-βλ. περίπτωση της απόκτησης ίδιων μετοχών από την ΑΕ μέσω τρίτων). Τα δικαιώματα της μετοχικής ιδιότητας των εν λόγω μετοχών αναστέλλονται (άρ. 50 §1).

(β) Η κοινωνία επί μετοχών. Στην περίπτωση αυτή, αναστέλλονται τα μετοχικά δικαιώματα, όταν οι περισσότεροι δικαιούχοι παραλείψουν την υποχρεωτική υπόδειξη στην ΑΕ κοινού εκπροσώπου τους (άρ. 53 §2 εδ. β΄).

(γ) Επί εισηγμένων ΑΕ, επί συναλλαγής με συνδεδεμένο μέρος, όταν τούτη αφορά σε μέτοχο της ΑΕ, ο τελευταίος δεν μετέχει στην ψηφοφορία της ΓΣ και δεν υπολογίζεται για το σχηματισμό της πλειοψηφίας (όπως, εξάλλου, και της απαρτίας). Εκτός αν το ΔΣ επέτρεψε τη σύναψη της εν λόγω συναλλαγής με τη συμφωνία της πλειοψηφίας των ανεξάρτητων μελών του. Δεν μετέχουν, ομοίως, στην ψηφοφορία άλλοι μέτοχοι, με τους οποίους ο αντισυμβαλλόμενος αποτελεί συνδεδεμένο μέρος (:άρ. 100 §5 σε συνδυασμό με άρ. 99 §2).

(δ) Υφίσταται και μια τελευταία–ειδική περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων: μας απασχόλησε ήδη κατά διερεύνηση εκείνων που δικαιούνται να συμμετάσχουν στη ΓΣ. Συγκεκριμένα, φυσικό πρόσωπο-μέλος ΔΣ και μέτοχος εισηγμένης ΑΕ δεν μετέχει στην ψηφοφορία της ΓΣ (κι ούτε υπολογίζεται στον σχηματισμό της πλειοψηφίας, βεβαίως και της απαρτίας), όταν η ΓΣ αποφασίζει την ανάθεση του ελέγχου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή σε ελεγκτική εταιρία. (Εκτός κι αν η πλειοψηφία των ανεξάρτητων μελών του ΔΣ δηλώσει ότι συμφωνεί με την ανάθεση του ελέγχου στα προτεινόμενα πρόσωπα-άρ. 124 §8).

Μέθοδοι Καταμέτρησης Ψήφων

Η ΓΣ για την καταμέτρηση των ψήφων μπορεί να υιοθετήσει είτε την αθροιστική μέθοδο είτε την αφαιρετική.

Αθροιστική Μέθοδος

Σύμφωνα με την αθροιστική μέθοδο, καταμετρώνται όλες οι ψήφοι επί συγκεκριμένης πρότασης (θετικές, αρνητικές, άκυρες, λευκές, αποχές). Εν συνεχεία αθροίζονται, ώστε να διαπιστωθεί η συμπλήρωση των απαιτούμενων εκ του νόμου ή το καταστατικό ποσοστών πλειοψηφίας. Στην περίπτωση, μόνον, που οι θετικές ψήφοι συμπληρώνουν τα απαιτούμενα ποσοστά πλειοψηφίας, η απόφαση επί του θέματος γίνεται δεκτό ότι έχει  υπερψηφιστεί και θεωρείται ληφθείσα. Μολονότι χρονοβόρα, η συγκεκριμένη μέθοδος διακρίνεται για το ασφαλές αποτέλεσμα της, δεδομένου ότι λαμβάνει υπόψη το σύνολο των ψήφων.

Αφαιρετική Μέθοδος

Κατά την αφαιρετική, αντίθετα, μέθοδο, η καταμέτρηση περιορίζεται στις ψήφους των ολιγάριθμων ομάδων μετόχων. Το άθροισμά τους αφαιρείται από το σύνολο και τεκμαίρεται ότι η διαφορά ισούται με τις ψήφους της πολυπληθέστερης ομάδας. Η μέθοδος αυτή είναι λιγότερο χρονοβόρα, διότι δεν απαιτεί την καταμέτρηση όλων των ψήφων. Για τον ίδιο λόγο, όμως, δημιουργεί ανασφάλεια ως πιο επιρρεπής σε σφάλματα-βεβαίως και αυθαιρεσίες. Δεν ενδείκνυται, κατά τούτο, η επιλογή της.

Πλειοψηφία: Απλή Ή Αυξημένη (;)

Όπως συμβαίνει και στη διερεύνηση της ύπαρξης απαρτίας της ΓΣ, ο νομοθέτης, ανάλογα με το θέμα που τίθεται σε ψηφοφορία, αξιώνει διαφορετικά ποσοστά πλειοψηφίας. Ανάλογα, δηλ., αν το προς ψήφιση θέμα εμπίπτει στην αρμοδιότητα της συνήθους ή της καταστατικής ΓΣ.

Απλή Πλειοψηφία: Ο Κανόνας

Απλή πλειοψηφία απαιτείται για αποφάσεις επί θεμάτων της ημερήσιας διάταξης που εμπίπτουν στη συνήθη ΓΣ (:ΓΣ που απαιτεί απλή απαρτία). Ήτοι για τις περισσότερες αποφάσεις που η ΓΣ λαμβάνει.

Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις της συνήθους ΓΣ λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων που εκπροσωπούνται σε αυτή (άρ. 132 §1). Δεν ενδιαφέρει, λοιπόν, απλώς το αν μια πρόταση έχει λάβει τις περισσότερες ψήφους συγκριτικά με τις λοιπές. Απαιτείται, αντίθετα, να συγκεντρώνει το 50% συν μία ψήφο από εκείνες που εκπροσωπούνται στη ΓΣ. Στην περίπτωση που ελλείπει ακόμα και αυτή, η μία, ψήφος, η απόφαση δεν λαμβάνεται.

Σε αντίθεση, πάντως με όσα ισχύουν για την απαρτία, όταν τα απαιτούμενα ποσοστά της απόλυτης πλειοψηφίας δεν επιτευχθούν, δεν προβλέπεται η δυνατότητα διεξαγωγής επαναληπτικής ΓΣ.

Αυξημένη Πλειοψηφία: Η Εξαίρεση

Για ορισμένα μείζονος σημασίας θέματα, που αφορούν τη λειτουργία της ΑΕ, ο νομοθέτης  ή, κατά περίπτωση, το καταστατικό αξιώνουν αυξημένα ποσοστά πλειοψηφίας. Πρόκειται για τα θέματα αρμοδιότητας της καταστατικής ΓΣ. Για όσα δηλ. απαριθμούντα στον κατάλογο θεμάτων αυξημένης απαρτίας της ΓΣ που έχει θεσπίσει ο νομοθέτης (άρ. 130 §2). Επίσης, για θέματα για τα οποία άλλη διάταξη νόμου ή το καταστατικό αξιώνουν αυξημένη πλειοψηφία.

Αυξημένη πλειοψηφία επιτυγχάνεται με τη συγκέντρωση ποσοστού ίσου με τα 2/3 των ψήφων που εκπροσωπούνται στη ΓΣ (άρ. 132 §2).

Ομοίως, στην περίπτωση μη επίτευξης μιας τέτοιας, αυξημένης, πλειοψηφίας δεν προβλέπεται η δυνατότητα διεξαγωγής επαναληπτικής ΓΣ.

Ειδική Πλειοψηφία & Δικαίωμα Αρνησικυρίας

Για τη νόμιμη λήψη αποφάσεων επί ορισμένων θεμάτων, ο νομοθέτης αξιώνει ειδική πλειοψηφία. Και σε άλλες, δικαίωμα αρνησικυρίας.

Ειδική Πλειοψηφία

Περιπτώσεις ειδικής πλειοψηφίας αποτελούν οι ακόλουθες:

(α) Ειδική πλειοψηφία απαιτείται για τη νόμιμη λήψη απόφασης της ΓΣ για μη διανομή του ελάχιστου μερίσματος. Συγκεκριμένα, απαιτείται απόφαση της ΓΣ που λαμβάνεται με αυξημένη απαρτία (των §§3 και 4 του άρ. 130) και πλειοψηφία 80% του εκπροσωπούμενου στη ΓΣ κεφαλαίου (άρ. 161 §2 εδ. γ΄).

(β) Ειδική πλειοψηφία απαιτείται, επίσης, στην εκλογή μελών ΔΣ βάσει καταλόγων. Στο πλαίσιο του συστήματος αυτού, προβλέπεται ότι, υπό την προϋπόθεση σχετικής καταστατικής πρόβλεψης, οι υποψήφιοι για την εκλογή τους στο ΔΣ προτείνονται στη ΓΣ βάσει καταλόγων. Η ΓΣ εκλέγει από αυτούς ως μέλη ΔΣ, κατά την αναλογία των ψήφων, που λαμβάνει κάθε κατάλογος (άρ. 80 §1 εδ. α΄).

Δικαίωμα Αρνησικυρίας

Απόφαση που συγκεντρώνει τα (κατά τον νόμο και το καταστατικό) αναγκαία ποσοστά πλειοψηφίας είναι ενδεχόμενο -παρά ταύτα- να μην ληφθεί. Τούτο, εφόσον επιφυλάσσεται στον νόμο και ασκηθεί δικαίωμα αρνησικυρίας (:veto) από μετόχους που εκπροσωπούν το απαιτούμενο ποσοστό. Περιπτώσεις που επιφυλάσσεται δικαίωμα αρνησικυρίας συναντώνται όταν:

(α) Έχει ληφθεί συγκατάθεση της ΓΣ σε απόφαση του ΔΣ για παραίτηση από (ή συμβιβασμό με) αξιώσεις αποζημίωσης της ΑΕ έναντι μέλους του ΔΣ, μετά την πάροδο δύο ετών. Αυτή παραμένει ισχυρή, εφόσον δεν αντιτίθεται σε αυτήν 1/10 του εκπροσωπούμενου εταιρικού κεφαλαίου-όταν δεν έχει ασκηθεί εταιρική αγωγή και το 1/20-όταν έχει, ήδη, ασκηθεί τέτοια (άρ. 102 §7).

(β) Έχει καταστεί αρμόδια η ΓΣ σε περίπτωση αδειοδότησης για κατάρτιση συναλλαγής με συνδεδεμένο μέρος (ή προς όφελός του).

Καταρχήν αρμόδιο όργανο στις περιπτώσεις αυτές είναι το ΔΣ (άρ. 100 §1). Ωστόσο, η αποφασιστική αρμοδιότητα ανατίθεται στη ΓΣ: (i) Εφόσον συντρέχει αδυναμία λήψης απόφασης από το ΔΣ λόγω ύπαρξης στο πρόσωπο μέλους (ή/και μελών) κατάστασης σύγκρουσης ιδίων και εταιρικών συμφερόντων (άρ. 100 §2 εδ. β΄ σε συνδυασμό με το άρ. 97 §3). (ii) Σε περίπτωση αιτήματος μετόχων που εκπροσωπούν το 5% (1/20), τουλάχιστον, του μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 100 §3).

Στις εν λόγω περιπτώσεις (:αρμοδιότητας ΓΣ), αν σύμβαση με το συνδεδεμένο μέρος συναφθεί πριν την παροχή άδειας ή εγγύησης ή ασφάλειας, η χορήγηση τους από τη ΓΣ μπορεί να ματαιωθεί. Τούτο, εφόσον αντιταχθούν μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/20 του εκπροσωπούμενου στη συνέλευση κεφαλαίου. Το συγκεκριμένο ποσοστό είναι δυνατό να μειωθεί έως και 1% του κεφαλαίου με αντίστοιχη καταστατική πρόβλεψη (άρ. 100 §4). Σε κάθε περίπτωση, η χορήγηση άδειας από ΓΣ ματαιώνεται αν αντιταχθούν μέτοχοι, που εκπροσωπούν το 1/3 του κεφαλαίου (άρ. 100 §5 in fine).

Αναγκαστικό Δίκαιο & Καταστατικές Αποκλίσεις

Οι διατάξεις για την πλειοψηφία συνιστούν αναγκαστικό δίκαιο: το καταστατικό δεν μπορεί να αρκείται σε μικρότερα ποσοστά πλειοψηφίας σε σχέση με εκείνα που ο νόμος αξιώνει.

Είναι δυνατό, όμως, το καταστατικό να αξιώνει μεγαλύτερα από τα ανωτέρω (ελάχιστα) νόμιμα ποσοστά είτε της απλής είτε της αυξημένης πλειοψηφίας (άρ. 132 §3). Μάλιστα, δεν υφίσταται περιορισμός για καθορισμό μεγαλύτερου από το νόμιμο ποσοστού πλειοψηφίας. Είτε πρόκειται για αποφάσεις επί θεμάτων που απαιτούν αυξημένη πλειοψηφία είτε, όμως, για αποφάσεις που απαιτούν απλή. Έτσι, σε αντίθεση με το προϊσχύσαν καθεστώς, για τα θέματα απλής πλειοψηφίας μπορεί να ορίζεται καταστατική πλειοψηφία ακόμα και ανώτερη των 2/3 (μέχρι και ομοφωνία) των εκπροσωπούμενων ψήφων (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 132). Παρέχεται, επομένως, μεγαλύτερη ευελιξία στους μετόχους της ΑΕ, να καθορίζουν τα ποσοστά πλειοψηφίας για τη λήψη απόφασης από τη ΓΣ σύμφωνα με τις ανάγκες της ΑΕ και των ιδίων.

Παράβαση Tων Προβλέψεων Περί Πλειοψηφίας

Σε περίπτωση παράβασης είτε των νόμιμων είτε των καταστατικών προβλέψεων για την πλειοψηφία, οι αποφάσεις της ΓΣ θα είναι ακυρώσιμες (άρ. 137).

Αναγγελία Αποτελέσματος Ψηφοφορίας

Την ψηφοφορία και την καταμέτρηση των ψήφων ακολουθεί η αναγγελία του αποτελέσματος  από τον Πρόεδρο της ΓΣ, μόλις τούτο διαπιστωθεί (άρ. 133 §1). Παράλειψη αυτής της αναγγελίας δεν προκαλεί ελάττωμα στη ληφθείσα απόφαση. Τούτο, καθώς δεν συνιστά συστατικό στοιχείο αυτής, αλλά βεβαιωτική ανακοίνωση (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 133).

Οι εισηγμένες, ωστόσο, ΑΕ υποχρεούνται να δημοσιεύουν στον διαδικτυακό τους τόπο, με ευθύνη του ΔΣ, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας. Και τούτο, εντός πενθημέρου από την ημερομηνία της ΓΣ. Παράλληλα, πρέπει να προσδιορίζουν για κάθε απόφαση, τουλάχιστον: (α) τον αριθμό των μετοχών για τις οποίες δόθηκαν έγκυρες ψήφοι, (β) την αναλογία του κεφαλαίου που εκπροσωπούν αυτές οι ψήφοι, (γ) το συνολικό αριθμό έγκυρων ψήφων, καθώς και (δ) τον αριθμό ψήφων υπέρ και κατά κάθε απόφασης και τον αριθμό των αποχών (άρ. 133 §2). Επιβάλλεται, δηλαδή, η αθροιστική μέθοδος καταμέτρησης. Σε κάθε περίπτωση, η αναφορά των ανωτέρω πληροφοριών εξυπηρετεί τον σκοπό πληροφόρησης των μετόχων που δεν παραστάθηκαν στη ΓΣ (βεβαίως και των τρίτων) για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων.

 

Προκειμένου να διασφαλισθεί το εταιρικό συμφέρον αλλά και τα δικαιώματα των μετόχων μειοψηφίας, ο νόμος και το καταστατικό συχνά αξιώνουν όχι μόνον αυξημένα ποσοστά απαρτίας της ΓΣ, αλλά και, αντίστοιχα, πλειοψηφίας. Παραβίαση όσων ο νόμος και το καταστατικό ορίζουν καταλήγουν σε (πάντοτε) απευκταίες ακυρωσίες. Για τις αποφάσεις που λαμβάνονται (όπως και για τις δυνητικές ακυρότητες και ακυρωσίες), πάντοτε  θα προστρέχουμε στα πρακτικά της ΓΣ. Περί αυτών, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

 

Σημ.: Το άρθρο Αποφάσεις ΓΣ ΑΕ: Πλειοψηφία & αναγγελία Αποτελέσματος Ψηφοφορίας αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

Γενική Συνέλευση ΑΕ: Τρόπος Ψηφοφορίας  (άρ. 131 ν. 4548/2018); Καθώς η Γενική Συνέλευση είναι το ανώτατο όργανο της ΑΕ, ο νομοθέτης έχει λάβει ιδιαίτερες μέριμνες για τα ζητήματα που αφορούν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η διαδικασία ψηφοφορίας που ακολουθείται, μπορεί να είναι φανερή ή μυστική. Ο νομοθέτης άφησε ικανά περιθώρια στους μετόχους να κάνουν τη σχετική πρόβλεψη κι επιλογή. Η εν λόγω ελευθερία, ωστόσο, δεν παρέχεται χωρίς περιορισμούς. Και οι μέτοχοι, όμως, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του κάθε τρόπου ψηφοφορίας. Τα ζητήματα αυτά θα μας απασχολήσουν στο παρόν!

Ψηφοφορία: Φανερή Ή Μυστική;

Διαδικασία, Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα

Η ψηφοφορία επί θεμάτων της ΓΣ είναι ενδεχόμενο να είναι φανερή ή κρυφή.

Υπό το προϊσχύσαν καθεστώς, ο νόμος  δεν ρύθμιζε ειδικά τον τρόπο ψηφοφορίας. Αποσπασματικά, σε δύο διατάξεις, γινόταν λόγος για «ψηφοφορία δι’ ονομαστικής κλήσεως». Εγείρονταν, εύλογα, διαφορετικές απόψεις σχετικά με το επιτρεπτό ή μη της μυστικής ψηφοφορίας.

Υπό το ισχύον καθεστώς, οι σχετικές αμφιγνωμίες επιλύονται. Και οι δύο τρόποι ψηφοφορίας (:φανερή/μυστική) μπορούν -υπό τις νόμιμες, κάθε φορά, προϋποθέσεις- να  επιλεγούν κατά τη συνεδρίαση της εκάστοτε ΓΣ. Η φανερή και μυστική ψηφοφορία διέπονται από διακριτή διαδικασία. Παρουσιάζουν, αμφότερες, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα:

Φανερή Ψηφοφορία

Η φανερή ψηφοφορία διενεργείται προφορικά ή γραπτά με ονομαστικά ψηφοδέλτια, το περιεχόμενο των οποίων αναγιγνώσκεται αμέσως. Στην περίπτωση που τα θέματα της ημερήσιας διάταξης είναι περισσότερα από ένα, είναι δυνατό να χορηγείται στους μετόχους ενιαίο ψηφοδέλτιο˙ σε αυτό θα συμπεριλαμβάνεται το σύνολο των υπό ψήφιση θεμάτων.

Ενναλακτικοί τρόποι, στο πλαίσιο, πάντα, της φανερής ψηφοφορίας είναι η ανάταση των χεριών και η ομαδοποίηση των μετόχων αναλόγως της ψήφου (υπέρ, κατά ή λευκό). Επίσης η διά βοής ψηφοφορία. Όσον αφορά, πάντως, την τελευταία, καλό είναι να αποφεύγεται καθώς είναι περισσότερο ευάλωτη σε αμφισβητήσεις και σε προβολή ζητημάτων νομιμότητας. Ενδεικτικά: αν (και κατά πόσο) διαπιστώνεται η προαπαιτούμενη, κάθε φορά, απαρτία και πλειοψηφία.

Η επιλογή της φανερής ψηφοφορίας έχει σαν αποτέλεσμα τη γνώση, από το σύνολο των παρισταμένων μετόχων, της άσκησης (ή μη) του δικαιώματος ψήφου από έναν έκαστο αλλά και, πολύ περισσότερο, του περιεχομένου της. Ακόμα, όμως, και οι μη παριστάμενοι μέτοχοι -αλλά και οι τρίτοι που έχουν έννομο συμφέρον- είναι δυνατό να λάβουν, επιγενόμενα, τη συγκεκριμένη πληροφόρηση, μέσω της ανάγνωσης των πρακτικών της ΓΣ.

Σημαντικά πλεονεκτήματα της φανερής ψηφοφορίας αποτελούν η ταχύτητα διεκπεραίωσης της και η διαφάνεια που τη χαρακτηρίζει. Η τελευταία, μάλιστα, (:διαφάνεια) ως προς τον τρόπο άσκησης του δικαιώματος ψήφου αποκτά, σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερη σημασία. Ιδίως, όταν υφίστανται εξωεταιρικές σ υμφωνίες σχετικές με την άσκηση του δικαιώματος (και κατεύθυνση) της ψήφου.

«Μειονέκτημα», πάντως, της φανερής ψηφοφορίας θα μπορούσε να θεωρηθεί η επιλογή (θετικής, αρνητικής ή λευκής) ψήφου ή, ακόμα και, η αποχή από αυτή, στη βάση της επιλογής της δημιουργίας εντυπώσεων σε κάποιον από τους λοιπούς μετόχους (συνηθέστερα: του πλειοψηφούντος).

Μυστική Ψηφοφορία

Η μυστική ψηφοφορία διενεργείται με ανώνυμα ψηφοδέλτια. Μάλιστα, για τη διατήρηση της μυστικότητας της διαδικασίας και του τρόπου που ψήφισε ο καθείς μέτοχος, προκρίνεται η χορήγηση περισσοτέρων ψηφοδελτίων, ποικίλου αριθμού μετοχών. Και τούτο διότι αν μέτοχος ψηφίσει για το σύνολο των μετοχών του με ένα ψηφοδέλτιο (όπως, συνήθως, συμβαίνει), ο αριθμός των μετοχών του ενδέχεται να αποκαλύψει και την ταυτότητά του (λ.χ. όταν, το συνηθέστερο, οι μέτοχοι δεν κατέχουν ισάριθμο αριθμό μετοχών). Για την αντιμετώπιση, επομένως, της έμμεσης αποκάλυψης της ψήφου των μετόχων ενδείκνυται να εκδοθούν πολλαπλάσια, κατ’ αριθμό, ψηφοδέλτια λ.χ. των εκατό/δέκα/μιας μετοχής. Ακολούθως, να χορηγηθούν στους μετόχους (υπογεγραμμένα από τον Πρόεδρο της ΓΣ, για την αποφυγή δημιουργίας αντιγράφων), ώστε αθροιστικά να ισούνται με τις μετοχές τους.

Η μυστική ψηφοφορία φέρει, ακριβώς, το πλεονέκτημα που ελλείπει στην περίπτωση της φανερής ψηφοφορίας: Ο μέτοχος μπορεί να ψηφίσει κατά βούληση, ελεύθερα, και χωρίς να υφίσταται οποιαδήποτε πίεση από την κοινοποίηση του περιεχομένου της ψήφου του. Τούτο, γιατί κανείς (παριστάμενος ή μη στη συνεδρίαση, μέτοχος ή τρίτος) δεν είναι δυνατό να λάβει τη συγκεκριμένη πληροφόρηση. Σημαντικό μειονέκτημα, όμως, της μυστικής ψηφοφορίας αποτελεί το χρονοβόρο της όλης διαδικασίας.

Ο Κανόνας Της Φανερής Ψηφοφορίας & Οι Αποκλίσεις

Ως προς τον τρόπο ψηφοφορίας στη ΓΣ μιας ΑΕ, κανόνας -κατά τον νόμο- είναι η φανερή ψηφοφορία (άρ. 131 §1 εδ. α΄). Υφίστανται, ωστόσο, οι ακόλουθες -εκ του νόμου- αποκλίσεις.

(α) Καταστατική Πρόβλεψη: Καταρχάς, η ψηφοφορία της ΓΣ μπορεί να είναι μυστική, εφόσον αυτό αξιώνει το καταστατικό (άρ. 131 §1 εδ. α΄). Η σχετική καταστατική πρόβλεψη είναι δυνατό να αφορά στα θέματα, γενικά, επί των οποίων αποφασίζει η ΓΣ. Μπορεί, εναλλακτικά να προβλέπει, λ.χ., ότι συγκεκριμένα θέματα τίθενται σε μυστική ψηφοφορία και άλλα σε φανερή. Ή για τα τελευταία, ότι εναπόκειται στη ΓΣ ή τον Πρόεδρό της το αν θα τεθούν σε μυστική ψηφοφορία.

(β) Απόφαση Της ΓΣ: Επίσης, η ΓΣ με φανερή ψηφοφορία μπορεί να αποφασίσει, ότι η ψηφοφορία σε κάποιο θέμα ή και σε όλα τα θέματα της ημερήσιας διάταξης θα είναι μυστική (άρ. 131 §1 εδ. β΄). Η ΓΣ είναι ενδεχόμενο να λάβει σχετική απόφαση, υπό την προϋπόθεση της μη ύπαρξης καταστατικής πρόβλεψης που επιβάλλει την μυστική ψηφοφορία. Ή εφόσον, σχετική καταστατική πρόβλεψη αναγνωρίζει τη σχετική επιλογή στη ΓΣ. Αν, αντίθετα, υφίσταται καταστατική πρόβλεψη που επιβάλλει την μυστική ψηφοφορία, η ΓΣ δεσμεύεται, φυσικά, από αυτή.

Η λήψη απόφασης της ΓΣ για τη διεξαγωγή μυστικής ψηφοφορίας δεν απαιτείται να αναγράφεται ως θέμα στην ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης (δεδομένης της διαδικαστικής του φύσης). Επίσης, για τη λήψη της σχετικής απόφασης δεν απαιτείται αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία-ακόμα και στην περίπτωση, που το θέμα (ή θέματα) για το οποίο θα ληφθεί απόφαση με (μυστική) ψηφοφορία απαιτεί αυξημένα ποσοστά απαρτίας και πλειοψηφίας.

Εφόσον αποφασιστεί μυστική ψηφοφορία επί συγκεκριμένου θέματος. και ληφθεί απόφαση με μυστική ψηφοφορία, ο μέτοχος μπορεί να δηλώσει ότι αντιτάσσεται στην εν λόγω απόφαση προσβλέποντας στην άσκηση του δικαιώματός του να ζητήσει την ακύρωσή της (:αρ. 137 §3 σε συνδυασμό με ο άρ. 131 §1 εδ. γ΄). Αν ο μέτοχος δεν αντιταχθεί, δεν θα έχει τη δυνατότητα άσκησης αγωγής για ακύρωση της απόφασης που θα ληφθεί (εφόσον τούτη είναι ακυρώσιμη).

Υποχρεωτική Φανερή Ψηφοφορία

Παρά τον κανόνα της φανερής ψηφοφορίας, λοιπόν, ο νομοθέτης παρέχει τη δυνατότητα στους μετόχους (μέσω του καταστατικού ή σχετικής απόφασής τους) να λάβουν απόφαση για μυστική ψηφοφορία. Σαφώς, για την επιλογή τους πρέπει να λάβουν υπόψη τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα εκάστου τρόπου ψηφοφορίας.

Ωστόσο, παρά τον κατά τα άνω κανόνα της φανερής ψηφοφορίας, ο νομοθέτης, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις-με διατάξεις αναγκαστικού δικαίου, καθιστά τη φανερή ψηφοφορία υποχρεωτική.. Συγκεκριμένα:

(α) Ύστερα από αίτηση μετόχων, που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου κεφαλαίου, η ψηφοφορία σε κάποιο θέμα ή θέματα της ημερήσιας διάταξης διενεργείται φανερά (άρ. 141 §9 και 131 §1 εδ. α΄). Σχετική αίτηση του 1/20 των μετόχων, επομένως, κάμπτει τυχόν καταστατική πρόβλεψη ή, αντίστοιχα, απόφαση της ΓΣ για μυστική ψηφοφορία.

(β) Δεν επιτρέπεται η μυστική ψηφοφορία, όταν λαμβάνεται απόφαση σχετικά με την παροχή αμοιβών στα μέλη του ΔΣ (άρ. 131 §2).

(γ) Δεν επιτρέπεται, επίσης, η μυστική ψηφοφορία σε όσες άλλες περιπτώσεις ο νόμος απαιτεί φανερή όμοια (άρ. 131 §2). Λ.χ. στην περίπτωση έγκρισης της συνολικής διαχείρισης (άρ. 108 §1-βλ. σχετ. Αιτ. Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 131).

(δ) Δεν επιτρέπεται, τέλος, η μυστική ψηφοφορία στην περίπτωση που ψήφου από απόσταση (συμμετοχή στη ΓΣ: i. με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα ή ii. με επιστολική ψήφο). Ορθότερο, πάντως, εδώ να δεχθούμε ότι η σχετική απαγόρευση καταλαμβάνει το σύνολο των δικαιουμένων ψήφου κι όχι μόνον όσων ψηφίζουν από απόσταση-προκειμένου να διατηρηθεί ο ενιαίος χαρακτήρας του τρόπου ψηφοφορίας.

Έννομες Συνέπειες Επί Παραβάσεων

Σημαντική επισήμανση χρειάζεται να γίνει σε σχέση με τις έννομες συνέπειες που επέρχονται, αν ληφθεί απόφαση κατά παράβαση των νομοθετικών και καταστατικών προβλέψεων περί του τρόπου ψηφοφορίας: η μη τήρησή τους οδηγεί σε λήψη αποφάσεων που είναι δυνατό να ακυρωθούν, υπό τις προϋποθέσεις του νόμου (άρ. 137).

Η ψηφοφορία στη ΓΣ προσδιορίζεται ως, κατά βάση, φανερή. Και, λογικά, καθώς είναι διαδικαστικά ταχύτερη και ευκολότερο να υλοποιηθεί. Δεν υπερτερεί, όμως, πάντα. Η επιλογή του τρόπου ψηφοφορίας (:φανερή vs μυστική) αποβαίνει, ενίοτε, καθοριστική στη λήψη αποφάσεων. Προσεκτική, κατά τούτο, θα πρέπει να είναι η σχετική επιλογή, στη βάση των των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων, των επιλογών της πλειοψηφίας και, κατά περίπτωση, της μειοψηφίας˙ στη βάση, προεχόντως, των ρυθμίσεων του καταστατικού και του νόμου. Αποκλίσεις, πάντως, από τις τελευταίες είναι δυνατό να καταλήξουν σε απευκταίες ακυρωσίες-οι οποίες, συνολικά, θα μας απασχολήσουν σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑΕ: Τρόπος Ψηφοφορίας αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες». Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

 

Γενική Συνέλευση ΑΕ – Απαρτία (άρ. 130 ν. 4548/2018): Η Γενική Συνέλευση, το ανώτατο όργανο της ΑΕ, καλείται να λάβει, πάντοτε, σημαντικές αποφάσεις. Καθώς, κάποιες από αυτές, έχουν αυξημένη βαρύτητα, ο νόμος αξιώνει αυξημένα ποσοστά απαρτίας για τη λήψη τους. Περί αυτών, το παρόν.

Απαρτία: Έννοια & Σκοπός

Η Έννοια Της Απαρτίας

Η έννοια της απαρτίας εκφράζει το ελάχιστο ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου που, κατά τον νόμο και το καταστατικό, είναι αναγκαίο να παρίσταται στη συνεδρίαση της ΓΣ για τη νομιμότητά της. Επίσης, για τη συζήτηση που προηγείται της ψηφοφορίας επί των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης και, αυτονοήτως, κατά τη λήψη έγκυρης απόφασης από τη ΓΣ.

Ο υπολογισμός του απαιτούμενου ποσοστού απαρτίας λαμβάνει χώρα επί του καταβεβλημένου και μετά ψήφου μετοχικού κεφαλαίου. Επί μερικής καταβολής μετοχικού κεφαλαίου, υπολογίζεται το καταβεβλημένο ποσό για κάθε μετοχή. Σε περίπτωση έκδοσης μετοχών υπέρ το άρτιο, το υπέρ το άρτιο ποσό δεν λαμβάνεται, αυτονοήτως, υπόψη για τον υπολογισμό της απαρτίας.

Ο (Διττός) Σκοπός Της Ρύθμισης

Η προϋπόθεση της απαρτίας για τη λήψη έγκυρης απόφασης αντικατοπτρίζει την κατανόηση του νομοθέτη για αδυναμία αξίωσης της παρουσίας στη ΓΣ του συνόλου των μετοχών που έχουν δικαίωμα ψήφου. Την αποφυγή, επίσης, του κινδύνου της λήψης αποφάσεων από μια αμελητέα μειοψηφία μετόχων.

Ο νομοθέτης προέβη, κατά τούτο, (ήδη υπό το προϊσχύσαν καθεστώς: άρ. 29 κ.ν. 2190/1920) στη ρύθμιση των ποσοστών απαρτίας, μέσω αναγκαστικού δικαίου διατάξεων.

Ο Κρίσιμος Για Την Επίτευξη Απαρτίας Χρόνος

Η ύπαρξης της απαιτούμενης απαρτίας εξετάζεται κατά την έναρξη της συνεδρίασης. Θα πρέπει όμως να παραμένει (και ελέγχεται) και όταν λαμβάνεται απόφαση για καθένα, χωριστά, θέμα της ημερήσιας διάταξης. Αρμόδιος για τον έλεγχό της είναι ο Πρόεδρος της ΓΣ. Είναι ενδεχόμενο, επί περισσότερων θεμάτων στην ημερήσια διάταξη, για κάποια να υφίσταται απαρτία και για άλλα όχι. Για τα τελευταία θα πρέπει να ακολουθήσει επαναληπτική ΓΣ.

Μη Συνυπολογιζόμενες Στην Απαρτία Μετοχές

Υφίστανται περιπτώσεις μετοχών, οι οποίες δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της απαρτίας-μολονότι μπορεί να εκπροσωπούν ποσοστού του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου. Τέτοιες περιπτώσεις μετοχών είναι:

(α) Οι μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου (:λ.χ., προνομιούχες μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου).

(β) Επίσης, οι ίδιες της ΑΕ μετοχές. Οι μετοχές, δηλ., που ανήκουν στην κυριότητα της ΑΕ (και όσες εξομοιούνται με αυτής-βλ. περίπτωση της απόκτησης απόκτηση ίδιων μετοχών από την ΑΕ μέσω τρίτων). Τα δικαιώματα της μετοχικής ιδιότητας των εν λόγω μετοχών αναστέλλονται (άρ. 50 §1).

(γ) Στην περίπτωση της κοινωνίας επί μετοχών αναστέλλονται τα μετοχικά δικαιώματα όταν οι περισσότεροι δικαιούχοι παραλείψουν την υποχρεωτική υπόδειξη στην ΑΕ κοινού εκπροσώπου τους (άρ. 53 §2 εδ. β΄).

(δ) Επί εισηγμένων ΑΕ, σε περίπτωση συναλλαγής με συνδεδεμένο μέρος, όταν τούτη αφορά σε μέτοχο της ΑΕ, ο τελευταίος δεν μετέχει στην ψηφοφορία της ΓΣ και δεν υπολογίζεται για το σχηματισμό της απαρτίας και της πλειοψηφίας. Εκτός αν το ΔΣ επέτρεψε τη σύναψη της εν λόγω συναλλαγής με τη συμφωνία της πλειοψηφίας των ανεξάρτητων μελών του. Δεν μετέχουν, ομοίως, στην ψηφοφορία άλλοι μέτοχοι, με τους οποίους ο αντισυμβαλλόμενος αποτελεί συνδεδεμένο μέρος (:άρ. 100 §5 σε συνδυασμό με άρ. 99 §2).

(ε) Επ’ ευκαιρία της διερεύνησης εκείνων που δικαιούνται να συμμετάσχουν στη ΓΣ αναφερθήκαμε σε μια ειδική περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων. Συγκεκριμένα, φυσικό πρόσωπο-μέλος ΔΣ και μέτοχος εισηγμένης ΑΕ δεν μετέχει στην ψηφοφορία της ΓΣ (κι ούτε υπολογίζεται στον σχηματισμό της απαρτίας και της πλειοψηφίας, όταν η ΓΣ αποφασίζει την ανάθεση του ελέγχου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή σε ελεγκτική εταιρία. (Εκτός κι αν η πλειοψηφία των ανεξάρτητων μελών του ΔΣ δηλώσει ότι συμφωνεί με την ανάθεση του ελέγχου στα προτεινόμενα πρόσωπα-άρ. 124 §8).

Απαρτία: Απλή Ή Αυξημένη (;)

Απλή Απαρτία: Ο Κανόνας

Αρχική Γενική Συνέλευση

Για τις περισσότερες αποφάσεις της ΓΣ απαιτείται απλή απαρτία. Η ΓΣ βρίσκεται σε απαρτία και συνεδριάζει έγκυρα, όταν παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται σε αυτήν μέτοχοι, εκπροσωπούντες το 1/5, τουλάχιστον, του καταβεβλημένου κεφαλαίου (άρ. 130 §1). Η απλή απαρτία αφορά σε θέματα που δεν αξιολογούνται ως ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία και δραστηριότητα της ΑΕ.

Επαναληπτική Γενική Συνέλευση

Στην περίπτωση μη επίτευξης του αμέσως ανωτέρω ποσοστού απαρτίας, η ΓΣ ματαιώνεται και ακολουθεί επαναληπτική ΓΣ. Η τελευταία (:επαναληπτική ΓΣ) συνέρχεται, εκ νέου, μέσα σε είκοσι ημέρες από τη ματαιωθείσα συνεδρίασης, ύστερα από πρόσκληση προ δέκα, τουλάχιστον, πλήρων ημερών (άρ. 130 §2 εδ. α΄). Νεότερη πρόσκληση, ωστόσο, δεν απαιτείται, όταν στην αρχική πρόσκληση είχε ήδη ορισθεί ο τόπος και ο χρόνος της επαναληπτικής συνεδρίασης. Υπό την προϋπόθεση, όμως, στην περίπτωση αυτή, ότι μεσολαβούν πέντε, τουλάχιστον, ημέρες ανάμεσα στη ματαιωθείσα συνεδρίαση και την επαναληπτική (άρ. 130 §2 εδ. γ΄). Στην τελευταία περίπτωση, δεδομένης της ήδη υπάρχουσας γνωστοποίησης στον μέτοχο με την αρχική πρόσκληση, ελλείπει η ανάγκη προστασίας των μετόχων από πρακτικές αιφνιδιαστικής υφαρπαγής ψήφου (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί άρ. 130).

Η επαναληπτική ΓΣ συνιστά νέα, αυτοτελή ΓΣ και όχι συνέχεια της ματαιωθείσας. Τούτη, δε, βρίσκεται σε απαρτία και συνεδριάζει έγκυρα επί των θεμάτων της αρχικής ημερησίας διάταξης, οσοδήποτε και αν είναι το τμήμα του καταβεβλημένου κεφαλαίου που παρίσταται και εκπροσωπείται σε αυτή (άρ. 130 §2 εδ. β΄).

Τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της επαναληπτικής ΓΣ ταυτίζονται με αυτά της αρχικής. Παρόλα αυτά, δεν αποκλείεται η προσθήκη και νέων, ύστερα από αίτηση μετόχων που εκπροσωπούν το 1/20 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 141 §2). Επί των νέων θεμάτων η ΓΣ δεν θεωρείται επαναληπτική αλλά αρχική. Τούτο σημαίνει ότι η ύπαρξη απαρτίας κρίνεται με βάση το απαιτούμενο για την αρχική ποσοστό.

Ενδέχεται, εφόσον προβλέπεται στο καταστατικό, να έχει προηγηθεί κατάθεση μετοχών της ματαιωθείσας ΓΣ. Η εν λόγω διαδικαστική προϋπόθεση νομιμοποίησης συμμετοχής θεωρείται ότι πληρούται και για την επαναληπτική ΓΣ, αν τούτο προκύπτει από την απόδειξη κατάθεσης. Όμως, αν μετά την ματαίωση της αρχικής ΓΣ ο μέτοχος ανέλαβε τις κατατεθειμένες μετοχές, οφείλει να τηρήσει εκ νέου την καταστατική, διαδικαστική, προϋπόθεσης της κατάθεσης των μετοχών του πριν την επαναληπτική ΓΣ. Οι μετοχές που εμπρόθεσμα θα έχουν κατατεθεί θα συνυπολογιστούν, απ’ αρχής, στον σχηματισμό απαρτίας.

Αυξημένη Απαρτία: Η Εξαίρεση

Αρχική Γενική Συνέλευση

Για ορισμένα μείζονος σημασίας θέματα για τη λειτουργία της ΑΕ, ο νομοθέτης αξιώνει αυξημένα ποσοστά απαρτίας. Πρόκειται για αποφάσεις επί θεμάτων που οδηγούν σε δομικές μεταβολές στην εταιρεία και, συνεπώς, επηρεάζουν σημαντικά την πορεία της. Η ΓΣ που θα επιληφθεί (καταστατική ΓΣ) βρίσκεται σε απαρτία και συνεδριάζει έγκυρα επί των θεμάτων της αρχικής ημερήσιας διάταξης, όταν παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται σε αυτήν μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/2 του καταβεβλημένου κεφαλαίου (άρ. 130 §3).

Επαναληπτική Γενική Συνέλευση

Επί αδυναμίας συγκέντρωσης του αμέσως ανωτέρω ποσοστού απαρτίας, προβλέπεται αντιστοίχως, όπως και στην περίπτωση της απλής (απαρτίας), δυνατότητα διεξαγωγής επαναληπτικής ΓΣ. Απαιτείται, τότε, η εκπροσώπηση του 1/3 του κεφαλαίου (130 §4 εδ. α΄). Το συγκεκριμένο ποσοστό διαφοροποιείται όταν πρόκειται να ληφθεί απόφαση (επί εισηγμένων και μη ΑΕ) για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου: η ΓΣ, στην επαναληπτική της συνεδρίαση, ευρίσκεται σε απαρτία, όταν παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται σε αυτήν μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/5, τουλάχιστον, του καταβεβλημένου κεφαλαίου (άρ. 130 §4 εδ. β΄).

Ισχύουν κατά τα λοιπά, όσα έχουν, ήδη-ανωτέρω, λεχθεί σχετικά με την πρόσκληση και τις προθεσμίες για την επαναληπτική συνεδρίαση.

Κατάλογος Θεμάτων Αυξημένης Απαρτίας

Ο νομοθέτης προβαίνει σε θέσπιση ειδικού καταλόγου, όπου απαριθμεί τις περιπτώσεις θεμάτων για τη λήψη αποφάσεων, επί των οποίων απαιτείται αυξημένη απαρτία. Εφόσον το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά, όλες οι υπόλοιπες αποφάσεις της ΓΣ -πέραν εκείνων του συγκεκριμένου καταλόγου- λαμβάνονται με απλή απαρτία. Συγκεκριμένα, απαιτεί ο νόμος αυξημένη απαρτία, κατ’ εξαίρεση, προκειμένου για αποφάσεις που αφορούν (άρ. 130 §3):

(α) Τη μεταβολή της εθνικότητας της ΑΕ. Σχετική μεταβολή επέρχεται επί μεταφοράς της έδρας στην αλλοδαπή. Σε αυτήν την περίπτωση, οι μέτοχοι που αντιτάχθηκαν και μειοψήφησαν δικαιούται, υπό προϋποθέσεις, την εξαγορά των μετοχών τους από την εταιρεία.

(β) Τη μεταβολή του αντικειμένου της επιχείρησης. Όταν, δηλ., μεταβάλλονται τα όρια δραστηριοποίησης της ΑΕ. Και στην προκειμένη περίπτωση, οι μέτοχοι που αντιτάχθηκαν και μειοψήφησαν δικαιούται, υπό προϋποθέσεις, την εξαγορά των μετοχών τους από την εταιρεία.

(γ) Την επαύξηση των υποχρεώσεων μετόχων. Η σχετική πρόβλεψη αποκτά πρακτική σημασία στην περίπτωση προσθήκης καταστατικής ρήτρας για δεσμευμένες μετοχές.

(δ) Την τακτική αύξηση του κεφαλαίου-εκτός αν αυτή επιβάλλεται από τον νόμο ή γίνεται με κεφαλαιοποίηση αποθεματικών (ονομαστική αύξηση μετοχικού κεφαλαίου). Αυξημένη απαρτία απαιτείται και για την εγκριτική απόφαση της ιδιαίτερης συνέλευσης της ΓΣ όταν υφίστανται περισσότερες κατηγορίες μετοχών και η απόφαση για την αύξηση θίγει ορισμένη κατηγορία (άρ. 25 §3).

(ε) Τη μείωση του κεφαλαίου. Εξαιρούνται, όμως, από την αξίωση αυξημένης απαρτίας (:αρκεί η κοινή) οι περιπτώσεις της μείωσης λόγω μη διάθεσης μετοχών (κατόπιν μη εμπρόθεσμης καταβολής δόσεων επί μερικής καταβολής -άρ. 21 §5) και λόγω ακύρωσης ιδίων μετοχών, διότι δεν μεταβιβάστηκαν εμπρόθεσμα (άρ. 49 §6). Αυξημένη, όμως, απαρτία απαιτείται και για την εγκριτική απόφαση της ιδιαίτερης συνέλευσης της ΓΣ, όταν υφίστανται περισσότερες κατηγορίες μετοχών (άρ. 29 §5).

(στ) Τη μεταβολή του τρόπου διάθεσης των κερδών.

(ζ) Τη συγχώνευση, διάσπαση, μετατροπή, αναβίωση, παράταση της διάρκειας ή διάλυση της εταιρείας.

(η) Την παροχή ή ανανέωση εξουσίας προς το διοικητικό συμβούλιο για αύξηση του κεφαλαίου από τη ΓΣ (επί έκτακτης αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου).

(θ) (Και) Σε κάθε άλλη περίπτωση που ορίζεται στο νόμο ότι η γενική συνέλευση αποφασίζει με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία. Λ.χ. επί των θεμάτων της παράτασης διάρκειας της ΑΕ (άρ. 8 §§2 και 3) και της μετατροπή της σε αορίστου χρόνο καθώς και του περιορισμού ή αποκλεισμού του δικαιώματος προτίμησης επί αύξησης μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 27 §1).

Περαιτέρω, τροποποίηση του καταστατικού με σκοπό την επαύξηση των ποσοστών απαρτίας επί των ως άνω περιπτώσεων, απαιτεί, ομοίως, την κατά τα άνω αυξημένη απαρτία.

Αναγκαστικό Δίκαιο & Καταστατικές Αποκλίσεις

Οι διατάξεις για την απαρτία συνιστούν αναγκαστικό δίκαιο. Τούτο σημαίνει πως το καταστατικό δεν μπορεί να αρκείται σε μικρότερα ποσοστά απαρτίας σε σχέση με εκείνα που ο νόμος αξιώνει (άρ. 130 §5 εδ. α΄).

Είναι δυνατό, όμως, το καταστατικό να αξιώνει μεγαλύτερα από τα ανωτέρω (ελάχιστα) νόμιμα ποσοστά απαρτίας. Η απαρτία, όμως, που θα προβλέπει το καταστατικό για τα θέματα, για τα οποία -εκ του νόμου- απαιτείται απλή, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 2/3 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 130 §5 εδ. β΄). Για τα θέματα, ωστόσο, για τα οποία -εκ του νόμου- απαιτείται αυξημένη απαρτία, δεν υφίσταται αντίστοιχος περιορισμός: το καταστατικό μπορεί να αξιώνει ποσοστό απαρτίας (ακόμα και) ίσο με το σύνολο του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου.

Παράβαση Tων Προβλέψεων Περί Απαρτίας

Σε περίπτωση παράβασης είτε των νόμιμων είτε των καταστατικών προβλέψεων περί απαρτίας, η ΓΣ θα προβεί στη λήψη ακυρώσιμων αποφάσεων (άρ. 137 §1).

Προκειμένου να διασφαλισθεί το εταιρικό συμφέρον αλλά και τα δικαιώματα των μετόχων μειοψηφίας, ο νόμος ρυθμίζει τα θέματα που συναρτώνται με την απαρτία της ΓΣ, που λαμβάνει τις, κατά περίπτωση, αποφάσεις. Στις περισσότερο σημαντικές από αυτές ο νόμος αξιώνει αυξημένα ποσοστά. Αντίστοιχα είναι δυνατό να πράττει και το καταστατικό. Παραβίαση όσων ο νόμος και το καταστατικό ορίζουν καταλήγουν σε απευκταίες ακυρωσίες. Αντίστοιχα, βέβαια, θα δούμε ότι συμβαίνει και στις αναγκαίες να σχηματιστούν πλειοψηφίες. Περί αυτών, όμως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑΕ: Απαρτία αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση 

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης