Ετικέτα: εξαγορές και συγχωνεύσεις

[vc_row][vc_column][vc_column_text]

Στη βασική του δομή το earnout (το οποίο δεν αποδίδεται, μέχρι σήμερα, στα ελληνικά), είναι μία συμφωνία που κάνει ο πωλητής με τον αγοραστή (συνήθως) μίας εταιρείας. Συναντάται κυρίως, σε διεθνές επίπεδο, σε συμφωνίες συγχώνευσης/απορρόφησης εταιρειών ή χρηματοδότησης μιας startup.

Όταν συμφωνείται ένα «earnout», ο αγοραστής αποδέχεται να πληρώσει, εκτός από το τίμημα της πώλησης μιας εταιρείας, και «bonus». Κάτω από συγκεκριμένες όμως προϋποθέσεις.

 

Η ανάγκη

Όταν υπάρχουν έντονα αντιτιθέμενα συμφέροντα (και συνήθως υπάρχουν) δεν είναι, σχεδόν ποτέ, εύκολη η συμφωνία. Ο πωλητής πάντα θα ισχυρίζεται πως η εταιρεία του αξίζει κάτι παραπάνω κι ο αγοραστής κάτι λιγότερο. Κανείς όμως δεν είναι σε θέση να αποδείξει την «πραγματική» της αξία. Το πρόβλημα αυτό έρχεται να λύσει το earnout.

 

Earnout

Η λογική είναι απλή: Η πώληση μίας εταιρείας, στην περίπτωση που συμφωνηθεί ένα earnout, θα κλείσει (κοντά) στην τιμή που προσφέρει ο αγοραστής. Ο πωλητής όμως δε θα ζημιωθεί, αν αξίζει περισσότερο. Δηλώνονται, από τα μέρη, στόχοι. Εάν αυτοί επιτευχθούν, ο πωλητής θα έχει πια «αποδείξει» πως η εταιρεία του άξιζε περισσότερα από όσα ήδη έλαβε, και συνεπώς θα δικαιούται να λάβει το συμφωνημένο bonus.

Το bonus αυτό δε θα είναι απαραίτητα ένα συγκεκριμένο ποσό: Το είδος, ο τρόπος υπολογισμού του αλλά και η περίοδος μέσα στην οποία υπολογίζεται επαφίενται στην κρίση των μερών.

Παράδειγμα: μπορεί να συμφωνηθεί ο πωλητής να λαμβάνει ένα ποσοστό (λ.χ. 2%) από τα κέρδη της εταιρείας για τα επόμενα τρία χρόνια. Εάν ο πωλητής είναι σίγουρος για τις δυνατότητες της εταιρείας του, τότε εύκολα αναλαμβάνει το ρίσκο η αμοιβή του να εξαρτηθεί από την απόδοσή της.

Αυτή βέβαια είναι μία πολύ απλοϊκή προσέγγιση.

 

Οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες

Ενώ το earnout μοιάζει πολύ απλό και ελκυστικό, κρύβει πολλούς κινδύνους. Τι θα γίνει αν στο παράδειγμά μας ο αγοραστής φροντίσει να «κρύψει» τα κέρδη της εταιρείας για τα πρώτα χρόνια διογκώνοντας, ας πούμε, τις δαπάνες; Μία λύση θα ήταν να παραμείνει ο πωλητής στη διοίκηση της εταιρείας. Μια άλλη το earnout να εξαρτάται από άλλους παράγοντες, όπως, λ.χ. τον κύκλο εργασιών ή το μερίδιο αγοράς της εταιρείας.

Το πρόβλημα που καλείται να λύσει το earnout είναι αυτό του «ηθικού κινδύνου» (:moral hazard). Πριν την πώληση, ο πωλητής θα προσπαθήσει να διογκώσει την αξία της εταιρείας ενώ ο αγοραστής να τη μειώσει. Μετά την πώληση, ο αγοραστής θα προσπαθήσει να «κρύψει» τους παράγοντες που θα ενεργοποιήσουν το earnout ενώ ο πωλητής να τους αναδείξει.

Επιβάλλεται λοιπόν περισσότερα δεδομένα να μπούνε στην εξίσωση, προκειμένου να διασφαλιστούν και οι δύο πλευρές. Με τον κατάλληλο όμως σχεδιασμό (σε επίπεδο διαπραγμάτευσης αλλά και καταγραφής της συμφωνίας), το earnout μπορεί να λύσει τεράστια προβλήματα.

Το πιο σημαντικό όμως που μπορεί να επιτύχει είναι η επίτευξη συμφωνιών: Συμφωνιών, οι οποίες ποτέ δεν θα ήταν, ενδεχομένως, εφικτές καθώς αγοραστής και πωλητής δεν έχουν την ίδια οπτική. Το earnout δίνει χρόνο στα δύο μέρη να «κοιτάξουν ο ένας μέσα από τα μάτια του άλλου». Και, τελικά, να καταλήξουν σε επικερδείς επιχειρηματικές συναλλαγές.

Λήδα Κουμεντάκη
Junior Associate

Υ.Γ. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 9 Δεκεμβρίου 2018.

[vc_row][vc_column][vc_column_text]

Εξαγορές και επιχειρηματική ανάπτυξη

Συνυφασμένη με την αναπτυξιακή πορεία μιας επιχείρησης είναι η διαδικασία της εξαγοράς μιας άλλης του ίδιου κλάδου ή κλάδου στον οποίο θα επιθυμούσε να επεκτείνει την επιχειρηματική της δραστηριότητα.

Σε διαδικαστικό επίπεδο είναι κι αυτή μια συμφωνία που «κλείνεται» ανάμεσα σ’ εκείνους που έχουν τη σχετική εξουσία: Στον κατά κανόνα ισχυρό (εκείνον δηλ. που προχωρά στην εξαγορά) και στον κατά κανόνα αδύναμο (εκείνον δηλ. που εξαγοράζεται).

Σε κάθε περίπτωση, η «εξαγοράζουσα» επιχείρηση στοχεύει στην περαιτέρω (άμεση) ανάπτυξή της, αξιοποιώντας τις δομές, στελεχιακό δυναμικό, δραστηριότητα και πελατειακή βάση της εξαγοραζόμενης εταιρείας.

 

Οι κίνδυνοι της εξαγοράς

Η εξαγορά μιας επιχείρησης, όσο ελκυστική και αν παρουσιάζεται, εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για εκείνον που εξαγοράζει. Σε τι, άραγε, συνίστανται; Κίνδυνοι νομικοί, οικονομικοί, φορολογικοί κ.ο.κ.

Ακριβώς αυτούς τους κινδύνους θα πρέπει να διερευνήσει και κατανοήσει εκείνος που ενδιαφέρεται να εξαγοράσει και, στη συνέχεια, να αξιολογήσει αν θα προχωρήσει στα επόμενα βήματα.

Στο σημείο αυτό εμπλέκονται, αναγκαία, οι επιμέρους σύμβουλοι για να προχωρήσουν στους αναγκαίους νομικούς, οικονομικούς, φορολογικούς, τεχνικούς ελέγχους (ή, κατά τη διεθνή ορολογία: legal, financial, tax, technical due diligence).

Και είναι αλήθεια πως όλοι έχουμε ακούσει για εξαγορές επιχειρήσεων όπου, απλώς, οι επιχειρηματίες «έδωσαν τα χέρια», θεωρώντας πως «όλα καλά» ή πως δεν θα αντιμετωπίσουν σοβαρά ή, έστω, μη διαχειρίσιμα προβλήματα. Μια τέτοια επιλογή σίγουρα δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί σώφρων καθώς κανένας δεν θα ήθελε να βρεθεί μπροστά σε δύσκολες (ή μη διαχειρίσιμες) καταστάσεις: Αν ο νέος ιδιοκτήτης λ.χ. εκ των υστέρων διαπίστωνε πως τρίτος έχει ασκήσει αγωγές σημαντικού ύψους σε βάρος της εξαγορασθείσας επιχείρησης ή υφίστανται δικαστικές ενέργειες που αμφισβητούν την κυριότητα των μετοχών που μεταβιβάσθηκαν ή δεν έχει διενεργηθεί ποτέ φορολογικός έλεγχος στη συγκεκριμένη επιχείρηση ή η μίσθωση των βασικών εγκαταστάσεων έληξε μόλις πριν από ένα μήνα…

Κανένας, είμαι σίγουρος, δεν θα ήθελε να βρεθεί μπροστά σε τέτοιου είδους καταστάσεις. Κανένας δεν θα ήθελε να διακινδυνεύσει την οικονομική του επιφάνεια επειδή δεν προχώρησε σε ελέγχους ή εκείνοι που διενεργήθηκαν αποδείχθηκαν πλημμελείς.

 

Συνήθεις έλεγχοι

Οι επιμέρους έλεγχοι διερευνούν συγκεκριμένες περιοχές της ζωής και δραστηριότητας μιας επιχείρησης και μέσω αυτών επιδιώκεται να απομειωθεί το επιχειρηματικό ρίσκο εκείνου ο οποίος προβαίνει στην εξαγορά. Ενδεικτικά:

Νομικός έλεγχος: Διερευνώνται τα δεδομένα που αφορούν (ενδ.:) την ίδια την εταιρεία, τις συμμετοχές της, τα περιουσιακά της στοιχεία (κινητά, ακίνητα, άυλα αγαθά), τις εργασιακές της σχέσεις, τις δικαστικές της υποθέσεις, τις σχέσεις της με τις αρχές (εκπλήρωση των υποχρεώσεών της που συναρτώνται με τη δραστηριότητά της),

Οικονομικός έλεγχος: Ελέγχονται οι οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας και επιβεβαιώνεται η ορθότητα της απεικόνισής τους, ελέγχοντα τα λογιστικά της βιβλία και στοιχεία, αναζητώνται (και αποσαφηνίζονται) ενδεχομένως υφιστάμενες «γκρίζες» περιοχές, επιβεβαιώνεται η ύπαρξη (ή ανυπαρξία) προβλημάτων χρηματοοικονομικής φύσης. (Ή, κατ’ άλλη, πλέον σύγχρονη εκδοχή της EY Canada: «The diligence exercise probes deeply into the quality and  sustainability of earnings by examining underlying risks and exploring previous financial performance to determine whether it can reasonably be expected to continue, and to understand how changing circumstances and trends may impact the future of the business»)

Φορολογικός έλεγχος: Ελέγχονται οι φορολογικής φύσεως υποχρεώσεις και αντίστοιχες εκκρεμότητες της επιχείρησης

Τεχνικός έλεγχος: Ελέγχεται κάθε θέμα τεχνικής φύσεως που συναρτάται με τη λειτουργία της εταιρείας και διαφοροποιείται ανάλογα με το αντικείμενό της.

 

Η σχετική σύμβαση

Με την ολοκλήρωση των ανωτέρω ελέγχων επιτυγχάνεται άραγε η μέγιστη δυνατή διασφάλιση εκείνου που εξαγοράζει; Προφανώς και όχι καθώς τη «συμφωνία κυρίων» θα πρέπει να ακολουθήσει η σχετική  σύμβαση η οποία θα περιέχει σημαντικές παραμέτρους της. Ενδεικτικά:

(α) Το τίμημα και τον τρόπο της καταβολής του (αφού βέβαια έχει προηγηθεί η αποτίμηση της αξίας της επιχείρησης),

(β) Τις τυχόν παράπλευρες συμφωνίες που αφορούν παραμέτρους επαύξησης, υπό προϋποθέσεις, του τιμήματος ή/και λοιπά ανταλλάγματα (:earnouts),

(γ) Τα επιμέρους δικαιώματα των μετόχων (όταν ο μεταβιβάζων παραμένει με κάποιο μειοψηφικό ποσοστό στην εξαγοραζόμενη επιχείρηση-λ.χ. tag και drag along rights, θέματα άσκησης διοίκησης, εξωκαταστατική συμφωνία μετόχων),

(δ) Τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει ο αποκτών σε σχέση με τον μεταβιβάζοντα (λ.χ. απαλλαγή από παρασχεθείσες τραπεζικές εγγυήσεις, άρση προσημειώσεων σε προσωπικά ακίνητα),

(ε) Τις διαβεβαιώσεις και εγγυήσεις που παρέχει ο μεταβιβάζων την επιχείρηση, όσον αφορά τα παρασχεθέντα στοιχεία και πληροφόρηση,

(στ) Τις κυρώσεις στην περίπτωση της εκ των υστέρων εμφάνισης υποχρεώσεων που αφορούσαν χρονικό διάστημα πριν τη μεταβίβαση κ.ο.κ.

 

Προφανώς και ΔΕΝ αρκεί να δώσουμε τα χέρια!

Η εξαγορά μιας επιχείρησης είναι, αναμφίβολα, σημαντικός σταθμός για την ίδια, τον μεταβιβάζοντα και, βεβαίως, τον αποκτώντα. Το ρίσκο όμως που ο τελευταίος αναλαμβάνει θα πρέπει να είναι λογικό και μετρήσιμο. Και οι διασφαλίσεις του οι βέλτιστες δυνατές.

 

Σταύρος Κουμεντάκης
Senior Partner

Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 2 Δεκεμβρίου 2018