Ετικέτα: Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες

Ποιες, είναι οι αποφάσεις που υπάγονται στις αποκλειστικές αρμοδιότητες που έχει μια Γενική Συνέλευση ΑΕ;  Στο άρθρο μας Γενική Συνέλευση ΑΕ: Το Ανώτατο Εταιρικό Όργανο, επιχειρήσαμε την προσέγγιση των ρυθμίσεων που αφορούν στη Γενική Συνέλευση τω ν μετόχων. Διαπιστώσαμε, εκεί, την ιδιαίτερη σημασία και αξία της ΓΣ ως το ανώτατο όργανο της ΑΕ. Αναφερθήκαμε, επίσης, στη δυνατότητα, το εύρος και τους τρόπους παρέμβασης της ΓΣ σε διαχειριστικά θέματα αρμοδιότητας, καταρχήν, του ΔΣ. Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τις αποκλειστικές αρμοδιότητες που έχει η Γενική Συνέλευση ΑΕ (άρ. 117 §1 ν. 4548/2018)

Γενική Συνέλευση ΑΕ: Αποκλειστικές αρμοδιότητες | Απαρίθμηση 

Σε συγκεκριμένη διάταξη του νόμου για τις ΑΕ (άρ. 117 §1) προσδιορίζονται, κατά βάση, οι εξουσίες της ΓΣ. Απαριθμούνται, συγκεκριμένα, οι σημαντικότερες και περισσότερο θεμελιώδεις για την εταιρική ζωή αποφάσεις (βλ. Αιτ. Έκθεση επί του άρ. 117 ν. 4548/2018). Η λήψη τους εμπίπτει, αποκλειστικά/από τον νόμο, στην αρμοδιότητα της ΓΣ. Επιβεβαιώνεται, ως εκ τούτου, ο χαρακτηρισμός της ως το «ανώτατο όργανο» της ΑΕ.

Η προαναφερθείσα διάταξη είναι αναγκαστικού δικαίου. Αρμοδιότητα, επομένως, για τις συγκεκριμένες αποφάσεις δεν μπορεί να αποκτήσουν διαφορετικά όργανα. Τούτο σημαίνει πως απαγορεύεται αντίθετη καταστατική πρόβλεψη. Επίσης και απόφαση της ίδιας της ΓΣ που εκχωρεί σε κάποιο άλλο όργανο την αρμοδιότητά της.

Στην απόλυτη εξουσία της ΓΣ ανήκουν ειδικότερα:

(α) Η τροποποίηση του καταστατικού της εταιρείας (άρ. 117 §1 περ. α΄)

Αρμόδια για την τροποποίηση των όρων του καταστατικού της ΑΕ είναι η ΓΣ (με την επιφύλαξη της ειδικά θεσπισμένης αρμοδιότητας του ΔΣ-άρ. 117 §2 περ. α΄ & β΄). Στην έννοια της τροποποίησης του καταστατικού εμπίπτει, αυτονοήτως, η αφαίρεση ή/και προσθήκη διατάξεων. Επίσης, η απόφαση για την (τακτική ή έκτακτη) αύξηση ή μείωση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ (άρ. 117 §1 περ. α΄ εδ. β΄).

Η συγκεκριμένη εξουσία της ΓΣ δεν είναι απεριόριστη. Και τούτο γιατί η ΓΣ δεν δικαιούται να απαλείψει όρους του καταστατικού που συνιστούν το ελάχιστο, κατά τον νόμο, περιεχόμενό του (άρ. 5 ν. 4548/2018). Δεν δικαιούται, επίσης, η ΓΣ να τροποποιήσει, πλειοψηφικά, το καταστατικό εφόσον το ίδιο απαγορεύει την τροποποίηση των όρων του. Αντίστοιχα και όταν αξιώνει ομοφωνία των μετόχων ή πλειοψηφία 100% επί του εκάστοτε εκπροσωπούμενου κεφαλαίου. Τέτοιες (προβληματικές) καταστατικές απαγορεύσεις είναι δυνατό να αρθούν με ομόφωνη, μόνον, απόφαση των μετόχων, σε καθολική συνεδρίασή τους.

Για την έγκυρη λήψη απόφασης επί θεμάτων που τροποποιούν τις διατάξεις του καταστατικού της εταιρείας αρκεί, κατά κανόνα, συνήθης απαρτία και πλειοψηφία (άρ 130 §3). Σε εξαιρετικές, ωστόσο, περιπτώσεις (που προβλέπονται στον νόμο ή το ίδιο το καταστατικό) επιβάλλεται αυξημένη ή εξαιρετική απαρτία και πλειοψηφία (άρ. 132 §2). Μεταξύ αυτών, εντάσσονται αποφάσεις για θεμελιώδεις εταιρικές μεταβολές (λ.χ. αλλαγή εθνικότητας – μεταφορά καταστατικής έδρας, αλλαγή σκοπού και δραστηριότητας, εταιρικός μετασχηματισμός, αύξηση ή μείωση του μετοχικού κεφαλαίου κ.ο.κ.). Επιπλέον, η διόγκωση των υποχρεώσεων των μετόχων (ενδ. η, εκ των υστέρων, εισαγωγή ρήτρας για δεσμευμένες μετοχές).

Να σημειωθεί εδώ πως αποφάσεις που τροποποιούν το καταστατικό καθώς και το νέο, κωδικοποιημένο, καταστατικό υπάγονται σε υποχρεωτική δημοσιότητα (άρ. 12 §1 περ. β΄).

(β) Η εκλογή μελών του ΔΣ και των ελεγκτών (άρ. 117 §1 περ. β΄)

Εφόσον δεν υφίσταται διαφορετική καταστατική πρόβλεψη, η απόφαση της ΓΣ για εκλογή μελών ΔΣ (ή ανάκληση μελών ΔΣ) και των ελεγκτών της ΑΕ λαμβάνεται με τα συνήθη ποσοστά απαρτίας και πλειοψηφίας.

Η διάρκεια της θητείας των μελών του ΔΣ, την οποία θα αποφασίσει η ΓΣ, δεν είναι δυνατό να υπερβεί, από τον νόμο, την εξαετία (άρ. 85 §1). Με ανώτατο όριο, όμως, τη συγκεκριμένη εξαετία, παράταση της θητείας του ΔΣ επέρχεται, μέχρι τη λήξη της προθεσμίας εντός της οποίας πρέπει να συνέλθει η αμέσως επόμενη τακτική ΓΣ της εταιρείας.

Ο κανόνας της εκλογής του ΔΣ από τη ΓΣ, ωστόσο, δεν είναι χωρίς εξαιρέσεις: (α) Το πρώτο ΔΣ είναι δυνατό να ορισθεί στο αρχικό καταστατικό της ΑΕ (άρ. 78 130 §2). (β) Μέτοχος είναι δυνατό να διορίσει, απευθείας-υπό τις προϋποθέσεις του νόμου και του καταστατικού, μέλος/μέλη του ΔΣ (άρ. 79). (γ) Το ΔΣ είναι δυνατό να εκλέξει, το ίδιο, μέλη του σε περίπτωση ελλιπούς ΔΣ (άρ. 82 §1). (δ) Δικαστική απόφαση είναι δυνατό να διορίσει (προσωρινό) ΔΣ (άρ. 69 ΑΚ).

(γ) Παροχή άδειας για συναλλαγές και απόφαση επί αξιώσεων της εταιρείας

Στη ΓΣ απονέμεται ειδική εξουσία όσον αφορά τη χορήγηση άδειας για την κατάρτιση συναλλαγών με συνδεδεμένα μέρη (άρ. 100). Επίσης, η απόφαση συμβιβασμού ή παραίτησης της εταιρείας από τυχόν αξιώσεις έναντι των μελών του ΔΣ (Διαβάστε: Ευθύνη μελών και λόγοι απαλλαγής) αναφορικά με την άσκηση των διαχειριστικών τους καθηκόντων (άρ. 102 §7).

(δ) Η έγκριση της συνολικής διαχείρισης (άρ. 108) και η απαλλαγή των ελεγκτών από κάθε ευθύνη τους.

Αναφερόμαστε στην, υπό το προϊσχύσαν καθεστώς (άρ. 35§ 1 κ.ν. 2190/1920), «απαλλαγή των μελών του ΔΣ και των ελεγκτών από κάθε ευθύνη τους». Η εν λόγω απαλλαγή έχει, πλέον, μετουσιωθεί (υπό το άρθρο 108 §1 ν. 4548/2018), σε «έγκριση της συνολικής διαχείρισης».

Στην αποκλειστική, σχετική, αρμοδιότητα της ΓΣ εμπίπτει η απόφαση για γενική επιδοκιμασία των πεπραγμένων, που έλαβαν χώρα από το ΔΣ της εταιρείας, μέσα στην εκάστοτε εξεταζόμενη διαχειριστική περίοδο. Μια τέτοια απόφαση λαμβάνεται με φανερή ψηφοφορία των μετόχων. Στην εν λόγω ψηφοφορία είναι δυνατό να συμμετάσχουν τα μέλη του ΔΣ, εφόσον έχουν, παράλληλα, και την ιδιότητα του μετόχου. Αντιπρόσωποι, επίσης, μετόχων, υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτουν ειδικές οδηγίες ή πληρεξουσιότητα. Η συζήτηση και ψηφοφορία επί του συγκεκριμένου θέματος ημερήσιας διάταξης (ευλόγως θα πρέπει να) τοποθετείται, χρονικά, μετά την έγκριση των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων της εταιρείας.

Τυχόν απόφαση της ΓΣ για την έγκριση της συνολικής διαχείρισης αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε περίπτωση άσκησης εταιρικής αγωγής σε βάρος των μελών του ΔΣ της (άρ. 107). Η παροχή μιας τέτοιας έγκρισης δεν συνιστά παραίτηση της ΑΕ από ενδεχόμενες αξιώσεις της, σε βάρος τους, από ζημιογόνες πράξεις ή παραλείψεις τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους (άρ. 108 §1 in fine). Συνεκτιμάται, εντούτοις, σε ενδεχόμενη συναφή δίκη.

Ως προς το ζήτημα της απαλλαγής των ελεγκτών νοείται, κατά την ορθότερη άποψη, η επιδοκιμασία του έργου τους και όχι η παραίτηση της ΑΕ από τυχόν αξιώσεις της σε βάρος τους.

(ε) H έγκριση των ετήσιων (και τυχόν ενοποιημένων) χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

Επί του συγκεκριμένου θέματος αποφαίνεται, αποκλειστικά, η τακτική ΓΣ της AE (άρ. 119 §1). Σε ξεχωριστό, βέβαια, θέμα ημερήσιας διάταξης, οι μέτοχοι θα εγκρίνουν και την προαναφερθείσα (υπό δ) συνολική διαχείριση.

Οι ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις αφορούν σε εταιρείες οι οποίες εντάσσονται στον ίδιο όμιλο. Συγκεκριμένα, η περίπτωση αυτή «…αφορά προφανώς µόνο την εταιρεία του ομίλου που συντάσσει ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και όχι της θυγατρικές ή εγγονές αυτής, ενώ η έγκριση αφορά ως επί το πλείστον την ορθή εφαρμογή των διατάξεων περί ενοποίησης» (βλ. σχετικά Αιτ. Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 117).

(στ) H διάθεση των ετήσιων κερδών.

Η απόφαση της ΓΣ για τη διάθεση κερδών προϋποθέτει κερδοφόρο εταιρική χρήση. Σε περίπτωση, επομένως, που υφίστανται κέρδη και αποφασισθεί από τη ΓΣ η (κατά το καταστατικό και τον νόμο) διανομή τους, γεννάται αξίωση των μετόχων για καταβολή μερίσματος. Η καταβολή λαμβάνει χώρα, υποχρεωτικά, εντός διμήνου από τη λήψη της εν λόγω απόφασης (άρ. 160 §3). Με την άπρακτη παρέλευση της εν λόγω προθεσμίας, η αξίωση του μετόχου έναντι της εταιρείας καθίσταται ληξιπρόθεσμη και απαιτητή.

(ζ) Η έγκριση αμοιβών μελών ΔΣ ή προκαταβολής αμοιβών (κατά το άρ. 109).

Όπως, ρητά, προβλέπεται στον νόμο (άρ. 109 §1), τυχόν αμοιβή ή παροχή που χορηγείται σε μέλος του ΔΣ στη βάση της οργανικής του σχέσης με την ΑΕ (που δεν ρυθμίζεται στον νόμο ή το καταστατικό) βαρύνει την εταιρεία μόνο αν εγκριθεί με ειδική απόφαση της ΓΣ. Υπερισχύουν, σε κάθε περίπτωση, οι διατάξεις (:άρ. 110 έως 112) για την Πολιτική Αποδοχών (Διαβάστε: Πολιτική Αποδοχών μελών ΔΣ της ΑΕ) καθώς και οι αντίστοιχες για την Έκθεση Αποδοχών μελών ΔΣ της ΑΕ – περί των οποίων αμέσως κατωτέρω.

Η ΓΣ είναι δυνατό να επιτρέψει προκαταβολή αμοιβής σε μέλος ΔΣ για το χρονικό διάστημα μέχρι την επόμενη τακτική ΓΣ. Η προκαταβολή της αμοιβής τελεί υπό την αίρεση της έγκρισής της από την τελευταία [:επόμενη τακτική ΓΣ (άρ. 109 §4)].

(η) Η έγκριση της Πολιτικής Αποδοχών και της Έκθεσης Αποδοχών.

Εταιρείες με μετοχές που είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά υποχρεούνται σε θέσπιση Πολιτικής Αποδοχών ως προς τις αμοιβές των μελών ΔΣ. Αρμόδια για την έγκρισή της (ή μη) είναι η ΓΣ με δεσμευτικό, μάλιστα, χαρακτήρα. Οι συγκεκριμένες εταιρείες υποχρεούνται σε κατάρτιση Έκθεσης Αποδοχών. Η τελευταία περιέχει ολοκληρωμένη επισκόπηση του συνόλου των αποδοχών που ρυθμίζονται στην Πολιτική Αποδοχών για το τελευταίο οικονομικό έτος. Η έγκριση (ή τυχόν απόρριψή της) από τη ΓΣ έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα

(θ) Η συγχώνευση, διάσπαση, μετατροπή, αναβίωση, παράταση της διάρκειας ή λύση της εταιρείας.

Οι περισσότερο σημαντικές, βεβαίως και οι κρίσιμες -για την υπόσταση της εταιρείας- αποφάσεις ανήκουν, αποκλειστικά, στην αρμοδιότητα της ΓΣ. Μεταξύ αυτών και οποιαδήποτε απόφαση που εμπίπτει στην έννοια του εταιρικού μετασχηματισμού (όπως λ.χ. η συγχώνευση, η διάσπαση-μη εξαιρουμένης της απόσχισης κλάδου κ.ο.κ.).

Η παράταση της (ορισμένου χρόνου) διάρκειας της ΑΕ καθώς και η λύση της εμπίπτουν, επίσης, στις αποκλειστικές αρμοδιότητες της ΓΣ. Εξαίρεση συνιστά η λύση με βάση δικαστική απόφαση (άρ. 164§2, 165 και 166).

(ι) Ο διορισμός εκκαθαριστών.

Στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΓΣ εμπίπτει, τέλος, και ο διορισμός των εκκαθαριστών της εταιρείας (άρ. 167 §2 εδ. α΄ & β΄). Εάν, ωστόσο, η λύση της είναι αποτέλεσμα δικαστικής απόφασης, τότε το ίδιο δικαστήριο αποφασίζει (και) για το συγκεκριμένο ζήτημα.

 

---

Γενική Συνέλευση ΑΕ: Αρμοδιότητες: Οι αποκλειστικές, κατά τον νόμο, αρμοδιότητες της ΓΣ είναι αυτές που, ως ύψιστης σημασίας και αξίας, καταδεικνύουν τη θέση της ως το ανώτατο όργανο της ΑΕ. Κι είναι τόσο σημαντικές οι εν λόγω αρμοδιότητες, που δεν είναι δυνατό το καταστατικό να τις παρακάμψει, απομειώσει ή περιορίσει. Μπορεί, όμως, να παράσχει ευρύτερες εξουσίες στη ΓΣ ή να αξιώσει μεγαλύτερες πλειοψηφίες. Κι εδώ έγκειται, μεταξύ άλλων, ο βαρύνων ρόλος που έχει το καταστατικό ως το «Σύνταγμα» της ΑΕ: για τη διαχείριση της ίδιας της εταιρείας αλλά και των σχέσεων μεταξύ των μετόχων. Στον κανόνα, όμως, των προαναφερθεισών (αποκλειστικής αρμοδιότητας) αποφάσεων συναντούμε σημαντικές εξαιρέσεις. Περί αυτών επόμενη αρθρογραφία μας.

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Σημ.: Το άρθρο Γενική Συνέλευση ΑΕ: Αρμοδιότητες αποκλειστικές, αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στην ενότητα «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες». Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ.

---

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

Θεμελιώδη σημασία για την ΑΕ, έχει το ΔΣ και ο πολυσήμαντος ρόλος που διαδραματίζει στη λειτουργία της εταιρείας (Διαβάστε:Το Διοικητικό Συμβούλιο Της ΑΕ: Λειτουργία, Εξουσία, Μέλη). «Ανοίγοντας» το κεφάλαιο, Γενική Συνέλευση ΑΕ, (ΓΣ) θα μας απασχολήσει η ιδιαίτερη σημασία και αξία της ως το ανώτατο όργανο της ΑΕ και βεβαίως οι περιορισμοί της εξουσίας της.

Γενική Συνέλευση ΑΕ: Το εύρος των αποφάσεων και εξουσίας της

Η ΓΣ αναγορεύεται από τον νόμο (:άρ. 116 ν. 4548/2018-όπως και υπό το προϊσχύσαν άρ. 33 κ.ν. 2190/1920) ως το «ανώτατο όργανο» της ΑΕ (βλ. Αιτιολογική Έκθεση επί του άρ. 116 εδ. α’ ν. 4548/2018). Καταδεικνύεται, επομένως, η ιεραρχική οργάνωση της ΑΕ, στην ανώτερη βαθμίδα της οποίας βρίσκεται η ΓΣ. Συνιστά όργανο συλλογικό, μέλη του οποίου είναι, αποκλειστικά, οι μέτοχοι της εταιρείας (πρακτικά: ιδιοκτήτες της ΑΕ και φορείς του οικονομικού κινδύνου της δραστηριότητάς της).

Ο χαρακτηρισμός της ΓΣ ως ανώτατου οργάνου της ΑΕ απορρέει και συνάδει με τη φύση των αρμοδιοτήτων που της παρέχει και αναγνωρίζει ο νόμος: Η ΓΣ «…δικαιούται να αποφασίζει για κάθε εταιρική υπόθεση» (:άρ. 116).

Η  Γενική Συνέλευση ΑΕ έχει την εξουσία και αρμοδιότητα, μεταξύ άλλων, να εκλέγει (και να ανακαλεί ελεύθερα) το ΔΣ (και τους ελεγκτές) της ΑΕ. Να ασκεί, επίσης, έλεγχο και εποπτεία στη δραστηριότητα των εν λόγω οργάνων και προσώπων-τα οποία λογοδοτούν για τα πεπραγμένα της εκάστοτε διαχειριστικής περιόδου. Μετά το τέλος, μάλιστα, κάθε εταιρικής χρήσης, εγκρίνει (ή όχι) τη συνολική διαχείρισή τους. Επομένως, το ΔΣ της ΑΕ λειτουργεί, κατά βάση, ως εκτελεστικό όργανο της αποφασιστικής βούλησης της ΓΣ (ακριβέστερα: της πλειοψηφίας των μετόχων).

Δεν θα ήταν υπερβολή να σημειωθεί πως η ΓΣ είναι αρμόδια να λαμβάνει τις σημαντικότερες (από άποψη σπουδαιότητας και βαρύτητας) αποφάσεις σχετικά με την υπόσταση, τη δραστηριότητα και την πορεία της εταιρείας. Ακόμα και ως προς τη λύση της. Ως προς ορισμένες, μάλιστα, αποφάσεις η αρμοδιότητά της είναι αποκλειστική (:ιδίως άρ. 117-για το οποίο επόμενη αρθρογραφία μας).

Οι συμμετέχοντες και οι αποφάσεις

Οι αποφάσεις της ΓΣ λαμβάνονται, φυσικά, από τους μετόχους.  Άμεσα συνυφασμένο με τη μετοχική ιδιότητα είναι το δικαίωμα της παράστασης (αυτοπρόσωπης ή δι’ αντιπροσώπου) και ενεργούς συμμετοχής τους στις συνεδριάσεις της. Οι μέτοχοι έχουν τη δυνατότητα, να ζητούν πληροφορίες-με αφορμή επικείμενη συνεδρίασή της ή κατά τις εργασίες της ΓΣ. Κατά τη διεξαγωγή της, μάλιστα, έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν τον λόγο, και να απευθύνουν ερωτήσεις-στο προκαθορισμένο, από τον νόμο, πλαίσιο. Απώτερος σκοπός όλων των επιμέρους, τέτοιας φύσης, δικαιωμάτων είναι, κατά βάση, η δημιουργία των αναγκαίων προϋποθέσεων για την τεκμηριωμένη άσκηση του δικαιώματος ψήφου για καθένα από τα θέματα της ημερήσιας διάταξης. Προϋποτίθεται, φυσικά, ότι κατέχουν δικαίωμα ψήφου είτε διαθέτοντες την πλήρη κυριότητα των μετοχών τους είτε, λ.χ., ως επικαρπωτές ή ενεχυρούχοι δανειστές. Κατά την ψηφοφορία δεν είναι δυνατό να συμμετάσχουν, αυτονοήτως, όταν στερούνται του δικαιώματος ψήφου (οι κύριοι, λ.χ., προνομιούχων μετοχών χωρίς δικαίωμα ψήφου).

Προκειμένου να παράξουν έννομα αποτελέσματα οι αποφάσεις της ΓΣ προϋποτίθεται η συγκέντρωση των ποσοστών απαρτίας και πλειοψηφίας για τη λήψη της καθεμιάς απόφασης, όπως προβλέπεται στον νόμο και το καταστατικό. Η ψηφοδοσία μεμονωμένου μετόχου (όχι, όμως, του μοναδικού ή πλειοψηφούντος) ουδεμία συνέπεια επιφέρει. Συμβάλλει, απλά στον σχηματισμό της εταιρικής βούλησης, όπως αυτή εκφράζεται από τη ΓΣ. Οι αποφάσεις, βέβαια, της ΓΣ δεσμεύουν το σύνολο των μετόχων, ανεξάρτητα αν  απέχουν, είναι απόντες ή διαφωνούντες (αρ. 116 εδ. β΄).

Η δράση της ΓΣ (σε αντίθεση με τον διαρκή χαρακτήρα του ΔΣ) είναι περιοδική. Το όργανο, συνεδριάζει -αλλά και υφίσταται για τη λήψη των κατά τον νόμο και το καταστατικό  αποφάσεών του- μόνο όταν συγκληθεί για το σκοπό αυτό. Η σύγκλησή της άλλοτε είναι υποχρεωτική (:τακτική ΓΣ) και άλλοτε όταν κρίνεται, από τις περιστάσεις, αναγκαία (:έκτακτη ΓΣ). Σημαντική είναι η παροχή διευκόλυνσης στους μετόχους να συμπράξουν στη λήψη απόφασης χωρίς, κατ’ ανάγκη, να λάβει χώρα συνεδρίαση ή, ακόμα, και με την απλή – προσυπογραφή του σχετικού πρακτικού (βλ. άρ. 135 και άρ. 136 αντίστοιχα).

Διάκριση Εξουσιών Διοικητικό Συμβούλιο & Γενική Συνέλευση ΑΕ

Η διαχείριση της ΑΕ ανήκει, κατ’ αρχάς, στο ΔΣ. Η ΓΣ, ωστόσο, έχει την δυνατότητα/εξουσία να παρεμβαίνει στη σχετική αρμοδιότητα του ΔΣ. Για τον βαθμό, πάντως, αυτής της παρέμβασης έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές απόψεις. Κατά την κρατούσα (και ορθή) άποψη, η ΓΣ διαθέτει ευρεία και γενική αρμοδιότητα. Αναγνωρίζονται, εξάλλου (άρ. 116 και 86) περιθώρια (θετικής ή αρνητικής) παρέμβασης της ΓΣ στο έργο του ΔΣ.

Είναι σημαντικό, πάντως, να σημειωθεί πως η εξουσία παρέμβασης της ΓΣ δεν είναι δυνατό να οδηγεί σε αυθαίρετο σφετερισμό εξουσιών, οι οποίες έχουν ανατεθεί σε άλλα εταιρικά όργανα. Αποκλείεται, στο πλαίσιο αυτό, η εξ ολοκλήρου αφαίρεση από το ΔΣ της (από τον νόμο απορρέουσας) διαχειριστικής του εξουσίας (:άλλωστε, τούτο θα είχε ως αποτέλεσμα το ανεύθυνο του ΔΣ). Ποιο όμως το νόημα μιας τέτοιας επιλογής της ΓΣ; Απλούστερο θα ήταν να επιλέξει (και εκλέξει) ένα νέο ΔΣ, το οποίο εκείνη θα εξέφραζε και κατά τις κατευθύνσεις της (εκείνο και τα υποκατάστατα όργανά του) θα λειτουργούσε…

Είναι εφικτό να περιοριστεί το εύρος της εξουσίας του ΔΣ στη βάση καταστατικής (και, άρα, γενικής) πρόβλεψης. Ωστόσο, ο περιορισμός των υποχρεώσεων των μελών του ΔΣ, καθώς και η αλλοίωση του καθεστώτος ευθύνης τους δεν αποτελούν ζητήματα που επιδέχονται καταστατική ρύθμιση. Ενδεχόμενος περιορισμός των καθηκόντων του ΔΣ είναι, πάντως, ανεκτός με ειδική-σχετική απόφαση της ΓΣ. Μια τέτοια απόφαση, συνήθως, θα αφορά συγκεκριμένη πράξη (ή ενότητα αρμοδιοτήτων) του ΔΣ. Ανεξάρτητα, πάντως, από τους όποιους θεωρητικούς προβληματισμούς, ο επηρεασμός των αποφάσεων του ΔΣ, θα πρέπει να θεωρείται, κατά κανόνα, δεδομένος καθώς οι πλειοψηφούντες μέτοχοι είναι εκείνοι που εκλέγουν -και διατηρούν στην εξουσία- τα μέλη του ΔΣ. Εκείνα με τη σειρά τους (τα μέλη του ΔΣ), τα συμφέρονται των μετόχων πλειοψηφίας εκφράζουν και υπερασπίζονται τα οποία, κατά κανόνα, προάγουν. Κάποιες φορές μάλιστα και πριν από τα εταιρικά όμοια.

Είναι ενδεχόμενο να αξιώνεται, από το καταστατικό, η προηγούμενη ενημέρωση ή/και συγκατάθεση ή η (εκ των υστέρων) έγκριση της ΓΣ για τη διενέργεια συγκεκριμένων πράξεων διαχείρισης από το ΔΣ ή υποκατάστατα όργανα. Ιδίως όταν πρόκειται να ληφθούν αποφάσεις, που από τη φύση τους δημιουργούν κινδύνους για την εταιρεία (όπως λ.χ. η μεταβίβαση/εκποίηση σημαντικών περιουσιακών στοιχείων). Γίνεται, και ορθά, δεκτό ότι η ΓΣ όχι μόνον δικαιούται αλλά και υποχρεούται να επεμβαίνει υπερασπιζόμενη το εκάστοτε συμφέρον των μετόχων (ΜΠΚορ 2263/2003 – ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Η λήψη απόφασης από την ΓΣ πέραν των ορίων της εξουσίας της, ουδεμία υποχρέωση συμμόρφωσης και δέσμευσης γεννά έναντι του ΔΣ. Βέβαια, δεδομένης της ρευστότητας των συναφών ορίων, τα περιθώρια παρέμβασης των μετόχων πρέπει να κρίνονται κατά περίπτωση και σύμφωνα πάντοτε με τις εκάστοτε ισχύουσες συνθήκες. Μεγαλύτερη ευχέρεια επέμβασης της ΓΣ σε ζητήματα εταιρικής οργάνωσης αναγνωρίζεται, εφόσον πρόκειται για μη εισηγμένη εταιρεία. Αντίθετα, επί εισηγμένων εταιρειών, δεδομένης και της ασσυμετρίας συμφερόντων μεταξύ ΓΣ και ΔΣ, η εμπλοκή της ΓΣ νοείται σε αποφάσεις που (κατ’ αντικείμενο και σπουδαιότητα) εκφεύγουν της τρέχουσας διαχείρισης του ΔΣ.

Δεσμευτική Ισχύς Αποφάσεων ΓΣ – Προϋποθέσεις

Οι αποφάσεις της ΓΣ παράγουν, κατά τα προαναφερθέντα, δεσμευτικά αποτελέσματα και αναπτύσσουν έννομες συνέπειες για όλους τους μετόχους της ΑΕ. Και τούτο, ανεξάρτητα αν οι μέτοχοι συμμετείχαν ή όχι στην κρίσιμη συνεδρίαση (ή/και ψηφοφορία). Ανεξάρτητα, μάλιστα, κι αν υπερψήφισαν ή καταψήφισαν.

Δεσμευτική ισχύ, όμως, παράγουν, οι νόμιμες αποφάσεις της ΓΣ. Η νομιμότητα εξετάζεται σε δύο επίπεδα: (α) στην τήρηση της νόμιμης διαδικασίας λήψης της απόφασης και (β) στη συμφωνία του περιεχομένου της ληφθείσας απόφασης με τον νόμο και το καταστατικό.

Ειδικότερα, η ΓΣ λαμβάνει έγκυρα αποφάσεις εφόσον έχει συγκληθεί, συγκροτηθεί και αποφασίσει σύμφωνα με τους νόμιμους τύπους και τις (τυχόν υπάρχουσες ειδικότερες) καταστατικές προβλέψεις. Σε περίπτωση που εμφιλοχωρήσει σχετική πλημμέλεια, η απόφαση θα είναι ακυρώσιμη. Τούτο πρακτικά σημαίνει πως θα παράγει, κανονικά, έννομα αποτελέσματα, έως ότου ακυρωθεί με τελεσίδικη δικαστική απόφαση (:άρ. 137).

Ως προς το περιεχόμενό της, σε περίπτωση που η ληφθείσα απόφαση αντιβαίνει στον νόμο ή/και το καταστατικό, τούτη θα είναι άκυρη (άρ. 138-προβλέπεται, ωστόσο, δυνατότητα ίασης της ακυρότητας κατά §4 του ίδιου άρθρου).

Οι μέτοχοι -όπως, ήδη, αναφέρθηκε- έχουν τη δυνατότητα να λάβουν απόφαση και χωρίς συνεδρίαση. Είτε εξ αποστάσεως στη ΓΣ με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων (άρ. 135) είτε μέσω της προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136). Ομοίως, οι αποφάσεις του προηγούμενου εδαφίου δεσμεύουν και τους διαφωνούντες μετόχους. Ωστόσο, στην περίπτωση της προσυπογραφής πρακτικού, για το υποστατό της απόφασης απαιτείται τούτο να φέρει τις υπογραφές του συνόλου των μετόχων.

Τέλος, σε περίπτωση που στην ΑΕ έχουν εκδοθεί περισσότερες της μίας κατηγορίες μετοχών, για τη νόμιμη λήψη ορισμένων αποφάσεων από τη ΓΣ (:λ.χ. για αύξηση ή μείωση του μετοχικού κεφαλαίου), απαιτείται σχετική έγκριση από την ιδιαίτερη συνέλευση της κατηγορίας μετόχων που θίγονται από τη συγκεκριμένη απόφαση. Ομοίως, απόφαση της ιδιαίτερης συνέλευσης απαιτείται να ληφθεί από τους μετόχους που εκπροσωπούν προνομιούχες μετοχές επί αποφάσεως της εταιρείας για κατάργηση ή περιορισμό προνομίου τους (άρ. 38 §7).

Ουδεμία αμφιβολία χωρεί πως η Γενική Συνέλευση ΑΕ είναι το ανώτατο όργανο της επιχείρησης. Τούτο όμως δεν σημαίνει πως μπορεί να καταργήσει ή υποκαταστήσει τα λοιπά όργανά της. Δεν σημαίνει επίσης πως μπορεί να λειτουργεί χωρίς κανόνες. Εξάλλου, η λειτουργία και αποφάσεις της ελέγχονται, δικαστικά, για την νομιμότητά τους. Ιδιαίτερα προσεκτικοί, κατά τούτο, οφείλουμε να είμαστε σε όλα τα στάδια της: σύγκληση, διενέργεια, αποφάσεις. Για τις αποκλειστικής αρμοδιότητας, πάντως, αποφάσεις της, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

Διαβάστε επίσης σχετικά άρθρα

• Το Διοικητικό Συμβούλιο Της ΑΕ: Λειτουργία, Εξουσία, Μέλη
• Εκλογή Δ.Σ. και Αναπληρωματικά Μέλη
• Ευθύνη Μελών ΔΣ: Έγκριση Συνολικής Διαχείρισης
• Το Εύρος Της Εξουσίας Του ΔΣ
• Ευθύνη Μελών ΔΣ – Προϋποθέσεις
• Αρμοδιότητες ΔΣ: Ανάθεση σε Μέλη ή Τρίτους
• Η Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου
• Μείωση Μετοχικού Κεφαλαίου: Τεχνικές, Προϋποθέσεις & Διαδικασία
• Μείωση Μετοχικού Κεφαλαίου ΑΕ-Διακρίσεις
• Οι προνομιούχες μετοχές

 

---

Γράφει ο  Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm

---

 

Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 14 Ιανουαρίου 2024.

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί  Αποποίηση ευθύνης

Σήμερα εστιάζουμε στο άρθρο 177 του ν. 4548/2018 περί (ποινικών) «παραβάσεων μελών διοικητικού συμβουλίου», το οποίο αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στη διαφύλαξη του εταιρικού κεφαλαίου και των συμφερόντων των πιστωτών.

Η εν θέματι διάταξη τυποποιεί ως αξιόποινες πέντε διαφορετικές συμπεριφορές με κοινό συνεκτικό στοιχείο την ιδιότητα του δράστη: οποιοδήποτε (ακόμα και μη εκτελεστικό) μέλος διοικητικού συμβουλίου. Κατηγοριοποιούμε τις συμπεριφορές σε δύο ενότητες:

(α) Η πρώτη ενότητα (§§ 1, 2 & 5) περιλαμβάνει: (αα) την πρωτογενή υποχρέωση σύνταξης και έγκρισης ουσιωδώς ακριβών, μη παραπλανητικών (βλ. σχετική αρθρογραφία μας-Φ. 17.03.2022) και κατά νόμο, ως προς το περιεχόμενό τους, χρηματοοικονομικών ή ενοποιημένων καταστάσεων της εταιρείας, εκθέσεων διαχείρισης (οι οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις) και κάθε άλλης υποχρεωτικής από τον νόμο ετήσιας έκθεσης και (αβ) τη δευτερογενή απαγόρευση διανομής κερδών ή άλλων ωφελημάτων σε μετόχους της εταιρείας ή τρίτο πρόσωπο, στις περιπτώσεις που δεν τηρείται το πρωτογενές (υπό αα) καθήκον αληθολογίας, ακρίβειας και συμμόρφωσης προς τον νόμο, πολλώ δε μάλλον όταν δεν έχουν συνταχθεί οι εν λόγω καταστάσεις κ.λπ..

(β) Η δεύτερη ενότητα (§§ 3 & 4) περιλαμβάνει: (βα) την απαγόρευση της εν γνώσει εξαγοράς εξαγοράσιμων μετοχών ή πρόκλησης απόκτησης από την εταιρεία ιδίων μετοχών της ή τίτλων κτήσης μετοχών της ή μετοχών της μητρικής της ή τίτλων κτήσης μετοχών της μητρικής της, κατά παράβαση του νόμου (άρ. 39, 48, 49, 52 & 57) αλλά και (ββ) την απαγόρευση χορήγησης προκαταβολής, δανείου ή εγγύησης είτε επιβαρύνοντας την εταιρεία, με σκοπό να αποκτήσει τρίτος μετοχές αυτής, είτε επιβαρύνοντας θυγατρική της, με σκοπό να αποκτήσει τρίτος μετοχές της μητρικής της, κατά παράβαση του νόμου (άρ. 51).

Οποιοδήποτε μέλος του ΔΣ υποπέσει σε κάποια από τις ανωτέρω παραβάσεις (είτε της πρώτης είτε της δεύτερης ενότητας) τιμωρείται αυστηρά: με φυλάκιση (έως 5 έτη) και με χρηματική ποινή από 10.000 μέχρι 100.000 ευρώ.

Προκρίνουμε ως σημαντικό να υπογραμμίσουμε την αξιολογική ασυμμετρία (πλέον αντινομία) η οποία διαπιστώνεται εν προκειμένω μεταξύ ΑΕ αφενός και ΕΠΕ (άρ. 60 ν. 3190/1955) και ΙΚΕ (άρ. 119 ν. 4072/2012) αφετέρου:

οι όμοιες επί της ουσίας πράξεις της πρώτης ενότητας (αα, αβ), στην μεν περίπτωση της ΑΕ τιμωρούνται και μάλιστα αυστηρότατα, στις δε περιπτώσεις της ΕΠΕ και της ΙΚΕ δεν τιμωρούνται ούτε στο ελάχιστο – αποτελούσαν πταισματικής βαρύτητας αδικοπραγίες οι οποίες καταργήθηκαν στο σύνολό τους.

Επ’ ουδενί δεν κλείνουμε το μάτι σε μια εκ του πονηρού «στροφή» προς τις ΕΠΕ και τις ΙΚΕ, όπου, σε τελική ανάλυση, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του κοινού Ποινικού Κώδικα.

Ούτε ενδίδουμε στους πειρασμούς μιας άνευ όρων ποινικής παρέμβασης στις λοιπές εταιρικές μορφές ή μιας αναιτιολόγητης κατάργησης του άρ. 177: συνιστά ηθική και πολιτική μας ήττα η συμμόρφωσή (ή μη) στον νόμο απλώς από αντανακλαστικά φόβου.

Ο νομοθέτης ωστόσο οφείλει να είναι συνεπής (:να μην εκπέμπει αντιφατικά μηνύματα), δίκαιος (:να εφαρμόζει, εν προκειμένω, την αρχή της ισότητας) και σε εγρήγορση (:να αντιλαμβάνεται πότε λοξοδρομεί): διαφορετικά, αναιρεί τον λόγο ύπαρξης των διατάξεων που θεσπίζει και αποδεικνύεται αναποτελεσματικός και άδικος κατά τη ρύθμιση ενός τόσο σύνθετου φαινομένου όπως είναι η επιχειρηματικότητα.

Γιώργος Καρανικόλας
Senior Associate

 

Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 22 Μαΐου 2022.

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.

Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ μας απασχόλησε, ήδη, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας. Είχαμε την ευκαιρία, εκεί, να επισημάνουμε τη σημασία της αύξησης κεφαλαίου ως τρόπου/μέσου χρηματοδότησης της ΑΕ˙ να αναφερθούμε, επίσης, στις διακρίσεις της αύξησης και, μεταξύ άλλων, στην τακτική και στην έκτακτη. Ως τακτική είχαμε προσδιορίσει την αύξηση κεφαλαίου, την οποία αποφασίζει η ΓΣ με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία. Ως έκτακτη, εκείνη που αποφασίζεται είτε από τη ΓΣ (με απλή απαρτία και πλειοψηφία) είτε από το ΔΣ. Περί της έκτακτης αύξησης, αμέσως, στη συνέχεια:

 

Οι αλλαγές που επέφερε ο ν. 4548/2018

Η δυνατότητα της έκτακτης αύξησης μετοχικού κεφαλαίου προβλεπόταν και υπό το προϊσχύσαν καθεστώς (άρθρο 13 κ.ν. 2190/1920). Όπως, ωστόσο, επισημαίνεται στην Αιτιολογική Έκθεση του ν. 4548/2018 (επί του άρθρου 24), αναμορφώθηκαν προϊσχύουσες ρυθμίσεις. Οι τρεις, περισσότερο σημαντικές αλλαγές, υπήρξαν οι ακόλουθες:

(α) Η πρώτη διαφοροποίηση αφορά στα ποσοτικά όρια αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου, από το ΔΣ και τη ΓΣ, το οποίο θέτει ο νόμος: Τα σχετικά ποσοτικά όρια αυξάνονται.

(β) Η δεύτερη διαφοροποίηση αφορά στην κατάργηση της απαγόρευσης έκτακτης αύξησης, εφόσον υπάρχουν σημαντικά ποσά αποθεματικών. [Όπως επισημαίνεται στην Αιτιολογική Έκθεση του ν. 4548/2018, μια τέτοια απαγόρευση δεν κρίνεται απαραίτητη για την προστασία του μετοχικού κεφαλαίου. Επιπλέον, σχετική απαγόρευση δεν προβλέπεται ούτε από την εταιρική Οδηγία 2017/1132/ΕΕ (-με τις ρυθμίσεις της οποίας συμμορφώνεται ο νόμος για τις ΑΕ)].

Οι επιχειρηματικές ευκαιρίες, άλλωστε, τις οποίες μπορεί να εκμεταλλευτεί η ΑΕ μέσω της ευελιξίας που παρέχει η έκτακτη αύξηση, είναι σαφώς ουσιώδους σημασίας και για εύρωστες ΑΕ με σημαντικά, ενδεχομένως, αποθεματικά.

(γ) Η τρίτη διαφοροποίηση αφορά στην ανορθόδοξη, παλαιότερη, ρύθμιση ότι η έκτακτη αύξηση δεν συνιστά τροποποίηση του καταστατικού. Προβλέπεται, πλέον, ρητά ότι η έκτακτη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, ανεξαρτήτως του οργάνου που την αποφασίζει, συνιστά τροποποίηση του καταστατικού. Διευκρινίζεται, μάλιστα, περαιτέρω, ότι δεν υπόκειται σε διοικητική έγκριση (άρθρο 24 §4). Η συγκεκριμένη πρόβλεψη του νόμου αποσαφηνίζει τη νομική φύση της έκτακτης αύξησης. Δεδομένου ότι (ορθά προβλέπεται πως) συνιστά τροποποίηση του καταστατικού, το όργανο που αποφασίζει θα πρέπει να τροποποιήσει τα σχετικά άρθρα του τελευταίου και να συντάξει το νέο, κωδικοποιημένο, κείμενό του. Στη συνέχεια, θα πρέπει να προβεί στις απαραίτητες διατυπώσεις δημοσιότητας στο Γ.ΕΜΗ., οι οποίες έχουν χαρακτήρα συστατικό. Πρόκειται για υποχρεώσεις τις οποίες όργανο που ελάμβανε την απόφαση (ΓΣ ή ΔΣ) δεν έφερε υπό το προϊσχύσαν καθεστώς: η καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. γινόταν δεκτό ότι είχε χαρακτήρα δηλωτικό.

Κατά τα λοιπά, ως προς τη νομική της φύση, η έκτακτη αύξηση προσιδιάζει στην τακτική.

 

Έκτακτη Αύξηση Με Απόφαση Του ΔΣ

Το καταρχήν αρμόδιο εταιρικό όργανο για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου είναι η ΓΣ (άρθρο 117 §1 περ. α΄ και §2 περ. α). Η ΓΣ όμως, σε σύγκριση με το ΔΣ, χαρακτηρίζεται από μικρότερη ευελιξία και ταχύτητα, ως προς τη σύγκληση και λήψη απόφασης-ιδίως δε στις περιπτώσεις εκείνες που υφίσταται ευρεία ή, έστω, σημαντική διασπορά στο μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕ. Για την επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών και προθεσμιών παρέχεται στο ΔΣ, υπό προϋποθέσεις, η εξουσία για αύξηση του κεφαλαίου της. Έτσι, το ΔΣ, ως περισσότερο ευέλικτο (έναντι της ΓΣ) εταιρικό όργανο, μπορεί ταχύτερα να αποφασίσει (αλλά και υλοποιήσει) αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ. Και τούτο, αξιοποιώντας ευνοϊκές συγκυρίες, καλύπτοντας πιεστικές, χρονικά, ανάγκες ή/και επιλέγοντας τη βέλτιστη τιμή διάθεσης των μετοχών.

Ωστόσο, η δυνατότητα έκτακτης αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου από το ΔΣ απαιτεί την πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων˙ ανάλογα με την παροχή της σχετικής εξουσίας από το καταστατικό ή τη Γενική Συνέλευση της εταιρείας. Συγκεκριμένα:

Εξουσία Από Το Καταστατικό

Εφόσον παρέχεται η σχετική  δυνατότητα από το καταστατικό, το ΔΣ έχει το δικαίωμα με απόφασή του να αυξάνει το κεφάλαιο, μερικά ή ολικά, με την έκδοση νέων μετοχών (άρθρο 24 §1). Η συγκεκριμένη δυνατότητα υπόκειται σε χρονικό και ποσοτικο περιορισμούς.

Χρονικός περιορισμός: Η διάρκεια της (καταστατικής) εξουσιοδότησης προς το ΔΣ, δεν είναι δυνατό να υπερβαίνει την πενταετία από την σύσταση της εταιρείας. Η σχετική πρόβλεψη μπορεί να υφίσταται στο ιδρυτικό καταστατικό της ΑΕ ή, εναλλακτικά, σε επιγενόμενη τροποποίησή του.

Ποσοτικός περιορισμός: Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου που αποφασίζεται από το ΔΣ δεν μπορεί υπερβαίνει το τριπλάσιο του αρχικού κεφαλαίου της ΑΕ.

Εντός, λοιπόν, των συγκεκριμένων χρονικών και ποσοτικών περιορισμών, το ΔΣ μπορεί, νόμιμα, να αποφασίσει μία ή περισσότερες-διαδοχικές αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου, μαζί με τους ειδικότερους όρους τους (λ.χ. τιμή διάθεσης των νέων μετοχών). Η σχετική του απόφαση του ΔΣ λαμβάνεται με πλειοψηφία των 2/3, τουλάχιστον, του συνόλου των μελών του.

Εξουσία Από Τη ΓΣ

Η εξουσία του ΔΣ για αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου μπορεί να παρέχεται, εκτός από το καταστατικό, και από τη ΓΣ της ΑΕ (άρθρο 24 §1, περ. β΄). Στην περίπτωση αυτή η ΓΣ αποφασίζει με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία (άρθρο 130 §3). Η σχετική απόφαση υποβάλλεται σε δημοσιότητα στο Γ.Ε.ΜΗ.

Ο χρονικός και ποσοτικός περιορισμός, που αμέσως ανωτέρω αναφέρθηκαν, ισχύουν, με κάποιες διαφοροποιήσεις, και στην περίπτωση της παροχής εξουσιοδότησης από τη ΓΣ.

Χρονικός περιορισμός: Και στην περίπτωση της εξουσιοδότησης του ΔΣ από τη ΓΣ, η εξουσία του να αποφασίζει την αύξηση του κεφαλαίου δεν μπορεί να υπερβαίνει την πενταετία. Η εν λόγω πενταετία, όμως, εκκινεί από τη χορήγηση της εξουσιοδότησης προς το ΔΣ με τη σχετική απόφαση της ΓΣ (και όχι από τη σύσταση της ΑΕ). Αξιοσημείωτη, όμως, είναι η πρόβλεψη του νόμου πως «…η εξουσία αυτή του διοικητικού συμβουλίου μπορεί να ανανεώνεται με απόφαση της γενικής συνέλευσης για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει την πενταετία για κάθε χορηγούμενη ανανέωση.» (άρθρο 24 §1, περ, γ΄). Ο πενταετής χρονικός περιορισμός εκκινεί, στην περίπτωση αυτή, από το χρονικό σημείο της κάθε μιας ανανέωσης.

Ποσοτικός περιορισμός: Ο ποσοτικός περιορισμός παραμένει όμοιος με την περίπτωση της καταστατικής εξουσιοδότησης. Με μια σημαντική, πάντως, διαφοροποίηση: το ποσό της αύξησης που δικαιούται να αποφασίσει το ΔΣ δεν μπορεί να υπερβεί το τριπλάσιο του καταβεβλημένου κεφαλαίου, που υπάρχει κατά την ημερομηνία που του παρασχέθηκε η σχετική εξουσία.

 

Έκτακτη Αύξηση Με Απόφαση Της ΓΣ

Η απόφαση για τακτική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου λαμβάνεται όπως, ήδη, επισημάναμε, από τη ΓΣ, που αποφασίζει με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία.

Στη ΓΣ όμως παρέχεται, υπό προϋποθέσεις επίσης, η δυνατότητα έκτακτης αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ. Η συγκεκριμένη δυνατότητα στοχεύει, και στην προκειμένη περίπτωση, στη διευκόλυνση της σχετικής διαδικασίας (άρθρο 24 §2). Ειδοποιός διαφορά της έκτακτης, σε σχέση με την τακτική, αύξηση αποτελεί το γεγονός ότι η ΓΣ αποφασίζει την αύξηση με απλή απαρτία και πλειοψηφία (έναντι αυξημένων στην τακτική).

Και στην έκτακτη, πάντως, αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου από τη ΓΣ, προϋποτίθεται η πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων. Πρώτη από αυτές: η σχετική καταστατική πρόβλεψη. Δεν λείπουν, όμως, περαιτέρω οι χρονικός και ποσοτικός περιορισμοί.

Χρονικός περιορισμός: Και στην περίπτωση της έκτακτης αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου με απόφαση της συνήθους ΓΣ, το χρονικό διάστημα για την άσκηση της εξουσίας για αύξηση δεν μπορεί να υπερβαίνει την πενταετία από τη σύσταση της ΑΕ. Τυχόν πρόβλεψη δυνατότητας ανανέωσης της εξουσίας της ΓΣ, ωστόσο, δεν προβλέπεται.

Ποσοτικός περιορισμός: Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου δεν μπορεί να υπερβαίνει το οκταπλάσιο του αρχικού.

 

Παράλληλη αρμοδιότητα ΓΣ & ΔΣ˙ Απαγόρευση Δημοσιοποίησης Δυνατότητας Έκτακτης Αύξησης

Ο νομοθέτης υιοθετεί δύο, ακόμη, επιλογές που αφορούν στην έκτακτη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου.

Η πρώτη αφορά την αναγνώριση παράλληλης δυνατότητας έκτακτης αύξησης τόσο από το ΔΣ όσο και από τη ΓΣ (άρθρο 24 §5). Στην (ασυνήθη-πράγματι) περίπτωση όμως αυτή είναι αναγκαίο να πληρούνται οι, κατά περίπτωση-προαναφερθείσες ήδη, προϋποθέσεις. Επίσης: οι επιμέρους χρονικοί και ποσοτικοί περιορισμοί εξετάζονται ξεχωριστά για την κάθε περίπτωση αύξησης.

Η δεύτερη αφορά την προστασία των συναλλασσομένων (άρθρο 24 §3) από την, ενδεχόμενη, αρνητική αξιοποίηση της δυνατότητας μιας τέτοιας, έκτακτης, αύξησης. Συγκεκριμένα: δεν θα ήταν παράδοξο, το αντίθετο μάλιστα, να παραπλανηθούν οι συναλλασσόμενοι ή να διαψευστούν οι προσδοκίες τους από την προβολή της δυνατότητας των επιμέρους οργάνων της ΑΕ για έκτακτη αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου˙ μια αύξηση όμως που θα ήταν ενδεχόμενο να μην υλοποιηθεί ποτέ από τα, κατά περίπτωση, εταιρικά όργανα.

Με σκοπό την αποφυγή τυχόν αρνητικών συνεπειών της έκτακτης αύξησης, ο νομοθέτης προβλέπει ότι απαγορεύεται στις ΑΕ, στο καταστατικό των οποίων προβλέπεται ή δυνατότητα έκτακτης αύξησης «…να αναγράφουν σε οποιοδήποτε έντυπο, διαφήμιση, δημοσίευμα ή άλλο έγγραφο, ως κεφάλαιο το ποσό μέχρι το οποίο δικαιούται… να εκδώσει νέες μετοχές το διοικητικό συμβούλιο ή η γενική συνέλευση.» (άρθρο 24 §3).

 

Έκτακτη Vs Τακτική Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου

Είδαμε, ήδη, πως η Γενική Συνέλευση μπορεί να αποφασίσει έκτακτη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας με κοινή (και όχι αυξημένη) απαρτία και πλειοψηφία. Είδαμε επίσης πως το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει, πολύ γρήγορα, έκτακτη αύξηση με πλειοψηφία των 2/3 των μελών του˙ χωρίς, μάλιστα, την ανάγκη σύγκλησης Γενικής Συνέλευσης.

Τι σημαίνουν όμως, σε πρακτικό επίπεδο, οι συγκεκριμένες δυνατότητες;

Η Γενική Συνέλευση, με μειωμένα ποσοστά, δικαιούται να αυξήσει το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας μέχρι το οκταπλάσιο του αρχικού. Με άλλα λόγια: μέτοχος που διαθέτει άμεσα ή έμμεσα το ½ του μετοχικού κεφαλαίου+μία μετοχή έχει το δικαίωμα να αποφασίσει αύξησή του-έως το οκταπλάσιο του αρχικού. Κι αν εκείνος μεν διαθέτει και τα αναγκαία κεφάλαια ενώ οι λοιποί, (συμ)μέτοχοι, όχι; Διαθέτει, επιπρόσθετα, την εξουσία σημαντικής διεύρυνσης της δικής του συμμετοχής και δραματικής απομείωσης της συμμετοχής των λοιπών μετόχων-ακόμα και κάτω από κρίσιμα ποσοστά.

Υπό την προϋπόθεση μάλιστα της επίτευξης της απαρτίας της Γενικής Συνέλευσης (1/2 ή 1/5 του συνόλου), μέτοχος που διαθέτει το 13,34% του συνόλου των μετοχών δικαιούται, υπό προϋποθέσεις, να λάβει απόφαση έκτακτης αύξησης μέχρι το οκταπλάσιο του αρχικού κεφαλαίου. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον διαθέτει και τα αναγκαία κεφάλαια, μέτοχος μικρής μειοψηφίας μπορεί να καταστεί μέτοχος ευρείας πλειοψηφίας.

Από την άλλη πλευρά, η υλοποίηση έκτακτης αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου από το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να έχει σαν συνέπεια την ταχύτατη επίτευξη συγκεκριμένου επιχειρηματικού στόχου. Καθώς μάλιστα δεν απαιτείται η σύγκληση Γενικής Συνέλευσης, η σχετική διαδικασία μπορεί να επιταχυνθεί τουλάχιστον κατά τις προθεσμίες σύγκλησής της-στις περιπτώσεις που δεν μιλάμε για καθολική Γενική Συνέλευση-παρουσία δηλ. όλων των μετόχων. Μια τέτοια, γρήγορη, διαδικασία μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη στις περιπτώσεις που απαιτούνται ταχύτατες ενέργειες-λ.χ. αξιοποίηση σημαντικής επιχειρηματικής ευκαιρίας.

Αντίστοιχα, όμως, μέτοχος που διαθέτει (ή μπορεί να πείσει ή να προσεταιρισθεί) τα 3/5 των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (ανεξάρτητα από τον αριθμό των μετοχών του), μπορεί να αποφασίσει έκτακτη αύξηση μέχρι το τριπλάσιο του μετοχικού κεφαλαίου. Κι αν, ταυτόχρονα, εκείνος μεν διαθέτει τα αναγκαία κεφάλαια για να καλύψει την αύξηση όχι όμως και οι υπόλοιποι μέτοχοι, εύκολα μπορεί να καταστεί, δια μιας, μεγαλομέτοχος ή, έστω, πλειοψηφών.

 

Η αξιοποίηση της (δυνητικής) ευχέρειας για έκτακτη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου είναι δυνατό να αποδειχθεί εργαλείο πολύτιμο για την ταχύτατη επίτευξη συγκεκριμένου επιχειρηματικού στόχου˙ για την αξιοποίηση σημαντικής επιχειρηματικής ευκαιρίας. Είναι δυνατό όμως, ταυτόχρονα, να αποδειχθεί εργαλείο χρηστικό (ή, κατά περίπτωση, επικίνδυνο-εξαρτάται από την οπτική) για την αναδιαμόρφωση μετοχικών ποσοστών, την αλλαγή κρίσιμων πλειοψηφιών ακόμα και την παράδοση των ηνίων της εταιρείας και της ίδιας της  διοίκησής της.

Η θέσπιση, κατά τούτο, της συγκεκριμένης ευχέρειας, η σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου αλλά και του ίδιου του Διοικητικού Συμβουλίου απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και εκγρήγορση: μπορούν να αποδειχθούν καθοριστικές προς την κατεύθυνση της επίτευξης θεμιτών ή αθέμιτων στόχων.

Συνεπώς: Μέτοχοι, γρηγορείτε.-

 

Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner

 

Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 3 Απριλίου 2022.

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.

Τα άρθρα 176-181 του ν. 4548/2018 τυποποιούν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θεμελιώνονται ποινικές ευθύνες σε βάρος όσων δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο μιας ανώνυμης εταιρείας.

Μολονότι πρόκειται για ιδιαιτέρως διαδεδομένο εταιρικό τύπο, το οποίο θα δικαιολογούσε ανάλογους ρυθμούς παραγωγής αρθρογραφίας και νομολογίας ποινικού ενδιαφέροντος, εντούτοις οι ρυθμοί είναι εντυπωσιακά χαμηλοί.

 

Εντός του ν. 4548/2018 ποινικές διατάξεις: πρώτη προσέγγιση

Η περιορισμένη πρακτική εφαρμογή των εν θέματι διατάξεων δεν δηλώνει ότι οι απορρέουσες από αυτές ποινικές ευθύνες είναι μειωμένης βαρύτητας και σημασίας.

Τα τυποποιούμενα στα άρθρα 176 και 177 του ν. 4548/2018 πλημμελήματα, για παράδειγμα, απειλούν ποινή φυλάκισης η οποία αγγίζει το ανώτατο όριο των πέντε ετών, η δε αναστολή εκτέλεσης ποινής μεγαλύτερης των τριών ετών συνιστά πιο σύνθετη δικαστική κρίση.

Εξάλλου, δεν πρέπει να παραβλέπεται ο στιγματισμός ο οποίος εγγενώς συνοδεύει κάθε ποινή: υπό το πρίσμα της επαγγελματικής φήμης, ενδεχόμενη ποινική καταδίκη «ναρκοθετεί» την ανάπτυξη ή και την επιβίωση του νομικού προσώπου, ακόμη και αν επιβάλλεται σε βάρος ενός φυσικού προσώπου.

 

Εκτός του ν. 4548/2018 ποινικές διατάξεις: ενδεικτική απαρίθμηση

Ποινικές ευθύνες απορρέουν και εκτός του ν. 4548/2018. Πηγή τέτοιων διατάξεων είναι, πρωτίστως, ο Ποινικός Κώδικας. Πρόκειται για της βαρύτατης απαξίας πράξεις κατά των εννόμων αγαθών ιδίως της ιδιοκτησίας, της περιουσίας, του απορρήτου, των υπομνημάτων.

Παράλληλα, ζήτημα ποινικής ευθύνης ανακύπτει σε περιπτώσεις φορολογικής και ασφαλιστικής φύσης οφειλών ανώνυμης εταιρείας.

Τέλος, είναι δυνατόν να συντρέξει περίπτωση εφαρμογής διατάξεων οι οποίες απαγορεύουν τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και συνοδεύονται από βαρύτατες κυρώσεις.

 

Η ιδεολογική αφετηρία του συντάκτη του ν. 4548/2018

Ο συντάκτης του ν. 4548/2018 εμφορείται από την άποψη ότι δεν συντρέχει λόγος «κατάστρωσης ειδικής ποινικής μεταχείρισης για τις ανώνυμες εταιρείες». Το γεγονός επομένως ότι οι ποινικές διατάξεις του ν. 4548/2018 δεν αιτιολογούνται επί της ουσίας δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει, όσο και αν μας δυσαρεστεί.

Επίσης, ενώ ο νομοθέτης διακηρύττει ως σκοπό του την «αναμόρφωση του δικαίου της ανώνυμης εταιρείας µε νέο νομοθέτημα», όσον αφορά τις ποινικές ευθύνες περιορίστηκε σε μια «ελαφρά αναμόρφωση», όπως υποστηρίζει, του προϊσχύσαντος πλαισίου.

Είναι ανοικτό το ζήτημα λοιπόν εάν με τις επιλογές του ανταποκρίθηκε στις σύγχρονες ανάγκες, για παράδειγμα, για απολύτως διαφανή εταιρική λειτουργία και κυκλοφορία των κεφαλαιακών ροών.

Υπό αυτό το πρίσμα, δεδομένου ότι το ενδιαφέρον υπερβαίνει τα στενά ενδοεταιρικά μετοχικά συμφέροντα, θα μπορούσε να αξιολογηθεί το εύρος του πεδίου εφαρμογής των άρθρων 176-181 του ν. 4548/2018, το ύψος των απειλούμενων ποινών και η θέση τους σε ένα ευρύτερο ρυθμιστικό πλαίσιο ενός κοινωνικά δίκαιου επιχειρείν.

 

Είναι ο «πληθωρισμός» ποινικών ρυθμίσεων λύση;

Η θέση μας ασφαλώς δεν συνηγορεί υπέρ ενός «πληθωρισμού» ποινικής φύσης διατάξεων. Ο δημοκρατικός ποινικός νομοθέτης γνωρίζει τα νομιμοποιημένα όρια της ποινικοποίησης πράξεων, η οποία πρέπει να συνιστά το τελευταίο μέσο επίτευξης ενός σκοπού. Τα όρια του παρόντος δεν μας επιτρέπουν να συζητήσουμε άλλα εργαλεία.

Το βήμα προς μια ανώνυμη εταιρεία ενέχει σημαντικό μη οικονομικό ρίσκο. Οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν να είναι πλήρως ενημερωμένοι: το «ανώνυμο» (της εταιρείας) δεν σημαίνει και «ανώδυνο» (για το φυσικό πρόσωπο).

 

Γιώργος Καρανικόλας
Senior Associate

 

Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 6 Μαρτίου 2022.

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.

Το καταστατικό της Ανώνυμης Εταιρείας…

(…η έκταση, το περιεχόμενο, οι ευχέρειες του νέου νόμου καθώς και η υποχρεωτική προσαρμογή του)

Ι. Εισαγωγικά

Το καταστατικό της Ανώνυμης Εταιρείας είναι γνωστό(;) πως αποτελεί το σημαντικότερο έγγραφό της. Στο καταστατικό καταγράφονται (και ρυθμίζονται) πολύ σημαντικά, προσδιοριστικά, στοιχεία της ύπαρξης και της λειτουργίας της. Η επωνυμία, ο σκοπός, η διάρκεια, το κεφάλαιο, οι μετοχές, τα όργανα της εταιρείας, τα δικαιώματα των μετόχων, οι οικονομικές της καταστάσεις, η λύση κι η εκκαθάρισή της κλπ., είναι κάποια από αυτά.

Οι ιδρυτές της Ανώνυμης Εταιρείας προσέτρεχαν/προστρέχουν σε προδιατυπωμένα από τους συμβολαιογράφους κείμενα. Εκείνων, ανέκαθεν, προνόμιο η σύνταξή του. Κατά κανόνα, κανένας νομικός παραστάτης (δεν) εξέφραζε οποιαδήποτε άποψη. Μέχρις ότου οι όχι εξαιρετικές σχέσεις μεταξύ των μετόχων έβρισκαν αφορμή να αναδυθούν στην επιφάνεια.

Στη διαδρομή του χρόνου τα πράγματα όμως αρχίζουν να αλλάζουν: Οι επιχειρηματίες συχνά βρίσκονταν αντιμέτωποι με προβλήματα τα οποία διαπίστωναν ότι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν είχαν κάνει σχετικές προβλέψεις στο καταστατικό τους. Περαιτέρω: Οι διοικούντες τις επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται, προϊόντος του χρόνου, την αξία της συμβουλευτικής δικηγορίας. Έτσι όλο και περισσότεροι προστρέχουν στους νομικούς τους συμβούλους για τη σύνταξη (ή/και αναμόρφωση) του καταστατικού της εταιρείας τους. Κάποιοι μάλιστα επιτυχώς το διαχειρίζονται.

 

ΙΙ. Η έκταση του καταστατικού και των καταστατικών ρυθμίσεων

Η αμοιβή των συμβολαιογράφων συνδυάζεται πάντοτε (και) με την έκταση των συμβολαίων τους. Έχουμε, κατά τούτο, εθισθεί σε συμβολαιογραφικές πράξεις-καταστατικά των ανωνύμων εταιρειών τα οποία αποτελούν, εν πολλοίς, αντιγραφή του σχετικού νόμου.

Όμως ο πολύπαθος (προηγούμενος) ν. 2190/1920 δέχθηκε πολλές δεκάδες επεμβάσεις στην εκατονταετή ιστορία του.

Τι γινόταν κάθε φορά που άλλαζε ο νόμος;

Απαιτούνταν τροποποίηση του (κατ’ αντιγραφή του νόμου) καταστατικού και, βεβαίως, νέες αμοιβές για τους εμπλεκόμενους.

Συναντούμε ακόμα και σήμερα, δυστυχώς, καταστατικά που δεν έχουν οποιαδήποτε σχέση με όσα το παρόν θεσμικό πλαίσιο ορίζει. Με απολύτως παρωχημένες ρυθμίσεις.

Θα ανέμενε κανείς πως κάποια στιγμή τα καταστατικά θα αποκτούσαν περιορισμένη έκταση. Θα περιορίζονταν στα απολύτως αναγκαία και, κατά τα λοιπά, θα παρέπεμπαν στο νόμο (εξάλλου υπήρχε σχετική νομοθετική πρόβλεψη και στον μέχρι 31.12.2018 ισχύοντα ν. 2190/1920).

Αντίθετα: Τα καταστατικά έχουν, σχεδόν ανεξαίρετα, μεγάλη έκταση ακόμα κι όταν (πιεστικά κάποιες φορές) προτείναμε στους ιδρυτικούς μετόχους την short version: Το κείμενο εκείνο δηλ. που περιέχει μόνον τα ελάχιστα που ο νόμος απαιτεί χωρίς αντιγραφή του συνόλου των ρυθμίσεων του.

Η επιλογή των ιδρυτικών μετόχων ήταν, κατά βάση, η full version: Ένα κείμενο δηλ. που αντιγράφει τις ρυθμίσεις του νόμου και δεν «καταπιάνεται» μόνον με τα αναγκαία.

Οι αιτίες πολυποίκιλες: Βασικά, όμως, η ανάγκη να προστρέχουν στο καταστατικό για τα θέματα που τους ενδιέφεραν κι όχι (στο νόμο ή, έστω) στο νομικό τους σύμβουλο.

 

ΙΙΙ. Ο νέος νόμος (4548/2018) για τις ανώνυμες εταιρείες σχετικά με το καταστατικό: Συμβολαιογραφική πράξη vs ιδιωτικό έγγραφο.

Ο νέος νόμος για τις ανώνυμες εταιρείες υιοθετεί φιλικές επιλογές για τις επιχειρήσεις σε διάφορα θέματα. Μία  από τις περισσότερο ενδιαφέρουσες είναι η πρόβλεψη πως για την ίδρυση μιας ανώνυμης εταιρείας αρκεί ιδιωτικό έγγραφο και όχι συμβολαιογραφική πράξη.

Αρκεί να μην υπάρχει αντίθετη ρύθμιση στο νόμο και να μην εισφέρονται σ’ αυτήν περιουσιακά στοιχεία για την μεταβίβαση των οποίων απαιτείται συμβολαιογραφική πράξη (λ.χ. ακίνητα).  Επίσης να υιοθετείται πρότυπο καταστατικό. Στις περιπτώσεις αυτές η ίδρυση της Ανώνυμης Εταιρείας ολοκληρώνεται σε Υπηρεσία Μιας Στάσης (ουσιαστικά το ΓΕΜΗ της έδρας της).

 

IV. Τα βασικά στοιχεία του καταστατικού

Η διάταξη του αρθρ. 5 § 1 ν. 4548/2018 προβλέπει τις ελάχιστες διατάξεις που πρέπει να περιέχει το καταστατικό της ανώνυμης εταιρείας.

Αυτές κατ’ ελάχιστον πρέπει να αναφέρονται: (α) στην επωνυμία και το σκοπό, (β) στην έδρα, (γ) στην διάρκεια, αν δεν είναι αόριστη, (δ) στο ύψος και τον τρόπο καταβολής του κεφαλαίου, (ε) στο είδος των μετοχών, στον αριθμό, στην ονομαστική αξία και στην έκδοσή τους, (στ) στον αριθμό μετοχών κάθε κατηγορίας, αν υπάρχουν περισσότερες κατηγορίες μετοχών, (ζ) στις προϋποθέσεις και διαδικασία μετατροπής ανωνύμων μετοχών σε ονομαστικές (η) στη σύγκληση, τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες του Διοικητικού Συμβουλίου, (θ) στη σύγκληση, τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες των Γενικών Συνελεύσεων, (ι) στους ελεγκτές, (ια) στα δικαιώματα των μετόχων, (ιβ) στις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις και τη διάθεση των κερδών, (ιγ) στη λύση της εταιρείας και στην εκκαθάριση της περιουσίας της (ιδ) στο ύψος του καλυφθέντος κεφαλαίου που είναι καταβλητέο κατά τον  χρόνο σύστασης.

Όμως: Το καταστατικό της εταιρείας δεν απαιτείται (αρθρ. 5 § 1 ν. 4548/2018) να περιέχει ούτε κι εκείνες από τις προαναφερθείσες διατάξεις που απλώς αποτελούν επανάληψη των διατάξεων του νόμου (εκτός κι αν εισάγονται επιτρεπτές παρεκκλίσεις από το περιεχόμενό του).

Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, το καταστατικό της ανώνυμης εταιρείας θα μπορούσε να περιορίζεται στις ακόλουθες μόνον διατάξεις:

(α) στην επωνυμία και το σκοπό,

(β) στην έδρα,

(γ) στο ύψος και τον τρόπο καταβολής του κεφαλαίου,

(δ) στο είδος των μετοχών, στον αριθμό, στην ονομαστική αξία και στην έκδοσή τους,

(ε) στον αριθμό (ή ελάχιστο-μέγιστο αριθμό) μελών του Διοικητικού Συμβουλίου,

(στ) στο ύψος του μετοχικού κεφαλαίου που είναι καταβλητέο κατά τον  χρόνο σύστασης.

Με άλλα λόγια: Όταν το καταστατικό της ανώνυμης εταιρείας περιέχει τις παραπάνω έξι (6) διατάξεις είναι ένα πλήρες καταστατικό. Είμαστε έτοιμοι όμως (δικηγόροι κι επιχειρηματίες) να περάσουμε σε ένα τόσο συνοπτικό καταστατικό, ακόμα κι όταν μιλάμε για μονοπρόσωπη ανώνυμη εταιρεία (όπου δεν υπάρχουν, από τη φύση της, αντικρουόμενα συμφέροντα);

 

V. Οι ευχέρειες που παρέχει ο νέος νόμος

Ο νέος νόμος παρέχει πολυποίκιλες ευχέρειες στις επιχειρήσεις για τη ρύθμιση κρίσιμων θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία τους ως ανωνύμων εταιρειών.

Αξιοποιεί την τεχνολογία αλλά και σύγχρονα, διεθνή, εργαλεία του δικαίου των ανωνύμων εταιρειών.

Κάποια από αυτά:

Η σύνθεση της επωνυμίας των ανωνύμων εταιρειών και η διάρκειά τους.

Ο τρόπος κάλυψης του μετοχικού τους κεφαλαίου, οι εισφορές σε είδος, η δυνατότητα μερικής κάλυψης και καταβολής του, τα είδη της αύξησής του.

Η δυνατότητα μείωσης αλλά και απόσβεσης (!) του κεφαλαίου.

Τα είδη των τίτλων και επιμέρους θέματα και ευχέρειες που τους αφορούν (μετοχές, ομολογίες, warrants, εξαιρετικοί αλλά και κοινοί ιδρυτικοί τίτλοι). Ειδικότερα: τα είδη των μετοχών [κοινές και προνομιούχες (με πολλών ειδών αξιοποιήσιμα και λειτουργικά προνόμια), εξαγοράσιμες, δεσμευμένες (με επίσης ενδιαφέρουσες δυνητικές δεσμεύσεις-μεταξύ των οποίων το drag και tag along right), το δικαίωμα προαίρεσης.

Το δικαίωμα της μειοψηφίας να αιτηθεί την εξαγορά των μετοχών της από την πλειοψηφία, ή από την εταιρεία και της πλειοψηφίας να  αιτηθεί την εξαγορά των μετοχών της μειοψηφίας.

Τη διαχείριση των θεμάτων της κτήσης ιδίων μετοχών. Θέματα που άπτονται της εκλογής, λειτουργίας, σύνθεσης (ακόμα και μονομελούς!) Διοικητικού Συμβουλίου. Τη διαχείριση θεμάτων συγκρούσεως συμφερόντων.

Τη διαχείριση θεμάτων αμοιβών μελών Διοικητικού Συμβουλίου και διευθυντικών στελεχών.

Θέματα που άπτονται της πρόσκλησης (ακόμα και με email!) και σύγκλησης της Γενικής Συνέλευσης, συνεδρίασής της (ακόμα και εξ αποστάσεως!), ψηφοφορίας (ακόμα και με ηλεκτρονική αλληλογραφία ή επιστολική ψήφο!), τη λήψη αποφάσεων χωρίς συνεδρίαση.

Τα δικαιώματα μειοψηφίας και η διαχείρισή τους.

Τη δυνατότητα ελέγχου.

Τις ενώσεις μετόχων. Τη διάθεση κερδών. Το ελάχιστο μέρισμα. Το προσωρινό μέρισμα. Τη λύση, εκκαθάριση και αναβίωση της εταιρείας.

Τα θέματα είναι ποικίλα. Οι δυνατότητες εξαιρετικά εκτεταμένες. Η επιλογή ενδεχομένως κοπιώδης αλλά, σε κάθε περίπτωση, κρίσιμη για τις επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες.

 

VI. Η ανάγκη προσαρμογής του καταστατικού ΟΛΩΝ των ανωνύμων εταιρειών

Η διάταξη του αρθρ. 183 § 1 ν. 4548/2018 δεν επιδέχεται οποιαδήποτε αμφισβήτηση: Τα καταστατικά των υφισταμένων ανωνύμων εταιρειών θα πρέπει να προσαρμοσθούν άμεσα στις διατάξεις του νέου νόμου.

Είναι δεδομένο πως απαιτείται αναλυτική ενημέρωση από τους (κατάλληλους) νομικούς συμβούλους, από κοινού αξιολόγηση των δεδομένων και των ευχερειών του νέου νόμου και (ιδίως) προσαρμογή στις ανάγκες της κάθε μιας επιχειρηματικής οντότητας και δραστηριότητας.

Γρηγορείτε!

Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner

Υ.Γ. Μέρος αυτού του άρθρου είχε δημοσιευτεί στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 6 Ιανουαρίου 2019.

 

Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.

Ι. Προοίμιο

«Το δίλημμα του φυλακισμένου»: Το πλέον διάσημο, ενδεχομένως, πρόβλημα της θεωρίας παιγνίων. Του κλάδου, δηλ. των μαθηματικών που εξετάζει τις στρατηγικές επιλογές λογικά σκεπτόμενων παικτών. Το συγκεκριμένο δίλημμα, όπως εξάλλου και η συγκεκριμένη θεωρία, φαίνεται πως δεν αφορά όλους.

Άλλα διλήμματα, όμως, μοιάζουν περισσότερο οικεία:

«Μα θαρρώ πως θα τα μπλέξω απ’ την Κική κι απ’ την Κοκό ποια να διαλέξω. Την Κική την αγαπώ μα μ’ αρέσει κι η Κοκό» Οι πρεσβύτεροι εξ ημών γνωρίζουμε, πιθανότατα, το συγκεκριμένο δίλημμα των αοιδών Σπύρου Κορώνη και Φίλανδρου Μάρκου.

Κι ακόμα παραπέρα:

Τον Απρίλιο του 2012 νομοθετήθηκε η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (:ΙΚΕ). Παρέμεινε όμως σε ισχύ, η Ανώνυμη Εταιρεία  (ΑΕ) και η Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ).

Τα όρια μεταξύ ΙΚΕ και ΑΕ ήταν (και είναι) περισσότερο ευδιάκριτα.

Φαίνεται όμως πως δεν ισχύει το ίδιο και για τα όρια μεταξύ ΙΚΕ και ΕΠΕ.

Ή μήπως όχι;

Και σε πρακτικό επίπεδο: Ποια, άραγε, ήταν/είναι η βέλτιστη επιλογή;

Η (σχετικά) «νεαρά» ΙΚΕ ή η «πολυδοκιμασμένη» ΕΠΕ;

Δίλημμα που απασχολεί, λιγότερο ή περισσότερο, μια όχι ασήμαντη μερίδα επιχειρηματιών.

 

ΙΙ. Η νομική μορφή των ΙΚΕ και ΕΠΕ

Η ΙΚΕ και η ΕΠΕ αποτελούν ενδιάμεσες νομικές μορφές μεταξύ των κεφαλαιουχικών (λ.χ. της ΑΕ) και των προσωπικών εταιρειών (λ.χ. της Ομόρρυθμης και της Ετερόρρυθμης).

Τόσο η ΙΚΕ όσο και η ΕΠΕ θεωρούνται, καταρχήν, κεφαλαιουχικές εταιρείες. Ο κεφαλαιουχικός τους χαρακτήρας αλλοιώνεται όμως, σημαντικά, από προσωπικά στοιχεία. Τα συγκεκριμένα στοιχεία είτε προβλέπονται εξαρχής από το νομοθέτη είτε είναι δυνατό να εισαχθούν με ρυθμίσεις του καταστατικού.

Το βέβαιο όμως είναι πως οι συγκεκριμένες εταιρικές μορφές έχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Μια σύντομη συγκριτική τους επισκόπηση, θα μας οδηγήσει με ασφάλεια στο συμπέρασμα περί του ποια από τις δύο υπερτερεί.

 

ΙΙΙ. Τύπος ιδρυτικής πράξης

1. Όσον αφορά την ΙΚΕ

Η ΙΚΕ ιδρύεται με ιδιωτικό έγγραφο και τροποποιείται, επίσης, με ιδιωτικό έγγραφο. Η ταχύτητα και το χαμηλό κόστος της σύστασης και τροποποίησής της είναι ένας από τους βασικούς λόγους που έγινε, εξαρχής, ελκυστική.

Ο κανόνας όμως του ιδιωτικού εγγράφου έχει κάποιες εξαιρέσεις.

Ο συστατικός συμβολαιογραφικός τύπος είναι υποχρεωτικός για την ΙΚΕ σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις. Στην περίπτωση, λ.χ. που επιβάλλεται από ειδική διάταξη νόμου ή σ’ εκείνη που εισφέρονται στην εταιρεία περιουσιακά στοιχεία, για την μεταβίβαση των οποίων απαιτείται συμβολαιογραφικός τύπος (όπως ακίνητα ή εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων). Επίσης στην περίπτωση που ο συμβολαιογραφικός τύπος  επιλέγεται από τους ιδρυτές ή τον ιδρυτή (όταν πρόκειται για μονοπρόσωπη ΙΚΕ)  (άρθρο 49 ν. 4072/2012).

2. Όσον αφορά την ΕΠΕ

Η ίδρυση αλλά και κάθε τροποποίηση της ΕΠΕ μπορούσε να λάβει χώρα, μέχρι πρότινος,  «…μόνον δια συμβολαιογραφικού εγγράφου» (άρθρο 6 §1 ν. 3190/1955). Η συγκεκριμένη δυσκαμψία της ΕΠΕ ήταν, αυτοτελώς, παράγοντας αποφυγής του συγκεκριμένου εταιρικού τύπου.

Σχετικά πρόσφατα (με το άρθρο 2 §2 ν. 4541/2018) αντικαταστάθηκε η παρ. 1 του άρθρου 6, ν. 3190/1955. Στο πλαίσιο της νέας διατύπωσης της συγκεκριμένης διάταξης, η ίδρυση της ΕΠΕ είναι δυνατό να λάβει χώρα είτε με συμβολαιογραφικό είτε με ιδιωτικό έγγραφο.

Συμβολαιογραφικό έγγραφο απαιτείται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Όταν, λ.χ., επιβάλλεται από ειδική διάταξη νόμου ή εισφέρονται στην εταιρεία περιουσιακά στοιχεία, για την μεταβίβαση των οποίων απαιτείται συμβολαιογραφικός τύπος (όπως ακίνητα ή εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων). Επίσης στην περίπτωση που ο συμβολαιογραφικός τύπος  επιλέγεται από τους ιδρυτές ή τον ιδρυτή (όταν πρόκειται για μονοπρόσωπη ΕΠΕ).

Ιδιωτικό έγγραφο (κι όχι συμβολαιογραφικό) είναι αρκετό όταν υιοθετείται πρότυπο καταστατικό. Στην περίπτωση όμως αυτή η ίδρυση της ΕΠΕ μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε εκ του νόμου ορισμένη Υπηρεσία Μίας Στάσης-ΥΜΣ (ν. 4441/2016). Δηλαδή: (α) σε Υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. των Επιμελητηρίων, (β) σε Συμβολαιογράφους ΥΜΣ, (γ) στην Ηλεκτρονική ΥΜΣ (e-ΥΜΣ, η οποία, όμως, λειτουργεί αυτή τη στιγμή μόνο για την ΙΚΕ)-και όχι αποκλειστικά ενώπιον συμβολαιογράφου (αρ. 1 Κ.Υ.Α. αριθμ. 63577/2018)

Ποιο όμως παραμένει το σημαντικό πρόβλημα; Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες γίνει χρήση πρότυπου καταστατικού, το (αποκλειστικό) περιεχόμενό του θα πρέπει να ακολουθείται πιστά και χωρίς οποιαδήποτε παρέκκλιση. Σε περίπτωση που υπάρξουν αποκλίσεις από το πρότυπο καταστατικό της ΕΠΕ και επιλεγεί ιδιωτικό έγγραφο, θεμελιώνεται λόγος ακυρότητας της ΕΠΕ.

Συνεπώς, σε περιπτώσεις που οι ιδρυτές μιας ΕΠΕ επιθυμούν να αποκλίνουν από το πρότυπο καταστατικό, το συμβολαιογραφικό έγγραφο είναι η μοναδική επιλογή. Η αντίστοιχη επιβάρυνση των  ιδρυτών σε χρόνο και χρήμα δεν μπορεί να αποφευχθεί.

3. Συμπέρασμα

Με βάση όσα παραπάνω αναφέρονται, καταλήγουμε πως, όσον αφορά τον τύπο της ιδρυτικής πράξης, την ευελιξία στην ίδρυση και το κόστος της ίδρυσης, σαφέστατα υπερτερεί η ΙΚΕ. Επομένως:

ΙΚΕ-ΕΠΕ: 1-0

 

ΙV. Το εταιρικό κεφάλαιο

1. Όσον αφορά την ΙΚΕ

Το κεφάλαιο της ΙΚΕ καθορίζεται από τους εταίρους χωρίς περιορισμό, μπορεί όμως να είναι και μηδενικό. Οι εταίροι συμμετέχουν στην εταιρεία με κεφαλαιακές, με εξωκεφαλαιακές ή με εγγυητικές εισφορές (άρθρο 43 §3 ν. 4072/2012).

2. Όσον αφορά την ΕΠΕ

Το κεφάλαιο της ΕΠΕ καθορίζεται από τους εταίρους χωρίς ελάχιστο ή μέγιστο περιορισμό. Σχηματίζεται είτε από μετρητά είτε από εισφορές σε είδος (άρθρο. 4 § 1 ν. 3190/1955).

Η πρόβλεψη για το εταιρικό κεφάλαιο της ΕΠΕ απαιτούσε, κατά το παρελθόν, κάποιο ελάχιστο καταβεβλημένο. Ξεκίνησε (:1955) με αξίωση ελάχιστου καταβεβλημένου κεφαλαίου 200.000 δρχ. Έφθασε με διαδοχικές αυξήσεις στις 18.000€ (:2002). Ακολούθησαν διαδοχικές μειώσεις. Ήδη όμως η σχετική απαίτηση για ελάχιστο καταβεβλημένο έχει καταργηθεί (άρθρο 3 § 9 του ν. 4156/2013). Το εταιρικό όμως κεφάλαιο της ΕΠΕ δεν είναι δυνατό να είναι μηδενικό.

3. Συμπέρασμα

Με βάση τα παραπάνω, καταλήγουμε πως, όσον αφορά το ύψος του εταιρικού κεφαλαίου, φαίνεται πως υπερτερεί, σε θεωρητικό επίπεδο, η ΙΚΕ καθώς το εταιρικό της κεφάλαιο μπορεί να είναι και μηδενικό. Από την άλλη πλευρά είναι εφικτή η ίδρυση ΕΠΕ με εταιρικό κεφάλαιο 1€. Στο πλαίσιο αυτό μπορούμε, μάλλον, να μιλήσουμε για ισοπαλία-καμιά από τις δύο δεν υπερτερεί. Βαθμό νίκης δεν δικαιούται κάποια από τις δύο. Το σκορ παραμένει.

ΙΚΕ-ΕΠΕ: 1-0

 

V. Οι εισφορές των εταίρων

1. Όσον αφορά την ΙΚΕ

Αναφέρθηκε ήδη (ανωτέρω υπό IV.1) πως στην ΙΚΕ προβλέπονται και άλλα είδη εισφορών. Στο εταιρικό της κεφάλαιο είναι δυνατό να συμμετάσχει κάποιος εταίρος εισφέροντας χρήματα (:κεφαλαιακές εισφορές). Επιπρόσθετα όμως μπορεί να συμμετάσχει με εξωκεφαλαιακές και εγγυητικές εισφορές (άρ. 76 § 2 εδ. α΄ ν. 4072/2012). Απαραίτητη προϋπόθεση συμμετοχής στην ΙΚΕ είναι η απόκτηση ενός ή περισσοτέρων εταιρικών μεριδίων (αρ. 75 § 1 εδ. α΄ ν. 4072/2012). Κάθε εταιρικό μερίδιο εκπροσωπεί ένα μόνο είδος εισφοράς (άρ. 76 § 2 εδ. β΄ ν. 4072/2012).

Κατ’ αποτέλεσμα: σε μια ΙΚΕ είναι δυνατό να μην υπάρχουν καθόλου κεφαλαιουχικές αλλά μόνο εγγυητικές ή/και εξωκεφαλαιακές εισφορές. Οι τελευταίες (εγγυητικές ή/και εξωκεφαλαιακές-μολονότι δεν έχουν μηδενική αξία) μπορούν να καταστήσουν μηδενικό το κεφάλαιο της ΙΚΕ.

Ποιες όμως είναι οι εξωκεφαλαιακές και ποιες οι εγγυητικές εισφορές;

Οι εξωκεφαλαιακές εισφορές είναι οι παροχές που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κεφαλαιακής εισφοράς. Τέτοιες είναι οι απαιτήσεις που προκύπτουν από ανάληψη υποχρέωσης εκτέλεσης εργασιών ή παροχής υπηρεσιών. Η αξία των εισφορών αυτών που αναλαμβάνονται κατά τη σύσταση της εταιρείας ή/και μεταγενέστερα, καθορίζεται στο καταστατικό και αποτιμάται ελεύθερα από τους εταίρους (άρθρο 78 §§ 1 και 2 ν. 4072/2012).

Οι εγγυητικές εισφορές είναι αυτές που συνίστανται στην ανάληψη από έναν εταίρο εγγυητικής ευθύνης για οποιοδήποτε χρέος της εταιρείας και έναντι οποιουδήποτε τρίτου δανειστή της. Η ευθύνη του εταίρου αφορά την κάλυψη του χρέους της εταιρείας κατά κεφάλαιο, τόκους και άλλες επιβαρύνσεις, μέχρι του ποσού που ορίζεται στο καταστατικό. Στην περίπτωση αυτή ο εταίρος ευθύνεται ως πρωτοφειλέτης έναντι των δανειστών της εταιρείας. Οι τελευταίοι (δανειστές) δικαιούνται να στραφούν απευθείας εναντίον του. Δεν απαιτείται οι δανειστές της εταιρείας να έχουν τηρήσει ορισμένη προδικασία. Δεν απαιτείται επίσης να στραφούν πρώτα κατά της ΙΚΕ και να αποδείξουν πως δεν μπορούν να ικανοποιηθούν από αυτή, πριν στραφούν κατά του εταίρου που βαρύνεται με εγγυητική εισφορά.

Το ενδεχόμενο της εξωκεφαλαιακής και εγγυητικής εισφοράς, παρέχει τη   δυνατότητα συμμετοχής στο κεφάλαιο της ΙΚΕ εταίρου που δεν διαθέτει ή δεν επιθυμεί να διαθέσει κεφάλαια για τη συμμετοχή του.

Η πρόβλεψη των εξωκεφαλαικών ή εγγυητικών εισφορών προσδίδει στην ΙΚΕ έντονα προσωπικό χαρακτήρα. Μέσω της πρόβλεψης τέτοιου είδους εισφορών, παρέχεται η δυνατότητα στους εταίρους να επιλέξουν αν η εταιρεία τους θα διατηρεί τον κεφαλαιουχικό της χαρακτήρα ή θα προσιδιάζει, περισσότερο, σε προσωπική εταιρεία.

2. Όσον αφορά την ΕΠΕ

Πρόβλεψη εξωκεφαλαικών ή εγγυητικών εισφορών δεν υφίσταται στην ΕΠΕ. Οι εταίροι της είναι υποχρεωμένοι να εισφέρουν χρήματα. Εναλλακτικά: εισφορές σε είδος, αποτιμητές όμως σε χρήματα.

Ακόμα και στην περίπτωση πού ένας από τους εταίρους της ΕΠΕ αναλάβει την υποχρέωση να προσφέρει την εργασία του στην εταιρεία ή αναλάβει εταιρικά της χρέη δεν δικαιούται να προσβλέπει σε εταιρική, εκ του λόγου αυτού, συμμετοχή.

3. Συμπέρασμα

Τα πράγματα είναι απλά. Στην ΙΚΕ υπάρχει δυνατότητα όχι μόνον κεφαλαιακών αλλά και εξωκεφαλαιακών και εγγυητικών εισφορών. Στην ΕΠΕ όχι.

Η ΙΚΕ υπερτερεί. Το σκορ διαμορφώνεται καθαρά:

ΙΚΕ-ΕΠΕ: 2-0

 

VI. Η λήψη αποφάσεων:

1. Όσον αφορά την ΙΚΕ

Κάθε εταιρικό μερίδιο παρέχει δικαίωμα μιας ψήφου (άρθρο 72 § 2 εδ. α΄ ν. 4072/2012). Οι εταίροι της ΙΚΕ, λοιπόν, λαμβάνουν αποφάσεις (σε Συνέλευση ή εκτός αυτής-υπό τις προϋποθέσεις του νόμου και του καταστατικού) με απόλυτη πλειοψηφία των εταιρικών μεριδίων.

2. Όσον αφορά την ΕΠΕ

Στην ΕΠΕ τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα.

Σύμφωνα με το άρθρο 13 του ν. 3190/1995: «Μη   ορίζοντος   άλλως   του  παρόντος  νόμου  αι  αποφάσεις  της συνελεύσεως λαμβάνονται διά πλειονοψηφίας πλέον του ημίσεος  του  όλου αριθμού   των  εταίρων, εκπροσωπούντων  πλέον  του  ημίσεος  του  όλου εταιρικού κεφαλαίου». Προκειμένου, δηλ., να ληφθεί απόφαση από τη Συνέλευση των Εταίρων της ΕΠΕ απαιτείται διπλή πλειοψηφία: μεριδίων και μερίδων. Με άλλα λόγια: και πλειοψηφία κεφαλαίου και πλειοψηφία εταίρων.

Η συγκεκριμένη αξίωση του νόμου δημιουργεί, αρκετές φορές, σημαντικά προβλήματα. Ακόμα και στις περιπτώσεις που κάποιος εταίρος κατέχει πάνω από το μισό (ακόμα και το 99% και πλέον) του εταιρικού κεφαλαίου δεν δικαιούται να λάβει αποφάσεις. Αναγκαία προϋπόθεση για να ληφθεί απόφαση απαιτείται να συμπράξουν εταίροι που διαθέτουν, ενδεχομένως, απειροελάχιστη συμμετοχή. Στην περίπτωση μάλιστα που (αριθμητικά) υπερέχουν οι τελευταίοι, έχουν τη δυνατότητα  να «εκβιάζουν καταστάσεις», με την απειλή της αντίθεσής τους στη λήψη ορισμένης απόφασης. Το γεγονός αυτό καθιστά την ΕΠΕ δυσλειτουργική. Είναι ενδεχόμενο, σε αρκετές περιπτώσεις, να μην είναι δυνατή η λήψη αποφάσεων όταν αντιλέγουν οι κατ’ αριθμό πλειοψηφούντες και κατά τη συμμετοχή τους στο εταιρικό κεφάλαιο μειοψηφούντες εταίροι.

3. Συμπέρασμα

Τα πράγματα είναι, και εδώ, απλά. Η ΙΚΕ υπερτερεί και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Το σκορ διαμορφώνεται:

ΙΚΕ-ΕΠΕ: 3-0

 

VΙI. Οι ασφαλιστικές εισφορές των εταίρων:

1. Όσον αφορά την ΙΚΕ

Ένα, επιπλέον, πλεονέκτημα της ΙΚΕ έναντι της ΕΠΕ αποτελούν οι μικρότερες οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές της πρώτης προς τον ΕΦΚΑ. Τα σχετικά θέματα αποσαφηνίζονται στην Εγκύκλιο ΕΦΚΑ 21/22.4.2019. Συνοπτικά:

Οι εταίροι πολυπρόσωπων ΙΚΕ δεν έχουν υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση. Οι εταίροι αυτοί έχουν τη δυνατότητα να υπαχθούν προαιρετικά στην ασφάλιση σύμφωνα με τις διατάξεις του π. Ο.Α.Ε.Ε. (άρθρο 116 § 9 περ. β΄, ν. 4072/12). Μόνον ο εταίρος μονοπρόσωπης Ι.Κ.Ε. υπάγεται υποχρεωτικά στην ασφάλιση σύμφωνα με τις διατάξεις του π. Ο.Α.Ε.Ε. (άρθρο 116 § 9 περ. α΄, ν. 4072/12).

Στην ασφάλιση αυτή υπόκεινται, ωστόσο, υποχρεωτικά οι διαχειριστές της ΙΚΕ. Ειδικότερα, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση σύμφωνα με τις διατάξεις του π. Ο.Α.Ε.Ε. (άρθρο 116 § 9 περ. α΄, ν. 4072/12): (α) ο εταίρος Μονοπρόσωπης ΙΚΕ που ασκεί καθήκοντα διαχείρισης, (β) ο εταίρος πολυπρόσωπης ΙΚΕ που ασκεί καθήκοντα διαχείρισης, (γ) Διαχειριστής ΙΚΕ που δεν έχει την ιδιότητα του εταίρου, ορίστηκε όμως ως διαχειριστής με το καταστατικό ή με απόφαση των εταίρων.

2. Όσον αφορά την ΕΠΕ

Σε αντίθεση με την ΙΚΕ, οι εταίροι των ΕΠΕ καταβάλλουν υποχρεωτικά ασφαλιστικές εισφορές (άρθρο 39, ν. 4387/2016). Αντίστοιχα, οι εταίροι των ΕΠΕ που ασκούν παράλληλα και καθήκοντα διαχείρισης, έναντι αμοιβής, καταβάλλουν υποχρεωτικά εισφορές για τη συγκεκριμένη αμοιβή σύμφωνα με το άρθρο 38, ν. 4387/2016. Τέλος, διαχειριστής ΕΠΕ, που δεν έχει την ιδιότητα του εταίρου (τρίτος) καταβάλλει υποχρεωτικά εισφορές για τη συγκεκριμένη αμοιβή σύμφωνα, επίσης, με το άρθρο 38, ν. 4387/2016.

3. Συμπέρασμα

Οι οικονομικές επιβαρύνσεις των εταίρων της ΕΠΕ είναι, σαφώς, σημαντικότερες εκείνων της ΙΚΕ. Η ΙΚΕ υπερτερεί και στην προκειμένη περίπτωση. Το σκορ διαμορφώνεται:

ΙΚΕ-ΕΠΕ: 4-0

 

VIΙΙ. Η αναβίωση

1. Όσον αφορά τις ΙΚΕ και τις ΕΠΕ

Τόσο οι ΙΚΕ και οι ΕΠΕ είναι ενδεχόμενο να λυθούν, μεταξύ άλλων, με απόφαση των εταίρων, λόγω παρόδου της διάρκειας ζωής τους και λόγω πτώχευσης. Στις περιπτώσεις αυτές, και οι δύο εταιρικές μορφές είναι δυνατό να αναβιώσουν με ομόφωνη απόφαση των εταίρων τους (άρθρο 105 §7, ν. 4072/2012 και άρθρο 50^α ν. 3190/1955). Ωστόσο, η ΙΚΕ έχει την δυνατότητα να αναβιώσει ακόμα κι αν έχει αρχίσει η διανομή της εταιρικής περιουσίας. Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί στις ΕΠΕ.

2. Συμπέρασμα

Η ΙΚΕ υπερτερεί και στο θέμα της αναβίωσης.

Το τελικό σκορ διαμορφώνεται συντριπτικά υπέρ της ΙΚΕ:

ΙΚΕ-ΕΠΕ: 5-0

 

IX. Η εμπιστοσύνη της «αγοράς» στην ΙΚΕ και στην ΕΠΕ

Από το χρόνο της δημοσίευσης του νόμου για τις ΙΚΕ (ΦΕΚ Α’ 86/11-04-2012), οι επιχειρηματίες, λογιστές και δικηγόροι περιβάλλαμε με την απόλυτη εμπιστοσύνη μας την ΙΚΕ. (Μέσω της δικηγορικής μας εταιρείας, μάλιστα, συνεστήθη η δεύτερη ΙΚΕ σε όλη την Ελλάδα). Τα στοιχεία του ΓΕΜΗ για τα έτη 2012 (οπότε και θεσπίστηκε η ΙΚΕ) μέχρι και τα μέσα Οκτωβρίου 2019, επιβεβαιώνουν την εμπιστοσύνη των εμπλεκομένων. Προκύπτουν συντριπτικά υπέρ της ΙΚΕ. Συγκεκριμένα:

X. Εν κατακλείδι

Η ΙΚΕ και η ΕΠΕ λειτουργούσαν, από την θέσπιση ήδη της ΙΚΕ, ανταγωνιστικά.

Η ΙΚΕ αποδεικνύεται περισσότερο οικονομική έναντι της ΕΠΕ. Το σημαντικότερο όμως είναι πως η ΙΚΕ αποδεικνύεται και περισσότερο ευέλικτη.

Οι εταίροι της ΙΚΕ διαθέτουν σημαντικά περιθώρια να ρυθμίζουν, κατά τη βούλησή τους, σημαντικά ζητήματα της εταιρείας. Τα πλεονεκτήματα της ΙΚΕ είναι δεδομένα έναντι της ΕΠΕ.

Η εμπιστοσύνη της αγοράς στην ΙΚΕ δεδομένη, επίσης, έναντι της ΕΠΕ. Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται, εξάλλου, στα στοιχεία δημοσιότητας του ΓΕΜΗ και συγκεκριμένα, στα στατιστικά συστάσεων.

Αντίστοιχο με το εισαγωγικό δίλημμα («…απ’ την Κική κι απ’ την Κοκό ποια να διαλέξω») δεν μπορεί να υπάρξει μεταξύ ΙΚΕ και ΕΠΕ.

Όχι πλέον.

Η ύπαρξη της ΕΠΕ αποδεικνύεται, ήδη, περιττή.

Σταύρος Κουμεντάκης
Senior Partner

Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 27 Οκτωβρίου 2019.

Ι. Προοίμιο

“No money, no honey” είναι μια φράση, ευρύτερα γνωστή. Που μας έρχεται, πιθανότατα, από την άλλη μεριά του ατλαντικού. Μια φράση που καταγράφει την αναγκαία δοσοληψία σε επικείμενες να συναφθούν προσωπικές σχέσεις. Ακόμα και υφιστάμενες. Μια φράση που ξεκαθαρίζει, με τρόπο απτό -και σκληρό ταυτόχρονα- την, κατά την κρατούσα άποψη, αξία του χρήματος. Εκείνοι που διαθέτουν “money” φαίνεται, κατά την κρατούσα άποψη-δυστυχώς, πως δικαιούνται να προσβλέπουν και στο “honey”.

Αυτό όμως δεν αφορά τις ανθρώπινες, μόνον, σχέσεις.

Εκείνοι που διαθέτουν οικονομική ισχύ στο πλαίσιο μιας επαγγελματικής συνεργασίας, επιχειρηματικής συνέργειας ή εταιρικής σχέσης έχουν ή, τελικά, αποκτούν το «πάνω χέρι».

Η ανώνυμη εταιρεία δεν θα ήταν δυνατό να αποτελεί εξαίρεση.

 

ΙΙ. Τα αναγκαία κεφάλαια για τη λειτουργία της Ανώνυμης Εταιρείας

Αναγκαία προϋπόθεση για την επίτευξη των καταστατικών σκοπών οποιασδήποτε εταιρείας, βεβαίως και της ανώνυμης, είναι να διαθέτει επάρκεια κεφαλαίων. Τόσο κατά την ίδρυσή της όσο και, αυτονοήτως, σε όλη τη διάρκεια της ζωής της.

Σε παλαιότερη αρθρογραφία μας είδαμε τα σχετικά με το αρχικό κεφάλαιο της Ανώνυμης Εταιρείας: το ύψος, η κάλυψη, η καταβολή και η πιστοποίησή του. Είδαμε επίσης τα θέματα που σχετίζονται με τις εισφορές σε είδος στο αρχικό κεφάλαιο της Ανώνυμης Εταιρείας. Για την επίτευξη του εταιρικού σκοπού δεν  είναι αρκετό, κατά κανόνα, το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο. Πάντοτε προκύπτουν οικονομικές ανάγκες σε μια επιχείρηση. Ανάγκες για μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Το κεντρικό ερώτημα είναι, πάντοτε, το ίδιο. Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ή προσφυγή σε εξωτερική χρηματοδότηση; Οι απαντήσεις που, κατά περίπτωση, δίνονται, παραλλάσσουν. Ανάλογα με τα δεδομένα, τις ανάγκες αλλά και τις δυνατότητες της επιχείρησης και των μετόχων της. Τα κριτήρια όμως μπορεί να είναι και αμιγώς χρηματοοικονομικής φύσεως. Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου φαίνεται πως έχει, εκ πρώτης όψεως, περισσότερα πλεονεκτήματα. Βλέπουμε εντούτοις πως ο δανεισμός μπορεί να αποτελεί συνειδητή επιλογή οικονομικά εύρωστων επιχειρήσεων και μετόχων. Ως απόδειξη, λ.χ., της χρηματοοικονομικής υγείας ή πιστοληπτικής ικανότητας της εταιρείας. Ή βέλτιστης αξιοποίησης των ιδίων κεφαλαίων της.

Εφόσον όμως επιλεγεί η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, θα ακολουθήσουν εκείνοι που θα το επιλέξουν. Εφόσον βέβαια έχουν τη σχετική οικονομική δυνατότητα.

Κι όσο για τους υπόλοιπους;

Θα δουν τη συμμετοχή τους στο συνολικό μετοχικό κεφάλαιο να απομειώνεται. Και σε κάποιες περιπτώσεις να μηδενίζεται. Αντίστοιχα και τη συμμετοχή τους στο προσδοκώμενο οικονομικό αποτέλεσμα της εταιρείας.

 

ΙΙΙ. Η (επαρκής;) αιτιολόγηση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου

Η αιτιολόγηση (ή δικαιολόγηση) της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου δεν είναι υποχρεωτική. Είναι σημαντικό, εντούτοις, να υπάρχει επαρκής δικαιολογητική βάση. Σε αντίθετη περίπτωση, η δαμόκλειος σπάθη της καταχρηστικότητας επικρέμαται πάνω από την εγκυρότητα της σχετικής απόφασης. Η αιτία της αύξησης δεν μπορεί παρά να είναι η βέλτιστη επίτευξη του εταιρικού συμφέροντος. Σε καμία περίπτωση η απομείωση (ή μηδενισμός) των ποσοστών των μετόχων μειοψηφίας. Οι τελευταίοι (μέτοχοι μειοψηφίας) έχουν ένα συνταγματικώς προστατευόμενο δικαίωμα ιδιοκτησίας. Κατά το Ευρωπαϊκό δικαστήριο μάλιστα έχουν: «έμμεση ιδιοκτησία επί της περιουσίας της εταιρείας»

Είναι ενδεχόμενο ο μέτοχος πλειοψηφίας να στοχεύει σε απομείωση της συμμετοχής των μετόχων μειοψηφίας. Στην περίπτωση αυτή, ο μειοψηφών δεν μένει απροστάτευτος. Ο μέτοχος που βλάπτεται έχει τη δυνατότητα να προσφύγει στη δικαιοσύνη επικαλούμενος την καταχρηστικότητα της σχετικής απόφασης. Βεβαίως και την προστασία της ιδιοκτησίας του. Η δικαστική απόφαση που θα εκδοθεί είναι δυνατό, σε περίπτωση αποδοχής της σχετικής επιχειρηματολογίας, να ακυρώσει την απόφαση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου.

 

IV. Η τακτική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ανώνυμης εταιρείας

Το μετοχικό κεφάλαιο της ανώνυμης εταιρείας αυξάνεται, κατά βάση, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης της ανώνυμης εταιρείας. Απαιτείται, στην περίπτωση αυτή. αυξημένη απαρτία και αυξημένη πλειοψηφία. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για «τακτική αύξηση» του μετοχικού κεφαλαίου (άρθρο 23 ν. 4548/2018). Η τακτική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου είναι και η συνηθέστερη.

Αυξημένη απαρτία προϋποθέτει (άρθρο 130 § 3) παρουσία μετόχων ή αντιπροσώπων μετόχων που εκπροσωπούν το ½ του μετοχικού κεφαλαίου. Στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί η σχετική απαρτία, η επαναληπτική Γενική Συνέλευση συνεδριάζει έγκυρα εφόσον παρίστανται μέτοχοι ή αντιπρόσωποι μετόχων που εκπροσωπούν το 1/5 του μετοχικού κεφαλαίου (άρθρο 130 § 4).

Αυξημένη πλειοψηφία υπάρχει όταν (άρθρο 135 § 2) υπερψηφίζουν την πρόταση μέτοχοι (ή αντιπρόσωποι μετόχων) που εκπροσωπούν μετοχές, που αντιστοιχούν σε ποσοστό μεγαλύτερο από τα 2/3 των ψήφων που εκπροσωπούνται στη Γενική Συνέλευση.

Το καταστατικό είναι δυνατό να προβλέπει αυξημένα ποσοστά απαρτίας (άρθρο 130 § 5) και πλειοψηφίας (άρθρο 132 § 3) στη Γενική Συνέλευση. Δεν είναι όμως δυνατό να απαιτεί ως αναγκαία την παρουσία του συνόλου των μετόχων. Ούτε, πολύ περισσότερο, την ομοφωνία τους.

 

V. Η έκτακτη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ανώνυμης εταιρείας

Η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, με αυξημένη μάλιστα απαρτία και πλειοψηφία, δεν είναι ο μοναδικός δρόμος για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Ανώνυμης Εταιρείας. Υπό μία βασική προϋπόθεση: τη σχετική καταστατική πρόβλεψη. Εφόσον υφίσταται η συγκεκριμένη προϋπόθεση, τo μετοχικό κεφάλαιο της Ανώνυμης Εταιρείας είναι δυνατό να αυξηθεί με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, με κοινή (και όχι αυξημένη) απαρτία και πλειοψηφία. Είναι όμως δυνατό να αυξηθεί και με απόφαση του Διοικητικού της Συμβουλίου με πλειοψηφία  των 2/3 των μελών του.

Στις περιπτώσεις αυτές μιλάμε για «έκτακτη αύξηση» του μετοχικού κεφαλαίου (άρθρο 23 ν. 4548/2018).

Ενδιαφέρον είναι να σημειωθεί πως η εξουσία έκτακτης αύξησης του κεφαλαίου από το Διοικητικό Συμβούλιο είναι δυνατό να ασκείται παράλληλα με την αντίστοιχη εξουσία της Γενικής Συνέλευσης (άρθρο 24 §5).

Η έκτακτη αύξηση του κεφαλαίου συνιστά πάντοτε τροποποίηση του καταστατικού της εταιρείας (σε αντίθεση με ό,τι παλαιότερα συνέβαινε). Κι ακόμα: η έκτακτη αύξηση δεν προϋποθέτει οποιαδήποτε διοικητική έγκριση. Κι όλα τούτα είτε αποφασίζει η Γενική Συνέλευση είτε το Διοικητικό Συμβούλιο (άρθρο 24§4).

Υπάρχει, πάντοτε, το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί η πρόβλεψη της έκτακτης αύξησης αρνητικά. Λ.χ. για παραπλάνηση των συναλλασσομένων με την εταιρεία. Για την αποφυγή ενός τέτοιου ενδεχόμενου, θεσπίζεται αυστηρή απαγόρευση αναφοράς σε οποιοδήποτε έντυπο, διαφήμιση, δημοσίευμα ή άλλο έγγραφο της εταιρείας, ως κεφάλαιό της, το ποσό μέχρι το οποίο δικαιούται να προβεί σε έκτακτη αύξηση το αρμόδιο όργανο (άρθρο 24 §3).

 

VI. Η εξουσία της Γενικής Συνέλευσης να αποφασίζει έκτακτη αύξηση.

Είδαμε ήδη πως αναγκαία προϋπόθεση για να προχωρήσει μια ανώνυμη εταιρεία σε έκτακτη αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου, είναι η ύπαρξη σχετική καταστατικής πρόβλεψης.

Ειδικά όσον αφορά την πρώτη πενταετία από τη σύσταση της εταιρείας το καταστατικό της εταιρείας μπορεί να παρέχει την εξουσία για έκτακτη αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου στη Γενική της Συνέλευση (άρθρο 24 παρ. 2). Στην περίπτωση αυτή η Γενική Συνέλευση δικαιούται να προβαίνει σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου μέχρι το οκταπλάσιο του αρχικού. Το σημαντικό στην περίπτωση αυτή είναι πως μια τέτοια απόφαση λαμβάνεται με απλή απαρτία και πλειοψηφία.

Ποια όμως είναι αυτή η απλή απαρτία και ποια η απλή πλειοψηφία;

Η απλή απαρτία της Γενικής Συνέλευσης προϋποθέτει (άρθρο 130 § 1) παρουσία μετόχων ή αντιπροσώπων μετόχων που εκπροσωπούν το 1/5 του μετοχικού κεφαλαίου. Στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί η σχετική απαρτία, η Γενική Συνέλευση συνεδριάζει έγκυρα (σε επαναληπτική συνεδρίαση), όποιος κι αν είναι ο αριθμός των σε αυτήν αντιπροσωπευομένων μετοχών (άρθρο 130 § 2).

Όσο για την απλή πλειοψηφία, δεν είναι παρά η υπερψήφιση από το 50% ,πλέον μιας ψήφου, από εκείνες που εκπροσωπούνται στη συγκεκριμένη Γενική Συνέλευση (άρθρο 132 § 1).

 

VIΙ. Η εξουσία του Διοικητικού Συμβουλίου να αποφασίζει έκτακτη αύξηση.

Αντίστοιχη εξουσία με εκείνη της Γενικής Συνέλευσης διαθέτει και το Διοικητικό Συμβούλιο. Προϋπόθεση εδώ είναι είτε η σχετική καταστατική πρόβλεψη είτε η σχετική εξουσιοδότηση από τη Γενική Συνέλευση. Υπό τη συγκεκριμένη (διπλή, εναλλακτική) προϋπόθεση είναι δυνατή η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ανώνυμης εταιρείας, για ποσό μέχρι το τριπλάσιο του αρχικού. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3), κατ’ ελάχιστον, του συνόλου των μελών του (άρθρο 24 §1α).

Η εξουσία του Διοικητικού Συμβουλίου για έκτακτη αύξηση του κεφαλαίου, δεν είναι δυνατό να παρέχεται από το καταστατικό για αόριστο χρόνο. Παρέχεται για την πρώτη, μόνον-κατ’ ανώτατο όριο, πενταετία της ζωής της εταιρείας. Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ανώνυμης εταιρείας μπορεί να γίνει ολικά ή μερικά με την έκδοση νέων μετοχών. (άρθρο 24 §1α)

Εκτός από το καταστατικό της εταιρείας, το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας μπορεί να αντλεί την εξουσία του για έκτακτη αύξηση του κεφαλαίου της και από τη Γενική Συνέλευση. Η σχετική εξουσία παρέχεται από την τελευταία (Γενική Συνέλευση) για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει την πενταετία. Στην περίπτωση αυτή, το κεφάλαιο μπορεί να αυξάνεται έως, κατ’ ανώτατο όριο, το τριπλάσιο του κεφαλαίου. Ως κεφάλαιο-βάση λαμβάνεται το υφιστάμενο κατά την ημερομηνία που χορηγήθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο η σχετική εξουσία (άρθρο 24 §1β).

Η εξουσία του διοικητικού συμβουλίου για έκτακτη αύξηση του κεφαλαίου, μπορεί να ανανεώνεται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης. Η Γενική Συνέλευση παρέχει τη σχετική εξουσία στο Διοικητικό Συμβούλιο για μια πενταετία, κατ’ ανώτατο, όριο. Η ισχύς όμως κάθε ανανέωσης δεν μπορεί να αρχίσει παρά μόνον από την παρέλευση της διάρκειας ισχύος της προηγούμενης (άρθρο 24 §1γ).

Οι αποφάσεις της γενικής συνέλευσης για χορήγηση ή ανανέωση της εξουσίας αύξησης του κεφαλαίου από το διοικητικό συμβούλιο υποβάλλονται σε δημοσιότητα (άρθρο 24 §1γ).

 

VIII. Έκτακτη αύξηση vs τακτική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου

Είδαμε ήδη (ανωτέρω υπό VI) πως η Γενική Συνέλευση μπορεί να αποφασίσει έκτακτη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας με κοινή (και όχι αυξημένη) απαρτία και πλειοψηφία. Είδαμε επίσης (ανωτέρω υπό VΙI) πως το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει, πολύ γρήγορα, έκτακτη αύξηση με πλειοψηφία των 2/3 των μελών του˙ χωρίς την ανάγκη σύγκλησης Γενικής Συνέλευσης.

Τι σημαίνουν όμως, σε πρακτικό επίπεδο, οι συγκεκριμένες δυνατότητες;

Η Γενική Συνέλευση, με μειωμένα ποσοστά, δικαιούται να αυξήσει το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας μέχρι το οκταπλάσιο του αρχικού. Με άλλα λόγια: μέτοχος που διαθέτει άμεσα ή έμμεσα το ½ του μετοχικού κεφαλαίου έχει το δικαίωμα να αποφασίσει αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου έως το οκταπλάσιο του αρχικού. Κι εφόσον διαθέτει και τα αναγκαία κεφάλαια; Διαθέτει, επιπρόσθετα, την εξουσία σημαντικής διεύρυνσης της δικής του συμμετοχής και δραματικής απομείωσης της συμμετοχής των λοιπών μετόχων.

Υπό την προϋπόθεση μάλιστα της επίτευξης της απαρτίας της Γενικής Συνέλευσης (1/2 ή 1/5 του συνόλου), μέτοχος που διαθέτει το 13,34% του συνόλου των μετοχών δικαιούται να λάβει απόφαση έκτακτης αύξησης μέχρι το οκταπλάσιο του αρχικού κεφαλαίου. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον διαθέτει τα αναγκαία κεφάλαια, μέτοχος μικρής μειοψηφίας μπορεί να καταστεί μέτοχος ευρείας πλειοψηφίας.

Από την άλλη πλευρά, η υλοποίηση έκτακτης αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου από το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να έχει σαν συνέπεια ταχύτατη επίτευξη συγκεκριμένου επιχειρηματικού στόχου. Καθώς μάλιστα δεν απαιτείται η σύγκληση Γενικής Συνέλευσης, η σχετική διαδικασία μπορεί να επιταχυνθεί τουλάχιστον κατά τις προθεσμίες σύγκλησής της-στις περιπτώσεις που δεν μιλάμε για καθολική Γενική Συνέλευση-παρουσία δηλ. όλων των μετόχων. Μια τέτοια, γρήγορη, διαδικασία μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη στις περιπτώσεις που απαιτούνται ταχύτατες ενέργειες-λ.χ. αξιοποίηση σημαντικής επιχειρηματικής ευκαιρίας.

Αντίστοιχα όμως, μέτοχος που διαθέτει (ή μπορεί να πείσει ή να προσεταιρισθεί) τα 3/5 των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (ανεξάρτητα από τον αριθμό των μετοχών του), μπορεί να αποφασίσει έκτακτη αύξηση μέχρι το τριπλάσιο του μετοχικού κεφαλαίου. Κι αν, ταυτόχρονα, εκείνος μεν διαθέτει τα αναγκαία κεφάλαια για να καλύψει την αύξηση όχι όμως και οι υπόλοιποι μέτοχοι, εύκολα μπορεί να καταστεί, δια μιας, μεγαλομέτοχος, ή πλειοψηφών μέτοχος.

 

IX. Εν κατακλείδι

Η τακτική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Ανώνυμης Εταιρείας υλοποιείται από τη Γενική Συνέλευση. Προϋποθέτει αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου. Ουσιαστικά πλειοψηφία των 2/3 του συνολικού αριθμού των μετοχών.

Η έκτακτη αύξηση απαιτεί πάντοτε καταστατική πρόβλεψη.

Όταν αποφασίζεται από τη Γενική Συνέλευση προϋποθέτει σαφώς απομειωμένα ποσοστά. Το ½ και, υπό προϋποθέσεις, το 13,34% του μετοχικού κεφαλαίου μπορεί να είναι αρκετό για τη λήψη της σχετικής απόφασης.

Όταν η έκτακτη αύξηση αποφασίζεται από το Διοικητικό Συμβούλιο, τα 3/5 των μελών του αρκούν.

Προσοχή όμως! Η έκτακτη αύξηση μπορεί να είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για γρήγορες κινήσεις στο πλαίσιο αξιοποίησης επιχειρηματικών ευκαιριών.

Μπορεί όμως να αποδειχθεί και εργαλείο ανατροπής μετοχικών ισορροπιών.

Ενδεχομένως προς όφελος της Ανώνυμης Εταιρείας.

Πάντοτε όμως προς όφελος (:”honey”) των «εχόντων και κατεχόντων» (:money) μετόχων.

Σταύρος Κουμεντάκης
Senior Partner

Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 20 Οκτωβρίου 2019.

Το κεφάλαιο της Ανώνυμης Εταιρείας: Εισφορές σε είδος & αποτίμηση (ή μη) των εταιρικών εισφορών

1. Προοίμιο

«Κάποιοι επιζητούν το δικό τους δίκαιο μερίδιο. Και το δικό σου»

[:παράφραση του αποφθεύγματος “all some folks want is their fair share and yours” του Arnold H. Glas(g)ow-διάσημου αμερικανού επιχειρηματία (1905-1998) ο οποίος δραστηριοποιήθηκε, με επιτυχία, επί εξήντα έτη στο χώρο των χιουμοριστικών περιοδικών].

Αρκετοί είναι εκείνοι που δεν αρκούνται σ΄ αυτό που πράγματι τους αναλογεί. Επιζητούν κάτι κι από το δικό σου μερίδιο-ίσως κι ολόκληρο το δικό σου μερίδιο.

Ο χώρος των επιχειρήσεων και των ανωνύμων εταιρειών δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση καθώς η παραγωγή πλούτου δημιουργεί ή υποδαυλίζει καταπλεονεκτικές συμπεριφορές.

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας είδαμε τον τρόπο που αντιμετωπίζονται από τον πρόσφατο νόμο για τις ΑΕ τα θέματα τα σχετικά με το ύψος, την κάλυψη, την καταβολή και την πιστοποίηση του μετοχικού κεφαλαίου.

Τι συμβαίνει όμως όταν, αντί χρημάτων, οι εισφορές των μετόχων λαμβάνουν χώρα με εισφορές σε είδος;

Πώς διασφαλίζεται η δίκαιη αποτίμησή τους στο πλαίσιο του μετοχικού κεφαλαίου της ανώνυμης εταιρείας και πώς θα αποφευχθούν ενδεχόμενες αδηφάγες ορέξεις του εισφέροντος ή, κατά περίπτωση,  των λοιπών μετόχων;

 

2. Οι εισφορές σε είδος για τον σχηματισμό του μετοχικού κεφαλαίου της Ανώνυμης Εταιρείας

2.1. Γενικά

Με βάση όσα ισχύουν στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο για τις ΑΕ (άρθρο 17 παρ. 1, ν. 4548/2019) είναι δυνατό να προβλεφθεί εισφορά σε είδος για τη συμπλήρωση του μετοχικού κεφαλαίου της ανώνυμης εταιρείας. Η εισφορά σε είδος είναι κάτι διαφορετικό-αποτιμητό όμως σε χρήματα.

Εισφορές σε είδος είναι δυνατό να αποτελέσουν, μεταξύ άλλων, ακίνητα (λ.χ. οικόπεδα, αγροτεμάχια, εργοστάσια, κτίσματα), κινητά (λ.χ. μεταφορικά μέσα, εμπορεύματα, πρώτες ύλες, μεταφορικά μέσα, έπιπλα), άυλα στοιχεία (λ.χ. μετοχές άλλων εταιρειών, σήματα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας), κλάδοι επιχειρήσεων ή και ολόκληρες επιχειρήσεις.

2.2. Ο χρόνος διενέργειας για τις εισφορές σε είδος.

Η εισφορά σε είδος μπορεί να λάβει χώρα είτε στο ιδρυτικό στάδιο είτε κατά τη διάρκεια της ζωής της ανώνυμης εταιρείας. Στην πρώτη περίπτωση η σχετική πρόβλεψη οφείλει να γίνεται στο καταστατικό της εταιρείας και στην δεύτερη στην απόφαση του εταιρικού οργάνου για την αύξηση του κεφαλαίου. Και στη μια και στην άλλη περίπτωση αναφέρονται το είδος της εισφοράς, το πρόσωπο που αναλαμβάνει την υποχρέωση να την καταβάλει και το ποσό του κεφαλαίου και αριθμό μετοχών, στο οποίο αυτή αντιστοιχεί.

2.3. Η ανάληψη υποχρέωσης εκτέλεσης εργασιών και η παροχή υπηρεσιών ως εισφορές σε είδος.

Ειδικά προβλέπονται ως επιτρεπτές από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τις ΙΚΕ (άρθρο 78 § 1 ν. 4072/2012) οι εξωκεφαλαιακές εισφορές, οι οποίες συνίστανται σε παροχές που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κεφαλαιακής εισφοράς. Στο πλαίσιο αυτό (και υπό την προϋπόθεση της  σχετικής καταστατικής πρόβλεψης) τμήμα του εταιρικού κεφαλαίου μιας ΙΚΕ είναι δυνατό (άρθρο 78 § 2 ν. 4072/2012)  να αποτελέσει ανάληψη υποχρέωσης εκτέλεσης εργασιών ή παροχής υπηρεσιών.

Αντίθετα όμως με ό,τι συμβαίνει στις ΙΚΕ, στις Ανώνυμες Εταιρείες, οι εισφορές σε είδος αποτελούνται «μόνο από στοιχεία ενεργητικού, τα οποία μπορούν να τύχουν χρηματικής αποτίμησης». Ειδική αναφορά (για να μην υπάρξει οποιαδήποτε παρανόηση σε σχέση με όσα προβλέπονται από την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 78 § 2 ν. 4072/2012) γίνεται ακριβώς στις απαιτήσεις που προκύπτουν από ανάληψη υποχρέωσης εκτέλεσης εργασιών ή παροχής υπηρεσιών: τέτοιες απαιτήσεις δεν είναι δυνατό (άρθρο 17 παρ. 2)  να αποτελέσουν εισφορές σε είδος για το κεφάλαιο της ανώνυμης εταιρείας.

 

3. Η αποτίμηση για τις εισφορές σε είδος

3.1. Γενικά

Η αποτίμηση της αξίας των εισφορών σε είδος δεν επαφίεται στους μετόχους. Τούτο μοιάζει όχι μόνο φυσιολογικό αλλά και επιβεβλημένο προς την κατεύθυνση της διαφύλαξης των συμφερόντων του εισφέροντος, των υπολοίπων μετόχων-βεβαίως και της εταιρείας.

Προβλέπεται συγκεκριμένο πλαίσιο όσον αφορά τα πρόσωπα τα οποία είναι δυνατό να προβούν στην αποτίμηση των εισφορών σε είδος, στα ασυμβίβαστά τους, το περιεχόμενο και τις παραδοχές της έκθεσης αποτίμησης που θα πρέπει να συνταχθεί.

3.2. Οι διενεργούντες την αποτίμηση και τα ασυμβίβαστα-η κατάργηση της «Επιτροπής του άρθρου 9»

Με το προϋφιστάμενο δίκαιο (:άρθρο 9 ν. 2190/1920) προβλεπόταν πως για την «εξακρίβωση  της αξίας των εταιρικών εισφορών σε είδος κατά τη σύσταση της εταιρείας, καθώς και σε κάθε αύξηση του κεφαλαίου της, γίνεται μετά από γνωμοδότηση τριμελούς επιτροπής εμπειρογνωμόνων που αποτελείται από  έναν ή δύο υπαλλήλους του  Υπουργείου Ανάπτυξης Τομέας Εμπορίου) ή της αρμόδιας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, πτυχιούχους ανωτάτης σχολής, με τριετή τουλάχιστον υπηρεσία ή από έναν ή δύο ορκωτούς ελεγκτές-λογιστές η ορκωτούς εκτιμητές και από έναν εμπειρογνώμονα, εκπρόσωπο του αρμόδιου Επιμελητηρίου». Συνηθίσαμε να αποκαλούμε τη συγκεκριμένη επιτροπή ως «Επιτροπή του άρθρου 9» και να την χρησιμοποιούμε, απολύτως διεκπεραιωτικά, για την σύνταξη της κατά το νόμο αναγκαίας εκθέσεως αποτίμησης εισφορών σε είδος. Η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων της ήταν, πάντοτε, περιορισμένη. Από το έτος 2007 (με το ν. 3604/2007) παρεχόταν, εναλλακτικά, η δυνατότητα σύνταξης της ίδιας έκθεσης (αποτίμησης εισφορών σε είδος) από ορκωτούς ελεγκτές λογιστές ή από ελεγκτική εταιρεία. Ήδη καταργήθηκε, και ορθά, η «Επιτροπή του άρθρου 9» διατηρήθηκε όμως η συγκεκριμένη, εναλλακτική, επιλογή.

Στο πλαίσιο αυτό σήμερα, για την εξακρίβωση της αξίας των εισφορών σε είδος (είτε κατά τη σύσταση της ανώνυμης εταιρείας είτε σε αύξηση του κεφαλαίου της) μόνη οδός (άρθρο 17 παρ. 3) είναι η σύνταξη έκθεσης αποτίμησης είτε από δύο ορκωτούς ελεγκτές λογιστές είτε από ελεγκτική εταιρεία είτε, κατά περίπτωση, από δύο ανεξάρτητους πιστοποιημένους εκτιμητές. Ο χρόνος σύνταξης της έκθεσης αποτίμησης δεν θα πρέπει να απέχει περισσότερο από έξη μήνες από τη διενέργεια της εισφοράς σε είδος (άρθρο 17 παρ. 9). Για την διαχείριση ειδικών περιπτώσεων όπου απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις ή διεθνής εμπειρία επιτρέπεται η πρόσληψη (από τους ελεγκτές ή τους πιστοποιημένους εκτιμητές) ειδικών εκτιμητών, ημεδαπών ή αλλοδαπών, για την εκτίμηση περιουσιακών στοιχείων.

3.3. Η δημοσιότητα της έκθεσης αποτίμησης

Ο νομοθέτης αναγνωρίζει ιδιαίτερη αξία στην έκθεση αποτίμησης. Καθιστά υποχρεωτική, στο πλαίσιο της αρχής της διαφάνειας, την καταχώρησή της στο ΓΕΜΗ με μέριμνα των ενδιαφερομένων και το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας υπεύθυνο για τη συγκεκριμένη δημοσιότητα (άρθρο 17 §8 σε συνδυασμό με το άρθρο 13).

 

4. Τα ασυμβίβαστα εκείνων που συντάσσουν την έκθεση αποτίμησης

Εκείνοι που θα συντάξουν την έκθεση αποτίμησης (ή θα εμπλακούν καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε αυτήν) διέπονται από μια σειρά ασυμβιβάστων (άρθρο 17 §4):  δεν μπορούν να είναι μέλη του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας, πρόσωπα που διατηρούν οποιαδήποτε επιχειρηματική σχέση ή επαγγελματική συνεργασία με την εταιρεία ή/και εκείνον ο οποίος διενεργεί την εισφορά ή να είναι συγγενείς τους μέχρι δεύτερου βαθμού ή σύζυγοι των συγκεκριμένων προσώπων.

Ειδικά όσον αφορά τους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές και τις ελεγκτικές εταιρείες, των οποίων είναι μέλη, δεν πρέπει να συντρέχουν κωλύματα ή ασυμβίβαστα, που θα απέκλειαν τη διενέργεια τακτικού ελέγχου από τα πρόσωπα αυτά, ούτε τα τελευταία θα πρέπει να έχουν αναλάβει κατά την τελευταία τριετία τον τακτικό έλεγχο της εταιρείας ή συνδεδεμένης με αυτήν (κατά την έννοια του άρθρου 32 του ν. 4308/2014) εταιρείας.

 

5. Το περιεχόμενο της έκθεσης αποτίμησης

Σε κάθε περίπτωση αποτίμησης οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου μπορεί να υποστηριχθούν αξίες σε ένα σημαντικό, κατά κανόνα, εύρος τιμών. Οι συγκεκριμένες αξίες επιβάλλεται να είναι τεκμηριωμένες με βάση κάποια από τις ευρύτερα αποδεκτές μεθόδους αποτίμησης. Προκειμένου να ενισχυθεί η αξιοπιστία και η χρηστικότητα της έκθεσης αποτίμησης, έχει θεσπισθεί (άρθρο 17 §§ 5 & 6) σειρά κανόνων όσον αφορά το περιεχόμενό της.

Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση αποτίμησης οφείλει (άρθρο 17 § 5) να περιέχει την περιγραφή κάθε εισφοράς σε είδος, να αναφέρει τις μεθόδους αποτίμησης που χρησιμοποιήθηκαν και να καταλήγει σε συγκεκριμένη αξία (:τελική τιμή) για την συγκεκριμένα εισφορά. Αυτή η τελική τιμή της έκθεσης αποτίμησης είναι και το ανώτατο όριο τιμής στην οποία μπορεί να υπολογισθεί η αξία της εισφοράς σε είδος (άρθρο 17 §7)

Όσον αφορά την εκτίμηση πάγιων περιουσιακών στοιχείων συντρέχουν κάποιοι επιπρόσθετοι κανόνες (άρθρο 17 §6): επιβάλλεται να λαμβάνεται υπόψη και να γίνεται αναφορά στην έκθεση αποτίμησης στην πραγματική και νομική κατάσταση των συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων αλλά και τα τυχόν βάρη τους (ενδ.: προσημειώσεις, υποθήκες, ενέχυρα).

Ειδικά επί ακινήτων θα πρέπει, επιπρόσθετα, να λαμβάνεται υπόψη και να γίνεται ειδική αναφορά στην αξία και τους τίτλους κτήσης, στην εμπορικότητα της περιοχής τους, στις προοπτικές ανάπτυξης, στις πραγματικές τρέχουσες τιμές, στην άδεια οικοδομής και σε αντίστοιχη τεχνική έκθεση μηχανικού.

Επί μηχανημάτων, μεταφορικών μέσων και επίπλων, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να γίνεται ειδική αναφορά στην χρονολογία και στην αξία κτήσης τους, στον βαθμό χρησιμοποίησης, συντήρησης και εμπορευσιμότητάς τους, στην ενδεχόμενη τεχνολογική απαξίωσή τους και στις τρέχουσες τιμές για ίδια ή παρεμφερή πάγια στοιχεία.

 

6. Το ενδεχόμενο μη αποτίμησης των εταιρικών εισφορών

Η διενέργεια της έκθεσης αποτίμησης των εισφορών σε είδος είναι, κατά κανόνα, υποχρεωτική.

Η εταιρεία είναι δυνατό, υπό προϋποθέσεις, να αποφύγει την σύνταξη της έκθεσης αποτίμησης όταν σύμφωνα με το καταστατικό ή την απόφαση του εταιρικού οργάνου που αποφασίζει την αύξηση κεφαλαίου όταν:

(α) το αντικείμενο της εισφοράς σε είδος είναι μέσα χρηματαγοράς ή κινητές αξίες (άρθρο 18 §1)

(Στην περίπτωση αυτή αποτιμώνται στη μέση σταθμισμένη τιμή, στην οποία αποτέλεσαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ρυθμιζόμενη αγορά κατά το τελευταίο εξάμηνο πριν από την ημερομηνία πραγματοποίησης της σχετικής εισφοράς).

(β) το αντικείμενο της εισφοράς σε είδος έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο αποτίμησης για την εύλογη αξία τους από αναγνωρισμένο ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα (άρθρο 18 §2)

Στην περίπτωση αυτή η αποτίμηση δεν μπορεί να απέχει περισσότερο από έξη μήνες από την πραγματοποίηση της σχετικής εισφοράς.

(γ) η εύλογη αξία του αντικειμένου της εισφοράς σε είδος προκύπτει από τους υποχρεωτικούς λογαριασμούς του προηγούμενου οικονομικού έτους, εφόσον οι λογαριασμοί αυτοί αποτέλεσαν αντικείμενο ελέγχου (άρθρο 18 §3) στο πλαίσιο του υποχρεωτικού ελέγχου των ετήσιων και των ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων (ν. 4336/2015 και 4449/2017).

Σε κάθε μια από τις παραπάνω τρεις περιπτώσεις, η αξία των εισφορών σε είδος θα πρέπει όμως (όταν συντρέχουν κάποιες προϋποθέσεις), να αναπροσαρμοσθεί με πρωτοβουλία και ευθύνη του διοικητικού συμβουλίου και να συνταχθεί σχετική έκθεση αποτίμησης. Τούτο είναι, λ.χ., υποχρεωτικό όταν η μέση σταθμισμένη τιμή ή, κατά περίπτωση, η εύλογη αξία των εισφορών σε είδος έχει επηρεασθεί από εξαιρετικές περιστάσεις που μπορούν να μεταβάλουν (ή έχουν μεταβάλει) αισθητά την αξία των παραπάνω περιουσιακών στοιχείων κατά τον χρόνο πραγματοποίησης της εισφοράς

Η εταιρεία είναι δυνατό, κατά τα προαναφερθέντα, να επιλέξει-αποφύγει την έκθεση αποτίμησης. Στην περίπτωση όμως αυτή το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας υποχρεούται (άρθρο 18 παρ. 4) να υποβάλει σε δημοσιότητα στο ΓΕΜΗ σειρά στοιχείων που την υποκαθιστούν. Συγκεκριμένα: (α) περιγραφή της σχετικής εισφοράς σε είδος, (β) την αξία της, την προέλευση της αποτίμησης αυτής και, εφόσον απαιτείται, τη μέθοδο αποτίμησης,  (γ) δήλωση για το αν η αξία που προκύπτει αντιστοιχεί τουλάχιστον στον αριθμό, την ονομαστική αξία και, ενδεχομένως, στο πρόσθετο ποσό που καταβάλλεται επί των μετοχών που πρόκειται να εκδοθούν έναντι της εν λόγω εισφοράς και (δ) δήλωση ότι δεν συντρέχουν νέες περιστάσεις όσον αφορά την αρχική αποτίμηση.

Εισφορά σε είδος είναι δυνατό να αποφασισθεί στο πλαίσιο (έκτακτης) αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου (κατ’ εξουσιοδότηση του καταστατικού ή απόφασης Γενικής Συνέλευσης-κατ΄άρθρο 24 §1). Στην περίπτωση αυτή, και υπό την προϋπόθεση πως η εισφορά σε είδος λαμβάνει χώρα χωρίς αποτίμηση-σύμφωνα με όσα παραπάνω αναφέρθηκαν, είναι επίσης υποχρεωτική η δημοσίευση  στο ΓΕΜΗ σειράς στοιχείων που την υποκαθιστούν.

 

7. Εν κατακλείδι

Η κεφαλαιακή ενίσχυση της ανώνυμης εταιρείας είναι παράγοντας υγείας για την ίδια και την δραστηριότητά της. Η επιβεβαίωση της δυνατότητας  κεφαλαιακής ενίσχυσής της μέσω εισφορών σε είδος όπως και η κατάργηση παρωχημένων ρυθμίσεων (λ.χ. η «Επιτροπή του άρθρου 9») κινείται αναμφίβολα προς την ορθή κατεύθυνση.

Η θέσπιση αυστηρών κανόνων όσον αφορά την αποτίμηση των εισφορών σε είδος δεν χωρεί αμφιβολία πως διασφαλίζει τη δικαιοσύνη μεταξύ των μετόχων αλλά και τα δικαιώματά τους. Κι ακόμα περισσότερο: λειτουργεί αποτρεπτικά για κείνους που «επιζητούν το δικό τους δίκαιο μερίδιο. Και το δικό σου».

Σταύρος Κουμεντάκης
Senior Partner

Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, την 15η Σεπτεμβρίου 2019.