Ετικέτα: Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις

Ποινικές Ευθύνες Ελεγκτών: Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις

(άρθρο 178 §1  ν.4548/2018)

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας ασχοληθήκαμε με την (ειδική) ποινική ευθύνη των μελών του ΔΣ. Ασχοληθήκαμε με την ποινική ευθύνη για χρηματοικονομικές καταστάσεις & εκθέσεις˙ επίσης με την ποινική ευθύνη σχετικά με τα κέρδη & τις μετοχές. Ποινικές ευθύνες έχουν, όμως, και οι ελεγκτές της. Η πρώτη, σχετική, περίπτωση αφορά την, από μέρους των ελεγκτών, θεώρηση χρηματοοικονομικών καταστάσεων που έχουν καταρτιστεί παράνομα. Περί αυτής, το παρόν.

Εισαγωγικά

Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας συντάσσονται από το ΔΣ (άρ. 147). Η σύνταξή τους πρέπει να λαμβάνει χώρα  σύμφωνα με τις θεμελιώδεις γενικές αρχές που προβλέπει ρητά η σχετική νομοθεσία (άρθ.17 ν.4308/2014). Για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας του περιεχομένου τους (των χρηματοοικονομικών καταστάσεων), την αλήθεια και τη σαφήνειά τους, προβλέπεται για τις μεγαλύτερες -κατά βάση-  σε μέγεθος ΑΕ, η διενέργεια τακτικού ελέγχου από αρμόδια πρόσωπα.

Ο έλεγχος της ΑΕ

Τακτικός ή Υποχρεωτικός Έλεγχος

Οι περιπτώσεις διενέργειας υποχρεωτικού ελέγχου είναι όσες ο νόμος προσδιορίζει ως τέτοιες. Δεν αποκλείεται, πάντως, και η υπαγωγή στη διαδικασία του ελέγχου με καταστατική ρύθμιση ή απόφαση ΓΣ (:προαιρετικός τακτικός έλεγχος). Σημειώνεται, πάντως, ότι η ορθότερη αναφορά στην εν λόγω διαδικασία θα ήταν στο πλαίσιο του όρου «υποχρεωτικός έλεγχος». Ο εν λόγω όρος αντικατέστησε τον όρο «τακτικός έλεγχος», γι’ αυτό και ο νομοθέτης επισημαίνει την ισοδυναμία τους (άρθ.52 § 2 ν.4449/2017).

Όσον αφορά τον τακτικό (και υποχρεωτικό από τον νόμο) έλεγχο, κριτήριο για την υποχρεωτικότητά του αποτελεί, κυρίως, το μέγεθος της ΑΕ (πολύ μικρή, μικρή, μεσαία και μεγάλη οντότητα-άρ. 2 ν.4308/2014).  Σε υποχρεωτικό έλεγχο υπάγονται (αρ. 2 ν. 4336/2015) οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις των ΑΕ που χαρακτηρίζονται ως μεσαίες και μεγάλες οντότητες (άρθ.2 §§5 & 6 ν.4308/2014). Επίσης, οι ενοποιημένες καταστάσεις των «μεγάλων» ομίλων (άρθ.31 §3 ν.4308/2014). Επιπλέον, στον υποχρεωτικό τακτικό έλεγχο υπάγονται -ανεξαρτήτως μεγέθους- οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις των οντοτήτων (και οι ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις των ομίλων) που χαρακτηρίζονται ως δημοσίου ενδιαφέροντος/συμφέροντος (κατά τους ορισμούς του Παραρτήματος Α΄, ν. 4308/2014). Στο υποκειμενικό πεδίο του τακτικού ελέγχου υπάγονται και άλλες ειδικές κατηγορίες οντοτήτων με διατάξεις ειδικής νομοθεσίας.

Τακτικοί Ελεγκτές

Εκείνος που διενεργεί τον τακτικό έλεγχο είναι ο τακτικός ελεγκτής της Εταιρείας. Ο τακτικός έλεγχος ετήσιων και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων διενεργείται από ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτική εταιρεία. Ορκωτός ελεγκτής λογιστής είναι το φυσικό πρόσωπο που έχει λάβει άδεια για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων και των ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων και να εκφράζει γνώμη αναφορικά με το περιεχόμενο εκθέσεων βιωσιμότητας (άρθ.2 §2 ν.4308/2014). Ελεγκτική εταιρεία είναι το νομικό πρόσωπο ή οποιαδήποτε άλλη οντότητα -ανεξάρτητα από νομική μορφή- που έχει λάβει αντίστοιχη άδεια (άρθ.2 §3 ν.4308/2014).

Οι ορκωτοί ελεγκτές λογιστές ή οι ελεγκτικές εταιρείες παρουσιάζουν τα αποτελέσματα του υποχρεωτικού τους ελέγχου με την έκθεση ελέγχου (άρ.32 §1 ν.4449/2017).

Το Αδίκημα Της Θεώρησης Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων Που Καραρτίσθηκαν Παράνομα (§1)

Ο νομοθέτης αξιολογώντας τη σημασία του τακτικού ελέγχου έλαβε προστατευτικά μέτρα ποινικοποιώντας την πλημμελή εκπλήρωση των ελεγκτικών καθηκόντων.

Προστατευόμενο Έννομο Αγαθό

Η αξιοπιστία των χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι αλληλένδετη με τη λειτουργία της ΑΕ και την εμπιστοσύνη του κοινού προς εκείνη. Η ορθή διαχειριστική τάξη αποτελεί και το προστατευόμενο έννομο αγαθό της διάταξης.

Αντικειμενική υπόσταση

Υποκείμενο

Η διάταξη του νόμου (αρ. 178) ποινικοποιεί τις πράξεις ή παραλείψεις των ελεγκτών στο σύνολό τους. Υποκείμενο του αδικήματος της §1 μπορεί να είναι μόνον ο τακτικός ελεγκτής της ΑΕ. Πρόκειται για γνήσιο ιδιαίτερο έγκλημα, καθώς χωρίς τη συγκεκριμένη ιδιότητα δεν υφίσταται άδικη πράξη. Στην περίπτωση που η διενέργεια του ελέγχου έλαβε χώρα από ελεγκτική εταιρεία, αυτουργός του αδικήματος είναι ο ορκωτός ελεγκτής λογιστής, που υπογράφει την έκθεση ελέγχου.

Υλικό αντικείμενο

Η διάταξη κάνει λόγο εκ παραδρομής για οικονομικές καταστάσεις. Η ορθή διατύπωση είναι: «χρηματοοικονομικές καταστάσεις». Υλικό αντικείμενο του αδικήματος, λοιπόν, είναι οι ατομικές ή ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Δεν περιλαμβάνονται, κατά την ορθότερη άποψη, οι ενδιάμεσες καταστάσεις.

Αξιόποινη Συμπεριφορά

Ο τακτικός έλεγχος που λαμβάνει χώρα μπορεί να είναι είτε υποχρεωτικός είτε προαιρετικός. Και στις δύο περιπτώσεις κατά τη διενέργειά τους οι ελεγκτές οφείλουν να ευθυγραμμίζονται με όσα ο νόμος ορίζει (άρθ.32 §2 ν.4449/2017).

Η αξιόποινη συμπεριφορά του δράστη εντοπίζεται, στην προκειμένη περίπτωση, εν στη θεώρηση χρηματοοικονομικών καταστάσεων, οι οποίες  έχουν καταρτισθεί κατά παράβαση των διατάξεων του νόμου ως προς το περιεχόμενό τους. Ως θεώρηση νοείται η σύνταξη, υπογραφή και παράδοση της έκθεσης ελέγχου. Η θεώρηση χρηματοοικονομικών καταστάσεων που καταρτίσθηκαν παράνομα, παραβιάζει τις υποχρεώσεις των ελεγκτών σε σχέση με τα καθήκοντά τους. Στην περίπτωση που οι ελεγκτές διαπιστώσουν παρατυπίες κατά την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων οφείλουν να διατυπώσουν επιφυλάξεις ή να αναφέρουν τα ζητήματα επί των οποίων απαιτείται η προσοχή των χρηστών. Το αδίκημα τελείται με τη διατύπωση θετικής γνώμης επί των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, μολονότι σε αυτές εντοπίζονται σημαντικές παραβιάσεις της νομοθεσίας. Σημειώνεται πως οι  παραβιάσεις αυτές θα πρέπει να έχουν αντίκτυπο στην αλήθεια και τη σαφήνεια των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Το αδίκημα, ωστόσο, δεν είναι αποτελέσματος και δεν απαιτείται η πρόκληση βλάβης ή παραπλάνησης. Αρκεί η πράξη έκφρασης θετικής γνώμης ή η παράλειψη των ελεγκτών να διατυπώσουν (μολονότι θα όφειλαν) επιφυλάξεις ή να κάνουν αναφορές σε συγκεκριμένα, σημαντικά, ζητήματα.

Υποκειμενική Υπόσταση

Το αδίκημα προϋποθέτει γνώση του ελεγκτή για την παράνομη κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Η γνώση πρέπει να αφορά τα πραγματικά περιστατικά της παραβίασης της λογιστικής νομοθεσίας. Συνεπώς, απαιτείται άμεσος δόλος β’ βαθμού.

Συρροή

Το αδίκημα είναι δυνατό να συρρέει με το αδίκημα της απάτης (386 ΠΚ), της καταδολίευσης δανειστών (397 ΠΚ) και της απατηλής πρόκλησης βλάβης (389 ΠΚ). Η συρροή θα είναι αληθινή, πραγματική με δυνατότητα επιβολής συνολικής ποινής (94 ΠΚ).

Νομολογιακά έχει κριθεί ότι ο ελεγκτής της ΑΕ φέρει την ιδιότητα του «υπαλλήλου», όπως αυτή λογίζεται κατά τον νόμο (άρ. 13 ΠΚ). Αποτέλεσμα της εν λόγω παραδοχής αποτελεί η νομολογιακά κριθείσα συρροή του αδικήματος του άρθρου 178 §1 με το έγκλημα της ψευδούς βεβαίωσης.

Συμμετοχή

Ως γνήσιο ιδιαίτερο αδίκημα τυχόν συμμετοχή προσώπου χωρίς την ιδιότητα του ελεγκτή θα εξεταστεί υπό το πρίσμα του άρθρου 49 §1 ΠΚ με δυνατότητα επιβολής μειωμένης ποινής.

Ποινική Κύρωση

Το συγκεκριμένο αδίκημα είναι πλημμέλημα και τιμωρείται με ποινή στερητική της ελευθερίας ή/και χρηματική ποινή. Ειδικότερα, προβλέπεται φυλάκιση από δέκα (10) ημέρες έως τρία (3) έτη ή/και χρηματική ποινή από 10.000€ έως 100.000€.

Δικονομικά Ζητήματα

Το συγκεκριμένο αδίκημα διώκεται αυτεπαγγέλτως. Αρμόδιο καθ’ ύλην είναι το Μονομελές Πλημμελειοδικείο (άρ.115 ΚΠοινΔ). Καθώς με τις εν λόγω διατάξεις δεν προστατεύεται άμεσα η εταιρική περιουσία ή η περιουσία των μετόχων ή των εταιρικών δανειστών, δεν είναι δυνατή η υποβολή δήλωσης προς υποστήριξη της κατηγορίας από τα εν λόγω πρόσωπα. Ούτε, επίσης, και η παράσταση πολιτικής αγωγής.

 

Η σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων αποτελεί ευθύνη του ΔΣ της ΑΕ. Κάποιες φορές υποχρεωτικά (αλλά και κάποιες κατ’ επιλογή των ίδιων των ΑΕ) ζητείται από ορκωτό ελεγκτή ή ελεγκτική εταιρεία η πιστοποίηση της ακρίβειάς τους. Ενδεχόμενη πλημμελής εκπλήρωση της σχετικής υποχρέωσης των τακτικών ελεγκτών γεννά σημαντικές ευθύνες. Μεταξύ αυτών και ποινικές. Συναντάμε, όχι σπάνια, περιπτώσεις όπου ο επιχειρηματίας προσπαθεί να συνδιαλλαγεί με τον τακτικό ελεγκτή για την πιστοποίηση ανακριβών χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Απαιτείται, πάντοτε, ιδιαίτερη προσοχή-για όλους τους εμπλεκόμενους. Κι όσον αφορά, ειδικότερα, την ευθύνη των ελεγκτών θα συναντήσουμε ποινικές ευθύνες και σε άλλες αρμοδιότητές τους. Ενδεικτικά: στην παράβαση του καθήκοντος εχεμύθειας αλλά και της ακρίβειας των εκθέσεων βιωσιμότητας. Περί αυτών, όμως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).

 

 

Ποινικές Ευθύνες Μελών ΔΣ – Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις & Εκθέσεις

(άρθρο 177 §§1 & 5  ν.4548/2018)

 

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας ασχοληθήκαμε με τις ψευδείς ή παραπλανητικές δηλώσεις της ΑΕ προς το κοινό και το σχετικό ποινικό αδίκημα. Μεταξύ των λοιπών παραβατικών συμπεριφορών, που συναπαρτίζουν το ειδικό ποινικό δίκαιο της ΑΕ, συναντούμε την ποινική ευθύνη των μελών του ΔΣ για κρίσιμα ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης. Προεξάρχουσα θέση κατέχουν οι παραβάσεις που συναρτώνται με τη σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και των λοιπών εκθέσεων. Τα συναφή αδικήματα θα μας απασχολήσουν στο παρόν.

Εισαγωγικά

Οι εκθέσεις που συντάσσονται και εγκρίνονται από το ΔΣ σχετικά με τη λειτουργία της ΑΕ προβλέπονται σε σειρά διατάξεων του νόμου για τις ΑΕ αλλά και σε ειδικότερα νομοθετήματα. Ανάμεσα σε αυτές τις εκθέσεις συμπεριλαμβάνονται οι -γνωστές σε όλους- χρηματοοικονομικές καταστάσεις (άρ.145 επ.).  Περιεχόμενό τους αποτελούν οι συναλλαγές και τα γεγονότα που καταχωρίζονται στα λογιστικά αρχεία της εταιρείας για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (άρ.16 ν.4308/2014). Παρουσιάζουν, δηλαδή, τα περιουσιακά στοιχεία, τις υποχρεώσεις, την καθαρή θέση, τα στοιχεία εσόδων, εξόδων, κερδών, ζημιών και τις χρηματοροές κάθε μιας περιόδου. Ανάλογα με το μέγεθος της ΑΕ (:πολύ μικρή, μικρή, μεσαία, μεγάλη οντότητα) το περιεχόμενό τους ποικίλει. Άλλες εκθέσεις που προβλέπονται στη νομοθεσία είναι η ετήσια έκθεση διαχείρισης (άρ.150), η ενοποιημένη ετήσια έκθεση διαχείρισης (άρ.153 §2), η ατομική και ενοποιημένη έκθεση διαχείρισης, η έκθεση πληρωμών σε κυβερνήσεις (άρ.155, 156) και η έκθεση αποδοχών (άρ.112). Όσον αφορά την ετήσια έκθεση διαχείρισης, αυτή περιλαμβάνει την πραγματική απεικόνιση της εξέλιξης και των επιδόσεων των δραστηριοτήτων της εταιρείας και της θέσης της. Επίσης την περιγραφή των κυριότερων κινδύνων και αβεβαιοτήτων που αντιμετωπίζει. Κατά νόμο αρμόδιο όργανο για την σύνταξη του συνόλου τους αποτελεί το ΔΣ.

Η Πλημμελής Σύνταξη και Έγκριση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων˙ Η Σύνταξη Αναληθών Ή Ελλιπών Εκθέσεων

Ο νομοθέτης επιδιώκοντας να προστατεύσει την αληθή, ορθή και πλήρη σύνταξη των εν λόγω καταστάσεων και εκθέσεων, προσδιόρισε ρητά (άρ. 177 §§1 & 5) την υποχρέωση σύννομης τήρησής τους. Επιπλέον, για την πληρέστερη εξασφάλιση του επιδιωκόμενου σκοπού πρόβλεψε ποινικές κυρώσεις στην περίπτωση μη τήρησής τους σύμφωνα με όσα ο νόμος ορίζει. Επίσης, σε περίπτωση πλημμελούς εκπλήρωσης των σχετικών υποχρεώσεων.

Το Αδίκημα της Πλημμελούς Σύνταξης και Έγκρισης Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων (§1)

Η θέσπιση του συγκεκριμένου αδικήματος στοχεύει στη διασφάλιση της αλήθειας και πληρότητας των (ετήσιων και ενδιάμεσων) χρηματοοικονομικών καταστάσεων, ανεξάρτητα από τη μορφή που λαμβάνουν εξαιτίας του μεγέθους της ΑΕ.

Πρόκειται για υπαλλακτικώς μικτό έγκλημα. Οι τρόποι τέλεσης είναι οι εξής:

(α) Ο πρώτος τρόπος τέλεσης του συγκεκριμένου αδικήματος είναι η σύνταξη ανακριβών ή παραπλανητικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων ή κατά παράβαση του νόμου ως προς το περιεχόμενό τους. Η ανακριβής χρηματοοικονομική κατάσταση θα είναι πάντοτε παραπλανητική και το αντίστροφο. Οι καταστάσεις είναι ανακριβείς και παραπλανητικές, όταν τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε αυτές είναι ανακριβή ή έχουν εμφιλοχωρήσει κρίσιμες ελλείψεις πραγματικών στοιχείων. Οι ανακρίβειες και οι ελλείψεις είναι δυνατό να αφορούν το προσάρτημα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη η κατανόηση του περιεχομένου τους. Επισημαίνεται, πάντως, ότι οι πλημμέλειες πρέπει να αφορούν το ουσιώδες περιεχόμενο και όχι τυχόν επουσιώδη στοιχεία των καταστάσεων. Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις συντάσσονται κατά παράβαση του νόμου στην περίπτωση που δεν τηρούνται οι γενικές αρχές και οι κανόνες σύνταξής τους (ν.4308/2014). Παραπέμποντας στα νομοθετήματα που προσδιορίζουν τον τρόπο σύνταξής τους και ποινικοποιώντας τη μη τήρηση τους το αδίκημα διαμορφώνεται ως προς το σκέλος του αυτό ως «λευκός ποινικός νόμος».

(β) Ο δεύτερος τρόπος τέλεσης είναι η έγκριση ανακριβών ή παραπλανητικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Η έγκριση που αναφέρεται στη σχετική διάταξη (άρ. 177) αφορά τη θετική ψήφο  για λήψη συλλογικής απόφασης από το ΔΣ για τη σύνταξη τους και όχι από τη ΓΣ.

Το αδίκημα είναι τυπικό και δεν είναι απαραίτητη η επέλευση ενός συγκεκριμένου αποτελέσματος (πχ παραπλάνηση του κοινού και λήψη σχετικής οικονομικής απόφασης).

Το Αδίκημα της Σύνταξης Αναληθών Ή Ελλιπών Ετήσιων Εκθέσεων (§5)

Πρόκειται για συμπληρωματικό αδίκημα σε σχέση με το αμέσως ανωτέρω αναφερόμενο (αυτό της §1) για τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Αφορά την έκθεση διαχείρισης και κάθε άλλη ετήσια έκθεση που οφείλουν να συντάσσουν οι ΑΕ. Το υλικό αντικείμενο του αδικήματος, λοιπόν, εναλλάσσεται.

Το αδίκημα τελείται με τη σύνταξη αναληθών εκθέσεων ή με ελλιπές περιεχόμενο. Αναληθής είναι η έκθεση διαχείρισης που δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Ελλιπής είναι η έκθεση με αληθές μεν περιεχόμενο, ελλιπής δε ως προς τα ελάχιστα κατά τον νόμο στοιχεία της.  Πρόκειται για πολύτροπο αδίκημα.

Κοινά Χαρακτηριστικά 

Τα δύο αδικήματα εμφανίζουν σημαντικές ομοιότητες. Τα κοινά τους χαρακτηριστικά:

Έννομο Αγαθό

Όπως ήδη αναφέρθηκε σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, κοινός άξονας όλων των αδικημάτων του ειδικού ποινικού δικαίου των ΑΕ αποτελεί η παραδοχή της σημαντικής θέσης του συγκεκριμένου εταιρικού τύπου για την εθνική και όχι μόνον οικονομία. Προστατευόμενο έννομο αγαθό των αδικημάτων στην προκειμένη περίπτωση αποτελεί η εμπιστοσύνη του κοινού στην ορθή λειτουργία της ΑΕ. Πρόκειται για υπερατομικό έννομο αγαθό. Ο κλονισμός της εμπιστοσύνης του κοινού στην ορθή λειτουργία της ΑΕ έχει αντίκτυπο στην ίδια την εταιρεία. Η περιουσία των μετόχων και των εταιρικών δανειστών προστατεύεται μόνον αντανακλαστικά.

Υποκείμενο

Το άρθρο 177 ποινικοποιεί παραλείψεις και πλημμελή εκπλήρωση των υποχρεώσεων του ΔΣ. Πρόκειται για εγκλήματα καθήκοντος. Κοινό χαρακτηριστικό των δύο εξεταζόμενων δικαιωμάτων αποτελεί το ενεργητικό υποκείμενο. Το αδίκημα της πλημμελούς σύνταξης και έγκρισης χρηματοοικονομικών καταστάσεων μπορεί να τελεστεί μόνον από μέλη του ΔΣ, εκτελεστικά και μη. Η ευθύνη τους εγκαθιδρύεται μόνον στο πρόσωπό τους, καθώς τα μέλη του ΔΣ φέρουν την σχετική ευθύνη (άρ.96 §2, 147 §3, 150 § 1 κλπ). Για να γεννηθεί σχετική ποινική ευθύνη απαιτείται η θετική ψήφος κατά τη λήψη της σχετικής απόφασης για το περιεχόμενο των καταστάσεων και εκθέσεων. Επισημαίνεται ότι δράστες του αδικήματος δεν μπορούν να είναι ούτε οι λογιστές που συντάσσουν τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Ούτε, επίσης, οι μέτοχοι που παρίστανται στη ΓΣ με θέμα ημερήσιας διάταξης την έγκριση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και την υποβολή της έκθεσης διαχείρισης. Επίσης, σημειώνεται ότι ο de facto διαχειριστής της ΑΕ ευθύνεται μόνον συμμετοχικά και όχι ως αυτουργός (άρ. 49 ΠΚ). Πρόκειται συνεπώς για γνήσιο ιδιαίτερο αδίκημα.

Απόπειρα

Στα εξεταζόμενα αδικήματα χωρεί απόπειρα. Δεν θεωρείται ολοκληρωμένο το αδίκημα που αφορά τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, στην περίπτωση που δεν λάβει χώρα δημοσίευσή τους. Επίσης, το αδίκημα αυτό δεν τελείται, στην περίπτωση που μολονότι δημοσιεύθηκαν, ακολούθησε διόρθωσή τους. Η διόρθωση πρέπει να αφορά στοιχείο, το οποίο αν διατηρούνταν δημοσιευμένο θα αποτελούσε δεδομένο για λήψη απόφασης με οικονομικό περιεχόμενο.

Όσον αφορά το αδίκημα που αφορά τις λοιπές εκθέσεις, ως απόπειρα νοείται η κατάρτιση που δεν συμπληρώθηκε με έγκρισή τους από το ΔΣ.

Υποκειμενική Υπόσταση

Για την πλήρωση της υποκειμενικής υπόστασης απαιτείται η γνώση του ανακριβούς ή παραπλανητικού περιεχομένου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και του αναληθούς ή ελλιπούς περιεχομένου των εκθέσεων. Για την τέλεση του αδικήματος, λοιπόν, απαιτείται τουλάχιστον άμεσος δόλος β΄ βαθμού χωρίς να αρκεί ο ενδεχόμενος δόλος. Δεν αρκεί δηλαδή να υποψιάζονται ότι εμφιλοχώρησαν ανακρίβειες, αναλήθειες κλπ και να το επιδιώκουν αλλά να έχουν βέβαιη γνώση.

Ποινική Κύρωση

Τα αδικήματα αυτά τιμωρούνται με ποινή στερητική της ελευθερίας και χρηματική ποινή. Ειδικότερα, προβλέπεται φυλάκιση από 10 ημέρες έως 5 έτη και σωρευτικά χρηματική ποινή από 10.000€ έως 100.000€. Πρόκειται για πλημμελήματα.

Συρροή

Είναι δυνατή η συρροή τους με το αδίκημα της απάτης (386 ΠΚ), της πλαστογραφίας (άρ.216 ΠΚ), της υπεξαίρεσης (375 ΠΚ), της απιστίας (390 ΠΚ), της καταδολίευσης δανειστών (397 ΠΚ), της απατηλής πρόκλησης βλάβης (389 ΠΚ) και το αδίκημα της χειραγώγησης της αγοράς (άρ.31 ν.4443/2016). Τα εν λόγω αδικήματα θα συρρέουν με τα εξεταζόμενα αληθινά πραγματικά.

Δικονομικά Ζητήματα

Διώκεται αυτεπαγγέλτως. Αρμόδιο καθ’ ύλην είναι το Μονομελές Πλημμελειοδικείο (άρ.115 ΚΠοινΔ). Καθώς με τις εν λόγω διατάξεις δεν προστατεύεται άμεσα η εταιρική περιουσία ή η περιουσία των μετόχων ή των εταιρικών δανειστών, δεν είναι δυνατή η υποβολή δήλωσης προς υποστήριξη της κατηγορίας από τα εν λόγω πρόσωπα. Ούτε, επίσης, και η παράσταση πολιτικής αγωγής.

 

Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις της ΑΕ και οι ετήσιες εκθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο, οφείλουν να διέπονται από αλήθεια, πληρότητα και ακρίβεια. Αποκλίσεις από τις συγκεκριμένες αρχές δεν είναι δυνατό να μείνουν ατιμώρητες, όταν τελούν σε γνώση των μελών του ΔΣ που τις συνέταξαν, ενέκριναν και, εν τέλει, υπερψήφισαν. Είναι, κατά τούτο, πρόδηλο πως ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίδεται από τα εμπλεκόμενα μέλη του ΔΣ όταν καλούνται στις αντίστοιχες ενέργειες και αποφάσεις. Η σοβαρή (και ποινικής φύσεως) ευθύνη τους, όμως, δεν περιορίζεται στη συγκεκριμένη ενότητα αλλά και σε άλλες, πρόσθετες, για τις οποίες επόμενη αρθρογραφία μας.-

 

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

 

Σημ.: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).